Meva va rezavor meva oʻsimliklarining tashqi muhit omillariga talabi - Ботаника - Презентации

Meva va rezavor meva oʻsimliklarining tashqi muhit omillariga talabi

Загружено в:

08.02.2023

Скачано:

0

Размер:

1642.3037109375 KB

zT.I.Q.X.M.M.I Milliy tadqiqot universitetining Qarshi irrigatsiya va agrotexnologiyalar instituti CHvaQXM fakultet Q.X.M.S va D.I.T yoʻnalishi talabasi Turgʻunboyeva Noibaxonning Mevachilik va sabzavotchilik fanidan tayyorlagan taqdimoti.

z Meva va rezavor meva oʻsimliklarining tashqi muhit omillariga talabi Reja: 1. Meva ekinlarini tashqi omillarga talabi. 2.Mevali ekinlarni issiqlikka talabi 3. Mevali ekinlarni namlikka talabi 4. Mevali ekinlarni tuproqqa talabi.

z • Meva ekinlarini tashqi muhit omillariga talabi. Meva va rezavor meva oʻsimliklarini oʻsishi va rivojlanishida 5ta omil asosiy rol oʻynaydi. Ozuqa moddalar Yorugʻlik Xavo tarkibi Namlik Issiqlik

zMeva ekinlarining oʻsishi, rivojlanishi va hosildorligi koʻp jihatdan tashqi muhit omillariga bogʻliq. Ayniqsa, iqlim va tuproq omillari meva ekinlarini oʻsishiga va rivojlanishiga katta taʼsir koʻrsatdi. Bu talab oʻsimlik yoshining har xil davrlarida oʻsish va tinim fazalarida turli hil boʻladi

zOʻsimliklarni oʻtkazish hamda ularni parvarish qilishning agrotexnika tadbirlari yoki bilan noqulay sharoitlarni yumshatish yoki yoʻq qilish hamda ularning oʻsishi va hosil berishi uchun optimal sharoit yaratish mumkin.

z • Mevali ekinlarni issiqlikka talabi. Yorugʻlik. Uglerodni assimilyatsiya qilish jarayoni-fotosintezning asosiy omili hisoblanadi. U oʻsimlik organlarining oʻsishi va hosil berishiga yordam beradi, transpiratsiyasiga oʻsuvchi organlarning yoʻnalishiga va boshqalarga ta’sir koʻrsatadi. Yorugʻlikning oʻzgarishi bilan oʻsimlik tuproq va havoning harorati, namlik, tuproqning kimyoviy tarkibi, hamda mikrobiologik muhit oʻzgaradi.

z Yorugʻsevar oʻsimliklar Nok, behi, oʻrik, gilos, shaftoli, olxoʻri, yongʻoq, qulpnay, anjir, anor, bodom, zaytun, chilon jiyda, pista

z Soyaga chidamli oʻsimliklar Olma, olcha, yongʻoq, malina, qora smorodina, krijovnik, qulpnay.

z Soyasevar oʻsimliklar Klyukva, ejevinka, chernika.

z Meva ekinlarining oʻsishi va rivojlanishida tuproq va havoning harorati muhum omil hisoblanadi. Oʻsimlikda kuchayadigan moddalar almashishi shu bilan bogʻliq. Issiqlik energiya omili sifatida transpiratsiya, fotosintez, oʻsuv fazalarning boshlanishi va uzunligiga ta’sir koʻrsatadi.

z Issiqlik yetishmasa Oʻsuv davrida fotosintez susayadi, oʻsimlik oʻsishdan toʻxtab qoladi. Qishga tayyorgarligi yomonlashadi, mevaning sifati buzuladi. Mevalarning shira yigʻishi va pishib yetilishi choʻziladi. Mevalar kerakli rangga ega boʻlmaydi.

z Issiqlik optimal darajadan koʻtarilib yoki kamayib ketganda oʻsimlik organizmining hayot faoliyati susayadi, ma’lum chegaraga yetganda esa ular oʻsishdan toʻxtaydi hatto nobud boʻlishi ham mumkin. Oʻsuv davrining turli fazalarida bir oʻsimlikning oʻzi issiqlikni har xil miqdorda boʻlishini talab qiladi. Ildizlar: 2,5-5,4°S da oʻsa boshlaydi. Kurtaklar: 5-10°S da yozila boshlaydi. Meva kurtaklari esa 15-20° S da differentsiyatsiyalanadi.

