Йигириш тизими ва усуллари - Текстиль - Рефераты

Йигириш тизими ва усуллари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

71.5 KB

Йигириш тизими ва усуллари Режа: 1. Ип йигиришнинг ўрни ва аҳамияти. 2. Йигириш тизимлари 3. Йигириш усуллари 4. Йигириш режаси

Таянч сўз ва иборалар Йигирув, тола турлари, ип, йўғонлик, номер, оддий тизим, қайта тараш, меланж, аппарат, машина, технологик жараён, йигирув режаси, ярим махсулотлар, тайёр махсулотлар. Ип йигиришнинг ўрни ва аҳамияти Тґқимачилик саноати халқ хґжалигининг энг мухим тармоқларидан биридир. У ҳар хил хом-ашёдан ип, жун ипи, ипак, пишитилган ип, газламалар, трикотаж шунинигдек халқ хґжалигининг бошқа тармоқлари учун зарур махсулотлари ишлаб чиқаради. Тґқимачилик саноати ґзининг ахамияти, мохияти инсон учун зарурияти нуқтаи назардан озиқ овқат сноатидан кейин иккинчи ґринда туради. Саноатда ишлайдиган ишчилар сони жихатидан эса машинасозликдан кейин иккинчи ґринда туради. Тґқимачилик саноати анча мураккаб ва хилма- хилдир. Шунинг учун у бир неча тармоқлар ва корхоналарга бґлинади. Аммо бу саноатнинг асосий вазифаси ип-газлама ишлаб чиқаришдир. Ип асосан йигириш корхоналарида, газлама тґқувчилик корхоналарида, трикотаж буюмлари, трикотаж корхоналарида, пардозлаш ва гул босиш пардозлаш фабрикаларида бажарилади. Бундан ташқари пишитилган ип, момиқ ва бошқа буюмлар ишлаб чиқарадиган корхоналар хам тґқимачилик саноатига киради. Йигириш - калта ва ингичка бўлган толалардан белгиланган пишиқлик ва чизиқли зичликдаги ип ҳосил қилиш технологик жараёнлари мажмуасидир. Бундай жараёнларнинг ҳар бири ёки бир нечтаси махсус жихозларда амалга оширилади. Ип ишлаб чиқаришга ихтисослашган корхоналарни йигириш корхонаси деб юритилади. Одатда йигириш корхонаси тўқимачилик саноати корхоналаридан бири бўлиб улар қуйида кўрсатилган таркибларда фаолият кўрсатиши мумкин: - ихтисослашган ип йигирув корхонаси; - йигирув-тўқув корхонаси;

- йигириш ва трикотаж ишлаб чиқариш корхонаси; - йигириш ва тикув (махсус) ип тайёрлаш корхонаси; - тўқимачилик комбинати. - ип йигириш ва нотўқима мато корхонаси. Йигириш тизимлари Йигириш корхонасида толаларга ишлов бериш тартиби толанинг тури ва ипнинг ишлатиш кўламиги мос равишда танланади. Бу тартибга мувофиқ ипнинг ва шу ипдан олинган махсулотнинг талаб этилган сифат даражасида бўлиши таъминланади. Йигирилган ип кўрсатилган чизиқли зичликга, талаб этилган пишиқликга, тозаликга ва текисликга эга бўлиши лозим. Булардан ташқари айрим турдаги иплар юмшоқ, яхши бўяладиган ва эластик бўлиши лозим. Айнан бир хил толалардан турли тизимда йигирилган иплар турлича хоссаларга эга бўлиши мумкин. Пахта ва кимёвий штапель толаларни йигиришда технологик жараёнлар ва қўлланиладиган толалардан ип ҳосил қилиш кетма-кетлигини йигириш тизими деб аташ қабул қилинган. Бунда йигириш тизими тушунчаси фақат жараёнлар кетма - кетлигинигина эмас, балки технологик жиҳозлар тури ва уларни йигириш корхоналарида ўрнатиш тартибини ҳам ўз ичига олади.

