Fermentlar ingibitorlari. Qaytar va qaytmas ingibirlash - Биотехнология - Презентации

Fermentlar ingibitorlari. Qaytar va qaytmas ingibirlash

Загружено в:

03.12.2023

Скачано:

0

Размер:

188.810546875 KB

MAVZU: FERMENTLAR INGIBITORLARI. QAYTAR VA QAYTMAS INGIBIRLASH

◦ Fermentlar ( lotincha : fermentum — achitqi), enzimlar — hayvon , oʻsimlik va bakteriyalarning tirik hujayralaridagi oqsilli katalizatorlar . Fermentlar maxsus xususiyatlari va kimyoviy reaksiyalarni tezlashtirishi bilan odatdagi katalizatorlardan farqlanadi. Ular katalizatorlar kabi kimyoviy reaksiyalarning faollanish energiyasini pasaytiradi

◦ Koenzim foliy kislotasi (chapda) va saratonga qarshi dori metotreksat (o'ngda) tuzilishi jihatidan juda o'xshash (farqlar yashil rangda ko'rsatilgan). Natijada, metotreksat foliy kislotalarini ishlatadigan ko'plab fermentlarning raqobatbardosh inhibitori hisoblanadi.

◦ 1914 -yil rus-nemis kimyogari G.S.Kirxgof undirilgan arpa donidan olingan ekstrakt taʼsirida kraxmalni qandgacha parchaladi. 1933 -yilda fransuz kimyogarlari A.Payen va J.Perso birinchi marta arpa donidan amilaza fermentini ajratib oldilar. 19-asr oʻrtalarida mikrobiologiyanint asoschisi L. Paster achish jarayonini tirik mikroorganizmlar (achitqilar) koʻzgʻatadi va bu jarayon ularning hayoti bilan bogʻliq deb koʻrsatdi. 1897 -yilda nemis kimyogari E. Buxner achitqidan spirtli achish jarayonini chaqiruvchi fermentni ajratib oldi.

Fermentativ reaksiyalarning faolligini pasaytiruvchi moddalar ingibitorlar deyiladi. Fermentativ reaksiyalarning faolligini pasaytirish ik ki xil: konkurent (raqobatli) va nokonkurent (raqobatsiz) yo’l bilan amalga oshiriladi. Ferment faolligini raqobatli pasaytiris hda reaksiya sur`atini pasaytiruvchi modda (ingibitor) substrat ra qibi hisoblanadi va u ferment substratni biriktirib oladigan joy ga, ya`ni fermentning faol markaziga birikib oladi. Ingibitor t uzilishi jihatdagina raqobatli pasaytirish amalga oshiriladi.

◦ Fermentlar faolligi boshqariladigan katalizatorlarga mansub ekanligi yuqorida aytilgan edi. Ferment faolligining boshqarilishi ularning turli xil biologik komponentlar yoki yot birikmalar (masalan, dori va zaharlar) bilan o`zaro ta`siri orqali yuzaga keladi hamda ular fermentlarning modifikatorlari yoki regulyatorlari deb ataladi. Modifikatorlarning fermentlarga ta`siri ostida reaktsiya tezlashishi (bunday sharoitda ular aktivatorlar deyiladi) yoki sekinlashishi (bunday sharoitda ular ingibitorlar deyiladi) mumkin

◦ Fermentlar faolligining boshqarilishi 3 bosqichni o`z ichiga oladi: Hujayra ichki boshqarilishi (substratlar, metabolitlar, aktivatorlar, ingibitorlar, pH, harorat, allosterik fermentlar). Bunday boshqarish avtomatik kechadi. ◦ Gormonal boshqarilish. Oqsil tabiatli gormonlar va aminokislota hosilalari hujayraviy fermentlarni adenilatsiklaza tizimi orqali, steroid gormonlar va tiroksin gen darajasida fermentlar sintezini jadallashtiradi. ◦ Nerv tizimi orqali boshqarilish

◦ Ingibitor atamasiga e`htiyotkorlik bilan munosabatda bo`lish ko`zda tutiladi, chunki uning tagida faqatgina ferment faolligini o`ziga hos pasaytiruvchi modda to`g`risida gap boradi. Reaktsiyaning tormozlanishi faqat ingibitorga bog`liq emas. Chunki istalgan denaturaciyalovchi moddalar ham fermentativ reaktsiyani pasaytirishi mumkin.

◦ Denaturatsiyalovchi modda ta`siri bo`lgan holatda «ingibirlanish» emas, balki «faolsizlanishi» to`g`risida gap borsa, to`g`riroq bo`ladi. Ko`pincha, moddalar kichik miqdorlarda ingibitor, ko`p miqdorda e`sa inaktivator bo`lib hisoblanadi. SHuning uchun bunday tarzda ikki guruhga bo`lish ma`lum darajada shartlidir.

◦ Ingibitorlar avvalo ferment bilan mustahkam bog`lanishdek umumiy belgisi bilan ajralib turadi. Bunday belgisiga ko`ra ingibitorlar 2 guruhga bo`linadi: 1) qaytar va 2) qaytmas. Fermentni 2 guruhdan qaysi biriga mansubligi dializ yoki fermentning ingibitorli e`ritmasini ko`p suyultirishdan so`ng ferment faolligining qayta tiklanish mezoniga asosan aniqlanadi. Qaytmas ingibitorlar ferment bilan mustahkam bog`lanadi va bunday jarayondan so`ng ferment faolligi qayta tiklanmaydi.

E’tiboringiz uchun rahmat!

Похожие

Fermentativ jarayonlar kinetikasi

Fermentlar va ularning klassifikatsiyasi

Fermentlar muhandisligi

Immobillangan fermentlar

Fermentlar haqida umumiy tushunchalar