Qaytar jarayonlar uchun termodinamika 2-qonuni - Физика - Презентации

Qaytar jarayonlar uchun termodinamika 2-qonuni

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

54.517578125 KB

Qaytar jarayonlar uchun termodinamika 2-qonuni

Reja;  1.Termodinamika ikkinchi qonuning ta’riflari  2.Entropiya haqida qisqacha ma’lumot.  3.Qaytar jarayonlar uchun termodinamika 2-qonuni 4.Termodinamik potensiallar

Termodinamika 2-qonuni ta’riflari  1.Issiqlik hech qachon sovuq jismdan issiq jismga o’z-o’zidan o’tmaydi(R.Klauzius 1850y).  2.Ikkinchi turdagi abadiy dvigatel yasash mumkin emas(V.Ostvald).  3.Hech bir qurilma o’zi bilan bir xil energetik darajadagi sistemadan issiqlik olib ish bajara olmaydi.  4.Issiqlik idishning sovishi hisobidan mexanik ish bajara oladigan davriy ravishda ishlaydigan mashina qurib bo’lmaydi(Kelvin Plank).  5.Har qanday izolyatsiyalangan sistemada vaqt o’tishi bilan tartibsizlik darajasi ortib boradi.

Termodinamika 2-qonuni ta’riflari  Termodinamika ikkinchi qonunining dastlabki kashfiyotchisi S.Karno bo’lib hisoblanadi.U issiqlikning ishga aylanish sharoitlarini o’rganib(1824y) shunday xulosaga keldi:Issiqlik mashinalarida manbadan olingan issiqlik miqdori to’la-to’kis ishga aylanmaydi.Uning bir qismi sovutgichga beriladi.  Agar manbadan olingan issiqlikni Q1 bilan, sovutgichga berilgan issiqlikni Q2 bilan belgilasak, ular orasidagi farq Q1-Q2 ish (A) ga aylangan issiqlik miqdori bo’ladi.Mashinaning foydali ish koeffisienti quyidagi tenglama orqali ifodalasak bo’ladi:n=Q1- Q2/Q1=A/Q1

Termodinamika 2-qonuni ta’riflari Issiqlik mashinasining foydali ish koeffisienti ishchi jismning tabiatiga bog’liq bo’lmay, faqat haroratlar farqi bilan belgilanadi(Karno-Klauzius teoremasi).Bu teorema termodinamika ikkinchi qonuni bilan quyidagicha ifodalanadi:n=T1-T2/T1 Bunda T1-issiqlik manbaining harorati T2-sovutgichning harorati.

Entropiya haqida qisqacha ma’lumot  Termodinamika 2-qonuni ta’riflari shuni ko’rsatadiki,ularning barchasi o’z-o’zidan boradigan jarayonlar masalan,gazning kengayishi,issiq jism atrof haroratigacha sovishi va h.k.ning yo’nalishini xarakterlaydi.O’z-o’zidan boradigan jarayonlarning borish sharoitini yoki muvozanat qaror topishini aniqlash nazariy va amaliy jihatdan katta ahamiyatga ega.  Ikkinchi qonunda ta’kidlanganidek,issiqlikni(molekulalarning tartibsiz harakatining) ishga (molekulalarning tartibli harakatiga)to’liq aylanmaydi,lekin ish to’liq issiqlikka aylanadi.M:gaz siqilgan paytda quyidagilar sodir bo’ladi:

Entropiya haqida ma’lumot  1. Molekulalarning tartibsiz harakati tufayli energiyaning har qanday turlari issiqlikka aylanishga harakat qiladi.  2.Issiqlik esa sovuqroq jismga beriladi.  3.Bu jarayon tabiiy bo’lib,o’z-o’zidan boradi.  4.Reaksiya qaytmasdir.  Buni fanda entropiya termodinamik funksiyasi yordamida o’rganiladi.Bu funksiyani birinchi bo’lib fanga Klauzius(1865y) kiritgan va S bilan belgilagan.