Оддий тизимда ип йигириш боскичлари Табиий ва кимёвий толалардан ип йигиришнинг қуйидаги асосий тизимлари мавжуд: оддий ( кард )тизими; қайта тараш тизими аппарат тизими. меланж тизими Бу тизимлар асосан иккита белгиловчи аломатлари -тараш усули ва махсулотни ингичкалаштириш усуллари билан фарқланади. Оддий йигириш тизими бўйича ўртача чизиқли зичликдаги иплар йигирилади. Бундай иплар кенг ассортиментдаги ип газламалар ишлаб чиқариш учун қўлланилади. той титиш аралаштириш тозалаш Саваш той титиш аралаштириш тозалаш Тараш тараш пилта машиналари пилик машинаси Щал=али йигириш Урчу=сиз йигириш ип ип

Кайта тараш тизимида ип йигириш Чизиқли зичлиги унча юқори бўлмаган, пишиқроқ, нотекислиги кам ва тозалик даражаси юқори бўлган ипларни йигириш учун қайта тараш тизими қабул қилинади. Бундай иплар юпқа ва силлиқ газламалар, тикувчилик иплари ва айрим техник мақсадда қўлланиладиган махсулотлар олишда ишлатилади. Бу тизимда йигирилган ипларнинг тан- нархлари анча юқори. Шунинг учун қайта тараш тизимини танлашда ип сифатига қўйилган талабларни мукаммал ўрганиш мақсадга мувофиқдир. Аппарат тизимида чизиқли зичлиги юқори бўлган иплар йигирилади. Бундай иплар юмшоқ, унча пишиқлиги нисбатан камроқ бўлганлиги учун уларни иссиқ кийимлар ва айрим турдаги газламалар олиш учун ишлатилади. Ипнинг бундай ўзига хослиги аралашмаларда кўп миқдорда паст навдаги толалар ва чиқиндиларни ишлатилишидадир. той титиш аралаштириш тозалаш Саваш той титиш аралаштириш тозалаш Тараштараш пилта машиналари пилик машинаси Щал=али йигириш Урчу=сиз йигириш ип ип+айта тарашга тайёрлаш +айта тараш пилта машиналари

Ҳозирда замонавий йигириш техникаси ва технологияси бу йигириш тизимини оддий тараш тизимига яқинлаштиришга олиб келди. Бунда тараш ва махсулотни ингичкалаштириш жараёнлари классик усулдан анча фарқ қилади ва жихозларнинг унумдорликлари анча юқори. Йигириш усуллари Толалардан ип йигиришнинг бир нечта усуллари мавжуд бўлиб уларни ҳалқали ва урчуқсиз усулларга бўлинади. Ўз навбатида урчуқсиз усуллар ипни ҳосил қилиш ва ипга бурам бериб пишитиш жараёнинг моҳитага қараб пневмомеханик, пневматик, аэродинамик, гидравлик, электростатик, роторли, фрикцион усулларга бўлинади. Ҳалкали усулда ярим тайёр махсулот - пилик ҳосил қилиниб ундан чўзиш асбоби ёрдамида керакли чизиқли зичликгача ингичкалаштирилиб- чўзилган пилтачани урчуқ, ҳалка ва югурдак ёрдамида пишитиб ип ҳосил қилинади. Урчуқсиз усулларда ярим махсулот асосан пилта ҳисобланади ва уни керакли чизиқли зичликгача ингичкалаштириш учун таровчи-дискретловчи қурилмадан фойдаланилади. Ипни пишитиш ва ўраш турли конструкциядаги йигириш қурилмаларида амалга оширилади. Ҳалқали усулда ип йигиришни тезлиги урчуқнинг тезлиги билан чеклаб қўйилган бўлса, урчуқсиз усулларда йигириш қурилмалари ( роторлар, камералар,) айланиш сони бир неча марта ортиқ бўлиши мумкин. Агарда замонавий йигириш машиналарида урчуқлар бир минутда 25000 маротабагача айланса, йигириш камералари 100000-150000 мартагача айланиши мумкин. Бундан кўриниб турибдики, урчуқсиз усулларда ип йигириш унумдорлиги бир неча марта юқори. Бироқ урчуқсиз усулларда толалар таровчи механизмда бир биридан ажратилиб, сўнгра қўшилганлиги учун ип узилиш кучи анча (10-20%) кам

