Biotexnologiya va ekologik muammolar - Биотехнология - Презентации

Biotexnologiya va ekologik muammolar

Загружено в:

03.12.2023

Скачано:

0

Размер:

1115.982421875 KB

BIOTEXNOLOGIYA VA EKOLOGIK MUAMMOLAR

• Tabiat o ‘ziga xos murakkab tizim bo‘lib, inson va jamiyat uning hosilasidir. U tabiat evaziga mavjud va rivojlanadi. Inson o ‘z ehtiyojlarini tabiat hisobiga qondiradi. U tabiatdan havo, suv, oziqovqat, mineral va yonilg‘i xomashyolarini oladi va o‘zining hayot faoliyati davomida tabiatga o‘z ta’sirini ko‘rsatadi. Natijada tabiat uchun yod bo‘lgan yangi obyektlar vujudga keladi. • Bular: shahar va qishloqlar, zavod va fabrikalar, yo‘llar, konlar, suv omborlari, qishloq xo‘jalik yerlari va boshqalardir. Inson aql-idroki va mehnati tufayli yuzaga kelgan bunday antropogen landshaftlar atrof tabiiy muhitiga o ‘z ta’sirini ko‘rsatmay qolmaydi. Yer yuzida aholi sonining keskin o ‘sib borishi, fan va texnikaning shiddatli taraqqiyoti, mamlakatlar hududida tabiiy resurslarning bir tekis tarqalmaganligi mavjud tabiiy resurslardan imkon qadar ko‘proq foydalanish va shu yo‘l bilan jamiyat taraqqiyotini tezlatishni taqozo qiladi. Natijada tabiat va inson o’rtasidagi o ‘zaro munosabat qonunlari buziladi. Bu qonunlarning buzilishi esa ertami-kechmi ekologik inqirozga olib keladi. • .

Hozirgi kunga kelib, butun dunyodagi ekologik holat ko‘pchilikni birdek bezovta qilmoqda. Ekologik halokat ko‘z o‘ngimizda dahshatli tus olmoqda. Atrof-muhitni muhofaza qilish va mavjud tabiiy resurslardan samaraii foydalanish masalalari dolzarbligicha qolmoqda. Hozirgi ekologik inqirozning sababchisi va o‘z aqli zakovati bilan shu inqirozdan xoli etuvchisi ham inson ekanligi ma’lum bo‘lib qoldi. Atrof-muhitni ifloslanishdan saqlash, tabiiy boyliklardan tejab-tergab foydalanish ko‘p jihatdan insonlar qaysi jamiyatda yashashlaridan qat’i nazar insonlaming ekologik savodxonlik darajasiga va ekologik madaniyatiga bog’liq. Mustaqil respublikamizdagi ekologik muammolarni hal qilish uchun aholining ekologik savodxonligini oshirish eng ustuvor vazifalardan hisoblanadi.

• Shahar va sanoat rayonlarida kishilar o‘rtasida asab yurak qontomir, surunkali branxit . nafas qisilishi, o‘pka raki keng tarqalgan. Bolalar kasalliklari ortishi kuzatiladi. A vtomobildan chiquvchi qo‘rg‘oshin ayniqsa inson salomatligiga katta ta’sir ko‘rsata di. Atmosfera havosining zaharli gazlari o‘simlik va hayvonlarga zarar yetkazmokda. Oltingugurt. Ftorli vodorodli, xlorli, qo‘rg‘oshinli moddalar o‘simlikning nobud bo‘lishiga, hosilining pasayishiga va fotosintezning intensivligining pasayishiga olib keladi. Shu bilan birgalikda havodagi Bu zaharli gazlar kislotali yomg‘irlarga sabab bo‘lmokda. Ayrim hududlardagi havoning harakatsiz turib qolish inversiya oqibatida kuzatiladikgan zaharli tuman smoglar inson sog‘ligiga o‘ta salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Tuman fotokimyoviy smoglarga aylanib, ya’ni transport va sanoat chiqindi gazlarining qu yosh nurlari ta’sirida reaksiyaga kirishib xavfli birikmalarni hosil qilishi tushunil adi. Jumladan formaldegidning va boshqa moddalarni hosil bo‘lishi. Tutunlar yorug’l ikni to‘sib qolishiga sabab bo‘ladi. Havodagi chang zarrachalari ultrobinafsha nurala rini o‘zida tutib qolishi oqibatida ularni erga tushishini kamaytiradi. Changli chiqindilar havoda turib qolishi aerodisperss tizimini keltirib chiqaradi. Aerodisperss tizimi havodagi chang zarrachalarining yoyilgan holatidir.

Biotexnologiya yordamida qattiq va suyuq chiqindilarga ishlov beris h, bu esa dolzarb ekologik muammolarni hal etishga katta yordam beradi. Bu muammolarni hal etishda mikrobiologiyaning jadal su r’atlar bilan uning yutuqlarini amaliyotga keng miqyosda joriy e tilishini taqozo qiladi. Fan insonga eng ishochli axborotlarni bera di, inson bu axborotlarin qayta ishlab tabiiy tizim va ekologik holatla rni yanada yomonlashuvini oldini olishi mumkin bo‘ladi.

• Jamiyat va tabiat o‘rtasidagi o‘zaro munosabat muammolarni hal etishda fan oldiga yangi vazifalar qo‘yilmokda. Bu vazif alarni hal etishda ekologiyadan biologik yo‘nalishdagi boshqa fa nlarga, er haqidagi fanlarga, fizikkimyo sohadagi fanlarga, texn ik va qishloq ho‘jaligi fanlariga, tibbiyotga, ijtimoiy fanalarga o‘ tkazish tarzida namoyon bo‘ladi. Qayd etib o‘tilgan ilmiy yo‘ nalishlarning rivojlanishi inson faoliyatini ekologiyalashtirish t endensiyasi doirasida kechadi

• Biotexnologik yo‘l bilan ishlab chiqarilgan mahsulotlar ishonchli va toza bo‘ladi. Ekologiyalashtirilgan ishlab chiqarishda bir bosqich chiqindil ari ikkinchi bosqich uchun hom ashyo hisoblaniladi. Ekologiyalashtirish ishlab chiqarishda sifat jihatidan yangi energiya manbaiga o‘tiladi. Bu uning xususi yati hisoblanadi. Yangi energiya manbalarini izlash bugungi kunda ilmiy tadqiqot markazida turibdi. Dunyoning ko‘pgina Mamlakatlarida atom quvvatidan foydalanilmokda. Kimyoviy usulllard a olinadigan va quyosh geoterminal, shamol, dengizsuvning ko‘tarilishi pasayishi va noan’anaviy qayta tiklanmaydigan barcha turdagi quvvatlar ham mavjud.

Energiyaning yangi manbalaridan biriissiqlik nasoslaridir. Bu nasoslar freon yordamida atrofmuhitga sochilgan issiqlikni yig‘adi va uni amaliy maqsadga qo‘llash uchun quyiltiriladi. Shunday qilib, energiyani saqlanish qonunini bo‘zmay turib atrofmuhitdan issiqlikni kondensatsiya qilish hisobiga ko‘ra go‘yoki «abadiy ishlaydigan dvi gatel» yaratiladi. Hozirda issiqlik nasoslari evropaning turli mamlakatla rida ishlab turibdi.

Похожие

Genetik injeneriya va biotexnologiya

Farmatsevtik biotexnologiya

Biotexnologiya fanining predmeti, ob'ekti va vazifalari

Biotexnologiya fanining rivojlanish istiqbollari va muammolari

Biotexnologiya sanoatida qo’llaniladigan jarayonlari va qurilmalar