Qaytar jarayonlar uchun termodinamika 2-qonuni  Qaytar jarayonlar uchun entropiyaning issiqlikka bog’liqligini ko’radigan bo’lsak,termodinamikaning 1- qonunidan ^Q(qaytar)=dU+^W(qaytar)=pdV.  Agar faqat tashqi bosimga qarshi mexanik ish bajarilsa ^Wqaytar=pdV 1 mol ideal gaz uchun quyidagi ko’rinishga keladi:^Qqaytar =CvdT+pdV  Bu yerda ^Q-to’liq differensial emas.Ideal gaz uchun Cv hajmga bog’liq bo’lmagani uchun (^Cv/^V)t=0;  Ideal gaz holat tenglamasi pV=nRT dan p=RT/V va (^p/^T)t=R/V.Bu ifoda ham nolga teng bo’lganda to’liq differensiallik sharti bajarilar edi.Demak (^Cv/^V)t bilan (^P/^T)v funksiya bir-biriga teng emas.Shuning uchun ^Qqaytar to’liq differensial emas.Agar ideal gaz misolida ^Qqaytar =CvdT+pdV tenglamaning ikki tarafini T ga bo’lsak, u holda ^Qqaytar /T to’liq differensial bo’lishi mumkin.

Qaytar jarayonlar uchun termodinamika 2-qonuni Ideal gaz uchun pV=nRT dan P/T=nR/V. U holda ^Qqaytar=CvdT+pdV tenglama 1 mol ideal gaz uchun ^Qqaytar =CvdT+RT/VdV ko’rinishga keladi.Tenglamaning ikkala tarafini T ga bo’lsak,^Qqaytar/ T=CvdlnT+RdlnV kelib chiqadi. ^Qqaytar /T- keltirilgan issiqlik.Shunday qilib, keltirilgan issiqlik ^Qqaytmas/T ideal gaz uchun holat funfsiyasi , ya’ni entropiyaning to’liq gifferensialidir:dS=^Qqaytar/T Matematik nuqtai nazardan termodinamika ikkinchi qonuni entropiyaning holat funksiyasi hisoblanadi va yuqoridagi tenglama faqat qaytar jarayonlar uchun xos.Bu xulosa qaytar jarayonlarda bajariladigan ish maksimal ekanligidan kelib chiqadi. dS-termodinamika ikkinchi qonuniga sistemaning bir qiymatli holat funksiyasining to’liq differensialidir.

Termodinamik potensiallar  Reaksiyaning o’z-o’zidan borishi mumkinligi haqida xulosa chiqarishda entropiya va entalpiya haqida, bu omillarni muvofiqlashtirish to’g’risida ya’nikim bu ikki omilning ta’sirini bir vaqtning o’zida inobatga olish kerak.Bu funksiyani termodinamik potensiallar bajaradi.Bular qatoriga Gelmgols (A) energiyasi (izoxorik-izotermik potensial) va Gibbs (G) energiyasi (izobarik-izotermik potensial) kiradi.

Termodinamik potensiallar  I zobarik-izotermik potensial G bilan belgilanadi va Gibbs energiyasi deb ataladi.Quyidagiga teng bo’ladi:  G=H-TS  Gibbs energiyasi (G) holat funksiyasi bo’lib hisoblanadi.Shuning uchun uning o’zgarishi (G) quyidagicha bo’ladi:^G=^H-T^S-S^T  ^T=0 bo’lganda  ^G=^H-T^S bo’ladi.  U-TS funksiya A harfi bilan belgilab Gelmgols energiyasi deb ataladi.

Termodinamik potensialllar  A=U-TS  Bu funksiyani izoxorik-izotermik yoki izoxorik potensial ham deyiladi.  Gibbs va Gelmgols energiyalari sistemaning ish bajarish qobiliyatini xarakterlaydi.Ya’ni, ular izobarik-izotermik(^G) yoki izoxorik- izotermik (^A) jarayonlarda energiyaning ishga aylanadigan qismini belgilaydi.Gibbs va Gelmgols energiyalarini erkin energiya deb ham yuritiladi.

Termodinamik potensiallar  Har ikkala termodinamik potensial holat funksiyasi bo’lib, reaksiyada ishtirok etayotgan moddalar tabiatiga, ularning massasiga va haroratga bog’liq bo’ladi.Bundan tashqari gibbs energiyasi bosimga, Gelmgols energiyasi sistema hajmiga ham bog’liq.

Qaytar jarayonlar uchun termodinamika 2-qonuni  E’tiborlaringiz uchun rahmat.

Похожие

Qaytar va qaytmas jarayonlar. Tеrmodinamikaning ikkinchi qonuni ifodasi

Statistik termodinamika muammolari

Termodinamikaning birinchi qonuni

Elektrostatik induksiya qonuni

Elektiro magnit induksiya qonuni