Bilogiya (Sitologiya va genetika asoslari) o'qitish metodikasi xususiy masalalari - jumladan Sitologiya asoslari mavzusini o'rganish - Биология - Презентации

Bilogiya (Sitologiya va genetika asoslari) o'qitish metodikasi xususiy masalalari - jumladan Sitologiya asoslari mavzusini o'rganish

Загружено в:

23.09.2024

Скачано:

0

Размер:

1503.134765625 KB

BILOGIYA (SITOLOGIYA VA GENETIKA ASOSLARI) O'QITISH METODIKASI XUSUSSIY MASALALARI - JUMLADAN "SITOLOGIYA ASOSLARI "MAVZUSINI O'RGANISH

Biologiya(Sitologiya va genetika asoslari) darsligi mazmuni va tuzilishi. Darslikning asosiy bo’limlari organik olamning xilma-xilligi, sitologiya asoslari, organizmlarning ko'payishi va individual rivojlanishi, genetika, seleksiya asoslari hisoblanadi. Darslik 14 bobdan 49 paragrafdan tashkil topgan. Darslikda hujayraning tashqi, ichki tuzilishi ayniqsa organoidlaming tuzilishi, funktsiyasi, hujayraning kimyoviy tarkibi - anorganik moddalar, organik moddalar, oqsillar, uglevodlar, yog’lar, nuklein kislotalar, moddalar va energiya almashinuvi haqida ma'lumotlar berilgan

Organizmlarning ko'payishi va individual rivojlanishi bo'lim idaesa jinssiz, jinsiy ko'payish, hujayralarning mitoz, meyoz bo'linishi, organizmlarning embrional, postembrional rivojlanishi haqida bilimlar keltirilgan. Genetika va seleksiya asoslari bo'lim ida esa genetik tushunchalar, irsiyat qonunlari, o'zgaruvchanlik qonunlari, odam genetikasi, uning o'rganish metodlari, o'simliklar, xayvonlar, mikroorganizmlar selektsiyasi to 'g ’risidagi ma'lumotlar yoritilgan.

Darslikda 75 rasmlar berilgan. Ulàrning ko'pchiligi rangli rasmlardir. Har bir paragraf so'ngida bilimni tekshirish uchun savollar, test topshiriqlar berilgan. Darslik birinchi marotaba nashr qilinganligi sababli unda bir qancha yetishmovchiliklar mavjud. uning strukturasi monografik shaklda ifodalanganligini aytib o'tish joiz. Darslikda birbiriga zid fikrlar uchraydi. • • • • • • Bir tomondan darslik mualliflari tiriklikning molekula darajasini e'tirof etib, hayotning hujayrasiz shakllariga misol qilib viruslarni oladilar va ulaming tuzilishi, hayot tsiklini tushuntiradilar. Ikkinchi tomondan esa “ viruslar tirik organizm hisoblanmaydi, chunki ular hayotning xususiyatlarini o'zida namoyon qilmaydi” deb o'zlariga o'zlari qarshi fikrda bo'ladilar

Darslikning boshqa sahifalarida ham ilmiy kamchiliklar uchraydi. Irsiy belgilar nukleotidlarda joylashgan (15 b) odatda xivchinsiz oddiy tuzilgan (15 b) o'simliklar hayvonat dunyosining yashashini belgilab beradi (22 b). Yadroli organizmlarning barcha xujayralari yuksak tuzilishga ega bo’lib, kislorod bilan oziqlanishga moslashgan (36 b) va boshqa shu kabi iboralar bunga yaqqol misoldir. Bunday kamchiliklar darslikning boshqa sahifalarida ham uchraydi

Sitologiya- barcha tirik organizmlar kelib chiqishi, tuzilishi, rivojlanishining bir ekanligini etirof etuvchi umumbiologik qonuniyatdir. Teodor Shvann va Mattias Shleyden hujayra haqida toplangan malumotlarga asoslanib hujayra nazariyasini yaratdilar (1838-1839- yillar). Osimlik va hayvon organizmlari uchun umumiy hisoblangan hujayraviy tuzilish tamoyillarini korsatib berdilar.

Hujayra nazariyasining bundan keyingi rivojlanishi kopgina kashfiyotlarga bogliq. Rudolf Virxov hujayrasiz hayot yoqligi, hujayra faqat avval mavjud hujayralarning bolinishidan paydo bolishi, hujayra hayotning hamma xossalariga ega bolgan eng kichik morfologik element ekanligi va hujayraning asosiy struktura elementi protoplazmasi bilan yadrosi ekanligini isbot qilib berdi. Karl Ber barcha kop hujayrali organizmlarning rivojlanishi bitta tuxum hujayradan boshlanishini isbotladi. Hozirgi vaqtda hujayra nazariyasining asosiy qoidalari quyidagilardan iborat: Hujayra tiriklikning tuzilish, funksional va rivojlanish birligidir.

Har bir yangi hujayra dastlabki hujayraning bolinishi natijasida hosil boladi. Bir va kop hujayrali organizmlarning hujayralari tuzilishi va fiziologik jarayonlari jihatidan oxshash. Kop hujayrali organizmlarda har xil ixtisoslashgan hujayralar birgalikda toqimalarni hosil etadi. Hujayraviy tuzilish irsiy axborotning saqlanishi va nasllarga berilishini taminlaydi.Hujayra nazariyasining ahamiyati. Hujayra - kop hujayrali orga- nizmlarning asosi bolib, asosiy qurilish materiali hisoblanadi. Organizmlarning rivojlanishi bir hujayradan - zigotadan boshlanadi, shuning uchun hujayra tirik organizmlarning rivojlanish birligidir. Hujayra nazariyasi barcha tirik organizm hujayralarining tuzilishi va kimyoviy jihatdan oxshash ekanligini va organik olamning birligini tasdiqlaydi.

Похожие

Odam va uning salomatligi o'qitish metodikasi xususiy masalalari - jumladan Tayanch harakatlanish sistemasi mavzusini oʻrganish metodikasi darslar tizimi

Sitologiya fanining qisqacha tarixi va boshqa fanlar bilan aloqasi

Hayotning hujayra darajasi va uning o’ziga xos jihatlari

Asoslar genetika

Genetika va muhitni tahlil qilish