Fazavi yo'tishlar. Erish. Qotish. Bug'lanish. Kondensatsiya. Sublimatsiya - Физика - Презентации

Fazavi yo'tishlar. Erish. Qotish. Bug'lanish. Kondensatsiya. Sublimatsiya

Загружено в:

29.05.2025

Скачано:

0

Размер:

2220.0625 KB

F a z a v i y o ' t i s h l a r . E r i s h . Q o t i s h . B u g ' l a n i s h . K o n d e n s a t s i y a . S u b l i m a t s i y a

Reja: 1.Fazaviy oʻtishlar. 2.Kondensatsiya 3.Sublimatsiya. 4.Erish. 5.Bugʻlanish.

• F a z a v i y o ' t i s h - k e n g m a ' n o d a - t a s h q i s h a r o i t ( t r a , b o s i m , e l e k t r v a m a g n i t m a y d o n l a r i v a b o s h q a l a r ) l a r o ' z g a r i s h i n a t i j a s i d a m o d d a n i n g b i r f a z a d a n b o s h q a f a z a g a o ' t i s h i ; t o r m a ' n o d a - t a s h q i p a r a m e t r l a r u z l u k s i z o ' z g a r g a n d a m o d d a f i z i k x u s u s i y a t l a r i n i n g s a k r a b o ' z g a r i s h i . M a s a l a n , g a z n i n g s u y u q l i k d a , s u y u q l i k n i n g q a t t i q j i s m g a a y l a n i s h i , m e t a l l n i n g f e r r o m a g n i t h o l a t i d a n p a r a m a g n i t h o l a t i g a o ' t i s h i v a b o s h q a k r i s t a l l q a t t i q m o d d a l a r n i n g b i r a g r e g a t h o l a t d a n i k k i n c h i a g r e g a t h o l a t i g a o ' t i s h i f a z a v i y o ' t i s h n i n g x u s u s i y h o l i d i r. U m u m a n F a z a v i y o ' t i s h d a t i z i m n i i z o h l o v c h i p a r a m e t r l a r s a k r a b o ' z g a r a d i . M i s o l u c h u n g a z s i m o n h o l a t d a n s u y u q l i k k a v a s u y u q l i k d a n q a t t i q h o l a t g a o ʻ t i s h d a z i c h l i k q i y m a t i k e s k i n o ' z g a r a d i . F a z a v i y o ' t i s h s o d i r b o ' l a d i g a n t r a , b o s i m y o k i b . f i z i k k a t t a l i k l a r n i n g q i y m a t i n i f a z a o ' t i s h i n u q t a s i d e y i l a d i . I t u r v a I I t u r f a z a v i y o ' t i s h m a v j u d .

M o d d a n i n g b i r f a z a d a n i k k i n c h i f a z a g a o ' t i s h i i s s i q l i k y u t i l i s h i y o k i a j r a l i b c h i q i s h i b i l a n s o d i r b o ' l s a , b u n d a y o ' t i s h l a r b i r i n c h i t u r f a z a v i y o ' t i s h d e b a t a l a d i . E r i s h v a q o t i s h , b u g ' l a n i s h v a k o n d e n s a t l a n i s h , m o d d a l a r n i n g p o l i m o r f a l m a s h i n i s h l a r i , m a g n i t m a y d o n i d a s o f o ' t a o ' t k a z g i c h n i n g n o r m a l h o l a t i g a o ' t i s h i I t u r d a g i F a z a v i y o ' t i s h l a r g a m i s o l d i r . A g a r f a z a v i y o ' t i s h d a i s s i q l i k m i q d o r i y u t i l m a s a y o k i a j r a l i b c h i q m a s a , b u n d a y o ' t i s h l a r I I t u r f a z a v i y o ' t i s h d e b a t a l a d i . I k k i n c h i t u r f a z a v i y o ʻ t i s h g a q u y i d a g i m i s o l n i k e l t i r i s h m u m k i n : g e l i y g a z s i m o n , q a t t i q v a i k k i x i l s u y u q f a z a d a b o ' l a d i . A g a r g a z s i m o n h o l a t d a g i g e l i y n i b o s i m i b i r a t m b o s i m i g a t e n g b o ' l g a n s h a r o i t d a s o v i t i b , t e m p e r a t u r a 4 , 2 K g a y e t k a z i l s a , u g a z s i m o n h o l a t d a n s u y u q h o l a t g a o ' t a d i . t e m p e r a t u r a y a n a p a s a y a b o r i b , 2 , 1 7 K g a t e n g b o ' l g a n i d a e s a g e l i y b i r i n c h i s u y u q h o l a t d a n i k k i n c h i s u y u q h o l a t g a o ' t a d i , b u n d a h e c h q a n d a y i s s i q l i k y u t i l m a y d i h a m , a j r a l m a y d i h a m . L e k i n o ' t i s h t r a s i d a n y u q o r i t r a l a r d a y o p i s h q o q l i k t a x m i n a n 2 1 0 ~ 5 P z b o ' l g a n b o ' l s a , o ' t i s h t r a s i d a n p a s t t r a l a r d a u n o l g a t e n g b o ' l a d i . Y a ' n i , 2 , 1 7 K d a n p a s t t r a l a r d a g e l i y o ' t a o q u v c h a n l i k x u s u s i y a t i g a e g a b o ' l i b q o l a d i .

