Толаларни мойлаш ва эмульсиялаш титиш тозалаш жараёнларини ташкил этиш - Текстиль - Рефераты

Толаларни мойлаш ва эмульсиялаш титиш тозалаш жараёнларини ташкил этиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

98.5 KB

Толаларни мойлаш ва эмульсиялаш титиш тозалаш жараёнларини ташкил этиш Режа: 1. Титиш тозалашь агрегатларини бошқариш. 2. Толаларни мойлаш ва эмульсиялаш 3. Чангли ҳавони тозалаш.

Таянч сўз ва иборалар Агрегат, машина, бошқариш, қурилма, датчик, таъминлаш, тўлдириш, ростлаш, мой, эмулсия, технологик жараён кўрсаткичи, рецепт, таркиб, сочиш, пуркаш, чанг, момиқ, фильтр. Титиш тозалашь агрегатларини бошқариш Кўрсатиб ўтилганидек, титиш ва тозалаш машиналари ўзаро боғланиб, ягона агрегат ташкил этилади. Шундай агрегатлардаги жихозларнинг таъминлаш ва чиқариш қисмлари бевосита ёки пневматик узатмалар ёрдамида уланади. Уларни ўзаро мутаносиб ишлаши учун агрегатлар ягона тизим орқали бошқарилади. Классик тизимдаги титиш саваш агрегатлари махсус электр қурилмаси ёрдамида марказлашган бошқариш пултидан ишга туширилади ва назорат қилинади. Жихозларни таъминлаш бункерлари тола билан бир меъёрда тўлдириб турилиши махсулот сифати ва машинанинг ишлаш самарадорлигига катта таъсир кўрсатади. Шунинг учун жихозларнинг бункерларида тола миқдорини ростловчи ягона занжир тузилган. Бундай ростлаш автоматик тартибда амалга оширилади. Бункерлар толалар билан тўлганда ортиқча тола келмаслиги учун махсус ўчиргичлар, фотоэлементлар, микроўчиргичлар ўрнатилган. Улар тола ҳажми маълум меъёрга етганда механик ёки ёруғлик таъсири асосида ишловчи мосламалар ёрдамида таъминлашни тўхтатиб ёки амалга оширишни бажаради. Одатда бункерлар баландлигининг 3|4 қисми тўлиб туриши керак. Бошқариш тизими титиш саваш агрегатларини камера ва бункерларини босқичма босқич тўлдириб боришга қаратилган. Бунда аввалги машина бункерида етарли миқдорда тола заҳираси тўпланишига қаратилган. Бу тадбир агрегат машиналари унумдорликлари камайиб боришига асосланади.

Яъни автоматик таъминловчи машиналар тозаловчи машиналардан 8-10% гача, тозаловчи машиналар эса саваш машинасига нисбатан кўпроқ унумдорликга эга бўлиши лозим. Жихозларнинг электр юритгичларини ишини бошқариш учун бир неча русумдаги бошқариш қурилмалари ишлаб чиқарилган. Замонавий технология жихозларни бошқаришда фақат уларни ишга тушириш ва таъминлашнигина эмас, балки жихозларни ишлаш параметрлари ва технологик кўрсаткичларини ҳам бошқариш талаб этади. Бу ўринда бир қатор фирмалар ишлаб чиқарган агрегатлар ўзига хос тартиб ва тизимда бошқарилади. Уларнинг ўхшашлик томони шундаки, жихозларни бошқариш микрокомпъютер ёрдамида амалга оширилади. Тручлер фирмасининг BLENDOMAT той титгичлари ВС|ВСМ русумдаги ВLENDCOMMANDER тизими билан жихозланган. Бу қурилма машинанинг ишини назорат қилиш ва бошқаришга хизмат қилади. ВС тизими дисплейга, ВСМ мониторга эга. Бошкариш тизими ТСМ2 турдаги алохида модуллардан иборат. Бошқариш қурилмаси "Мулоқат" усулида ишлай олади. Унда кенг тарқалган тиллардан биридан фойдаланиш мумкин. Тизимда носозлик содир бўлганда махсус дастур автоматик тарзда хабар беради. Бундан ташқари дастур тизимини қайси қисмида носозлик ва уни бартараф этиш бўйича тавсия беради. ВСМ мониторида барча жараёнларни кузатиш мумкин. Унда машинанинг ҳолати, унумдорлиги, тўхташ вақти, носозликлар тўғрисида маълумот берилади. Трутчлер фирмасининг барча тозалаш ва титиш машиналари КЛИНКОММАНДЕР бошқарувчиси билан жихозланган. КЛИНОМАТ туридаги тозаловчи машиналарга ўрнатилган бундай қурилмалар ишлаб чиқариш билан боғлик барча параметрларни ёзиб қолиш билан бир қаторда уларни бошқаришга хизмат қилади. +урилманинг дисплейига турли маълумотлар, жумладан заслонкаларни ҳолати, уларни оғиш бурчаги, махсулот ва ҳаво зичлиги кўрсатилади. Оддий белгилар, функционал

