Antropogen landshaftlar, alohida muhofaza qilinadigan hududlarning ekologik holati - Экология - Презентации

Antropogen landshaftlar, alohida muhofaza qilinadigan hududlarning ekologik holati

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1272 KB

Antropogen landshaftlar, Antropogen landshaftlar, alohida muhofaza alohida muhofaza qilinadigan hududlarning qilinadigan hududlarning ekologik holatiekologik holati

 Barcha tirik mavjudoBarcha tirik mavjudo tt lar qatori inslar qatori ins oo n n hayotihayoti ni ni ham atrof-muhitsiz,ham atrof-muhitsiz, tabiatsiz tabiatsiz tasavvur tasavvur qiqi lish lish qiyqiy in. Inson organizmi in. Inson organizmi ko’p jihatdan tabiiyko’p jihatdan tabiiy komponentlar komponentlar hh avo, suv, avo, suv, o’o’ ss ii mlml ii k, tuproq, hayvonot k, tuproq, hayvonot va hokazolar bilan bova hokazolar bilan bo g`g` liq. liq.

 Bundan tashqari inson Bundan tashqari inson ongong ll i mavjudoi mavjudo tt dir va u dir va u o’o’ z mehnatini z mehnatini osonlashtirish yuqori osonlashtirish yuqori samaraga erishish samaraga erishish uchun turli mehnat uchun turli mehnat kurollardan texkurollardan tex nn ika ika kuchidan foydalanadi. U kuchidan foydalanadi. U boshqa organizmlardan boshqa organizmlardan farqli ularofarqli ularo q q ijtimoiy ijtimoiy mavjudoddir. Jamiyat mavjudoddir. Jamiyat a’zosidir. Shuning uchun a’zosidir. Shuning uchun uning hayoti biologik uning hayoti biologik omillardan tashqari omillardan tashqari ko’pgina ijtimoiy omillar ko’pgina ijtimoiy omillar bilan ham bbilan ham b ee lgilanadi.lgilanadi.

 Inson bevosita va bilvosInson bevosita va bilvos ii ta erga, tuproqqa, suvga, ta erga, tuproqqa, suvga, havoga, o’simlik va hayvonot dunyosiga ta’sir havoga, o’simlik va hayvonot dunyosiga ta’sir etmokdaetmokda . . Bu bilan u Bu bilan u o’o’ z oldiga z oldiga qo’qo’ ygan maqsadlariga ygan maqsadlariga erishmokda. Ammo ba’zan o’zi kutmagan, ayrim erishmokda. Ammo ba’zan o’zi kutmagan, ayrim salbiy oqibatlarsalbiy oqibatlar ing ing yuzaga kelishiga ham sababchi yuzaga kelishiga ham sababchi bo’lib bo’lib qq olmokda. Bunda salbiy oqibatlarning ba’zilari olmokda. Bunda salbiy oqibatlarning ba’zilari dunyoviy tus olmokda va olimlarni jamoatchilikni dunyoviy tus olmokda va olimlarni jamoatchilikni tata shsh vishga solmovishga solmo qq da.da.

 XXXX - - asrning 40-50 yillarida asrning 40-50 yillarida gg eografieografi ya ya adad aa biyotibiyoti da da madaniy landshaftlar yoki madaniy landshaftlar yoki o’o’ zgarzgar tirtir ilgan landshaftlarga ilgan landshaftlarga baba g`g` ishlangan ilmiy ishlangan ilmiy maqolalarning birin-ketin maqolalarning birin-ketin paydo bo’lishi antropogen paydo bo’lishi antropogen landshaftshunoslik landshaftshunoslik poydevorpoydevor ii ning ning shakllanishiga kuchli turtki shakllanishiga kuchli turtki bb o’o’ ladlad ii . Bu borada ayniqsa . Bu borada ayniqsa G.YuG.Yu . . Saushkinning (1946) Saushkinning (1946) «Madaniy landshaftlarni «Madaniy landshaftlarni o’rganish uchun o’rganish uchun geografiyaning alohida geografiyaning alohida tarmog`i bo’lishi kerak», tarmog`i bo’lishi kerak», degan fikri muhim degan fikri muhim ahamiyatga ega bo’ldi. ahamiyatga ega bo’ldi.