B u n d a n t a s h q a r i , t e m i r, n i k e l k a b i e l e m e n t l a r v a t u r l i q o t i s h m a l a r n i n g h a r b i r m o d d a s i u c h u n a n i q K y u r i n u q t a s i d e b a t a l u v c h i t r a d a f e r r o m a g n i t h o l a t d a n p a r a m a g n i t h o l a t g a o ' t a d i , m u t l a q n o l g a y a q i n t r a l a r d a e s a e l e k t r q a r s h i l i k l a r i s a k r a b k a m a y a d i v a b o s h q a .

Kondensatsiya suyuq holatidagi moddaning muzlashi yoki siqilishi natijasida suyuq yoki qattiq holatga o'tishi. Kondensatsiya bug'lanishning aksi. Kondensatsiya muayyan modda uchun kritik temperaturadan past temperaturadagina sodir bo'ladi. Kritik nuqta bilan uchlama nuqta orasidagi temperaturaviy oralikda modda suyuq holatga, yanada pastroq temperaturalarda esa kristall holatga o'tadi. Suyuq yoki kristall holatlar orasida muvozanatli Kondensatsiya yuz berib, gaz holatdan suyuq yoki qattiq holatga miqdorda issiqlik ajraladi. Bu issiqlik moddaning shu temperatura va bosimda bug'lanishiga sarflangan issiqlikka teng. Kondensatsiyaning solishtirma issikligi solishtirma bug'lanish issikligiga teng. Bug'lanish va Kondensatsiya bir vaqtda ro'y beradi.

S u b l i m a t s i y a ( l o t i n c h a : s u b l i m o - y u q o r i k o ' t a r a m a n ) - m o d d a n i n g k r i s t a l l ( y o k i q a t t i q ) h o l a t d a n s u y u q h o l a t g a o ' t m a y t u r i b , b e v o s i t a g a z h o l a t g a o ' t i s h j a r a y o n i ; i s s i k l i k n i n g y u t i l i s h i b i l a n s o d i r b o ' l a d i ( I j i n s f a z a v i y o ' t i s h ) . K a t t i q j i s m l a r n i n g h a m m a s i , m u s t a s n o s i z , o z m i k o ' p m i S u b l i m a t s i y a l a n a d i . B a ' z i m o d d a l a r d a , m a s , q a t t i q k a r b o n a t - a n g i d r i d , y o d , k a m f o r a , n a f t a l i n l a r d a S u b l i m a t s i y a y e t a r l i t e z l i k b i l a n y u z b e r a d i ; b o s h q a m o d d a l a r d a b u j a r a y o n o d a t d a g i t r a d a j u d a s e k i n b o r a d i v a a m a l d a u n i s e z i b b o ' l m a y d i . M o d d a n i n g m a s s a b i r l i g i n i o ' z g a r m a s t r a d a g a z h o l a t i g a o ' t k a z i s h u c h u n u n g a b e r i l i s h i l o z i m b o ' l g a n i s s i q l i k s o l i s h t i r m a s u b l i m a t s i y a i s s i q l i g i , o ' z g a r m a s b o s i m d a q a t t i q j i s m n i n g b e v o s i t a g a z e i m o n h o l a t g a m u v o z a n a t i y f a z a v i y o ' t i s h i d a g i t e m p e r a t u r a S u b l i m a t s i y a t e m p e r a t u r a s i d e b a t a l a d i . S u b l i m a t s i y a t e z l i g i , y a ' n i v a q t b i r l i g i d a v o m i d a g a z h r l a t g a o ' t g a n m o d d a m a s s a s i u n i n g a s o s i y k i n e t i k t a f e i l o t i h i s o b l a n a d i . M e t e o r o l o g i y a d a s u v b u g ' i n i n g t o ' g ' r i d a n t o ' g ' r i m u z h o l a t i g a o ' t i s h i h a m S u b l i m a t s i y a .