тугмалар, маълумотларни турли тилларда берилиши бошқаришни анча енгиллаштиради. Тозаловчи барабанларни айланиш сони узлуксиз назорат қилинади ва дисплейга берилади. Пахта толаси тури, нави ўзгарганда зарур параметрларни электромеханик усулда ўрнатилади. Тручлер фирмасини бошкариш қурилмаларини бошка тизимлар билан, ТКN2 коммуникацияга боғлаш мумкин. Натижада ЛАЙНКОММАДЕР ДС қурилмаси орқали ишлаб чиқариш жараёнларини назорат қилиш ва бошқариш мумкин. Бунда ихтиёрий вақтда хохлаган машинага боғланиб зарур маълумот олиш ва ростлаш мумкин. Тойларни юклаш LW, кўчирувчи UW, тойни тайерлаш BV каби ёрдамчи қурилмаларни ҳар бирида бошқариш мосламалари мавжуд. Уларни ҳам бош компютер билан улаш ва марказдан бошкаришни амалга ошириш мумкин. Ҳозирги кунда РИЕТЕР, Холлингсфорт, Кросрол ва бошқа фирмалар ҳам ўзига хос, шу билан бирга кўрсатиб ўтилган тизимга ўхшаш бошқариш ва назорат қилиш учун автоном қурилмаларга эга жиҳозларни ишлаб чиқаради. Уларни марказий компютерга боғлаш мумкин. Бундай тизимлар йигириш корхонасини автоматлаштириш ва бошқаришни энг қулай усулини жорий этишга ёрдам беради. Толаларни эмульсиялаш ва мойлаш Пахта толасида мавжуд пектин ва мум моддалар тола сиртини юпқа қатлам шаклида ўраб туради. Ушбу моддалар толани қайишқоқ ва эгилувчан бўлишини таъминлаш билан бир қаторда ташқи таъсирдан ҳимоялаб туради. Толаларни механик таъсир этиш йўли билан қайта ишлаш жараёнида кўрсатилган моддалар камаяди ва тола сифати маълум даражада пасайади. Толали чиқинди ва иккиламчи толаларда бундай йўқотиш сезиларли даражада катта бўлади.

Толанинг хусусиятларини тиклаш учун унинг сиртида ёғ-мой қатлами ҳосил қилиш лозим. Ушбу жараён толаларни мойлаш ёки эмульсиялаш деб юритилади. Шундай ишлов бериш натижасида толаларни ишқаланиши, узилиши камайтирилади. Бундай ишлов берилган толалардан камроқ момиқ ажралади, намлик эса яхши сақланади. Айрим ҳолларда мойланган толаларда ишкаланиш коэффиценти ортиб кетади. Бунинг сабаби мой тола сиртида майда томчилар шаклида ўрнашиб қолиши билан изоҳланади. Ишқаланиш коэффицентига намлик, ҳарорат, мой тури ва миқдори каби омиллар ҳам таъсир кўрсатади. Уларнинг ҳар бирини таъсири турлича бўлиб, ташқи шарт шароит ва технологик омилларга боғлиқ. Ишқаланиш натижасида тола сиртида электр зарядлари тўпланиб қолади. Тадқиқотчиларнинг олган натижалари толанинг намлиги 6-8 %, ҳавонинг нисбий намлиги 75% бўлганда электр зарядини ҳосил бўлишини камайишини кўрсатади. Ҳозирги кунда пахта толасини эмульсиялаш учун таркибида сирт фаол моддалар бўлган аралашмалар кўпроқ ишлатилмоқда. Ип йигиришда хом ашё таркиби кўп ташкил этувчилардан иборат бўлганлиги учун уларни эмульсиялаш ўзига хос шарт шароитларни талаб этади. Хом ашёни эмульсиялаш жараёнини ўрганиш учун олиб борган тадқиқотларда тўрт вариантдаги эмульсияни пахта толаси ва чиқиндиларни титиш жараёнига таъсири тадқиқ этилган. Эмульсияловчи аралашма таркиби 7.1.-жадвалда келтирилган. жадвал Эмульсияловчи аралашма Т|р Эмульсия элементлари Элементлар микдори, %

