Kartografik proeksiyalar - География - Презентации

Kartografik proeksiyalar

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

5161.98046875 KB

Kartografik proeksiyalar REJA: 1. Kartografik proeksiyalarga umumiy ta’rif. 2. Kartalardagi xatoliklar. 3. Kartografik proeksiya turlari. 4. Yordamchi geometrik shakllar.www.arxiv.uz

Yerning qavariq yuzasini tekis yuzada yani kartada matematik yo’l bilan tasvirlash usuli kartagrafik proeksiyalar deyiladi. Kartografiyada yer yuzasini ellipisoid yuza deb qabul qilinib uni konus va silindrga solib, so’ng yoyib tasvirlanadi. www.arxiv.uz

Yerning qavariq yuzasini tekis yuzada tasvirlashda bir necha xatoliklarga yo’l qo’yiladi. Shunday qilib kartalardagi xatoliklar 4 xil bo’ladi. Kartog rafik xatolikl aruzu nlik may don shak lburc hak www.arxiv.uz

1-rasm. Sharqiy yarim sharning bir qismi tasvirlangan.Bunda 1,2- uzunlik, 3-burchak, 4-shakl, 5-maydon xatoligi ko’rsatilgan. www.arxiv.uz

Uzunlik xatoligi. Agar dunyo xaritasi bilan yarimsharlar xaritasidagi ekvatorni va Parallellarni taqqoslasak ulardagi meridianlar orasidagi farq ko’zga tashlanadi. Chunki, parallel uzunligi ekvator uzunligidan ikki marta qisqa bo’ladi. Shakl xatoligi Kartadagi bir kenglikda yotgan kartografik to’rlarni bir-birlari bilan taqqoslash orqali aniqlash mumkin. Maydon xatoligi Maydon masshtabi bilan bog’liq shu bilan birga shaklga ham bog’liqdir. Uzunlik xatoligi. Uzunlik xatoligini kartalarda aniqlash uchun yo’nalishlar oraliqlarning gorizontal burchaklarni ellipisoid yuzada va yer yuzasida o’lchash kerak. www.arxiv.uz

Kartografik proeksiyalar bir-birlariga bog’liq bo’lmagan xatoliklar va kartografik to’rlarga qarab farq qiladi. Kartografik proeksiyalar xatoligiga ko’ra 3 turga bo’linadi. Teng burchakli Teng maydonli Ixtiyoriy www.arxiv.uz

Teng b urchakli proeksiyalarda burchak xatoligi bo’lmaydi. Maydon va masofa o’zgaradi xatoliklar ortadi. Teng maydonli proeksiyalarda maydon xatoligi bo’lmaydi burchaklarda xatoliklar ortadi. Kartalarda xatolikni imkon qadar kamaytirish maqsadida ihtiyoriy proeksiyalardan foydalaniladi. Bunda maydonda ham, burchakda ham xatolik bor lekin, nisbatan kam bo’ladi. www.arxiv.uz

3-rasm 2-расм. Карта марказидаги айлана рамкага бориб эллипсга айланади, майдон ўзгармайди. www.arxiv.uz

Kartografiyada ellipsoid yuzani tekis yuzada tasvirlash uchun yordamchi geometrik shakllardan foydalaniladi . Slindrik Psevdo konusli Psevdo slindrikAzimutal Konuslik www.arxiv.uz

4-расм. Меридиан ва параллелларнинг шакли ва хусусиятларига араб қандай проекция эканлигини аниқлаш мумкин. а -цилиндрик, б -конусли, в -kутбий азимутал, г - горизонтал азимутал, д -псевдоцилиндрик, е -псевдоконусли проекциялар.а б в г д е www.arxiv.uz

Slindrik proeksiyalar Yer o’qining slindr o’qiga nisbatan joylashishiga qarab 3 xil bo’ladi. a) to’g’ri b)ko’ndalang v)qiyshiq a)Dunyo xaritalari to’g’ri slindrik proeksiyalarda tuziladi. b) Topografik kartalarni tuzishda ko’ndalang proeksiyalardan foydalaniladi. v) Yer shari o’qi slindr o’qiga to’g’ri kelmasa qiyshiq slindrik proeksiya hosil bo’ladi. www.arxiv.uz

5-rasm a) to’g’ri sillindrik proeksiya b) ko’ndalang sllindrik proesiya v) qiyshiq sillindirik proeksiya www.arxiv.uz а б в Хатолиги й yk чизи kлар Хатолиги йyk чизи kлар Хатолиги й yk чизи kлар

Konusli proeksiyalar. Konus o’qi bilan yer aylanish o’qining o’zaro joylashishiga qarab bu proeksiyalarham 3xil bo’ladi. a) to’g’ri konusli b) ko’ndalang konusli v) qiyshiq konusli a)Konus o’qi yer o’qiga ustma-ust tushsa to’g’ri konusli proeksiya hosil bo’ladi. b) Konusning o’qi yerning aylanish o’qiga tik perpendikulyar tushsa ko’ndalang konusli proeksiya hosil bo’ladi. v) Konus o’qi yer o’qiga qiyshiq tushsa qiyshiq konusli proeksiya hosil bo’ladi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz а б

Azimutal proeksiyalar. Yer sharining qutbiy, ekvatorial, o’rta kengliklarini proeksiyaga tushirishda foydalaniladi. Azimutal proeksiya ham uch xil bo’ladi. a) to’g’ri azimutal- qutblar uchun b) ko’ndalang azimutal-ekvator uchun v) qiyshiq azimutal-o’rta kengliklar uchun www.arxiv.uz

www.arxiv.uz а б в Нол хатоликдаги нутка нутка хатоликдаги Нол а б

www.arxiv.uz

Dunyo kartalarini tuzishda asosan slindrik vapsevdo slindrik proeksiyalardan foydalaniladi. O’zbekiston hududi viloyatlar iqtisodiy va tabiiy geografik rayonlar hamda boshqa mamlakatlarning ham kartalari to’g’ri konusli proeksiyalardan foydalanib tayyorlanadi. www.arxiv.uz

Foydalanilgan adabiyotlar 1.Kartografiya T. Mirzaliyev Toshkent Universitet 2002 2.”Tografiya asoslari va kartografiya” dan labaratoriya ishlanmasi. M.Asamov Toshkent 1985-yil 3. www.ziyonet.uz 4.www.Wikipedia.org 5.Geodeziya. T. Qo’ziboyev www.arxiv.uz

Похожие

Kartografik asboblar

Kartografik belgilar va kartografik tasvirlash usullari

Kartografik tasvirlash usullari

Kartografik proeksiyalarni aniqlash

Kartografik proyeksiyalar haqida tushuncha