Yo`l belgi chiziqlarining guruhlari va ularning turli yo`l ko`cha sharoitida qo`llanilishi - Транспорт - Рефераты

Yo`l belgi chiziqlarining guruhlari va ularning turli yo`l ko`cha sharoitida qo`llanilishi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

809.5 KB

Yo`l belgi chiziqlarining guruhlari va ularning turli yo`l ko`cha sharoitida qo`llanilishi Reja: 1. Yo`l chiziqlari va ularning xarakteristikasi. 2. Yotiq chiziqlar. 3. Ko`ndalang chiziqlar tavsifi. 4. Orolchalar tavsifi 5. Y o`nalishni belgilovchi chiziqlar

Yo`l chiziqlari va ularning xarakteristikasi. Yo`llarning qatnov qismida (qattiq qoplamali) bordyurlarda,yo`l elemenlarida yo`l sharoitini ko`rsatuvchi chiziqlarni yo`l belgi chiziqlari deb xisoblanadi va ular yo`l belgilari xamda svetoforlar bilan birgalikda va aloxida qo`llash mumkin bo`ladi. Yo`l chiziqlari harakatlanishni tashkil etishda keng qo`llanib, haydovchining asosiy ehtibori yo`naltirilgan joylarga chiziladi. Yo`l chiziqlari yotiq va tik chiziq guruhlariga bo`linadi. Har bir gurux o`z raqami bilan belgilanadi.Birinchi raqam guruxni (1-yotiq va 2-tik chiziqlarni anglatadi), ikkinchi raqam guruxdagi yo`l belgi chizig`ining tartibini va uchinchi raqam yo`l belgi chiziqning ko`rinishlarini anglatadi. Yotiq va tik chiziqlar. 3.1-rasm. Yotiq chiziqlar. Ma`lumki, yo`l belgi chiziqlari yotiq va tik chiziqlarga bo`linadi. Yotiq chiziqlar asosan harakatlanish tartibini belgilaydi. Yotiq chiziqlar ko`rinishi, yani ranggi bo`yicha oq va sariq rangda bo`ladi. Oq rangli yotiq chiziqlarning o`zi uzluksiz, uzuq-uzuq, yozuvlar va raqamlar ko`rinishidan iborat bo`lib ular bir biridan o`lchamlari bilan farq qiladi. Sariq rangli yotiq chiziqlar uch hil bo`ladi: uzliksiz, uzuq-uzuq va zigzag shaklida. Bularning ham chizilish joylarini, ularning ahamiyatini aniq bilib olish talab etiladi.

Yo`lning o`rtasida chizilgan ensiz, sidirg`a oq chiziq qarama-qarshi transport oqimini ajratadi. Chiziqni kesib o`tish taqiqlanadi. 3.2-rasm. Yo`lning xavfli joylarida harakatlanish bo`laklari o`rtasida chizilgan uzliksiz oq rangdagi sidirg`a chiziq bo`laklarining chegarasini bildiradi. Chiziqni kesib o`tish taqiqlanadi. Avtomagistrallarda qatnov qismining chekkasiga chizilgan enli (20 sm) uzluksiz sidirg`a chiziq qatnov qismining chegarasini bildiradi. Chiziqni istalgan tarafdan kesib o`tish mumkin. 3.3-rasm. Yo`lning o`rtasida chizilgan parallel ikki sidirg`a oq chiziq to`rt va undan ko`p bo`lakli yo`llarda qarama-qarshi yo`nalishdagi transport vositalarining oqimini ajratadi. Chiziqni kesib o`tish taqiqlanadi.

3.4-rasm. Yo`lning harakatlanish qismi chetiga yoki yo`l chetidagi to`siqqa (bordyurga) chizilgan sariq chiziq transport vositalarining to`xtashini taqiqlaydi. Belgilangan yo`nalishli transportlarga dahli yo`q. CHiziqni istalgan tarafdan kesib o`tish mumkin. 3.5-rasm. Yo`lning o`rtasiga chizilgan ensiz uzuq-uzuq oq rangdagi chiziq ikki yoki undan ortiq bo`lakli yo`llarda bo`laklarning chegarasini bildiradi (oraliq masofaning chiziqqa nisbati 1/3). CHiziqni istalgan tarafdan kesib o`tish mumkin.

3.6-3.7-rasmlar. Sidirg`a chiziq yonida chizilgan uzuq-uzuq chiziq faqat biror bo`lakka qayta tizilishga ruxsat etiladi. Ushbu chiziqni kesib o`tish: a) uzuq-uzuq tarafdan mumkin. b) sidirg`a chiziq tomondan taqiqlanadi.

