logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Алгебра
  4. Geometrik progressiya

Geometrik progressiya

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1896 KB
Скачать
Geometrik progressiya Geometrik progressiya • Geometrik progressiya - har bir hadining oldingi hadiga nisbati o`zgarmas bo`lgan sonlar ketma-ketligi. Bu nisbat G. p. mahraji deyiladi. Nomi quyidagi xossasidan kelib chiqqan: musbat sonlardan tashkil topgan G. p.ning har bir hadi ikki qo`shnisining geometrik o`rtasida&#34; iborat. G. p.da har bir son oldingi sonni doimiy songa ko`paytirib aniqlanadi (2, 8, 32, 128,... q =4). Maxraji q bo`lgan G. p. hadlari q, aq, aq2, aq* va h. k. p — hadi a=aq&#34;~x, bu yerda a — G.p.ning birinchi hadi. Geometrik progressiya - har bir hadining oldingi hadiga nisbati o`zgarmas bo`lgan sonlar ketma-ketligi. Bu nisbat G. p. mahraji deyiladi. Nomi quyidagi xossasidan kelib chiqqan: musbat sonlardan tashkil topgan G. p.ning har bir hadi ikki qo`shnisining geometrik o`rtasida&#34; iborat. G. p.da har bir son oldingi sonni doimiy songa ko`paytirib aniqlanadi (2, 8, 32, 128,... q =4). Maxraji q bo`lgan G. p. hadlari q, aq, aq2, aq* va h. k. p — hadi a=aq&#34;~x, bu yerda a — G.p.ning birinchi hadi. Mahraji — \<q<\ bo`lgan G. p.lar cheksiz kamayuvchi deyiladi, chunki |d,|>|v2|>|a3|>... Bu holda p cheksiz o`sganda Sn yig`indi -TZ\ miqdorga intilib, u cheksiz kamayuvchi G. p.ning yig`indisi deyiladi. Bundan, mas, 0,66666666... cheksiz o`nli kasr 2/3 ga tengligi kelib chiqadi.• G.p.ning qatiy ta`rifi: at-a va l=2 dan boshlab a=an_Kq. Mac, shaxmat taxtasining birinchi katagiga 1 dona, 2- katagiga 2 dona, 3- katagiga 4 dona va h. k., keyingi katakka avvalgisidan ikki marta ko`p bug`doy donasi qo`yilsa, jami bug`doy donalari soni 5&#34;64=264—1 ta bo`ladi. Tomoni 4 sm bo&#39;lgan teng tomonli muntazam uchburchakni qaraymiz. Uchlari berilgan uchburchak tomonlarining o&#39;rtalaridan iborat bo&#39;lgan uchburchak yasaymiz Uchburchak o&#39;rta chizig&#39;ining xossasiga ko&#39;ra, ikkinchi uchburchakning tomoni 2 sm ga teng. • Shunga o&#39;xshash yasashlarni davom ettirib, tomonlari 1,    sm va hokazo bo&#39;lgan uchburchaklarni hosil qilamiz. Shu uchburchaklar tomonlarining uzunliklari ketma-ketligini yozamiz: • 4, 2, 1,  Bu ketma-ketlikda, ikkinchisidan boshlab, uning har bir hadi avvalgi hadni ayni bir xil     songa ko&#39;paytirilganiga teng. Bunday ketma- ketliklar  geometrik progressiyalar  deyiladi. Ta`rif   Agar b1, b2, b3, ..., bn, ... sonli ketma-ketlikda barcha natural n uchun bn+1 = bnq tenglik bajarilsa, bunday ketma-ketlik geometrik progressiya deyiladi, bunda  ,  q - nolga teng bo&#39;lmagan biror son. Bu   formuladan     ekanligi kelib chiqadi.  q  son  geometrik progressiyaning maxraji  deyiladi. • Agar   progressiyaning barcha hadlari musbat bo&#39;lsa, u holda  bo&#39;ladi, ya&#39;ni geometrik progressiyaning ikkinchisidan boshlab, har bir hadi unga qo&#39;shni bo&#39;lgan ikkita hadning o&#39;rta geometrigiga teng. progressiya degan nom shu bilan izohlanadi. • Agar  b1  va  q  berilgan bo&#39;lsa, u holda geometrik progressiyaning  qolgan hadlarini  bn+1  =  bnq   rekurrent formula bo&#39;yicha hisoblash mumkinligini ta&#39;kidlaymiz. Biroq,  n  katta bo&#39;lganda, bu ko&#39;p mehnat talab qiladi. Odatda, n- hadning formulasidan foydalaniladi. Geometrik progressiyaning ta&#39;rifiga ko&#39;ra, • b2 = b1q,  • b3 = b2q = b1q2,  • b4 = b3q = b1q3 va h.k.  • Umuman, • Yodda saqlang • bn = b1qn-1,                          • chunki geometrik progressiyaning  n-  ha di uning birinchi hadini  q  songa  (n- 1)  marta ko&#39;paytirish bilan hosil qilinadi. • (1) formula geometrik progressiya  n- hadi formulasi  deyiladi. • . Chamalab ko&#39;rish usuli. • Bu usulning mohiyati yechish natijasining to&#39;g&#39;riligini biror darajadagi aniqlikda oldindan aytishdan iborat. Chamalab ko&#39;rish usuli faqat masalani yechganda chiqqan natija oldindan aytilgan natijaga mos kelma-gan holdagina «Masalaning yechimi to&#39;g&#39;rimi?», degan savolga aniq javob beradi. • Bu usuldan foydalanib, quyidagi masalaning yechimini tekshirishda mulohaza qanday o&#39;tkazilishi ko&#39;rsatiladi: Hosil qilingan natija bilan masala shartlarini taqqoslash usuli. • . Bu usulning mohiyati, topilgan natija masala matniga kiritiladi va mulohazalar asosida bunda ziddiyat vujudga kelish- kelmasligi aniqlanadi. • 2- masala. O&#39;tqazish uchun 600 tup o&#39;rik va 400 tup olma ko&#39;chatlari keltirildi. Ular qatorlarga baravardan o&#39;tqazildi. Bunda o&#39;rik o&#39;tqazilgan qator olma o&#39;tqazilgan qatordan 5 ta ko&#39;p bo&#39;ladi. O&#39;rik, olma o&#39;tqazilgan qatorlar alohida nechtadan bo&#39;ladi? Olma 10 qator va o&#39;rik 15 qator bo&#39;lishi mumkin. Hosil qilingan natija bilan masala shartlarini taqqoslash usuli. • Bu usulning mohiyati, topilgan natija masala matniga kiritiladi va mulohazalar asosida bunda ziddiyat vujudga kelish-kelmasligi aniqlanadi. • 2- masala. O&#39;tqazish uchun 600 tup o&#39;rik va 400 tup olma ko&#39;chatlari keltirildi. Ular qatorlarga baravardan o&#39;tqazildi. Bunda o&#39;rik o&#39;tqazilgan qator olma o&#39;tqazilgan qatordan 5 ta ko&#39;p bo&#39;ladi. O&#39;rik, olma o&#39;tqazilgan qatorlar alohida nechtadan bo&#39;ladi? Olma 10 qator va o&#39;rik 15 qator bo&#39;lishi mumkin.

Похожие

Arifmetik progressiya dastlabki n ta hadining yig’indisi formulasi dars ishlanma
Kompleks sonning geometrik tasviri va uning trigonometrik shakli
Funksiya, funksiyaning xossalari, funksiya differensiali
Aniq integral Aniq integralning xossalari. Aniq integralning hisoblash xossalari va usullari
Pifagor