Fotosintez jadalligini aniqlash - Биотехнология - Презентации

Fotosintez jadalligini aniqlash

Загружено в:

29.12.2023

Скачано:

0

Размер:

601.712890625 KB

FOTOSINTEZ JADALLIGINI ANIQLASH

Reja; 1. FOTOSINTEZ JARAYONI 2. FOTOSINTEZ JARAYONING JADALLIGINI ANIQLASH

Fotosintez (foto... va sintez ) — yuksak oʻsimliklar, suvoʻtlar va ayrim fotosintezlovchi bakteriyalarda xlorofill va boshqa fotosintetik pigmentlar oʻzlashtiradigan yorugʻlik energiyasi hisobiga oddiy birikmalardan murakkab moddalar hosil boʻlishi. Fotosintez tabiatda sodir boʻladigan eng, muhim biologik jarayonlardan biri. Fotosintezda quyosh energiyasi organik birikmalardagi kimyoviy energiyaga aylanadi. Fotosintezda hosil boʻlgan organik birikmalar barcha tirik organizmlar uchun asosiy hayot manbai hisoblanadi. Fotosintezda barcha tirik organizmlarning nafas olishi uchun zarur boʻlgan kislorod atmosferaga ajralib chikadi. FOTOSINTEZ JARAYONI

Fotosintez haqidagi dastlabki maʼlumotlar ingliz botanigi va kimyogari S. Geyls (1727), rus olimi M.V.Lomonosov (1753) ishlarida keltiriladi. Ammo F.ni tajribalar orqali oʻrganish ingliz kimyogari J.Pristli (1771), golland tabiatshunosi J.Senebye (1782), shveysariyalik olim T. Sossyur (1804) va boshqalarning ishlari bilan boshlandi. Nemis fiziologi Yu.Saks (1863) barglardagi xloroplastlarda kraxmal sintezlanishini koʻrsatadi. F.da kislorod hosil boʻlishi jarayonini nemis fiziologi T.V.Engelman (1881) oʻrgangan. F.da yorugʻlik nurining ahamiyati 19-asrning oʻrtalaridan oʻrganila boshlandi. Rus olimi K.A.Timiryazev (1875) yorugʻlik energiyasining oʻsimlikdagi xlorofill orqali fotosintetik oʻzgarishlar jarayonida ishtirok etishini koʻrsatdi. 19-asrning oʻrtalaridan boshlab F.ni oʻrganishda yangi metodlar (gaz analizi, izotop metodi, spektroskopiya, elektron mikroskopiya usullari va boshqalar) qoʻllanila boshlangandan soʻng F.da xlorofillning qatnashish mexanizmlari ishlab chiqildi.

Fotosintezning dastlabki jarayonlari xloroplastlar tilakoidlarida roʻy beradi; uglevodlar esa stromada sintezlanadi. Keyinchalik AQSH olimi D.I.Arnon xloroplastlar membranasini ajratib olib, uning stromasida NADFN va ADF ishtirokida CO2 assimilyatsiyasi roʻy berishini kuzatadi: CO2 +ADF + " [ C]uglevod qorongʻulikFotosintezlovchi bakteriyalar molekulyar kislorod ajratmaydi va kabul qilmaydi; ularning koʻpchiligi anaerob oziklanadi. Turli xil organizmlardagi F. jarayonining umumiy sxemasi quyidagicha:Bunda DN2 — donor, A — akseptor, AN2 — fotosintez mahsuloti.

Fotosintez oʻsimliklar mahsuldorligini belgilovchi jarayon. F. mahsuldorligi 1 m2 barg yuzasi hisobiga 1 soat davomida oʻzlashtirilgan SO2 yoki hosil boʻlgan organik modda miqdori bilan belgilanadi. F.ning sof mahsuldorligi esa oʻsimlik quruq massasining uning barglari yuzasi hisobiga bir kechakunduz davomidagi miqdoriy ortishi tushuniladi. Koʻpchilik hollarda ushbu koʻrsatkich 5—12 g/ m2 ga yaqin. Yorugʻlik — F.ni asosiy harakatga keltiruvchi kuch. Yorugʻlik nurlarining fotosintetik faol (400—700 nm) qismini 80— 85% koʻzga koʻrinadigan nurlar va 25% ini infraqizil nurlar tashkil etadi; jami Quyosh nurining 55% ini barglar yutadi. Ammo fakat ularning 1,5—2% F. jarayoniga sarflanadi va issiklik holida tarqaladi. F. jarayoni har xil oʻsimliklarda bir xil tezlikda bormaydi.

