Erkak kishining libossiz komati (orka tarafidan tasviri, anatomik taxlili bilan, keksa chayir kishi, konstruktiv yechimda, shartli chizma suniy yorug‘likda) - Текстиль - Рефераты

Erkak kishining libossiz komati (orka tarafidan tasviri, anatomik taxlili bilan, keksa chayir kishi, konstruktiv yechimda, shartli chizma suniy yorug‘likda)

Загружено в:

13.04.2024

Скачано:

0

Размер:

44 KB

Erkak kishining libossiz komati (orka tarafidan tasviri, anatomik taxlili bilan, keksa chayir kishi, konstruktiv yechimda, shartli chizma suniy yorug‘likda) Reja : 1. Odam qomatini konstruktiv qurilmasi. 2. Qomat tasviri 3. Yalang‘och qomat proporsiyasi 4. Umumlashtirish .

Odam qomatini konstruktiv qurilmasi. Bir necha o‘nlab qoralamalar ishlanib, talabalar o‘zlari tanlagan nuqtadan ish boshlashib, postanovkani chiroyli, qonun - qoidalar asosida joylashtirib, yengil chiziqlar yordamida qomatni qurishga kirishishadi. Qomatni konstruktsiyaga asoslani qurishni davom ettirishadi. YA’ni naturaning xarakterli umumiy ko‘rinishining konstruksiyasi, komatning ko‘zga ko‘rinmaydigan orqa tomonlari bilan ko‘rsatish vazifasi turadi. Gavda qismlarining sxematik ko‘rinishlari bular barchasi qomatni to‘g‘ri tasvirlash asosini tashkil etadi. Italiya Uyg‘onish davrida uzoq seansli ishlangan, aniq chegaralangan rangtasvir va tez ishlangan qoralama tushunchalarini uchratamiz. Bu chizma tasvirlarning har bir turi alohida maqsad va vazifalarga ega. Zero, Jorj Vazari shunday yozadi: “Pero, qalam yoki boshqa ashyolarda yengil, tez chizilgan, tasvirlarni qoralama deb atash mumkin”. Bundan so‘ng biz, qoralama atamasini chizmatasvirning birlamchi turi, boshlang‘ich bosqichi, ya’ni qomat holatining joylashishi asarning dastlabki kompozitsiyasini topish uchun, (bo‘lg‘usi asarni) dastlabki ko‘rinishini farqlashga xizmat qiladi deb bilamiz. Rassom ilhomidan qisqa vaqt mobaynida pero, yoki boshqa chizish ashyolarida bajarilgan va o‘z (rassom) fikri, tafakkuri to‘g‘riligini taqqoslash, tekshirish maqsadida chizilgan taqdirda - u qoralama deb ataladi”. Shunday qilib qoralamaning asosiy maqsadi: “qomatning holati” va “yaxlitlik” (umumlashtirish), haqida fikrlab, predmet xarakterini, tashqi dunyo bilan bog‘lash vazifasini o‘taydi. Keyingi barcha yuz yillikda va bizning hozirgi kungacha qoralama “ilhom vaqti”da rassomlar tomonidan bajarilib kelinadi. Ular emotsiya, obrazlar orqali tez chizilgan tasvirlarda aniqlanadi. Shuni ta’kidlab o‘tish joizki, keyingi asrlarda, badiiy Akademiyalarda rang tasvir va kompozitsiyadan ajralgan holda chizma tasvir darslari, alohida o‘rganilgan bo‘lsa, uyg‘onish davri (ayniqsa erta uyg‘onish davri) rassomlari ustaxonalarida bo‘lg‘usi ustalar chizma tasvirni, bevosita kompozitsiya ishlari bilan birgalikda bajarganlar. Shu sababli, uyg‘onish davri rassomlari chizmatasvirlarini to‘liq tugallanmagan holda uchratamiz .

