logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. География
  4. Daryolarning xo’jalikdagi ahamiyati

Daryolarning xo’jalikdagi ahamiyati

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1692.5 KB
Скачать
Daryolarning xo’jalikdagi ahamiyati WWW.ARXIV.UZ Reja: • Daryo haqida umumiy tushuncha • Darylarning to’yinish tiplari • Daryolarning xo’jalikdagi ahamiyati WWW.ARXIV.UZ • Daryo deb – havzaga yoqqan yog’inlardan hosil bo’lgan yer usti va yer osti suvlari hisobiga to’yinib, tabiiy o’zanda oquvchi suv massalariga aytiladi. • Daryolar suvi okeanlar, dengizlar yoki ko’llarga kelib quyiladi. Ayrim ko’llarda esa, turli sabablarga ko’ra, daryo suvi kamayib ketishi natijasida ularga yetib bormaslingi mumkin. WWW.ARXIV.UZ Ko’llarga Dengizlarga Okeanlarga Bosh daryo o’z suvini quyadi WWW.ARXIV.UZ Bosh daryolar qanday suv havzasiga quyilishiga bog’liq holda ikki guruhga bo’linadi Okean daryolari Kontinent daryolari Okean yoki okean bilan tutash bo’lgan dengizlarga quyiladi Amazonka, Amur, Don, Dunay, Lena, Nil boshqalar Berk havzalardagi dengiz yoki ko’llarga quyiladi yoki ulargacha yetib bormasligi mumkn Amudaryo, Sirdaryo, Volga, Ural va boshqalar WWW.ARXIV.UZ 2 -ta rtib li irm o q 1 -ta rtib li irm o qDaryo WWW.ARXIV.UZ • Amerikalik gidrolog olim Xarton daryo irmoqlarini tasniflashni boshqacha tizimini taklif qilgan. U taklif etgan tasnif bo’yicha birinchi irmoq sifatida boshlang’ich jilg’a qabul qilinadi. Ana shu boshlang’ich jilg’a borib, quyiladigan soy ikkinchi tartibli irmoq deb yuritiladi. WWW.ARXIV.UZ Bosh daryo Irmoqlar Daryo sistemasi WWW.ARXIV.UZ Daryolar to’yinishining manbaalari Yomg’irlar Qor qoplami Tog’lardagi muzliklar Yer osti suvlari WWW.ARXIV.UZ “ Daryolar suv rejimining xususiyatlaridan iqlim indikatori sifatida foydalanish mumkin” Voyekov WWW.ARXIV.UZ Voyekov tasnifi Qor va muzlik suvlaridan to’yinadigan daryolar Asosan yomg’ir suvlaridan to’yinadigan daryolar Daryo oqimi doimiy bo’lmagan daryolar Daryosiz o’lkalar a ) musson va tropik yomg’irlardan to’yinadigan daryolar iqlimi quruqligi tufayli daryolari va doimiy yuza oqimi bo’lmaydigan o’lkalar Antarktida va Grelandiyaa) tekislikdagi va balandligi 1000 m gacha bo’lgan hududlardagi muziklar hisobiga; bunday daryolar Shimoliy hudularda joylashgan b ) tog’lardagi qor va muzliklar hisobiga to’yinadi ; O’rta Osiyo daryolari b ) ko’proq qish faslida va yil davomida yog’adigan yomg’ir suvlaridan v) bahor va yozning boshlarida qor suvlari hamda yomg’ir suvlari hisobiga to’yinadigan daryolar yilning sovuq oylarida yig’adigan daryolar Har zamonda yog’uvchi kuchli yomg’irlar hisobiga hosil bo’lgan hamda daryo deb atash mumkin bo’lmagan oqimlar WWW.ARXIV.UZ Yer kurrasidagi suvning umumiy hajmi 1 mlrd. 386 mln. km 33 dan ortiq Shundan 2,1 ming km 3 3 daryolarga to’g’ri keladi WWW.ARXIV.UZ Daryolar bo’yida joylashgan sivilizatsiyalar Misr Yunoniston Xitoy Bobil Qadimgi Sharq WWW.ARXIV.UZ Daryo oqimiga ta’sirlar Daryo oqimiga ta’sirlar Suv omborlari, GESlar qurish Suv omborlari, GESlar qurish Daryo havzasidagi botqoqlik yerlarini