Костюм модаси ва услуби - Текстиль - Рефераты

Костюм модаси ва услуби

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

60.5 KB

Костюм модаси ва услуби Режа : 1. Услуб – даврнинг бадиий тили 2. Моданинг пайдо б ўлиши 3. Моданинг хусусиятлари 4. Моданинг шаклланишига таъсир этувчи омиллар .

Кийим кишилик жамияти ривожланишининг илк босқичларида пайдо бўлган. Ҳайвонлар териси, балиқ ичаклари, ўсимликлар ва ҳоказолар кийим учун материал бўлган. Кийимнинг тарихий ривожланишига, унинг ўзгаришига услуб ва мода сабаб бўлади. Услуб-бу жамият моддий ва маънавий маданиятидаги муҳим ва характерли белгилар образли системаси ижодий принципларнинг тарихан таркиб топган бир қадар барқарор муштараклигидир. Услуб- бу даврнинг бадиий тили, унинг бадиий характеристикаси. Давр ўзига хос ижтимоий- иқтисодий формация билан белгиланади. Ҳар бир даврнинг ўзига хос бадиий услуби бўлади. У жамият ҳ аётидаги му ҳ им омилларни акс эттиради. Ҳар қайси тарихий давр ўзи учун характерли шаклларни танлар, инсоннинг маълум даражада костюмда ўз ифодасини топган муайян эстетик идеалини ўзига бўйсудирар эди. Ҳар қандай тарихий даврдаги костюм шаклининг заминида одамнинг муайян даражада пластик нафис образи ва гавдаси (қад-қомати) ётади. Ҳар бир гармония (юнонча harmonia -предметлар, воқеалар, бутун қисмларнинг турли сифатларининг боғлиқлиги, келишганлиги, мувофиқлиги, монандлиги) ва баркамоллиги ҳ ақида, инсон гавдасининг эстетик иделлаги тўғрисида ўзининг тушунчасини ривожлантирарди, бундан эса костюмдаги мутаносиблик, кўлам геометрик ҳ ажм, шакл ва рангларнинг турли-туманлиги келиб чиқади. Муайян ижтимоий-иқтисодий формация тикувчилик рассомларининг қанчалик меъёр, эстетик идеал билан ёндашганлиги моддий му ҳ ит предметлари стилининг кўп турлиликдаги бирлигининг характерини белгилаб берарди. Антик дунё санъатига юксак ба ҳ о бериб, унинг бир бутунлигини таъкидлаб, К.Маркс унда санъат турлари билан ишлаб чиқариш даражаси ўртасида меъёрнинг энг юксак кўринишидаги услуб бирлиги бўлганлигини ёзган эди. Антик эстетикада меъёр гўзалликнинг асоси, меъёр йўқлиги эса

ўхшовсизлик (Афлотун) экани ҳ ақидаги қоида бор. Юнонлар меъёр билан гармония ўзаро муста ҳ кам боғлиқ бўлиб, бунда меъёр ижтимоий амалиётда ҳ ам норма вазифасини ўтайди, деб билардилар. Улар одам гавдасини бир маромдаги шакл идеали деб ҳ исоблардилар. Юнон архитектураси, ҳ айкаллари ва костюмлари «одам гавдасининг акс садоси»гина эди. Қ адимий юнон костюмининг услуби газлама билан инсон шакли ва табиий мутаносиблигининг гармоник бирга қўшилганлиги бўлиб, бу елкадан пастга томон бемалол осилиб турадиган кийимдаги бе ҳ исоб хилма-хил тахламаларда, драпировкаларда ўз ифодасини топган эди. Кийим тўғри тўртбурчак газламадан иборат бўлиб, уни елка устида боғлаб ёки елкага ташлаб қўйиб , гавданинг табиий гўзаллиги ва ҳ аракат бемалоллигини кўрсаталиган ва унга халақит бермайдиган нафис тахламалар тушириб драпировка қилиб қўйиларди. Кийиниш санъатидан ба ҳ раманд бўлиш ва «стандарт» шаклдаги хилма-хилликни топиш учун катта усталик, маданият ва дид керак бўларди. Инсон моддий ва маънавий маданиятнинг Ҳамма со ҳ алрида черков ҳ укмронлик қилган, Европа мамлакатларида феодализм муста ҳ кам қарор топган ўрта асрлар даврида махсус эстетик идеал ва шунга мос костюм характери таркиб топди. Одамзод гавдасининг гўзаллигидан завқланиш номуносиб ва гуно ҳ иш ҳ исобланар, шунинг учун гавдани қўполдан-қўпол, оғир, кейинчалик эса чўзиқ шаклларига ўраб ташлар эдилар. Тор юқори қисми қатор-қатор мураккаб тахламалардан иборат, орқа этаги жуда узун кўйлак жуда баланд конуссимонбош кийим ва ни ҳ оятда чўзиқ пойабзал билан бирга қўшилиб қад-қомат кўринишини ўзгартириб юборарди. Аёл кишининг идеал образига, яъни она, мадонна образига мурожаат қилиш ана шу вазиятнинг инъикоси эди. Костюмнинг мураккаб силуэт чизиқлари гавданинг эгри чизиқ пластикасига мувофиқ келарди. Костюмда бир томондан назокатни, оналикни таъкидлашга интилиш акс этган бўлса, иккинчи томондан черков кўрсатмаларига биноан гавдани яширишга, уни тахламаларга кўмиб ташлашга интилиш акс этган эди.

