Maksvell-Lorens tenglamalarining ikkinchi jufti - Алгебра - Презентации

Maksvell-Lorens tenglamalarining ikkinchi jufti

Загружено в:

25.02.2024

Скачано:

0

Размер:

230.27734375 KB

Reja 1 • Uzliksizlik tenglamasi 2 • Maksvell-Lorentz tenglamalarining ikkinchi juftiMAKSVELL-LORENS TENGLAMALARINING IKKINCHI JUFTI Tajribada aniqlangan zaryadning saqlanish qonuni matematik ko’rinishda uzliksizlik tenglamasi orqali ifodalanadi. V hajm ichiga qamalgan q zaryadning miqdori V Agar qaralayotgan xajm ichida zaryad miqdori q o’zgaradigan bo’lsa uni chegaralab turuvchi sirt orqali zaryadlarning xarakati kuzatilishi zarur. 01 01 01 02 0F 01 10 10 2802

ga teng. Agar zaryadlar qaralayotgan hajmdan chiqayotgan bo’lsalar bu kattalik musbat, xajmga kelib kirayotgan bo’lishsa manfiy deb qabul qilamiz. Ikkinchi tomondan zaryadlarning chiqishi va kirishi zaryadning saqlanish qonuniga ko’ra V xajm ichida zaryad miqdori q ni shuncha miqdorga orttirishi yoki kamaytirishi zarur. Bu o’zgarish dt vaqt ichida dt vaqt ichida shu sirtni kesib o’tuvchi zaryadlar miqdori

Bu o’zgarish dt vaqt ichida Zaryadning saqlanish qonuniga ko’ra (17) va (16) kattaliklar, absalyut qiymatlari jixatidan teng, ishorali qarama-qarshidir: (18) ni chap tomoniga Gauss-Ostrogradskiy teoremasini qo’llab uni quydagicha yozish mumkin: Oxirgi ifoda ixtiyoriy V xajm uchun o’rinli bo’lganligi sababli, integral ostidagi ifodani nolga teng deb xisoblash mumkin. Shu tenglama uzliksizlik tenglamasi deyiladi.

Doimiy toklar uchun ρ barcha nuqtalarda o’zgarmas va demak Shuning uchun doimiy toklar qaralganda uzliksiz tenglamasi ko’rinishga ega bo’ladi. Bundan o’zgarmas tok chiziqlarini boshi xam, oxiri xam yo’qligi ko’rinadi. O’zgaruvchan toklar uchun umuman aytganda Demak j vektorining kuch chiziqlari zaryad zichligi o’zgargan nuqtalarda yo boshlanadi yoki tugaydi. Shu sababga ko’ra j vektorning chiziqlari yopiq bo ’ lishi shart emas. Misol tariqasida o ’ z tarkibida kondesatori bo ’ lgan elektr zanjirini keltirish mumkin.

2 • Maksvell-Lorentz tenglamalarining ikkinchi jufti tenglamalar Maksvell-Lorentz tenglamalarining ik kinchi juftini tashkil qiladi Bu tenglamalarni integral ko’rinishda yozamiz. Buning uchun avval (19)- tenglamani ixtiyoriy hajm bo’yicha integrallaymiz va chap tomoniga Ostrogradskiy- Gauss teoremasini qo’llaymiz: e sirt o’rab turgan sohadagi to’liq elektr zaryadi. Bu tenglama eletrodinamikada Gauss teoremasi deb yuritiladi: y opiq sirt bo’yicha elektr maydon oqimi, shu sirt bilan chegaralangan sohadagi to’liq zaryad miqdoriga proporsional bo’lib, ulaming joylashishiga bog’liq emas. Proporsionallik koeffitsienti gauss birliklar sistemasida 4π ga teng. 0F 01 10

Maksvell tajriba natijalarini tartibga solib ularni matematik tengla malar ko’rinishida yozganda (1) tenglamada oxirgi had bo’lmagan. Shu hol uchun uni ixtiyoriy sirt bo’yicha integrallaymiz va chap tomoni ga Stoks formulasi ni qo’llaymiz: Bu tenglamaga ko’ra uyurmali magnit maydonni elektr toki hosil qilishi va unuig sirkulyatsiyasi kontur tortib turgan sirtdan oqayotgan tok kuchi I ga proporsionalligi kelib chiqadi. Ushbu ta’rif Ersted qonuni deyiladi . Proporsionallik koeffitsienti gauss birliklar sistemasida 4π/c ga teng.