бўлдаи. Шунинг учун урчуқли ёки ҳалқали усуллар нисбатан кенгроқ қўлланилади. Йигириш режаси Ҳар бир йигирув корхонасида белгиланган чизиқли зичликдаги ва маълум сифатли ип ишлаб чиқарилиши лозим. Йигирилган ип яхши сифатли ва таннархи арзон бўлиши керак. Шу мақсадда йигириш тизимига, хом ашё сифатига, айниқса, толанинг узунлиги ва чизиқли зичлигига қараб, маълум йўғонликдаги ип ишлаб чиқариш учун корхонада йигириш режаси тузилади. Бу режада ҳамма машиналардан олинадиган ярим тайёр махсулотлар ва ипнинг чизиқли зичликлари, қўшилиш сони, пилик ва ипнинг пишитилиш коэффициенти, 1 м га тўғри келадиган бурамлар сони, чўзиш катталиги ва машиналарнинг махсулот чиқариш тезликлари кўрсатилади. Йигириш режаси қанчалик мукаммал тузилса, корхона шунчалик самарадор ишлайди. Корхонада технологик жараёнлар тўғри бориши учун ҳар бир чизиқли зичликдаги ип йигириш учун алоҳида йигириш режаси тузилади. Режадаги ҳар бир кўрсаткич атрофлича асосланган бўлиши лозим. Одатда кўрсаткичларни танлашда махсус муассасалар тавсияларига, илмий текшириш ишлари натижаларига, корхоналарнинг тажрибаларига асосланилади. Йигириш режаларини тузиш ип йигириш технологик жараёнларининг бориш тартибига мос равишда амалга оширилади. Ип ва ярим тайёр махсулотларнинг чизиқли зичликлари, қўшилишлар сони, чўзиш катталиги қабул қилиш ёки ҳисоблаш йўллари билан асосланади. Йигириш режасини тузишда пилик ва ипнинг пишитилиш даражасини ҳисоблаб топилади. Пишитиш даражаси махсулот чизиқли зичлигига, толанинг узунлигига ва ипни қайси мақсадда ишлатилишига қараб танланади. Бунда пишитиш

даражаси критик қийматдан катта бўлиб кетганда унинг пишиқлиги кескин камайишини алохида ҳисобга олиш лозим. Пневмомеханик усулда йигириладиган ип учун пишитиш коэффициентлари ҳалкали усулда йигиришга нисбатан катта бўлади. Бир неча якка ипларни қўшиб пишитилган ип ишлаб чиқаришда пишитиш коэффициентларини аниқлаш ипнинш турига, пишитиш технологиясига, якка ипларнинг пишитиш коэффициентига мос равишда аникланади. Бунда пишитилган ипнинг пишитиш коэффициентини якка ипга нисбатан катта ёки кичик бўлиши мумкин. Жихозларни чиқариш қисмлари аъзолари тезликларини уларнинг техник имкониятларидан келиб чиққан ҳолда танланади. Бунда тезлик жихозларнинг аниқ русумини танлашда ҳал қилувчи ўрин тутади. Одатда машинанинг техник тавсифида тезликни маълум оралиғи кўрсатилади. Йигириш режасида тезликларни максимал имкониятдан фойдаланиш мақсадга мувофиқдир. Булардан ташқари тезликларни танлашда хом-ашё тури, аралашма таркиби, ип сифати билан боғлик талабларни ҳам ҳисобга олиш зарур. Умумий ҳолда йигириш режаси жадвалдаги кўринишда ёзилади. Йигириш режаси Технологик жихозлар ва ўтимлар Махсулотлар чизиқли зич лиги, тексЧўзиш +уш иш Пишитиш Чиқариш тезлиги Ки- риш Чи- қиш  К  n Саваш Тараш Пилталаш 1 Пилталаш 2

Пиликлпш Йигириш Оптимал тузилган йигириш режаси корхонада хом ашё ва жихозлардан самарали фойдаланиб, юқори сифатли махсулотни кам сарф харажат билан ишлаб чиқаришни таъминлайди.

Адабиётлар: 1. Ш.Р. Марасулов. Пахта ва химёвий толаларни йигириш. 1 қисм, Тошкент, 1979 й., 3-10 бет. 2. Ш.Р. Марасулов ва бошқалар. Толали материалларнинг механик технологияси. Тошкент, 1971 йил, 5-15 бет. 3. И.Г. Борзунов и др. Прядение хлопка и химических волокон. 1 часть, М.: 1982, стр. 3-7.

Похожие

Йигириш системалари

Йигириш технологияси

Халқали йигириш машиналари

Пневмомеханик йигириш машинасининг тузилиши ва ишлаши

Ип йигириш машиналарининг яратилиши ва такомиллаштириб борилиши