FOTOSINTEZ JARAYONING JADALLIGINI ANIQLASH Fotosintez tezligi yorug'lik intensivligi oshishi bilan chiziqli ravishda oshadi, lekin asta-sekin to'yinganlikka erishadi. Ekinga qarab, yorug'lik 10 000-40 000 lyuks dan oshganda (quyosh nurini nazarda tutadi), fotosintezning kuchayishi to'xtaydi. Fotosintez tezligi yorug'lik, karbonat angidrid konsentratsiyasi, suv va harorat kabi omillarga bog'liq. Past haroratli stress fotosintezga bevosita ta'sir qiladi, ferment faolligini pasaytiradi va bilvosita organellalarga zarar etkazadi. Ko'pgina o'simliklar uchun optimal harorat 20-25 ° S dir. Optimaldan yuqori haroratlarda fotosintez intensivligi keskin pasayadi (yuqori haroratli stress)

Yetarli yorug'lik bilan kislorod miqdori ortadi va CO2 darajasi pasayadi; yorug'lik qancha ko'p bo'lsa, kislorod miqdori shunchalik yuqori va karbonat angidrid kamroq bo'ladi O'simliklar bu energiyani fotosintez uchun ishlatadi. Bundan tashqari, quyosh nurlari o'simliklar va issiqxonani isitadi. “Agar quyosh nurlari issiqxonaga koʻproq kirsa, bu nafaqat fotosintezga ijobiy taʼsir qiladi. Yuqori haroratlar ham o'simliklardagi barcha jarayonlarni tezlashtiradi. Agar u juda issiq bo'lsa, ular fotosintez qila olmaydi. Agar juda sovuq bo'lsa, ularning ishlashi nolga tushadi. Buning sababi shundaki, fotosintez fermentlarni o'z ichiga oladi va 40 darajadan yuqori haroratda fermentlar fotosintez tezligini sekinlashtiradigan denaturatsiyani boshlaydi.

Havoga karbonat angidrid qo'shib, undagi konsentratsiyasini oshirish orqali fotosintez intensivligini 1,5-3 marta oshirish mumkin. Atrof-muhit omillarining ta'siri o'simliklarning hayotiy jarayonlarini rag'batlantirishi yoki ularni cheklash, sekinlashtirishi mumkin. Fotosintez jarayonining asosiy omillari yorug'lik, harorat, namlik va edafik (tuproq) omillardir. Harorat. Energiya manbai quyosh nuri bo'lib, barglardagi xlorofill (yashil pigment) tomonidan so'riladi. Yorug'lik ta'sirida fotosintez jarayoni sodir bo'ladi - karbonat angidrid va suvdan uglevodorodlar hosil bo'ladi. Fotosintezning qo'shimcha mahsuloti tirik organizmlar uchun zarur bo'lgan kisloroddir.

Fotosintez Yerdagi eng muhim biologik jarayonlardan biridir. Fotosintez tufayli tirik organizmlar nafas olish uchun zarur bo'lgan kislorodni oladi va o'simliklarning o'zlari hayotlari uchun foydali organik moddalarni yaratadilar.

Reaktiv sifatida suv ko'plab kimyoviy reaktsiyalarda ishtirok etadi: O'simliklar fotosintezi jarayonida suvning fotolizi sodir bo'ladi: suvdan vodorod ATP sintezi uchun membrana proton gradientini yaratish uchun ishlatiladi va erkin kislorod atmosferaga tarqaladi. Fotosintez tenglamasi: 6H2O+6CO2=C6H12O6+ 6O. Fotosintez tezligi pasayadi. Haroratning pasayishi bilan ferment faolligi pasayadi. Karbonat angidrid fotosintezning qorong'u bosqichida (Kalvin sikli) fiksatsiyalanadi va uglevodlar hosil bo'lishi uchun asos bo'ladi. Fotosintez: yorug'lik reaktsiyalari Deyarli barcha tirik mavjudotlar uchun eng muhim energiya manbai quyosh nuridir. Fotosintez jarayonida yorug'lik energiyasi CO2 va suvdan organik birikmalarni sintez qilish uchun ishlatiladi.

Fotosintez tezligi karbonat angidrid kontsentratsiyasining barcha oralig'ida ortadi. Fotosintez tezligi karbonat angidrid kontsentratsiyasiga bog'liq emas. 0,08% karbonat angidrid konsentratsiyasida fotosintez tezligining oshishi to'xtaydi. O'simliklar fotosintez uchun foydalanadigan yorug'lik PAR nurlanishi deb ataladi, bu fotosintetik faol nurlanishning qisqartmasi. Uning to'lqin uzunligi 400 dan 700 nm gacha. Fotomorfogenez uchun to'lqin uzunligi diapazoni biroz kengroq - 300 nm (ultrabinafsha nur) dan 800 nm gacha (uzoq qizil). Organik moddalar + kislorod → karbonat angidrid + suv, O'simliklar tanasida, xuddi hayvonlar organizmida bo'lgani kabi, kislorod bilan nafas olish jarayoni sodir bo'ladi. Kechasi, qorong'uda o'simliklar faqat nafas oladi, lekin fotosintez qilmaydi. Nurda, kunduzi nafas olish jarayoni fotosintez jarayoniga parallel ravishda boradi.

E’tibotingiz uchun rahmat

Похожие

Ferment faolligini aniqlash

G’o’za urug’lik chigitini bioreaktorda tuksizlantirishni o’rganish va tuksizlantirish sharoitlarini aniqlash

Lipidlar almashinuvi. Lipidlarning katabolizmi. Lipaza, fosfolipaza kabi lipolitik fermentlar. Yog’lar emulsiyasi

Transgen hujayralarini saralab olish texnologiyasi

Assimiliatsion to'qima va uning o'simlik tanasida joylashishi va funksiyasi