Nodira hayoti va ijodi - Литература - Презентации

Nodira hayoti va ijodi

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

6803 KB

Nodira hayoti va ijodi Reja: 1.Nodira hayoti va ijodi 2.Nodira ijodining o’rganilishi 3.Nodira g’azallari

Mazkur tazkiraga kiritilmagan Nodira ham ana shu muhitda kamol topdi. Xalqimizning go ‘ zal, oqila, fozila farzandi tarjimai holiga doir mufassal ma’lumotga ega emasmiz. Shoiraning o ‘ zbekcha devoni debochasida, zamondoshlari asarlarida uning asl ismi, shaxsiyati, din, madaniyat homiysi sifatida qilgan ishlari haqida muhim ma’lumotlar bor. Shoiraning asl ismi Komila bo ‘ lganligini Nodira haqida ilk bor maqola yozgan serqirra ijodkor Lutfulla Olimiy, O‘z FA muxbiri a’zolari-Olim Sharafuddinov, Aziz Qayumov, filologiya fanlari nomzodi, shoir O‘tkir Rashid o ‘ z maqolalarida alohida qayd etganlar. Saroy doirasida uni “Мohlar oyim” deb ataganlar. Zamondoshlari “Uzlat Nodira”, Abdurahmon Mirzo kabilar asarlarida Nodirani “Oyim”, “Xonim” deganlar .0102 0402 1A 03 08 1D 1A 031E 0213 13 1D 1A 0C0A020E0C 0D 0D 2C 1A 03 0D 2E 0F 2E26 15

Komila din, madaniyat homiysi, olijanob ayol sifatida ko ‘ p va хo ‘ b xayrli ishlarni amalga oshiradi: o ‘ z atrofiga ko ‘ plab shoir, san’atkor, fozil kishilarni yig ‘ di, ularni moddiy va ma’naviy jihatdan qo ‘ llab-quvvatladi, ijodiy ishlarni rag ‘ batlantirdi. Oyim qishlog‘iga qadam ranjida qilishingiz bilan katta yo ‘ l yoqasidagi dilbar ayol haykaliga ko ‘ zingiz tushadi. U go ‘ yo poyi qadamingiz qutlug ‘ , qani biz tomonga mar- habo, deyayotgandek, ark ichidan qarshingizga peshvoz chiqib kelayotgandek. 23 1309 1A 1407 1A 1E07 10 1A 03 1A 140C 19 1A 11 1A 1A 0C 06 1A 1E02 262209 04 1A 0C 04 1A 03 32 1A 221007 1A 1807 08100D 1702

• O‘zbek mumtoz adabiyotining nuqtadon shoirasi bu yerda ganch holatda qo ‘ nim topganligi bejiz emas. Nainki, Mohlaroyimning Oyim qishloq tuprog ‘ iga poyi qadamlari tekkan uning otashnafas g ‘ azallariga bog ‘ -rog ‘ lar, bulbullar, Qoradaryo suvi, turna ko‘z bo ‘ yoqlari guvoh bo ‘ lgan. • Nodirabegim irfoniy hikmat va insoniy poklik, ilohiy ma’rifat, ishq- muhabbat, ozodlik kabi g‘oyalarining she’r va g‘azallarida o‘z ifodasini topishi, shoiraning mahorat egasi ekanligini ko‘rish mumkin. • Shoira Nodirabegimdan qator devonlar va she’riy to‘plamlar meros bo‘libgina qolmasdan, balki shoiraning o‘zbek qizlariga xos ibo- hayosi, yoriga bo‘lgan sadoqati ham bo‘lg‘usi avlod uchun o‘rnak bo‘lib qoldi. • U yaratgan asarlar va u haqidagi asarlar, ilmiy maqolalar, to‘plamlar kutubxonalarimiz katalog va kartotekalarida o‘z aksini topgan . •

Sharq adabiyotida Robia, Ismati va Oysha (XI asr), Munisa Ho ‘ jandiy, Sittixonim Mutriba (XII asr), Jahonxotun (XIV asr), Munajjima va Mehri (XV asr), Gulbadanbegim, Gulchehrabegim (XVI asr), Nurjahonbegim va Zebunniso (XVI-XVII asrlar), Mahzuna, Notavon va Uvaysiy (XVIII-XIX asrlar), Muazzamxon va Nazimaxonim (XIX-XX asrlar), shoira Anbar va boshqa o ‘ nlab shoiralar singari shuhrat topgan Mohlaroyim Nodira XIX asr o ‘ zbek adabiyotida quvonch va g ‘ azabni, visol xursandliklari va hijron alamlarini, tinch hamda osoyishta yashash umidlari va bu umidlar qarshisidagi fojiali hollarni o ‘ z ijodida aks ettirganligi bilan mashhurdir.• NODIRABEGIMNING TAR JI MAI HOLI

• Mavlono Nodir tomonidan xilma-xil “sharofat”lari, “karam bobida yuz erdin ziyoda” fazilatlari, aql va idroki ta’riflangan Nodira aristokrat oilaga mansubligi bilan, o ‘ z zamondoshlari bo ‘ lgan kosib qizi Uvaysiy va tog ‘ lik bechora Mahzunadan farq qilardi. • Mohlaroyim-Nodira XVIII asr oxiri va XIX asrning birinchi yarmida yashab ijod etgan, ajoyib she’rlari bilan o ‘ zbek mumtoz adabiyoti tarixida o ‘ ziga xos o ‘ rin tutgan ma’rifatparvar shoira, davlat arbobi, madaniyat va adabiyot homiysidir. • Mohlaroyimdan bizgacha Komila, Nodira, Maknuna taxalluslari bilan o ‘ zbek va fors-tojik tillarida yaratilgan lirik asarlardan iborat kattagina adabiy meros yetib keldi.