Qomat tasviri. Qompozitsiya tuzilishida fas (oldidan) ko‘rinishi yoki yon tomondan ko‘rinishiga qarab qog‘oz yuzasi markaziga, yoki markazdan chetroqda joylashtirish mumkin. Homaki tasvirda topilgan kompozitsiyasi varianti asosiy qog‘ozga ko‘chiriladi va boshqa o‘zgartirilmaydi, faqat shakl nisbatlarini aniqlash kabi vazifalar amalga oshiriladi. Kompozitsiya joylashuvi qog‘oz tekisligida ortiqcha kattalashgan yoki kichiklashtirilgan holatda bo‘lmasligi kerak. Chunki qiyofaningg o‘qilishi va obraziga putur yetkaziladi. Navbatdagi vazifa - o‘q chizig‘ini aniqlash bo‘lib, bunda yelka suyaklari orasidagi nuqtadan tos suyagi orqali tizza chig‘onag‘i yuqori qismidan to‘g‘ri chiziq chizib hosil qilinadi. Bunday aniqlangan o‘q chizig‘i qiyofaning tik holatidan uning ag‘darilib ketmasligini, og‘irlikni to‘g‘ri taqsimlash kabi jihatlarini ta’minlaydi. Qiyofani oldi tomondan, fasdan chizilayotgan bo‘lsa, o‘q chizig‘ini aniqlash oson. Agar to‘rtdan uch qismi yoki profil ko‘rinishda bo‘lsa birmuncha qiyin tug‘diradi. Chunki qiyofada perspektiva va shakllar o‘zgarishi hosil bo‘ladi. Chizmatasvirda qiyofa qiziqarli va jozibali bo‘lishi uchun gorizont chizig‘i qiyofaning pastrog‘idan o‘tgan holatida hosil bo‘ladi. antik haykallar mahobatlilik xarakterga ega. Shuning uchun ham qiyofaga pastroqdan qarashda uning xarakterli tomoni yanada ochiladi. Dastur bo‘yicha bajara borib talaba portret bilan ro‘baru kelishi birinchi marta emas. Asliga o‘xshash bo‘lishi lozimligi, uni to‘g‘ri talqin etish kerakligi topshiriqning alohida ahamiyatini belgilaydi. Bu topshiriqda gipsli bosh va bosh suyagi, boshneing turli tabiiy holatlari, qo‘llar tasvirlaridan avval bajarilgan mashqlar yaxlit bir ko‘rinishga keltiriladi. Agar avvalgi topshiriqlarni bajarish asosida talaba qo‘llar bilan portret ishlashga yetarli tayyorlangan bo‘lsa, u portretni o‘xshatibgina qolmasdan, portretda tasvirlanayotgan shaxsning ruhiy xususiyatini ham berishi lozim.

Imkoni boricha naturachilardan iborat portret uchun shaxsiy xususiyatlari bilan yorqin ajralib turadigani tanlanadi. U yoki bu mutaxassislikka mos keluvchi holat andozasi yaratiladi. Buning uchun pastanovkada turli tasvir ashyolari va qurollaridan foydalaniladi. Portretda yuzni biroz balanroqdan yoritgan ma’qul, shunda butun chekinayotgan yuzalar (planlar) yaxshi tasvirga tushadi. Natura ortidagi makonning chuqurligi jihatidan chegaralab andozaga yaqinlashtirish mumkin. Portret topshiriqlari yilning yorug‘ fasllariga to‘g‘ri kelsa ularni kunduzgi tabiiy yorug‘da bajarish mumkin, ammo o‘ta yoyilib ketgan yorug‘likdan saqlangan ma’qul. Yalang‘och qomat proporsiyasi. Jonli inson qomatni o‘rganishni sodda va aniq o‘quv topshiriqlar - postanovkalardan boshlash zarur, ularda tananing qismlari va plastikasi aniq ko‘rinib turishi talab etiladi. Oddiy harakat holatlarini o‘rganish uchun postanovkalarni tanani qat’iy burish, kuchli rakurslarda qo‘yib chizishni mashq qilish yaxshi samara beradi. Tasvirni postanovkaning yuqori va pastki chegarani belgilab olgach, yer, pol, taglik kabilarga nisbatan asosning gorizonti va yuzasi aniqlangandan keyin boshlash lozim. Agar naturachi bir oyog‘iga tayanib turgan bo‘lsa, unda o‘q chiziq bilan uning harakat chizig‘i xususiyatini aniqlab olinadi. Andoza tayanib turgan oyoq holatiga nisbatan vertikal tik chiziq o‘tkaziladi, tos egiluvchanligi belgilanadi, so‘ngra tana, bel, bo‘yin va boshning umumiy egiluvchanligi aniqlanadi. Umurtqa suyaklari o‘rtasi chuqurligidan tayanch oyoq tovoniga qadar vertikal tik chiziq o‘tkazib tananing tayanch markazi aniqlanadi. Tus yordamida plastik shaklning moddiyligi va qomat qismlarining makoniy teranligi ifodalanadi hamda soyalarni darhol berish lozim. Ammo bunda yorug‘- soya to‘xtamining muvofiqligi, qismlar yoritilishining asta kuchsizlanishi, yorug‘likni bo‘lib turuvchi chiziq kabilarni doimo kuzatib borish zarur. Shaklning hajmiyligini ochib berishda fon - muhitdagi asosiy rang katta ahamiyatga ega,xususan fonning shakldagi yoritilgan va soyalashtirilgan qismlar bilan uyg‘unlashuvini kuzatish ayniqsa muhimdir. Tasvirda plastik shaklni beruvchi ikkita o‘zaro bog‘liq va bir-birini to‘ldiruvchi vosita sifatidagi chiziq va tusni aniq