3.8-rasm. Reversiv harakatlanishda qatnov qismining chegarasini belgilaydi. Reversiv harakatlanish amalga oshiriladigan yo`llarda (reversiv svetofor o`chirilgan holatda) qarama-qarshi yo`nalishdagi transport oqimini ajratadi. Reversiv svetofor bo`lmaganda yoki ular o`chirib qo`yilganda 1.9 chizig`ini faqat u haydovchining o`ng tomonida bo`lsa, bosib o`tishga ruxsat etiladi. 3.9-rasm. Reversiv svetofor yoqilgan paytda bir yo`nalishli bo`laklarni ajratayotgan 1.9 chizig`ini istalgan tomonidan bosib o`tishga ruxsat etiladi. Reversiv svetofor o`chirilganda haydovchilar darhol 1.9 chizig`idan o`ngga qayta tizilishlari kerak. Reversiv svetofor o`chirilgan bo`lsa, qarama-qarshi yo`nalishdagi transport oqimlarini ajratuvchi 1.9 chizig`ini bosib o`tish taqiqlanadi. Ko`ndalang chiziqlar tavsifi Yo`l belgi chizig`i “To`xtang” yozuvi “to`xtash” chizig`i svetoforning va tartibga soluvchining taqiqlovchi ishorasida, boshqarilmaydigai chorrahalarda, “To`xtamasdan o`tish taqiqlangan” (2.5) belgisi oldida haydovchi to`xtashi lozim bo`lgan joyni ko`rsatadi. Bu chiziq “to`xtash” axborot-ishora belgisi (5.33) bilan ham qo`llanilishi mumkin.

3.10-rasm. Yo`l belgi chizig`i bir qator bo`lib terilgan uchburchaklar, 1.20 bitta katta uchburchak. “Yo`l bering” belgisi bilan qo`llanib, kesishgan yo`lda harakatlanayotgan transport vositasiga yo`l berish zarur bo`lganda, haydovchi to`xtashi lozim bo`lgan joyni ko`rsatadi. Yo`l chekkasida o`rnatilgan “Yo`l bering” belgisi ko`rinishi cheklangan kunning bo`laklaridagi yo`llarda qo`llanilishi mumkin. 3.11-rasm. Yo`l belgi chizig`i parallel chizilgan keng uzluksiz chiziqlar (“zebra”) piyodalarning o`tish joyini bildiradi. “Piyodalar o`tish joyi” (5.16) axborot-ishora belgisi bilan qo`llanilishi mumkin. Yo`lning bunday joylarida, haydovchi shu yo`nalishning qatnov qismida bo`lgan piyodalarni o`tkazib yuborish kerak

3.14-rasm Yo`l belgi chizig`i svetofor yordamida, tartibga solinadigan piyodalarning o`tish joyi. Svetoforning qizil chirog`i yashilga almashib, piyodalar qatnov qismini tark etishga ulgurmagan bo`lsa, haydovchi piyodalarning shu yo`nalish bo`yicha o`tib olishlariga imkon berishi kerak (YHQ. 16.3). Yo`l belgi chizig`i velosiped yo`li kesib o`tgan joy. Bunday boshqarilmaydignn kesishmada velosiped haydovchisi yo`lda harakatlanayotgan transport vositalarini o`tkazib yuborishlari kerak (bu joyda imtiyoz yo`ldagi transport vositalarida bo`ladi). Orolchalar tavsifi. 1.16.1 Yo`l belgi chizig`i o`ng tomndan harakatni davom ettirishni ko`rsatuvchi va qarama- qarshi yo`nalishlarni ajratuvchi orolchani bellilash.

3.15-rasm Yo`l belgi chizig`i transportlarning bitta h arakati o q imlarini ikkiga ajratadigan orolchani belgilash. Yo`l belgi chizig`i transport oqimlarining h arakatini bir yo`nalishga qo`shiladigan joydagi yo`naltiruvchi orolchani bildiradi. Orolchalarning chegarasi 1.1 chizig`i bilan belgilangan bo`lib, uni kesib o`tish yoki ustiga chiqib to`xtash taqiqlanadi. 3.16-rasm Yo`l belgi chizig`i sariq rangdagi, arrasimon chiziq umumfoydalanadigan transport vositalari hamda taksilariing to`xtab turish bekatlarini bildiradi.

3.17-rasm Yo`nalishni belgilovchi chiziqlar. Yo`l belgi chizig`i chorrahada va kesishmalar oldida bo`laklar bo`yi qatnov qismining yuzasiga chizilgan yo`naltirgich, mustaqil ravishda yoki “Bo`laklar bo`yicha harakatlanishning yo`nalishi” (5.8.1-5.8.2) axborot-ishora belgilari bilan birgalikda qo`llanib, transport vositalariga bo`laklar bo`yicha ruhsat etilgan yo`nalishni ko`rsatadi. 3.18-rasm Yo`l belgi chizig`i 45° burchak ostida chizilgan yo`naltirgich, yo`l qismining tor joyiga yaqinlashganlik xaqida ogoxlantirib, aloxida yoki “yo`lning torayishi” (1.18.1-1.18.3) belgilari bilan birga qo`llaniladi.

3.19-rasm Yo`l belgi chizig`i ko`ndalang 1.13 yo`l belgi chizig`iga yaqinlashashni belgilaydi. 3.20-rasm 1.21 Yo`l belgi chizig`i to`xtash ko`ndalang 1.12 yo`l belgi chizig`i joyi oldida 2.5 yo`l belgisi bilan birgalikda belgilanadi.

