Fotoeffekt nazariyasini o‘rganish - Физика - Презентации

Fotoeffekt nazariyasini o‘rganish

Загружено в:

05.06.2025

Скачано:

0

Размер:

791.09375 KB

Fotoeffekt nazariyasini o‘rganish

Yorug‘lik - elektromagnit to‘lqin ko‘rinishidagi zarrachalar oqimidir.

Foton – bu yorug‘likning tashkil etuvchisi hisoblanib tinchlikdagi massasi nolga tengdir.Y o ru g ‘lik en e rg iy a si E = h v

Elektromagnit nurlar (yorug‘lik) ta’sirida modddan elektronlarning ajralib chiqishiga fotoeffekt hodisasi deyiladi.

Fotoeffekt hodisasi yuzaga kelishining zaruriy sharti yoritilayotgan metall ustki qatlamiga tushayotgan yoruglikning sezilarli darajada yutilishidir. Fotoeffekt hodisasi metallar, dielektriklar, yarimo‘tkazgichlar, elektrolitlarda yuzaga keladi.

Agar moddaga berilayotgan yorug‘lik energiyasi hv bo‘lsa fotoeffekt hodisasini kuzatish hv = A + E hv > A bo‘lsa fotoeffekt hodisasi kuzatiladi hv < A bo‘lsa fotoeffekt hodisasi kuzatilmaydi

FOTOEFFEK T ICHKI FOTOEFFEK TTASHQI FOTOEFFEK T

Ichki fotoeffektda tushayotgan yorug‘lik ta’sirida valent energetik zonadagi elektronlarning bir qismi o‘tkazuvchanlik zonasiga o‘tadi. Bunda yarimo‘tkazgichda tok tashuvchilar konsentratsiyasi ortadi va fotoo‘tkazuvchanlik yuzaga keladi. Ya’ni yorug‘lik ta’sirida yarimo‘tkazgichning elektr o’tkazuvchanligi ortadi. Elektronlarning turli energetik holatlarda qayta taqsimlanishi yarimo‘tkazgichda ichki elektr maydonining o‘zgarishiga olib keladi.

Tashqi fotoeffekt metallarda kuzatiladi. Masalan, elektroskopga ulangan manfiy zaryadlangan rux plastinkasi ultrabinafsha nurlar bilan yoritilganda elektroskop tezda zaryadsizlanadi, agar plastinka musbat zaryadlangan bo‘lganda zaryadsizlanish kuzatilmas edi. Bundan ultrabinafsha nurlar metall plastinkadan (katoddan) manfiy zaryadlangan zarralami ajratib chiqishini ko‘rish mumkin.

Tashqi fotoeffekt hodisasi kuzatiladigan qurilma sxemasi rasmda keltirilgan. Havosi so‘rib olinib yuqori darajada vakuum hosil qilingan shisha idish ichiga anod — A va katod — К joylashtirilgan bo‘lib, ular orasida V — voltmetr bilan o‘lchanadigan potensiallar farqi qo‘yilgan. Elektr zanjirida hosil bo‘ladigan elektr toki G — galvanometr bilan o‘lchanadi. Idish devoriga kvars «darcha» qo‘yilgan. Darchadan tushgan yorug‘lik nurlari bilan katod yoritilganda elektr zanjirida tok paydo bo‘ladi.

Bu tokni yorug‘lik ta’sirida katod sirtidan ajralib anodga tomon harakatlanayotgan manfiy zaryadli elektronlar hosil qiladi. Bunday hosil qilingan tok fototok deyiladi. Agar katod yoritilmasa elektr zanjirida fototok hosil bo‘lmaydi.

Похожие

Fotoeffekt. Fotoeffekt qonunlari

Fotoeffekt hodisasi

Elementar zarralar fizikasi rivojlanish tarixi

AL va KHK larda fizikaning “kvant fizikasi elementlari” bobini o’qitishda didaktik materiallardan foydalanish uslubi

Kasb hunar kollejlarida “kavnt optik element”lari bo’limini o’qitishda muammoli