E r i s h m o d d a l a r n i n g i s s i q l i k t a ' s i r i d a q a t t i q ( k r i s t a l l ) h o l a t d a n s u y u q h o l a t g a o ' t i s h j a r a y o n i . S o f m o d d a l a r n i n g e r i s h j a r a y o n i e r i s h h a r o r a t i g a b o g ' l i q . E r i s h v a q t i d a q a t t i q h o l a t d a g i a t o m l a r n i n g j o y l a s h i s h t a r t i b i d a f a z o v i y k r i s t a l l p a n j a r a b u z i l a d i . K r i s t a l l d a a t o m l a r m u v o z a n a t v a z i y a t l a r i a t r o f i d a t e b r a n a d i . t e m p e r a t u r a k o ' t a r i l g a n s a r i t e b r a n i s h l a r a m p l i t u d a s i o r t i b b o r a d i v a m u a y y a n k r i t i k k a t t a l i k k a y e t a d i , s h u n d a n k e y i n p a n j a r a b u z i l a d i . Q a t t i q q o t i s h m a l a r m a ' l u m t e m p e r a t u r a o r a l i g ' i d a e r i y d i . A m o r f q a t t i q m o d d a l a r t e m p e r a t u r a o r t a b o r i s h i b i l a n y u m s h a b , a s t a - s e k i n s u y u q h o l a t g a o ' t a d i . M o d d a e r i g a n d a h a j m i k e n g a y a d i , b o s i m o s h i s h i b i l a n e r i s h t e m p e r a t u r a s i h a m o r t i b b o r a d i . A y r i m m o d d a l a r ( m u z , m e t a l l v a m e t a l l o i d ) e r i g a n d a h a j m i k i c h r a y a d i v a b o s i m o r t i s h i b i l a n e r i s h t e m p e r a t u r a s i p a s a y a d i .

E r i s h m o d d a l a r n i n g i s s i q l i k t a ' s i r i d a q a t t i q ( k r i s t a l l ) h o l a t d a n s u y u q h o l a t g a o ' t i s h j a r a y o n i . S o f m o d d a l a r n i n g e r i s h j a r a y o n i e r i s h h a r o r a t i g a b o g ' l i q . E r i s h v a q t i d a q a t t i q h o l a t d a g i a t o m l a r n i n g j o y l a s h i s h t a r t i b i d a f a z o v i y k r i s t a l l p a n j a r a b u z i l a d i . K r i s t a l l d a a t o m l a r m u v o z a n a t v a z i y a t l a r i a t r o f i d a t e b r a n a d i . t e m p e r a t u r a k o ' t a r i l g a n s a r i t e b r a n i s h l a r a m p l i t u d a s i o r t i b b o r a d i v a m u a y y a n k r i t i k k a t t a l i k k a y e t a d i , s h u n d a n k e y i n p a n j a r a b u z i l a d i . Q a t t i q q o t i s h m a l a r m a ' l u m t e m p e r a t u r a o r a l i g ' i d a e r i y d i . A m o r f q a t t i q m o d d a l a r t e m p e r a t u r a o r t a b o r i s h i b i l a n y u m s h a b , a s t a - s e k i n s u y u q h o l a t g a o ' t a d i . M o d d a e r i g a n d a h a j m i k e n g a y a d i , b o s i m o s h i s h i b i l a n e r i s h t e m p e r a t u r a s i h a m o r t i b b o r a d i . A y r i m m o d d a l a r ( m u z , m e t a l l v a m e t a l l o i d ) e r i g a n d a h a j m i k i c h r a y a d i v a b o s i m o r t i s h i b i l a n e r i s h t e m p e r a t u r a s i p a s a y a d i . M o l e k u l y a r k i n e t i k t a s a v v u r l a r g a b i n o a n , m o d d a n i n g q a t t i q h o l a t d a n s u y u q h o l a t g a o ' t i s h i d a k r i s t a l l p a n j a r a n i n g b u z i l i s h i u c h u n y e t a r l i m i q d o r d a e n e r g i y a b e r i l i s h i z a r u r. E r i s h j a r a y o n i d a m o d d a g a t a s h q a r i d a n b e r i l a d i g a n e n e r g i y a u n i n g t e m p e r a t u r a s i o r t i s h i g a e m a s , b a l k i k r i s t a l l p a n j a r a s i n i b u z i s h g a s a r f l a n a d i . E r i s h t a b i a t d a ( Ye r s i r t i d a q o r v a m u z l a r n i n g , Ye r q a ' r i d a m i n e r a l l a r n i n g e r i s h i ) , f a n v a t e x n i k a d a ( s o f m e t a l l v a q o t i s h m a l a r i s h l a b c h i q a r i s h d a ) k a t t a a h a m i y a t g a e g a .

