Ҳаракатга қаршилик кучлари. Куч баланси ва ҳаракатнинг дифференциал тенгламаси - Транспорт - Рефераты

Ҳаракатга қаршилик кучлари. Куч баланси ва ҳаракатнинг дифференциал тенгламаси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

231.5 KB

Ҳаракатга қаршилик кучлари. Куч баланси ва ҳаракатнинг дифференциал тенгламаси Режа: 1.Кучларни ҳосил бўлиши тўғрисида тушунча ҳосил қилиш. 2. Уларни қўйилган нуқтаси ва йўналишини ўрганиш 3.Кучларни қийматига таъсир этувчи омилларни ўрганиш. 4. Кучларни таъсир этиш йўналишига қараб куч баланси тенгламасини тузиш; 5.Ҳар бир кучни тупроқ билан муносабатини ҳисобга олган холда ўзгартириш; 6.Ҳаракатга қаршилик кучи ва йўлни келти-рилган қаршилиги тўғрисида тушунча бериш; 7.Ҳаракатлатлантирувчи ва ҳаракатга қаршилик қилувчи кучлар муносабатига кўра ҳаракатни турлаш. Агар  Р карш < Р у - ҳаракат тезланувчан Агар  Р карш = Р у - ҳаракат текис Агар  Р карш > Р у - ҳаракат секинланувчан

Одатда бу кучларни ўрганиш пайтида машинани умумий ҳолатда турипти яъни, трактор юқорига илмоғида қаршилик билан тезланишли ҳаракатда, деб фараз қилиб қуйидаги шартлар қабул қилинади: Автомобилга таъсир этувчи кучлар схемаси қуйидагича 1.-чизма- автомобил юқорига ҳаракат қилмоқда; - ҳаракати тезланишли; - илмоғида қаршилик мавжуд Агар  Р карш < Р у - ҳаракат тезланувчан Агар  Р карш = Р у - ҳаракат текис Агар  Р карш > Р у - ҳаракат секинланувчан

Етакчи ғилдиракда бўлгани каби етакланувчи ғилдиракка ҳам бир неча моментлар таъсир этади, яъниr j f o о M M М r Х o o     М fo - ҳаракат га қаршилик моменти, M jo - уринма инерцион кучларнинг моменти, M r - ғилдирак подшипникларидаги ишқаланиш моменти. Агар подшипниклардаги ишқаланишни ҳисобга олмасак, олдинги ғилдиракдаги реакция кучи қуйидагига тенг: o j f о r M М Х o o  Қолган кучлар қуйидагича аниқланади :Ташқи кучлар Кучларнинг хусусиятлари Хавони қаршилик кучи «Р х »Илмоқдаги қаршилик кучи «Р ил » Харакат секунланувчан булса « - »Горизантал ташкил этувчи Q sin  Доимо харакатга каршиДоимо харакатга каршиХаракат йуналишига каршиХаракат тезланувчан булса «+»Вертикал ташкил этувчи Q cos Доимо харакат томон йуналган Реакция кучи «Х 0 »Инерция кучи «P j »Оғирлик кучи «Q»Силжитувчи реакция кучи «Х е » Агар  Р карш < Р у - ҳаракат тезланувчан Агар  Р карш = Р у - ҳаракат текис Агар  Р карш > Р у - ҳаракат секинланувчан

Инерция кучиj g Q Рj   Шамолнинг қаршилик кучи 13 2V F k Рх    -Илмоқдаги қаршилик кучи Р ил тиркалма қишлоқ хўжалик машинасининг қаршилиги орқали топилади (бундай маълумот қишлоқ хўжалик машинасининг техник паспортида берилади). Ўрганилаётган объект автомобил бўлса қаршилик кучлардан Р ил , трактор бўлса Р х умумий кучлар тенгламасидан туширилиб қолдирилади. Ў рганилаётган кучларни таъсир этувчи нуктаси қуйидагича: - илмоқдаги куч тракторнинг тиркаш нуқтасига; - ҳавонинг қаршилик кучи шартли равишда машинанинг оғирлик марказига; - инерция кучи шартли равишда машинанинг оғирлик марказига: - оғирлик кучи машинанинг оғирлик марказига қўйилган бўлади. - Х е , Х о кучларнинг таъсир нуқтасига кейинчалик аниқлик киритилади. Кучларнинг қийматига таъсир этувчи омилларни билиш амалий аҳамиятга эга. Омилларни билиш орқали қаршилик кучларни қиймати камайтирилади, натижада фойдали ишга сарф бўлаётган кучларнинг қиймати ортади. Кучларни қийматига таъсир этувчи омиллар ҳар бир ифоданинг ўзида акс этиб турипти. Буни, хурматли талабалар, ўзларингиз тахлил қилиб кўрингчи! Агар  Р карш < Р у - ҳаракат тезланувчан Агар  Р карш = Р у - ҳаракат текис Агар  Р карш > Р у - ҳаракат секинланувчан