 LL andshaftlarning havo andshaftlarning havo komponenti tarkibida komponenti tarkibida atmosfera gazlaridan atmosfera gazlaridan tashqari suv bug`lari tashqari suv bug`lari turli chang zarralari, turli chang zarralari, o’simlik changlari o’simlik changlari mikroorganizm-lar mikroorganizm-lar ham aralashgan ham aralashgan bo’ladi. Xuddi shunday bo’ladi. Xuddi shunday landshaft suvlar landshaft suvlar tarkibida ham, havo, tarkibida ham, havo, erigan, nuragan va erigan, nuragan va yuvilgan tog` jinslari, yuvilgan tog` jinslari, o’simlik va hayvonot, o’simlik va hayvonot, ular qoldiqlarida va ular qoldiqlarida va hokazolarda uchraydi.hokazolarda uchraydi.

 Landshaft hosil qiluvchi omillar haqida so’z Landshaft hosil qiluvchi omillar haqida so’z yuritilganda, ko’pincha u yoki bu komponentning yuritilganda, ko’pincha u yoki bu komponentning ayrim xususiyatlari ko’zda tutilganligini yoki ayrim xususiyatlari ko’zda tutilganligini yoki komponent landshaftda ma’lum bir kuch sifatida komponent landshaftda ma’lum bir kuch sifatida ishtirok etsagina uni omil deb hisob-lash hollarini ishtirok etsagina uni omil deb hisob-lash hollarini ko’ramiz. Ayrim hollarda esa landshaftga ko’ramiz. Ayrim hollarda esa landshaftga tashqaridan bo’ladi-gan kuchlarni omil sanashadi. tashqaridan bo’ladi-gan kuchlarni omil sanashadi.

 Hozirgi zamon landshaftlarining ko’pchiligi Hozirgi zamon landshaftlarining ko’pchiligi insonning oqilona faoliyati natijasida o’zgartirilgan insonning oqilona faoliyati natijasida o’zgartirilgan bo’lib, ularni madaniy landshaftlarga aylantirish bo’lib, ularni madaniy landshaftlarga aylantirish lozim. Bunday landshaftlarning eng asosiy lozim. Bunday landshaftlarning eng asosiy xususiyatlaridan biri maxsuldorlik va iqtisodiy xususiyatlaridan biri maxsuldorlik va iqtisodiy samaradorlik bo’lishi kerak. Landshaftlarning ichki samaradorlik bo’lishi kerak. Landshaftlarning ichki imkoniyatini rivojlantirish, tabiiy jarayonlarni imkoniyatini rivojlantirish, tabiiy jarayonlarni faollashtirish va landshaftlarning samaradorligini faollashtirish va landshaftlarning samaradorligini oshirish asosiy maqsadga aylanishi kerak. oshirish asosiy maqsadga aylanishi kerak.

 Natijada bizga yaxshi tanish bo’lgan va antropogen Natijada bizga yaxshi tanish bo’lgan va antropogen landshaftlar ichida «madaniy landshaft» deb landshaftlar ichida «madaniy landshaft» deb atalishi mumkin bo’lgan hamda yuqori atalishi mumkin bo’lgan hamda yuqori maxsuldorlik, iqtisodiy samaradorlik kabi talablarga maxsuldorlik, iqtisodiy samaradorlik kabi talablarga ozmi ko’pmi mos kela oladigan landshaftlar hosil ozmi ko’pmi mos kela oladigan landshaftlar hosil bo’ladi. Bu o’z navbatida ilgari shu landshaftlarga bo’ladi. Bu o’z navbatida ilgari shu landshaftlarga xos bo’lgan tabiiy xilma-xillikning soddalashishga xos bo’lgan tabiiy xilma-xillikning soddalashishga hamda moddalarning, shu jumladan to’yimli hamda moddalarning, shu jumladan to’yimli moddalarning ham, namlik va energiyaning moddalarning ham, namlik va energiyaning aylanma harakatining o’zgarishiga olib keladi.aylanma harakatining o’zgarishiga olib keladi.

 Vaholanki, landshaftlardagi to’yimli Vaholanki, landshaftlardagi to’yimli moddalarning aylanma harakati organizmlar moddalarning aylanma harakati organizmlar sonining muvofiqlanib turish, tuproq sonining muvofiqlanib turish, tuproq unumdorligining maromida bo’lishi, unumdorligining maromida bo’lishi, landshaftlarning o’zini-o’zi saqlab turishida landshaftlarning o’zini-o’zi saqlab turishida juda katta va hal qiluvchi ahamiyatga egadir.juda katta va hal qiluvchi ahamiyatga egadir.

Похожие

Alohida muhofaza qilinadigan hududlar

Antropogen landshaftlar

O’zbekistondagi alohida muhofaza qilinadigan hududlar bilan tanishish. Landshaftlar bilan tanishish va ularni farqini belgilash

Buzilgan landshaftlar tushunchasi haqida

Hayot va muhit ekologiyasi