tushunib olish zarur. Ishlash jarayonida gips va anatomik atlaslardan olingan chizmalarga, ushbu andoza xislatini hisobga olib, bu skeletni mushaklar bilan “kiyintirish” maqsadga muvofiq bo‘ladi. Naturani tahlil qilish va aniq ifodalash - libossiz qomatni o‘rganishdagi dastlabki postanovkalarning asosiy vazifasidir. Tasvirda tegishli yuzada kompozitsiya jihatdan yaxshi joylashtirilgan qomatni ko‘rish mumkin, harakat to‘g‘ri belgilangan, andozaning mutanosbligi va shakli aniq, yelka aylanasi yaxshi ishlangan . Umumlashtirish . Ishning yakuniy qismi - yaxlitlash, ya’ni mayda detallarning bir butunlikka bo‘ysundirishdir. Bu ishda asosiy bo‘laklarning tus yechimiga e’tibor berish kerak. Agar ola bula chiporlik yaxlitlikka xalaqt bersa ularga ishlov berish kerak. Naturani yaxlik ko‘rinishga xalaqt berayotgan xar bir bo‘lakni o‘z joyiga qo‘yish kerak. Agar shunday qilmasak, qo‘shimcha detallar asosiy obyektdan chalg‘itib, diqqatni tortadi, yaxlitlikni buzadi. Agar rassom yaxlik ko‘rishni o‘rgangan bo‘lsa, tasvirni oqilona bajaradi. Bu bosqichda gavda siluyetiga ham e’tiborni kuchaytirish darkor. Tasvirda juda nozik tus faqini saqlab qolish kerak. Siluyetning ba’zi joylarining kuchaytirib (chiziq orqali) ba’zi joylarni fon bilan qo‘shib yuborish kerak. Qo‘yilmada nimani bo‘rttirib (chizib) nimani fonga yaqin tusda birlashtirib yuborilishini xal etish zarur. Buni naturaga yaxlit qaraganda ajratib olish mumkin. Shundan so‘ng gavdaning to‘g‘ri konstruktiv qurilmasiga ega bo‘lish mumkin. Nixoyat, portreti ishlanayotgan odamning ichki psixologiyasini ochishga xam urinib qo‘rish mumkin. Bu narsaga detallarni yaxlitlab asosiy xarakterli joylarini bo‘rttirish bilan erishish mumkin. Portret chizmasi portretni yaratish uchun qalam tasvirga alohida ahamiyat berish zarur, qalam tasvir portret yaratishning fundamenti hisoblanadi. O‘ylamangki portretni boshqa narsalardan ko‘ra tezroq va oson tugatasiz. Boshqa chizmatasvirlar kabi portretning xarakteri massasiga eetibor berishingiz kerak.

Portreti kompozitsiya yaratishdan oldin komponovkasini yaxshilab o‘ylab ko‘ring Sizga kerakli bo‘lgan detallarni olib keraksizlarini komponovkada tasvirlamang. Velaskasni kichkina asarlarini ko‘rib o‘ziz shunga gumon bo‘lasiz.

Adabiyotlar : 1. O’zbekiston Enstiklopediyasi ―J‖ harfi 2. Boymetov B. ―Qalamtasvir‖. Darslik 1-qism. Toshkent,2006 3. Tolipov N., Abdirasilov S., Oripova N. Rangtasvir. T., 2006. 4. Abdirasilov S. Tolipov N., Oripova N. ―DastgoHli rangtasvir‖ (2qism). T., 2003. 5. Tojiev B. ―DastgoHli rangtasvir‖ fanidan ma’ruzalar matni. T.,2000. 6. Tolipov N. Abdirasilov S. ―DastgoHli rangtasvir‖-Toshkent. 2005. 7. Tojiev B. ―Qalamtasvir asoslarini o’rganish‖. Toshkent 1994.

Похожие

Erkak kishining libossiz komati (old tarafidan tasviri, anatomik taxlili bilan, keksa chayir kishi, konstruktiv yechimda, shartli chizma suniy yorug‘likda)

Erkak kishining libossiz yarim komati. (Keksa chayir kishi, konstruktiv yechimda, shartli chizma suniy yorug‘likda)

Libossiz yarim qomat ort tarafidan. (Keksa chayir kishi, yarim shartli chizma, sun’iy yorug‘likda)

Libossiz yarim qomat old tarafidan. (Keksa chayir kishi, yarim shartli chizma, sun’iy yorug‘likda)

Qo‘l, oyoq tasviri (erkak yoki ayol kishi) anotomik tahlili bilan. (Keksa chayir kishi, konstruktiv yechimda, taxminiy chizma, sun’iy yorug‘likda)