Odam gavdasi tashqi shaklining umumiy xarakteristikasi - Анатомия - Презентации

Odam gavdasi tashqi shaklining umumiy xarakteristikasi

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

595.4677734375 KB

Odam gavdasi tashqi shaklining umumiy xarakteristikasi

• Odamning tashqi ko`rinishining asosiy qismini gavda skeleti tashkil qiladi. Sportchilarimizning qad- qomatlari to`g`ri shakllanishiga ham gavda skeletim muhim ahamiyatga ega. Hozirgi kunga kelib respublikamizda katta e`tibor -bu sport ishlariga qaratilayapti. Har bir inson sport bilan shug`ullanar ekan, avvalo, uning tashqi ko`rinishi qad-qomati to`g`ri rivojlangan bo`lishi kerak. GAVDA SKELETI

• Umurtqa pog`onasi - solumna vertobralis 33-34 ta alohida umurtqalarning birikishidan hosil bo`ladi. Unda ikki xil egrilik: oldinga qarab yo`nalgan egrilik lordoz va orqaga qarab yo`nalgan egrilik kifoz bor. Lordoz bo`yin va bel qismlarida, kifoz ko`krak va dumg`aza qismlarida uchraydi. Umurtqa pog`onasi yangi tug`ilgan bolalarda to`g`ri bo`lib, o`rtacha uzunligi 221.4 mm yoki tana umumiy uzunligining 40% tashkil qiladi.

• Ko`krak qafasi - comparades tharacis 12 dona bo`lib, tanasi (tepadan pastga qarab) hajm jixatdan kattalasha boradi. Ko`krak umurtqalarning ikki yonboshida va ko`ndalang o`siqlarida 12 juft qovurg`alarning bo`g`im hosil qilib, qo`shilib turishi ularni boshqa umrtqalardan ajratib turadi. Umurtqalarning bir-biri bilan qo`shilishi natijasida yangi tuzilmalar vujudga keladi. Umurtqa teshiklari birgalikda umurtqa kanalini hosil qiladi. Bu kanalda orqa miya joylashadi. Ustki umurtqaning ostki kengligi qo`shilishi natijasida umurtqalararo teshiklar hosil bo`ladi. Orqa miya nervlari bu teshiklar orqali kanaldan tashqariga chiqadi. O`zi umurtqa pog`onasi to`sh suyagi va 12 juft qovurg`alardan iborat.

• Odam gavdasini 33-34 ta umurtqalardan tashkil qilib, ular bo`yin 4 ta, ko`krak-12 ta,bel-5 ta, dumg`aza-5 ta va dum umurtqalari 3-4 tadan iborat. Har qanday umurtqa- umurtqa pog`onasi, ikki yon o`sig`i va ularning qo`shilishidan hosil bo`lgan umurtqa kanal teshigi, bitta tik o`siq va yuqoridan pastdan umurtqa oyoqchalaridan iborat.

• Umurtqa pog`onasi orqa tomondan qaralsa ikki chuqur egat diqqatni o`z ichiga tortadi: hamma umurtqalar orqa (qirrali) o`siqlarning bir qatorga joylashishi natijasida hosil bo`lgan uzun tikka qirraning ikki yon tomonida ,ya`ni orqa o`siqlar bilan ko`ndalang o`siqlar o`rtasida ikkita chuqur egat paydo bo`ladi. Bu egatlarda orqaning chuqur muskullari joylashadi. Diqqatga sazovor tuzilmalarning ikkinchisi shuki dum uchidan ingichka bo`lib boshlangan ustun yuqoriga tomon tez kengayib borib, dumg`aza suyagining ustki asos qismida eng katta kenglikka aylanadi. Undan keyin yuqorigi tomonga yana asta- sekin toraya boshlaydi. Bunday torayish taxminan ko`krak umurtqasiga qadar davom etadi. Shu joydan boshlab yana umurtqalarning ikki tomonga salgina kengayganligini ko`ramiz so`ngra, bo`yin qismida yana torayish boshlanadi.

• Umurtqa pog`onasining odam hayotidagi roli (vazifasi) juda katta: u o`z ichiga (kanalida) orqa miyani saqlaydi, uni ezilish cho`zilishdan asraydi. Boshni ushlab turadi, qomatni tikka tutadi, ko`krak, qorin va chanoq devorlarini hosil qilishda ishtirok etadi. Muskullarning yopishishi va boshlanishi uchun xizmat qiladi. • Umurtqa pog`onasi 4 xil harakatni amalga oshirishi mumkin. • Oldinga va orqaga engashish. Bu harakatda umurtqa tanalari orasidagi tog`ay disklarning chetidagi fibroz tolalardan tuzilgan halqaning cho`ziluvchanligi va qisqaruvchanligi hususiyatlari katta rol o`ynaydi. Sagital o`q atrofida ikki yon tomonga engashish.

• Bu harakat birmuncha chegaralangan. • Yana ham ko`proq chegaralangan harakat tikka (vertikal) o`q atrofida aylanishdir. Bu harakat ko`proq bo`yin va bel umurtqalari orasida sodir bo`ladi. • Yuqori va pastga prujina singari harakat qilishi. Bunday harakat sakraganda va tez yurganda sodir bo`ladi. • Yuqorida aytilgan harakatlar umurtqa pog`onasini mustahkamlaydi. Umurtqa qismlari o`rtasidagi boylamlarni tog`ay disk va umurtqa atrofida joylashgan muskullar ta`minlaydi. Umurtqalararo tog`ay disk ularni zarbdan, egilishdan saqlaydi.

• Qovurg`alar 12 juft bo`lib, ikki qismdan: orqa uzun qovurg`a, oldingi qisqa tog`ay qovurg`adan iborat. Qovurg`alar orqa uchi va do`mboqchalari bilan ko`krak umurtqalarining ikki joyida bo`g`im hosil qilib qo`shiladi. Bir bo`g`im qovurg`a boshi bilan umurtqalarning tanalari (ko`pchilik hollarda bitta qovurg`aning boshi ustma-ust turgan ikki umurtqa tanasi orasiga kiradi) o`rtasida ikkinchi bo`g`im esa qovurg`aning do`mboqchalari bilan umurtqaning ko`ndalang o`sig`i o`rtasida bo`ladi.

• Qovurg`alardan faqat 6 jufti (II-VII) oldingi uchidagi tog`ayi bilan I qovurg`a esa o`zining oldingi uchi bilan to`sh suyagiga qo`shilib bo`g`im hosil qiladi. Qolgan VIII-IX va qovurg`alarning tog`aylari bir-biriga chetlari bilan yondashib boylamlar vositasida qo`shiladi.

Похожие

Tana muskullari

Suyaklar tuzilishi

Silliq va ko’ndalang muskullar

Бош, гавда ва қўл-оёқлар скелети

Nafas olish sistemasi