Maksvellning fikricha tabiat qonunlari, xususan elektr va magnetizm qonunlari simmetriyaga ega bo’lishi va tugallangan shaklda yozilishi kerak. Ya’ni, tenglamalarda elektr va magnit maydon teng huquqli asosda ishtirok etishi kerak. Tajriba natijalarini umumlashtirib yozilgan tenglamalarda magnit maydon kuchlanganligining vaqt bo’yicha hosilasi ishtirok etadi, elektr maydon kuchlanganligining vaqt bo’yicha hosilasi esa ishtirok etmaydi. Bu holat o’sha davrda (1) tenglamaga oxirgi hadni “qo’lda qo’shib qo’yish” bilan hal qilindi. Bu tenglamaning integral ko’rinishini yozamiz: Bu yerda I s siljish toki deyiladi. Uning zichligi

Siljish toki bevosita zaryadlarning harakati bilan bog’liq emas. Bunday hadning tenglamalarda bo’lishini XIX asrning o’rtalarida tajribalarda kuzatish mumkin emas edi. Chunki o’sha davrda elektr maydonning o’zgarish chastotasi kichik bo’lib, uning o’zgarishi bilan bog’liq bo’lgan siljish tokini payqash imkonini bermas edi. Faqat 1888 yilda Gers elektomagnit to’lqinlarning mavjudligini tajribada ko’rsatish bilan siljish tokining realligini isbotladi. Bu yerda shuni ta’kidlash lozimki, nisbiylik nazariyasiga va umumiy prinsiplarga asoslangan nazariyada siljish toki tenglamalarda o’z-o’zidan paydo bo’ldi. Shunday qilib, berk kontur bo’yicha magnit maydon sirkulyatsiyasi shu kontur tortib turgan sirtdan oqayotgan haqiqiy (zaryadlarning ha rakati bilan bog’liq bo’lgan tok) va siljish toklarining yig’indisini 4π/c ga ko’paytmasiga teng. Bu qonun boshqacha qilib ta : riflanadi: uyurmali magnit maydonni haqiqiy tok bilan bir vaqtda o’zgaruvchi elektr maydon vujudga keltiradi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 1. AbdumalikovA.A., Elektrodinamika, “Cholpon", T., 2011.- 344 b. 2. Landau , L. D, Lifshits E.M , Teoriya polya.–Izdanie 8-e, stereotipnoe. –M.: Fizmatlit, 2006. – 534 S. 3. Landau, L. D, Lifshits E.M. Elektrodinamika sploshnix sred. – Izdanie 4-e, stereotipnoe. –M.: Fizmatlit, 2003. -656 s 4. Toptigin I.N. Sovremennaya elektrodinamika. - Moskva–Ijevsk, 2002.-736 s. Elektronnaya biblioteka MFTI . 5. Kiselev V.V. Klassicheskaya elektrodinamika. Seminari po kursu «Teoriya polya»: konspekti i uprajneniya. – Protvino, 2004.- 190 s. (Elektronnaya biblioteka MFTI) 6. R.X. Mallin, Klassik elektrodinamika, 1,2 tom. T., 1974 7. V.G. Levich, Kurs teoreticheskoy fiziki 1 tom. M., 1979.

Похожие

Ikkinchi va uchinchi tartibli determinant

Ikkinchi ajoyib limit va e soni

Birinchi va ikkinchi tur egri chiziqli integrallar orasidagi bog'lanish. Ostrogradskiy Grin formulasining tadbiqlari

Ellips ta’rifi. Kanonik tenglamasi, xossalari. Giperbola ta’rifi. Kanonik tenglamasi, xossalari

Ehtimollar nazariyasining aksiomalari