B u g ' l a n i s h - m o d d a l a r n i n g s u y u q y o k i q a t t i q a g r e g a t h o l a t l a r i d a n g a z h o l a t i g a o ' t i s h j a r a y o n i . B u n d a m o l e k u l a s u y u q l i k ( y o k i q a t t i q j i s m ) d a n t a s h q a r i g a b u g ' l a n i b c h i q i s h i u c h u n s i r t c h e g a r a s i d a g i m o l e k u l a l a r n i n g t o r t i s h i s h k u c h i n i y e n g i s h i k e r a k . U n d a n t a s h q a r i , m o d d a s u y u q ( y o k i q a t t i q ) h o l a t d a n b u g ' h o l a t g a o ' t a y o t g a n i d a h a j m i k a t t a l a s h a d i . B u n d a t a s h q i b o s i m k u c h i g a q a r s h i i s h b a j a r i l a d i . B u i s h s u y u q l i k ( y o k i q a t t i q j i s m ) m o l e k u l a l a r i n i n g i c h k i e n e r g i y a s i h i s o b i g a b a j a r i l a d i . S h u n i n g u c h u n b u g ' l a n i s h p a y t i d a j i s m s o v i y d i , q a t t i q j i s m s u y u q l i k k a n i s b a t a n s e k i n b u g ' l a n a d i . Q a t t i q j i s m l a r n i n g s u y u q l i k k a a y l a n m a y b u g l a n i s h i s u b l i m a t s i y a d e b a t a l a d i . B u g ' l a n i s h i s s i q l i g i - m u a y y a n t r a d a g i s u y u q l i k m a s s a b i r l i g i n i n g b u g ' l a n i s h i u c h u n z a r u r i s s i q l i k m i q d o r i . O d a t d a , b u m i q d o r s o l i s h t i r m a y a s h i r i n b u g ' l a n i s h i s s i q l i g i d e b y u r i t i l a d i . X a l q a r o b i r l i k l a r t i z i m i d " u n i n g b i r l i g i 2 L B u g ' n i n g k o n d e n s a t s i y a l a n i s h i - s u y u q l i k ( y o k i q a t t i q j i s m ) m o l e k u l a l a r i n i n g t a r t i b s i z i s s i k l i k h a r a k a t i t u f a y l i b u g ' h o l a t i d a n q a y t a d a n s u y u q l i k ( y o k i q a t t i q j i s m ) g a a y l a n i s h j a r a y o n i . B u g ' n i n g k o n d e n s a t s i y a l a n i s h i b u g ' l a n i s h g a t e s k a r i j a r a y o n .

Bug' suyuqlik (yoki qattiq jism) bilan muvozanatda bo'lishi yoki muvozanatda bo'lmasligi mumkin. Bug' va suyuqlik (yoki qattiq jism) bir-biriga chegaradosh bo'lganda muvozanatlashgan kondensatsiyalanish kuzatiladi. Ular chegaradosh bo'lmagan hollarda esa bug' temperaturasi pasayganda yoki hajmi kichrayganda kondensatsiyalanish boshlanadi. Bug'ning qattiq jism sirtini ho'llashho'llamasligiga qarab, kondensatsiyalanish tufayli tomchi yoki parda hosil bo'ladi. B. sanoatda binolarni isitish va mexanik energiya olish uchun ishlatiladi.

T h a n k y o u

Похожие

Modda agregat xolatining o’zgarishi

Plazma. Xossalari va qo’llanilishi

Fizika va kimyoda plazma

Temperaturani o’lchashda ishlatiladigan uskunalarning turlari

Elementar zarralarni qayd qiluvchi asboblar. Elementar zarralar, ularning sistematikasi