3.21-rasm Yo`l belgi chizig`i son bilan yonma-yon yozilgan xarf yo`l h arakatlanish yo`nalishida yo`lning tartib rakamlarini ko`rsatadi. 3.22-rasm Yo`lning faqat belgilangan yo`nalishli transport vositalari uchun ajrtilgan bo`lagini bildirib, (5.9:5.10.1) axborot-ishora belgilari bilan qo`llaniladi. Bu bo`lak sidirg`a chiziq bilan ajratilmagan takdirda, haydovchilar o`ngga burilish, yo`lovchilarni chiqarish, tushirish uchun bu bo`lakka kirishlari mumkin (Y.X.Q. 21.2).

3.23-rasm Tik chiziqlar. Tik chiziqlar yo`l inshootlarini va jihozlari yuzlariga ketma-ket chizilgan yo`l- yo`l, oq-qora chiziqlar majmuasidan iborat bo`lib, ularning o`lchamlarini ko`rsatishda, ko`z bilan chamalash vositasi sifatida xizmat qiladi. Osmon bulut, kul rang bo`lganda, qorong`i vaqtlarda yo`lning yoritilmagan qismlarida yo`l yoqasidagi tik beton inshootlarining rangi osmon va yo`lning rangi bilan juda o`xshab ketadi va harakatdagi haydovchi ularni farqlay olmay, beton inshootlarini ko`rmay qoladi. Bu hol haydovchini beton inshootlarga urilib ketishiga olib keladi. Yo`l belgi chiziqlar ko`priklar, osma yo`llar ustunlari yuzasiga chizilib harakatlanayotgan transport vositasi haydovchisiga yo`ldagi xavf soluvchi to`siqning rangini keskin ajratib, ko`rinishini osonlashtiradi.

3.24-rasm Yo`l belgi chiziqlar tonellar, ko`priklar, osma yo`llar va ko`priklarni pastki qirralariga chizilgan oq-qora rangli chizma haydovchiga inshootning pastki qismini farqlashini osonlashtiradi.

3.25-rasm Yo`l belgi chiziqlar ajratish bo`laklaridagi yoki “xavfsizlik orolchalari” dagi dumaloq ustunlarni bildiradi. 3.26-rasm Yo`l belgi chiziqlarni yo`naltiruvchi beton yoki temir-beton ustunlar, to`siq tirgaklar va qoziqlarni bildirib, qorong`i vaqtda, quyuq tumanda, hamma joy oppoq qor bilan qoplanganda yo`lning troektoriyasini o`zining keskin farqlanadigan oq- qora rangi bilan aniq ko`rsatadi.

3.27-rasm Yo`l belgi chiziqlar yo`lning kichik radiusli burulishlari, tik nishabliklari va boshqa xavfli joylarida yo`l chetiga o`rnatilgan to`siqlarning yon yuzlarini bildiradi. Yo`l belgi chiziqlar boshqa joylardagi to`siqlarning yon yuzlarini bildiradi. 3.28-rasm

Yo`l belgi chiziqlar yo`lning xavfli joylarida uning chetidagi to`siqni (bordyurni) va yo`l sathidan baland bo`lgan “xavfsizlik orolchalari” ni ko`rsatadi. 3.29-rasm

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. I.A. Karimov, Jahon moliyaviy inqirozi O`zbekiston sharoitida uni bartaraf etish yo`llari va choralari. Toshkent. “ O`zbekiston” – 2009 y. – 56 bet. 2. “Yo`l harakati qoidalari”. Toshkent – 2001 y. 3. “Yo`l belgilari va yo`l chiziqlari”. Toshkent – 2001 y. 4. Q. X. Azizov. “Yo`llarda xavfsiz harakatlanish asoslari”. Toshkent – 2005 y. 5. N. F. Muhitdinov, G. K. Nurmuhamedov, R. N. Dimitov “Yo`l harakati qoidalariga sharhlar”. Toshkent – 2005 y. 6. Azizov K. X., Dorobov M., Sayfutdinova R.A. Obespechenie bezopasnosti dvijeniya na gorodskix ulitsax. –T; TADI. 2009.-132 st. 7. Babkov V.F. Dorojniya usloviya i bezopasnostgp dvijeniya; uchevnik dlya vuzov. – M; Transport, 1993. – 271 st. Internet saytlari 1. www.gai.auto.ru. 2. www.maha.ru

Похожие

Yo`l transport xodisalari va ularning ko`rsatkichlari

Yo‘l belgi chiziqlarining guruhlari. Ularni yo‘l ko‘cha sharoitida qo‘llanilishi

Yo`l harakat qoidalari talablarini buzganlik uchun ko`riladigan ma`muriy choralar

Yo‘l belgi guruhlari. Ularni yo‘l - ko‘cha sharoitida qo‘llash

Piyodalar harakat xavfsizligini oshirish yo`llari