Таъсир этаётган кучлар = ± ± + + + X e = X o + Qsin ± P j + P ил ∙ cos  ил - Юқоридаги ифодаларни куч баланси тенгламасига қўямиз, яъни: д j f етак е r М М М Х e t   ; o j f о r M М Х o o  ил ил o j д j j o f д f у P Q r М r M P r М r М P o e o e   cos sin                   Ифодани биринчи қавсидан қуйидагиларни олиш мумкин: e t f д f Р r М  ; o o f о f P r М  , f f f P P P o e   P f – ғилдирашга қаршилик кучи  cosQ f Рf   f -ғилдиракни ғилдирашга қаршилик коэффициенти Илмоқдаги каршилик кучиҲавонинг каршилик кучиРеакция кучи Инерция кучи Оғирлик кучи Силжитувчи реакция кучи белгисибелгисибелгисибелгисибелгиси белгиси P ил P xX 0P jQ sin  Х е куч баланси тенгламаси Агар  Р карш < Р у - ҳаракат тезланувчан Агар  Р карш = Р у - ҳаракат текис Агар  Р карш > Р у - ҳаракат секинланувчан

Йўлга боғлиқ бўлган кучларни алохида ўрганамиз, яъни:  Q f Q P Q Q f               sin cos sin cos Агар  = f · cos  ± sin  десак , Q Р     - йўлни келтирилган қаршилик коэффиценти ; Р  - йўлни келтирилган қаршилик кучи . Нима учун “келтирилган” сўзини ишлатмоқдамиз? Чунки уларни йўлга боғлиқ эканлигини билган холда катталикларни белгилаш асосида сунъий равишда битта катталикка келтириб олмоқдамиз.Юқоридан қуйидаги ифодани ёзишимиз ҳам мумкин:  = f ± i бу ерда: i - юздан бир улушлардаги йўлнинг қиялиги. Иккинчи томондан тезланишга боғлиқ бўлган катталикларни алохида гурухлаймиз, яъни: айл айл j o j д j g Q j P r M r M o e          айл - айланиб ишловчи массаларни ҳисобга олувчи коэффициент Тракторлар учун: 2 001,0 15,1 тр айл i    Автомобиллар учун 2 05,0 04,1 тр айл i    Аниқланган ифодаларни куч баланси тенгламасига қўйсак, тенглама қуйидаги қўринишга эга бўлади: Агар  Р карш < Р у - ҳаракат тезланувчан Агар  Р карш = Р у - ҳаракат текис Агар  Р карш > Р у - ҳаракат секинланувчан

ил ил айл у Р g Qj P Р    cos   Ифодани тезланиш j га нисбатан ечамиз ва dt dv j эканлигини ҳисобга олсак , ҳаракатни дифференциал тенгламасига эга бўламиз:              . cos карш у айл ил ил у айл Р Р Q g Р Р Р Q g dt dv      каршР - барча қаршилик кучларнинг йиғиндиси Таҳлиллар шуни кўрсатдики: Агар  Р карш < Р у - ҳаракат тезланувчан Агар  Р карш = Р у - ҳаракат текис Агар  Р карш > Р у - ҳаракат секинланувчан

ХУЛОСА 1.Қаршилик кучлар йиғиндиси билан уринма кучининг муносабати ҳаракат турини белгилайди. 2.Маълум шароитда қаршиликлар йиғиндиси ўзгармас бўлади. Ҳаракат турини танлаш учун уринма тортиш кучининг қиймати ўзгартирилади.

АДАБИЁТЛАР 1. И.А.Каримов «Баркамол авлод – Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори» Т. «Шарқ», 1997 йил 2. Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2005 йил 30 сентябрь №217 сонли буйруғи билан тасдиқланган «Олий таълим муассасаларида талабалар билимини назорат қилиш ва баҳолашнинг тизими тўғрисидаги» намунавий Низоми 3.Т.С. Худойбердиев «Трактор ва автомобиллар назарияси ҳамда ҳисоби» Т.: «Фан ва технологиялар», 2005й., 210б. 4.«Тракторы. Теория». Под редакцией В.В.Гуськова, М.: «Машиностроение», 1988г. 375 с. 5. «Тракторы и автомобили». Под редакцией проф. В.А.Скотникова. М.: Агропромиздат, 1985г., 440 с. 6. Д.А.Чудаков «Основы теории трактора и автомобиля» М. «Колос» 1972 г ., 283 с .

Похожие

Суюкликнинг мувозанати учун Эйлер дифференциал тенгламаси. Гидравликанинг асосий тенгламаси.

Гилдиракли ва занжирли шатакловчи тортиш динамикаси, харакатланиш тенгламаси, таъсир этувчи кучлар ва кувват баланси.

Гилдиракли ва занжир тасмали тягачларни умумий назарияси, уларга таъсир этувчи кучлар ва моментлар.

ЎзДЭУавто ва СамКОЧавто автомобилларининг куч узатмалари

Гидродинамика. Идеал суюкликлар учунг Эйлер тенгламаси. Бернулли тенгламаси.