Kinematika va dinamika bo’limlariga doir masalalar yechish - Физика - Презентации

Kinematika va dinamika bo’limlariga doir masalalar yechish

Загружено в:

15.08.2025

Скачано:

0

Размер:

506.697265625 KB

______ ______Kinematika va dinamika bo’limlariga doir masalalar yechish 01 0202020202

KINEMATIKA 1. Mexanik harakat. Moddiy nuqta, traektoriya, ko’chish, yo’l tushunchalari Vaqt o’tishi bilan jismning fazodagi vaziyatining boshqa jismlarga nisbatan o’zgarishiga mexanik harakat deyiladi. Mexanika, shu jumladan kinematikaning asosiy vazifasi harakat qilayotgan jismning istalgan paytdagi vaziyatini (o’rnini) aniqlashdan iborat. Ammo kinematikada jism harakati uni yuziga keltiruvchi sabablar hisobga olinmagan holda o’rganiladi. Jismning mexanik harakatini o’rganishda absolyut(mutloq) qattiq jism va moddiy nuqta kabi tushunchalaridan foydalaniladi. Harakati o’rganilayotgan sharoitda, jismning shakli va o’lchami o’zgarishsiz qolsa, bunday jismga absolyut qattiq jism deb ataladi. Shuningdek, ko’p hollarda harakat qilayotgan jismning o’lchamlari hisobga olinmaydi. Masalan, Toshkentdan biror tezlik bilan Samarqand shahriga jo’nagan avtomobilning ikki soatdan keyingi o’rnini aniqlashda mashinaning o’lchami hisobga olinmaydi. Chunki, mashinaning o’lchami uning ikki soat davomida yurgan masofasiga nisbatan hisobga olinmas darajada kichik. Harakati o’rganilayotgan jism o’lchamining kattaligi va shakli kuzatilayotgan sharoitda hech qanday ahamiyatga ega bo’lmasa, bunday jism moddiy nuqta deb aytiladi. Yuqorida keltirgan misolimizdagi avtomobil harakatini moddiy nuqtaning harakati deb qarash mumkin. Jismning harakati davomida uning ikkita nuqtasini birlashtiruvchi to’g’ri chiziq o’z-o’ziga paralleligicha qoladigan harakat ilgarilanma harakat deyiladi. To’g’ri yo’lda ketayotgan mashinaning harakatini ilgarilanma harakat deb qarash mumkin.Moddiy nuqtaning harakatini o’rganishga yordam beradigan ba’zi (traektoriya, ko’chish, yo’l kabi) kattaliklar bilan tanishaylik.

Mavzuga doir masalalar yechish 1. Uzunligi 400 m ga teng bo’lgan poyezd, 300 m uzunlikdagi ko’prikdan o’tdi. Bunda poezdning bosib o’tgan yo’li nimaga teng? Berilgan: l 1 =400m, l 2 =300m, s = ? Yechish: Uzunligi l1 bo’lgan poyezd, uzunligi l2 bo’lgan ko’prikdan to’liq o’tishi uchun uning bosib o’tgan yo’li ga teng bo’lishi kerak l 1 l 2 Yechish: Uzunligi l 1 bo’lgan poyezd, uzunligi l 2 bo’lgan ko’prikdan to’liq o’tishi uchun uning bosib o’tgan yo’li ga teng bo’lishi kerak Demak, poyezd ko’prikdan to’liq o’tishi uchun uning bosib o’tgan yo’li ___ ga teng bo’lishi kerak. Javob: 700 m

2. Sportchi uzunligi 400 m bo’lgan yugurish yo’lakchasini 2 marta aylanib chiqib, start berilgan joyga qaytib keldi. Bu harakatda sportchining bosib o’tgan yo’li L va uning ko’chish moduli | | nimaga teng? Berilgan: l=400m, n=2, L=?, | |=? Yechish: Sportchi uzunligi l bo’lgan yugurish yo’lakchasini n marta aylanib chiqqanligi uchun uning bosib o’tgan yo’li L=n*l=2*l=2*400m=800m ga teng. Ko’chish tarifiga ko’ra sportchining boshlang’ich va oxirgi vaziyatlari ustma-ust tushmoqda. Shuning uchun uning ko’chishining moduli | |=0 ga teng bo’ladi . Javob: L=800 m, | |=0. s  s  s  s 

1. Sportchi suv havzasida 25 m uzunlikdagi to’g’ri masofani ikki marta suzib o’tdi (bordi va qaytdi). Bunda uning suzgan yo’l uzunligi - L va ko’chish moduli – S nimaga teng? 2. Jism koordinatlari x1=0 m, y1=2 m bo’lgan nuqtadan koordinatlari x2=4 m va y2=-1 m nuqtaga ko’chgan. Jismning ko’chish moduli nimaga teng. 3. Turist gorizontga nisbatan 30° burchak hosil qilgan qiyalikda 200 m yo’l bosdi. Turistning vertikal yo’nalishdagi ko’chishini aniqlang. 4. Avtomobil gorizontga nisbatan 30° burchak hosil qilgan qiyalikdan 200 m ga ko’tarildi. Avtomobilning gorizontal yo’nalishdagi ko’chishini toping. 5. Havo shari qandaydir balandlikka vertikal ko’tarilgach, shamol uni gorizontal yo’nalishda 600 m masofaga uchirib ketdi. Agar havo sharining ko’chishi 1 km bo’lsa, havo shariningo’tgan yo’lini aniqlang. 6 Havo shari vertikal yo’nalishda 200 m balandlikka ko’tarilgach, shamol uni gorizontal yo’nalishda 150 m masofaga eltib bordi. Havo shariningo’tgan yo’li va ko’chish modulini toping.

7. Moddiy nuqtaning A nuqtadan D nuqtaga harakatlanishdagi ABCD traektoriyasi rasmda tasvirlangan. Nuqtaning bosib o’tgan yo’li va ko’chishi nimaga teng?

Похожие

Mexanika. Kinematika va dinamika asoslari. Kuch, impul\\'s. Ish, energiya va quvvat

Maple muhitida fizikadan masalalar yechish

Kinematika

Geometrik optika qonunlariga oid masalalar yechish

Dinamika