quritishDaryo havzasidagi botqoqlik yerlarini quritish Suv omborlari, GESlar qurish Suv omborlari, GESlar qurish Daryolar suv to’playdigan yirik maydonlarda agrotexnika tadbirlarini o’tkazish Daryolar suv to’playdigan yirik maydonlarda agrotexnika tadbirlarini o’tkazish Yirik shaharlar va aholi punktlarini suv bilan ta’minlash Yirik shaharlar va aholi punktlarini suv bilan ta’minlash Yirik sanoat korxonalarining suv bilan ta’minlash maqsadida daryo suvidan foydalanishYirik sanoat korxonalarining suv bilan ta’minlash maqsadida daryo suvidan foydalanish WWW.ARXIV.UZ • Daryolarning yana baliq ovlashda, rekratsion maqsadda, kemalar qatnovida ahamiyati bor. Daryo suvlarining ifloslanishida zavod-fabrika, kommunal xo’jalik, transport va sog’lomlashtirish tashkilotlaridan chiqayotgan iflos oqavalar ham sababchi bo’ladi. • So’nggi yillarda sug’oriladigan yerlarning meliorativ holatini yaxshilash tufayli zovur-drinaj suvlarini miqdorini ko’payishi, zavod-fabrikalardan, transport va sog’lomlashtirish tashkilotlaridan va boshqa korxonalardan chiqayotgan iflos suv miqdorini ortishi, ularning daryolarga oqizilishi tufayli daryo suvining tabiiy holati buzilib, ifloslanib bormoqda. WWW.ARXIV.UZ Quyidagi daryolar havzalarida ifloslanishni kuzatish mumkin Reyn Yanszi Temza Dnepr Dunay Volga Don Missisipi Nil Gang WWW.ARXIV.UZ • Daryo suvlarni ifloslanishi oqibatida, suvning tabiiy holati buzilib, yashil suvo’tlarining, baliqlarning kamayib ketishiga, sug’oriladigan yerlardagi ekinlarning o’sishiga va natija oqibatida kishilar salomatligiga salbiy ta’sir etmoqda. • Hatto, sanoatlashgan joylardan oqib o’tadigan daryo suvlari tabiiy holda ichishga yaroqsiz bo’lib qoldi. Daryo suv boyliklarini bundan buyon toza saqlash uchun ekin-dalalardan chiqayotgan zovur-drinaj suvlarining iloji boricha tabiiy havzalarga tashlashni ma’n etish, zovur-drinaj suvlarini yig’ib, yirik daryolarga parallel magistral zovur qazib dengiz va ko’llarga oqizishga erishish, qishloq xo’jaligi zararkunandalariga qarshi biologik uslubda kurashishni joriy etish, zavod-fabrika, maishiy va boshqa korxonalardan chiqayotgan iflos oqava suvlarni tozalab, so’ng suv havzalariga tashlashga erishish zarur. WWW.ARXIV.UZ • Bu borada hozirda yurtimizda 4,2 mln. gektar yerni sug’orish va sho’rini yuvish uchun daryolardan yiliga 53-55 km3 suv olinmoqda. Qishloq xo’jaligi uchun olinayotgan 53-55 km3 suvning 80%i yerlarning sug’orishga sarflansa, qolgan 20%i tuproq sho’rini yuvishga sarflanmoqda. Hozir mamlakatimiz sanoat tarmoqlari, maishiy-kommunal xo’jaligi va boshqa sanoat sohalarni suvga bo’lgan ehtiyojlarini qondirish uchun daryolardan yiliga 7,5- 8,0 km3 suv olinmoqda. O’sha suvning 15%i sarflansa, qolgan 85%i ifloslangan yoki qisman tozalangan holada tabiiy havzalarga qo’shilmoqda. WWW.ARXIV.UZ

Похожие

Daryolarning to'yinish manbalari
Suv omborlari va ularning ahamiyati
Buyuk geografik kashfiyotlarning geografiya fani rivojlanishidagi ahamiyati
Tabiiy geografik jarayonlar va ularni urganishning ahamiyati
Dunyo okeani suv va uning inson hayotidagi ahamiyati