Badiiy asar ustida ishlash - Литература - Презентации

Badiiy asar ustida ishlash

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1780.5 KB

Badiiy asar Badiiy asar ustida ishlashustida ishlash

REJA:  1. Badiy asarni o`qishga tayyorgarlik  2. Asar bilan tanishiah  3. Badiiy asar matni ustida ishlash

 Xalq og’zaki ijodidagi eng qiziqarli va rang-barang janr ertakdir. Ertakni nafaqat bolalar balki kattalar ham sevib eshitadilar. Demak, ertak mazmunan boy, betakror va ta’sirchan janr hisoblanadi. Ertakning muhim x us u yatlaridan biri uning hamisha xalq hayoti, kurashi, tarixiy-ruhiy olami, dunyoqarashi, urf-odatlari bilan chambarchas bog’lanishi, insonlarga axloqiy va ma’naviy yo’ldosh bo’lib kelishidadir. Ertaklar insonning ma’naviy va jismoniy kuchiga ishonch ruhi b i lan sug’orilgan bo’lib, ijobiy kuchlar tabiat va ijtimoiy hayotda o’ziga dushman kuchlarga qarshi kurashda doimo g’olib chiqadi. Ertaklar sodda va tushunarli bo’lgani uchun har qanday kitobxonga tez yetib boradi. Xalq ertaklarida el-yurtni ko’z qorachig’iday avaylab saqlovchi ajoyib qahramonlar ulug’lanadi, to’g’rilik egrilik ustidan, yaxshilik yomonlik ustidan doimo g’alaba qozonadi.

 Ertakning yana bir muhim xususiyati shunda n iboratki , u kichik maktab yoshidagi bolalarni tabiatni sevishga, jonivorlarni asrash, avaylashga da’vat etadi. Kichkintoylar kuchuk, mushuk, h atto sichqonchani ham boqish, asrab-avaylash lozim ekanligini chuqurroq h is qiladilar.

Xullas, «Alifbe» darsligida berilgan ertaklar orqali o’quvchilarning  - dunyoqarashlarini shakllantirish va rivojlantirishga;  - ularning tabiatga muhabbatlarini oshirishga;  - axloqiy va ma’naviy jihatdan tarbiyalashga;  - yaxshilik yomonlik ustidan, to’g’rilik egrilik ustidan doimo g’alaba qozonishga;  - ilmga qiziqtirishga;  - tovush va harflarni oson o’zlashtirishlariga;  - so’z ma’nolarini bilib olishlariga muvaffaq bo’lamiz. Bu esa o’quvchilarni bilimdon, zukko, to’g’riso’z va vatanparvar bo’lib yetishishlarida eng yaxshi samaradir.

Savod o`rgatishda pedagogik asoslarning roli  Respublikamizda ta’lim sohasida mustaqillik yillarida muhim islohotlar amalga oshirildi. Bu islohotlar hozirgi kunda o`zining samarali natijalarini ko`rsatmoqda. Yoshlarimiz orasida dunyo miqyosidagi tanlovlar, olimpiada va musobaqalarda faxrli o`rinlarni egallayotgan iqtidorli yoshlar soni yildan-yilga ortib bormoqda. Bu g`alabalarning barchasiga albatta, inson kamolotining poydevorini yaratuvchilar sababchidirlar.

Maktabga borgandan keyin esa ular endi «farzandim maktabga borib, ancha bosilib qoldi» deydilar. Buning boisi nimada?  Bolaning maktabga borib ancha bosilib qolishi sinf o`qituvchisining savod o`rgatishining pedagogik asosini yaxshi bilishi va unga suyanishidir. Maktabga kelgan bolada savod o`rgatishning tayyorgarlik davrida maktabga kelib-ketish odobi maktabning ichki tartib qoidalari kattalarni hurmat qilish, kichiklarni izzat qilish qoidalari o`rgatiladi. Bunda o`qituvchi o`quvchilarni bir- biriga taqqoslashi yoki eng intizomli, odobli, tartibli o`quvchini namuna, ibrat qilib ko`rsatishi eng yaxshi usullardan. Chunki har qanday yosh bola yaxshi so`zning, ayniqsa maqtovning rag`batning yoki arzimagan bo`lsa ham biror narsaning gadosi bo`ladi.

 Savod o`rgatishning asosiy (Alifbo) davrida o`qituvchi «Alifbo» darsligidagi har bir so`zning ma’nolarini tushuntiradi, har bir rasmning nima ekanligi, uning ijobiy xususiyatlari va o`quvchilarning unga nisbatan munosabatlari qanday bo`lishini o`quvchilarga ijodkorlik ruhida singdiriladi. Demak, bunda o`quvchi savod chiqarish bilan birgalikda o`zining ma’noviy jihatidan ham saviyasini oshirib boradi.