• Mohlaroyim 1792 yili Andijon hokimi Rahmonqulibiy oilasida tavallud topdi. Shoiraning ota-onasi Amir Temur xona- doniga mansub edi. Uning onasi Oyshabegim shoir tabiatli donishmand ayol bo ‘ lgan. Mohlaroyim shu muhitda tarbiya oldi, xalqimiz tarixi, madaniyati, ilm va adabiyotidan yaxshigina xabardor bo ‘ lib o ‘ sdi. Yoshligidan o ‘ tkir zehni, nozik tabiati va shoironа salohiyati bilan ajralib turgan Mohlaroyim she’riyatga erta havas qo ‘ ydi. Ustoz Navoiy, Jomiy va Bedil kabi allomalar- ning asarlariga bo ‘ lgan e’tiqod bilan ruhan barkamollashib bordi. Ma’lumki, bu yillarda Qo ‘ qon xonligini Olimxon idora qilardi. Uning ukasi Umarxon esa Farg ‘ ona vodiysining nufuzli shaharlaridan bo ‘ lgan Marg ‘ ilonda hokim edi. Umarxon va Mohlaroyim 1807 yilda turmush quradilar. Shu munosabat bilan Mohlaroyim Marg ‘ ilonga keladi. Qo ‘ qon xonligida davom qilib kelayotgan ziddiyatlar oqibatida 1810 yil Olimxon qatl etilib, unig o ‘ rniga Umarxon taxtga ko ‘ tariladi

• Nodira davlat va mamlakat ishlarini tadbir va adolat bilan idora qilishda homiylik namunalarini ko ‘ rsatarkan, bu yillarda mamlakatda birmuncha osoyishtalik saqlandi. Qo ‘ shni o ‘ lkalar va ularning hukmdorlari bilan savdo-sotiq va boshqa sohalarda hamkorlik amalga oshirildi. Shoira mamlakatdagi qurilishlar sohasida olib borgan ishlari, madaniyat va adabiyot borasida ko ‘ rsatgan tashabbuskorliklarini o ‘ zining devoni debochasida shunday deb ta’kidlaydi:

Nodira hali Andijondaligidayoq faqat husn-latofati, zeboligi bilangina emas, balki aql-idroki, donoligi, ilm fanga mayli, adabiyotga ishtiyoqi bilan ham ko ‘ zga chalina boshlagan edi. Uning xat-savod chiqarib, eski maktablarda o ‘ qilishi rasm bo ‘ lib qolgan Sa’diy, Hofiz, Navoiy, Jomiy, Fuzuliy, Bedil asarlarini mutolaa qilishi Qo ‘ qonda yana ham kuchaydi. Nodira xon kutubxonasidan istagancha foydalanar va she’r yozishni mashq qilishda avvalo Umarxon (Amiriy) va so ‘ ngra uning saroyidagi shoirlardan maslahat olar, ularning adabiy munozaralaridan manfaatlanar edi. Nihoyat, u shoira sifatida kamolga yetib, hammaga ma’qul va manzur asarlar yaratdiki, haqiqatan ham, uning go ‘ zal va sermazmun so ‘ zlarini o ‘ qiganda, “ahli davron marhabo” demay qo ‘ ymas edi: • Nodira har so ‘ zki, nishon ayladim, • Aydi anga ahli davron marhabo!

Nodira ishq-muhabbat, ilm-ma’rifat, el-yurt, do ‘ stlik, osoyishtalik, obodonlik va maishiy farovonlik haqida asarlar yaratgan edi. Albatta, uning bevosita mamlakat va xalq hayoti bilan aloqador bo ‘ lgan she’r va g ‘ azallari aholining turli qatlam- lari, jumladan, mehnatkash tabaqalar “marhabo”siga musharraf bo ‘ lgan; uning “Shoh uldurki, raiyatga tarahhum qilsa” degan so ‘ zlari, “Shod qilgin bandalarning ko ‘ nglini ehson etib” degan iboralari xalqqa ma’qul tushgan va Nodiraning shoira sifatidagi muborak ovozini xalq ovozi, xalq istak-orzusi bilan ma’lum darajada hamohang qilgan.

E’TIBORINGIZ UCHUN TASHAKKUR!

Похожие

Nodira hayoti va ijodi 2

Uvaysiy hayoti va ijodi

Nishotiy hayoti va ijodi

Zulfiya hayoti va ijodi

Nodirabegim hayoti va ijodi