1 2 3 4 1 2 3 4 5 6 7 ОП - 7 Олеин кислотаси Каустик Техник глицерин Ализарин мойи Привацель Сув 1,5 - - - - - 98,5 - 12,5 2,0 1,0 - - 84,5 - - - 1,0 4,0 - 95,0 - - - - - 2,0 98,0 Тажрибаларда ОП-7 препаратидан фойдаланилганда технологик жараёнларни бориши умуман яхшиланган бўлсада, ишқаланишни камайиши кузатилади. Олеин кислотаси асосидаги эмульсия нисбатан яхши натижаларни беради. Алоҳида тажрибада эмульсия миқдорини тола массасига нисбатан 0 дан 3 % оширилганда технологик кўрсаткичларни ўзгариш қонунияти аниқланди (7.1.- расм)

010203040506070 0,00% 1,00% 1,50% 2,00% 2,50% 3,00% булакча массаси чикинди микдори тозалаш даражаси 1 - булакча массаси, мг. 2- чмкинди микдори. 3 - тозалаш даражаси расм.Толаларни эмульсиялашни технологик жараён кўрсаткичларига таъсири Олинган натижалар эмульсия миқдорини 2 % дан ортгандан кейин салбий таъсирлар пайдо бўлишини кўрсатади. Чиқинди миқдори эса

деярли тўғри чизиқ бўйлаб камайиб боради. Ализарин мойи ва привацель асосидаги эмульсия таъсири ҳам ушбу хулосаларга тўғри келади. Улардан биронтасини технологик жихатдан авфзал дейиш қийинроқ. Шунинг учун эмульсия таркибини, уларнинг тан нархи ва экологик таъсирини ҳисобга олган ҳолда танлаш тўғри ҳисобланади. Жун толаларини эмульсиялашда толани юмшатиш, эгилувчанлигини ва чўзилувчанлигини ошириш, электрланишини камайтириш мақсад қилиб белгиланган. Эмульсиялашда мойловчи модда молекуласи жундаги кератини макромолекула занжирининг бўш қисмига кириб боради. Бундай киришиш занжир бўғинларини эркин буралишини таъминлайди. Эмульсияловчи аралашмада ёғлар 10-30 % гача бўлиб, қолгани сувдан иборат. Эмульсия тайёрлаш учун ўсимлик ва хайвонларнинг ёғлари, минерал мойлар ва мойловчи моддалар ишлатилади. Булар жумласига кашнич, пахта ва зайтун мойи каби ўсимлик мойлари киради. Минерал мойлардан урчуқ мойи ва соляр мойини нисбатан арзон бўлсада толадан ювиб чиқариш қийин. Ҳозирги кунда олеин кислотасининг минерал мойлари аралашмасидан фойдаланилмокда. Жун толаси массасига нисбатан эмульсиядаги мойлар сарфи дағал жун учун 5-9 %ни, ингичка жунга 0,8 - 2,5 % ни ташкил этади. Жун ва аралашмалар учун қуйидаги таркибдаги эмульсиядан фойдаланиш мумкин. Ингичка жун аралашмаларига Олеин кислотаси - 25 % Нашатир спирти - 1 % Cув - 74 % Дағал жун аралашмаларига