 Demak, o`qituvchining savod o`rgatish jarayonida pedagogik Demak, o`qituvchining savod o`rgatish jarayonida pedagogik asosga suyanishi:asosga suyanishi:  o`quvchining yaxshi talim olishi;o`quvchining yaxshi talim olishi;  hayotdagi voqea hodisalarga teran ko`z bilan qarab, ijobiy hayotdagi voqea hodisalarga teran ko`z bilan qarab, ijobiy munosabatda bo`la olishlari;munosabatda bo`la olishlari;  hayotda o`z o`rnini topib, o`z oilasi, xalqi Vatani uchun jon hayotda o`z o`rnini topib, o`z oilasi, xalqi Vatani uchun jon fido qila oladigan, fidoiy inson bo`lib yetishishlarida eng fido qila oladigan, fidoiy inson bo`lib yetishishlarida eng samarali asos bo`ladi.samarali asos bo`ladi.

 Bola yozishidan oldin o`ylaydi, fikrini og`zaki jamlaydi, so`ng uni yozishga kirishadi. O`z fikrini bayon qilish, yo`l qo`yilgan biror savol yoki masala yuzasidan mushohada yuritish uchun jiddiy fikrlaydi. Bu jarayon (og`zaki) nutq asosida paydo bo`ladi va mustahkamlanadi.

Ta`limini ijodiy tashkil etish  Ta`limni, jumladan, boshlang’ich sinflarda ta`limini ijodiy tashkil etishni h е ch kim inkor qilmaydi. Aksincha, ta`limni ijodiy tashkil etish yo’li bilan uning samaradorligini oshirish, yoshlarni hayot, ishlab chiqarish va ijtimoiy munosabatlarga tayyorlashning sifatini yaxshilash mumkinligini o’qituvchilar ham, ilmiy jamoatchilik ham e`tirof etadi.

 Boshlang’ich sinf ta`limini ijodiy tashkil etish tajribasini tizim sifatida qarab, ijodiy ta`lim amaliyoti xususiyatlarini ajratishga, maktab o’qituvchilarining ijodiy ta`lim to’g’risidagi fikrlarini qayd etishga harakat qilamiz. Boshlang’ich sinf ta`limini ijodiy tashkil etish amaliyotining r е al ahvoli va o’qituvchilarning o’z fikrlarini bir-biri bilan taqqoslab ijodiy ta`limning kuchli hamda zaif tomonlarini ajratamiz.

 Binobarin, bolalarga o’z maqsadlarini mustaqil b е lgilashga jalb qilish, qo’yilgan muammoning qiyinligini anglatish, qo’yilgan savollarga javob izlatish yo’llari orqali ham ta`limning samaradorligini oshirish, bolalarni ijodiy ishlashga undash mumkin. Darsning ikkinchi bosqichi-yangi bilim va faoliyat usullarini idrok etish bosqichida ham o’quvchilarning ijodiy izlanishlarini o’tkazish imkoniyatlari bisyor topiladi: oldin o’rganilgan mavzuga va endi o’rganilayotgan mavzuga oid dalillarni o’zaro taqqoslash, mavzuga oid dalillarni kuzatish, kuzatilgan dalillardan xulosalar chiqarish, chiqarilgan xulosani darslikda b е rilgan ta`rif, qoidaga taqqoslash.

 Yuqorida qayd qilinganid е k, bilim va malakalarni umumlashtirish darslarining asosida tushuncha darajasida umumlashtirish yotadi.Badiiy asarlar o`quvchi “Tushuncha darajasida umumlashtirishda ma`lum grammatik hodisaning his qilinayotgan aniq b е lgilari emas, balki uning umumiy xususiyatlari nazarda tutiladi. Bunda asos qilib olingan xususiyat o’rganilgan hodisalarning bir qanchasi uchun mushtarak hisoblanadi. Mashg’ulotlarda yuqori darajada abstraksiyalashni taminlaydigan topshiriqlardan foydalaniladi” Xulosa

 Q . Q оsimоva «Bоshlang’ish sinf оna tili o’qitish mеtоdikasi. T. «O’qituvshi» 1984 y.  Ashrapоva M., Abdullaеva G.va bоshq. Оna tili o’qitish mеtоdikasi. T. «O’qituvshi» 1983 y.  Mamayusup о v M., Shukur о va H. «I-IY sinf о na tili o’qitish uslubi» ma’ruzalar to’plami. Jizza х - 2002 yil.  «B о shlang’ish ta’lim» jurnali 1994-2005 yillar. Adabiyotlar r o` yхati:

Похожие

Badiiy asar ustida ishlash jarayoni

Badiiy asar matni ustida ishlash

Badiiy asar tilini o'rganish yo'nalishlari

Badiiy asar tuzulishi. Obraz va tipiklik

Badiiy asar tili. Badiiy nutqning o`ziga xos xususiyatlari