Ўрта асрлар костюм гавдани турли воситалар (шнурлар, корсетлар) ёрдамида қаттиқ қисиб, табиий шаклдан узоқлаштирадиган «ғилоф» системаси ривож топишини бошлаб берди. Бундай костюм юқори томон интилган бутхоналар архитектура шаклларининг дабдабадор, чўзиқлигида, турмуш ва одатларнинг сертакаллуфлиги ва тамтароқлигида намоён бўлган ўша давр умумий услубининг ифодаси эди. Ру ҳ ий омил билан моддий омил ўртасидаги зиддият кучайиб кетганлиги натижасида ўрта асрлар санъатида диспропорция билан асимметрия ало ҳ ида ифодасини топади. Уйғониш даврида эстетик дунёқарашларни қайта ба ҳ олаш юз беради: янги гуманистик идеология шаклланади. Бу буюк географик кашфиётлар, илм ва техника ю т уқлари даври, санъат даври эди. Бу Леонардо да Винчи, Рафаэль Санти, Микеланжело каби улуғ алл о молар даври эди. Бу давр кишиси фаол, кучли, ғайратли, ҳ аракат қилиб тўймайди. У ўрта асрлардаги сингари гавдасидан уялмайди, балки ундан фахрланади. Одамнинг табиий қомати эстетик идеал ҳ исобланади. Тахламалар қилинган ва басавлат турадиган юбка, кўплаб бўғмали ва кесмалари бор енгли, очиқ декольтели костюмлар кийилган . Кийим оғир духобадан, парча, атлас, мовутдан, мўйналардан тикилади. Костюмда жуда кўплаб қимматба ҳ о тош безаклари ишлатилган . Соч оддий, табиий ҳ олда, тўр тортиб, харир газлама тутиб, қимматба ҳ о зийнатлар тақиб безатилган. Пойабзал –оёқда бемалол турадиган кенг бошмоқ лар бўлган . Уйғониш давридаги вазмин гармоник шаклларнинг акси тариқасида абсолютизм, дворянлар маданияти ва дунёни бўлиб олиш мақсадидаги урушлар таъсирида таркиб топган Барокко услубидаги XVII аср санъати келиб чиқади. Санъатда тантанаворлик, улуғворлик, дабдабадорлик, тийиқсиз зеб-зийнат, театрона қалбаки хусусиятлар ҳ укмрон бўлиб қолади. Эндиликда одам маънавий қудратини гавда пропорцияларининг гўзаллигини намойиш қилмайди; ижтимоий - молиявий дунёдаги қудратли

одам образи эътибор марказига ўтади. Атайлаб сохта ҳ олатда туриш, театрча хатти- ҳ аракат, дабдабали серсавлат аломатлар юзага келади. Гавданинг пластикаси ўзгаради, чунки подшо саройларида оёқ учида юриш лозим бўлиб, бу пошнали пойабзал пайдо бўлишига олиб келади. Гавдани муносиб қилиб кўрсатиш учун костюмнинг елкаси, қорин қисми тагига Ҳар хил тагликлар қўядилар. Аёллар кийими қимматба ҳ о газламалардан (парча, муар, атлас, духобадан) кўпқаватли қилиб тикилиб, нақш жимжималари, бантлар ва тўқилган тўр билан безатилади. Эркаклар модасида бант бойланган, тўр тикилган, қимматба ҳ о тошлар тақилган ҳ арбий костюм (мушк е тёрлар костюми) ҳ укмронлик қилади. Парик модага киради. XVIII асрда Барокко услуби ўрнига нозик –нафис Рококо услуби юзага келади. Бу услуб ўзидан олдинги услубнинг бевосита давоми бўлиб, ундан шаклларининг назокатлилиги, мураккаблиги билан ва ғаройиб жимжимадорлиги билан фарқ қилади. Бу услуб учун мавжуд воқеаликдае кечиб, орзу –умидлар, севги мухаббат оламига интилиш характерлидир. Бу услуб таъсирида манфаатдорлик вазифасига алоқадор бўлмаган костюм қарор топади. Бундай костюмда гавданинг бел қисми, кўкрак, бўкса кўзга ташланиб туради. Костюм енгил, нозик бўлиб, бошдан-оёқ гул тикилган, тюльдан, «газсимон» материалдан, тўқима тўрдан, «кўпчитиб» қўйгандек тикиб безатилади. XIX асрдаги европача костюм (Европа костюми) тарихи 1789 йилдаги француз буржуа революциясининг бўронли воқеаларидан бошланди. Янги даврга капитализмнинг, фан ва техниканинг гуркираб тараққий этиши, янги-янги материаллар, тикув машинаси пайдо бўлиши характерли эди. Бу чексиз изланишлар асри, бир-биридан принципиал фарқ қиладиган икки йўналиш: ҳ унармандларнинг тер тўкиб қилган ме ҳ нати яратган эски анъанавий санъат билан янги санъатнинг тўқнашув асри эди. Натижада илгариги услубларнинг ҳ аммаси: антик дунё ва қадимги рим санъатига ўхшаб кетадиган классицизм, ампир, сохта готика, янги борокко,