Соляр мойи - 22 % Олеин кислота - 4 % Триэталонамин - 4 % Сув - 70 % Кимёвий толалар учун эмульсия таркиби тола табиатига боғлиқ. Эмульсия сарфи толалар массасига нисбатан 10 % гача бўлиши мумкин. Синтетик толаларни эмульсиялашда антистатик моддалар кўпроқ ишлатилади. Масалан полиэфир толалар учун мўлжалланган эмульсияда антистатик моддалар 8-10 %, сув 92 - 90 % бўлиши тавсия этилади. Эмульсияларни тайёрлаш уларнинг таркибига мувофиқ турли қурилма ва ускуналарда амалга оширилади. Тайёр эмульсияни оддий пневматик тизимда қувурларда махсус очилган туйнуклар орқали пуркагич ёрдамида қувурда ҳаракатланаётган толага сочилади. Жун ва унинг кимёвий толалар билан аралашмаларини эмульсиялаш ЗУ-Ш3 русумдаги қурилмада амалга оширилади. Уни титиш, аралаштириш ёки саваш машиналаридан кейин ўрнатилади. Эмульсиялаш қурилмасининг унумдорлиги 1500 кг|соат гача боради. Эмульсияланган толаларни, айниқса жунни қайта ишлашда махсус камера ёки лабазларда 18-20 о С ҳароратда 20-24 соат мобайнида сақланади. Ушбу вақт ичида эмульсия толаларга бир текисда тақсимланади. Эмульсиядаги ёғни сингиши сақлашнинг дастлабки даврида кучли боради ва секин аста ютилиш камайиб боради. Сақлаш муддати узоқ давом этса ёғ толаларга тўла ўтиради. Лекин уни тараш жараёнида ажралиб чиқиши жуда камайиб кетади Чангли ҳавони тозалаш

Ип йигирув фабрикасида, айникса, пахтани титиш ва саваш цехларида ҳаво анча ифлосланиб кетади. Ана шу ифлос ҳаво ўрнига цехга тоза ҳаво киритилади. Пахта тозалашда ажралган чангли ҳаво титиш-саваш машиналари вентиляторларидан чиқиб, чанг ертўласига йўналади. Ертўлага кирган ҳавонинг тезлиги кескин пасаяди, ҳаво билан бирга кирган калта толалар (момиқ) ва чанг пол ҳамда деворларга ўтиради. Чангдан тозаланган ҳаво канал ва минора орқали атмосферага чиқариб юборилади. Чанг ертўлалари корхонанинг анчагина жойини ишғол қилади. Бундан ташқари, ҳавони доимо ташқарига чиқариб туриш натижасида титиш-саваш цехида ҳавонинг намлигини бирдай сақлаб бўлмайди, айниқса, қиш мавсумида анчагина иссиқлик беҳуда сарф бўлади. Агар чанг ертўласи ўз вақтида тозалаб турилмаса, ёнгин чиқиши ва портлаш хавфи туғилади. Шунинг учун сўнгги вақтларда курилаётган ип йигирув корхоналарида чанг ертулалари бўлмайди, уларнинг ўрнига махсус филътрлар ёки камералар ишлатилади. Титиш-саваш машиналарининг вентиляторлари ёрдамида тортиб олинган чангли ҳаво махсус филътрларга юборилади. Бу филътрлар жуда секин айланадиган тўрли барабан 4 дан (1111-расм) иборат. Барабанларнинг сирти жуда майда кўзли тўрдир. Чангли ҳаво вентилятор ёрдамида барабаннинг ташқи сиртига берилади. Калта толалар (момиқлар) чанг билан бирга барабан сиртига ёпишиб қолади, ҳаво тўрли барабаннинг ичидан ўтиб, тозаланади ва барабаннинг ён томонларидан цехга чиқади. Барабанга ёпишиб қолган момиқ қатлами валик 5 ёрдамида барабандан ажратиб олинади. Филътрлар алоҳида хонага қурилади, ҳавони цехга чиқаришдан олдин намлаш-вентиляция камераларидан ўтказилади. Бу эса саваш цехидаги гигиеник шароитларини яхшилайди. Тўқимачилик корхонаси машиналаридан чиққан чангли ҳавони тозалаш учун такомиллаштирилган енгли филътрлар ишлатилади Бу филътрлар