z Mevalarning differentsiyatsiyalanishi natijasida. Vegetativ kurtaklar Generativ kurtaklar Aralash kurtaklar Dormentiv kurtaklar Adventiv kurtaklar

z Daraxtlar 50-60°S gacha qiziganda poʻstloqlari, tanasi, butoqlari, barglari shuningdek mevalari kuyadi. Yuqori harorat mevalarga katta zarar yetkazishi mumkin. Harorat 35°S dan yuqori boʻlganda ulardagi ogʻizchalar berkiladi, fotosintez susayadi, ular uzoq taʼsir koʻrsatsa meva erta pishadi.

z Olma -21° Nok -30-32° Behi -27° Oʻrik -30° Shaftoli -22-26° Bodom -22-25° Jiyda -30° Olxoʻri -30 Olcha -28-30° Gilos -28° Yongʻoq -24-26° Anor -10-12° Anjir -12° Xurmo -18-20° Qora smorodina -30-32°

z Namlik. Meva ekinlari hayotida muhim ahamiyatga ega. Chunki oʻsimlik barglari, shoxlari, ildizi va mevalarida 72- 86% ni suv tashkil etadi. О‘simliklar namlikka bо‘lgan munosabatiga kо‘ra quyidagi guruhlarga bо‘linadi. 1) Kserofitlar (kseros – quruq; fiton – о‘simlik) – tuproq va havoda doimiy yoki vaqtinchalik suv tanqisligiga moslashgan о‘simliklar. 2) Mezofitlar (mezos – о‘rtacha) namlik yetarli bо‘lgan joylarda о‘sadigan о‘simliklar. 3) Gigrofitlar (gigra – nam) tuproqda havo namligiga nisbatan kо‘proq nam bо‘lgan yerlarda о‘sadigan о‘simliklar. 4) Gidrofitlar (gidra-suv) suv muhitiga moslashgan о‘simliklar. Bu о‘simliklar suvga yarim botib yashaydilar. 5) Gidatofitlar – butunlay suvga botib yashovchi о‘simliklar. Gidatofitlarga elodeya, vallisneriya, suv ayiqtovonlari kabi о‘simliklar kiradi.

z O’simliklarning namlikka moslashishi. Xujayradagi barcha bioximik jarayonlarning normal o’tishi va organizmlarning normal faoliyat ko’rsatishi uchun organizmlar yetarli darajada suv bilan ta’minlangan bo’lishi kerak. Namlikning yetishmasligi quruqlik havo muhitining muhim xususiyatlaridan biridir. Muhitning namlik darajasi turlicha bo’lib, tropik rayonlarda havo suv bug’lariga to’liq tuyingan bo’lsa, Cho’llarda havoda suv bug’lari umuman bo’lmasligi mumkin. Namlik sutka va yil davomida ham sezilarli o’zgarib turadi. Organizmlarning suv bilan ta’minlanganligi yong’ingarchilik miqdori, suv xavzalarining bo’lishi, tuproq namligi, sizot suvlarining yaqinligiga ham bog’liq. Namlik darajasining bunday o’zgaruvchan bo’lishi organizmlarda turli xil moslanishlarini vujudga keltirgan.

z Organizmdagi suv barcha oʻsimliklar, tirik organizmlar va mikroorganizmlarda moddalar almashinuvi uchun zarur asosiy vosita, shuningdek, bir qancha kimyoviy fermentativ reaksiyalarning substrati hisoblanadi.

z Tuproq(qum) — litosfera yuza qavatlarining suv, havo va tirik organizmlar taʼsirida oʻzgarishidan shakllanadigan va genetik jihatdan oʻzaro bogʻliq gorizontlardan tashkil topgan tabiiy tuzilma; Yer poʻstining yuza va unumdor qatlami. Tuproqning nuragan tog jinslaridan farq qiladigan eng muhim xususiyati — unumdorligidir.

z Qishloq xo’jaligi yerlarining holatini yaxshilash, tuproq unumdorligini oshirish yurtimizda ham muhim masalalardan biri. Ayniqsa, bunga davlat siyosati darajasida e’tibor berilayotgani, o’z iqtisodiyoti rivojlanishini agro-industrial yo’nalishda tashkil etayotgan hozirgi O’zbekiston sharoitida tuproq unumdorligini muhofaza qilishning huquqiy muammolarini o’rganish, ularning echimini topishda amaliyot materiallari asosida chuqur ilmiy-nazariy mushohadaga asoslangan takliflar ishlab chiqish, xulosalar berish zaruratini vujudga keltiradi.

Похожие

Suptropik meva va zararkunandalar

Meva va urug\\' mavzusida test slayd

Generativ organlar gul. To’pgullar - urug’. meva

Meva urug’ tuzilishi, tiplari va klassifikatsiyasi. Jinsiy ko’payish evolyutsiyasi

O’simliklar oziqlanishiga tashqi muhit omillarining ta’siri