янги рококо ва ҳо к а зо услублар калейдоскопдаги сингари бирин-кетин ўтади. Бу тақлид қилиш асри эди. Конструкциянинг вазифаси, мантиқи билан кийим материали ўртасида муста ҳ кам алоқа ҳ али йўқ. Костюмда қатор-қатор шакллар, силуэтлар; каркаслардан (классицизм давридаги корсет ва кринолиндан) халос бўлиш ва яна гавдани шулар ёрдамида қисиш, айрим материалларни, безакларни ва костюмни манзарали тикишни абзал кўриш кўзга ташланади. Аёлларни озодликка чиқариш ҳ аракатининг бошланганлиги, аёлларни велосипед, теннис, чавандозлик каби айрим спорт турларига қизиқиши ҳ ам костюмда акс этди. Эркаклар костюми ишчанликка, амалий фаолиятга мосланиб, узил- кесил ва батамом аёллар модасига биринчиликни бериб қўяди. XX аср шакли ва материаллар танлашда қатъиян хизматбопликни, соддаликни, бемалолликни ўз принципи деб эълон қилади. Бу аср-фан – техника тараққиёти асри, саноат ишлаб чиқаришининг гуркираб ўсиш асри, аёл кишининг мамлакат ижтимоий-сиёсий ҳ аётида ва ижтимоий ишлаб чиқаришда фаол қатнашув асри, космос асридир. Аслида биттагина шакл ғояси-ернинг тортиш кучини, вазнни ва статикликни динамик енгиб ўтиш ғояси санъатга асос қилиб олинган. Костюм корсет, кринолин, турнюр ва ҳ оказо сунъий нарсалардан гавдани халос қилади, аёл гавдасини озод этади, башанглик ҳ ақидаги эскича тасаввур ўзгаради. Костюмнинг асосий интилиши одам ҳ аракатларига максимал даражада мос бўлишдан, одамни эзмаслик, уни ўзига бўйсундирмасликдан, балки унинг ҳ аётий манфаатлари изидан боришдан, индивидуалликни рўёбга чиқаришдан иборат бўлади. XX аср ўзи учун анчагина барқарор элементлар топиб, шуларни ишлатиш ёрдамида кийим шаклларининг ни ҳ оятда кўп хилма-хиллигига эришди. Костюмнинг образли ифодалигиги эндиликда илгарилигидан бошқа воситалар ёрдамида эришилади, яъни силуэт тез-тез алмашиб туради, чизиқлар инжиқ ва диомий эмас; гавда билан костюмнинг ўзаро боғлиқлиги динамикада ифода топади-кийим бир қарасангиз гавдага ёпишиб, го ҳ ида унга

салгина тегиб, баъзан эса гавдадан жуда қочиб турадиган бўлади. Костюмни шакллантиришда хизматбопликни асос қ илиб олган дизайн, яъни саноат буюмларини бадиий лойи ҳ алаш актив роль ў йнайди.

ФОЙДАЛАНГАН АДАБИЁТЛАР ВА МАНБААЛАР РЎЙХАТИ. 1. Сомов Ю.С. Композиция в технике. – М.: Машиностроение, 1987. 2. Основ ы теории проектирования костюма. – М. : Легпромбытиздат, 1988 . 3. Козлова Т.В. Основы художественного оформления изделий из кожи – М.: Легпромбытиздат, 1987. 4. Композиция костюма – М.: Academia, 2003 . 5. Горина Г.С. Моделирование форм одежды – М.: Легкая и пищевая промышленность, 1981. 6. Художественное конструирование. Проектирование и моделирование промышленных изделий – М.: Высшая школа, 1986. 7. Борисоглебский Г.Б. Эстетика и стандарт – М.: Издательство стандартов , 1990. 8. Казаринова В.И. Красота, вкус и экономика – М.: Экономика, 1985. 9. Рытвинская Л.Б., Смородина И.Г. Проектирование и производство головных уборов – М.: Легпромбытиздат, 1987. 10. Художественное оформление текстильных изделий – М.: Легпромбытиздат, 1987. 11. Мода журналлари. 12. www-mode.ru 13. stile.asra.ru 14. kroyka.ru 15. www. glamurneko.ru 16. htt : // nasebya.ru/womtns-fashion 17. sarafan.ru 18. osinka. ru 19. htt : // modellar.fashiontime.ru/

Похожие

Замонавий костюмда услубий ечимлар

ЗАМОНАВИЙ КОСТЮМДА УСЛУБИЙ ЕЧИМЛАРИ

Корейский костюм

Костюм композициясидаги материал ва декор

Костюм композициясида иллюзиялар