асосан титиш агрегати машиналари учун қўлланилади. Енгли филътрнинг диаметри 400 мм бўлиб, саккизта енг 1 дан (99-расм) иборат. Енглар махсус тўқилган техникавий мато (мовут) дан ишланган бўлиб, қути 2 ва 3 лар ўртасига маҳкамланган. Чангли ҳаво вентилятор орқали темир қути 2 га, сўнгра енгларга келади. Ҳаво мато орқали ўтиб, яна цехга берилади. Чанг ва момиқ енглар ичида қолади ва маълум миқдорда йиғилгандан кейин қути 3 трубаси орқали қоп 4 га тушади. Матога ёпишиб қолган чанг ва момиқни тозалаш учун енгга ёгоч билан оҳиста урилади. Саваш машиналари учун енгли филътрлар ишлатилмайди, чунки саваш машиналарининг вентиляторлари 2-3 соат ишлагандан кейин улардаги босим 20 мм сув устунига кўтарилади, натижада филътрларнинг ҳаво ўтказиши 25- 30 % гача камаяди. Филътрларни тозалашда цехда чанг ҳосил бўлмаслиги учун қоплар ўрнига қути 3 га клапанли қувур уланиб, унга бир-бирига яқин ўрнатилган ҳамма филътрлар бирлаштирилади. Кувурнинг учи тез юрар конденсерга уланган. Филътрни тозалаш учун клапан очилади ва конденсер чанг ҳамда момиқни сўриб олиб, ертўлага олиб кетади. Ҳозир автоматик равишда ишлайдигон енгли ва бошқа конструкцияли филътрлар ҳам ишлатилмокда. Шундай фильтрлардан бири ФТ-2 русумли икки боскичли фильтр кенг қўлланилмокда. Саваш машинасининг вентиляторидан кувур 9 га (расм) келган чангли ҳаво вентилятор 8 ёрдамида узутувчи қувур 4 орқали тўрли барабан 2 сиртига тортилади. Барабан 2 сиртида момиқ ва чангдан ҳосил бўлган қатлам фильтр вазифасини бажаради. Барабан жуда секин айланиб ушбу қатламни ажратувчи валик 3 таъсирига олиб келади. Валик 3 ажратган қатлам бункер 5 га тушади. Тўрли барабан устида тўсиқ 1 ўрнатилган. Вентилятор 8 босими таъсирида барабанда дастлабки тозаланган ҳаво ён томондаги каналлар билан боғланган йўналтирувчи канал 6 орқали енгли фильтрлар 12 га

узатилади. Иккинчи босқичда енгли фильтрлар ҳавони тўла тозалайди. Тозалаш жараёнида чанг ва момиқ енгли фильтр матосига ўтириб тозалаш самарадорлигини оширади. 3-4 соат ишлагандан сўнг махсус пневматик тизим ва тебрантирувчи механизмлар ишга туширилади. Тебраниш натижаси енгли фильтрлардаги момиқ ва чанг бункер 11 га тўкилади. Пневматик тизим енгли фильтрларнинг устидан ичига, яъни қарама қарши йўналишда ҳавони узатгани ва тебранувчи механизм планкалари енгларни силкитиши ҳисобига енгли фильтр яхши тозаланади. Бункерлар 5 ва 11 дан чиқиндини чиқаришда клапанлар 7 ва 10 очилади. Енгли филтрни ва бункерларни тозалашда вентилятор 8 тўхтатилади.

Адабиётлар: 1. Марасулов Ш.Р. Пахта ва химявий толаларни йигириш. Тошкент.1978й 2. Борзунов И.Г Прядение хлопка и химических волокон. М.,1982 3. Широков В.П. Справочник по хлопкапрядению. М. 1985 4. Бадалов К.И. Лабараторн ў й практикум по прядению хлопка и химических волокон. М. 1978 5. Макаров А.И. Расчет и конструирование машин прядилъного производства М. 1981 6. O ` zRst 604 - 2001. Пахта толаси Техник шартлари.

Похожие

Толаларни титиш тозалаш ва аралаштириш

Толаларни титиш ва аралаштириш, тозалаш машиналари

Титиш-тозалаш жихозлари

Пахта толасини титиш ва тозалаш

Пахта толасини титиш, тозалаш ва аралаштириш