Дастгоҳлардан техник фойдаланиш қоидалари - Текстиль - Рефераты

Дастгоҳлардан техник фойдаланиш қоидалари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

79 KB

Дастгоҳлардан техник фойдаланиш қоидалари Режа : 1. Профилактик ва жорий таъмирлаш 2. Дастгоҳни мойлаш, артиш ва чўткалаб тозалаш 3. Дастгоҳни хомашё, деталлар ва 4. ёрдамчи материаллар билан таъминлаш

Асбоб - ускуналарнинг доимо юқори унумдорликда ишлаши ва юқори сифатли маҳсулот бериши уларнинг техник ҳолатига боғлиқ бўлади . Дастгоҳлар ишчи ҳолатини яхши тутиб туриш шу дастгоҳларда ишлайдиган кишилар яъни мастер ёрдамчиси, тўқувчи(оператор) ва тозаловчилар зиммасига юкланади. Профилактик ва жорий таъмирлаш Тўқув дастгоҳларининг техник ҳолатини юқори даражада тутиб туриш асосан мастер ёрдамчиси зиммасига юкланади ва унинг малакасига тўғридан тўғри боғлиқ бўлади. У комплектдаги дастгоҳларнинг техник ҳолатига жавоб беради, профилактик ва жорий таъмирлашни амалга оширади. Профилактик таъмирлаш корхоналарда график бўйича ҳар ойда ўтқазилади. Ойнинг бошида смена мастери профилактик таъмирлашремонт графигини тузади. Комплектдаги дастгоҳлар мастер ёрдамчилариларига тақсимланади. Графикка дастгоҳлар номери, таъмир қилиш куни, мастер ёрдамчисининг фамилия исми шарифи, смена мастерларининг фамилияси ёзилади. Шу график бўйича мастер ёрдамчиси ўзига бириктирилган дастгоҳларни таъмирлайди. Дастгоҳларни профилактик таъмирлашдан олдин дастгоҳ синчиклаб текшириб чиқилади ва нуқсонлар рўйхати тузилади. Шу рўйхатга асосланиб таъмирлаш ишлари бажарилади. Олдиндан зарур бўладиган деталлар, мой ва ҳоказолар тайёрланади. Профилактик таъмирлашда қуйидаги таъмирлаш ишлари бажарилади. СТБ дастгоҳларида арқоқ ташлагич кўтармасининг юқориги ва пастки ҳолатидаги қисиш даражасини, ароқоқ ташлагични орқа томони билан қувгич орасидаги масофани, торсион валнинг бурилиш бурчагини, дастгоҳ тормозини ишлащини, зарбнинг бошланишини, танда кузатувчининг ишлаши, траспортер занжирининг ҳолати ва тозалиги , юритгич тасмаси, танда кузатувчининг ишлаши ва унинг тозалиги, фрикцион узатмалар ҳолати текширилади.

Мастер ёрдамчиси дастгоҳ нуқсонларини кўриб чиққанидан сўнг топилган нуқсонларни нуқсонлар рўйхатига ±зиб, уни тузатади, ишга яроқсиз ҳолга келганларини алмаштирилади ёки таъмирлаб ускунага ўрнатилади. Нуқсонлар тузатиб бўлингандан сўнг смена мастери нуқсонлар рўйхати бўйича дастгоҳни текшириб чиқиб, профилактик таъмирлаш графигига баҳо қўйиб, имзо қўяди. Агар профилактик таъмирланган дастггоҳ, техник қоида нормаларига тўғри келмаса, мастернинг кўрсатмаси билан мастер ёрдамчиси дастгоҳни қайта таъмирлаши керак. Жорий таъмирлаш .Бундай таъмирлашда мастер ёрдамчиси асосан тез-тез учраб турадиган майда таъмирлаш ишларини бажаради. Бундан ташқари, жорий тъмирлашда тўсатдан бузилган тўқувчи тўхтатган дастгоҳларни тамирлайди. Мастер ёрдамчиси жорий таъмирлашни сифатли ўтқазиши ва дастгоҳларнинг ҳолатидан ўз навбатчисини огоҳлантириб туриши зарур. Бундан ташқари, мастер ёрдамчиси ўртача ва капитал таъмирлаш графигини кузатиб бориши лозим. У таъмирлаш бригадаси дастгоҳни таъмирлаётган жараёнида ва таъмирлашдан сўнг дастгоҳнинг таъмирлаш сифатини текширишга ҳақлидир. Дастгоҳни мойлаш, артиш ва чўткалаб тозалаш Ҳар бир корхонада дастгоҳларни тўғри эксплуатация қилиш учун дастгоҳлани техник жиҳатдан эксплуатация қилиш қоидалари ишлаб чиқилади. Шу қоидаларга биноан дастгоҳни мойлаш, артиб ва чўткалаб тозалаш режими ўрнатилади. Дастгоҳларни мойлаш, артиб ва чўткалаб тозалаш тартиби ҳар дастгоҳнинг ишлаш режимига, тўқилаётган ассартимент ва иплар турига қараб ўрнатилади. Ишлаб чиқариш ускуналарининг узлуксиз ва хавфсиз ишлаб туриши учун дастгоҳни мойлаш, артиб ва чўткалаб тозалаш тартибига риоя қилиб , уни бузмаслик керак.

Агар дастгоҳ тоза ва ишқаланувчи деталлари мойланган бўлса у кам тўхтаб туради, иш унумдорлиги юқори бўлади. Шуни эсда тутиш керакки, дастгоҳнинг техник қаровига кетган вақтни тежаб, тўқима ишлаб чиқаришни кўпайтириб бўлмайди. Мисол учун агар дастгоҳ мойланмаса ёки тозаланмаса, деталлар тезроқ ейилади, натижада дастгоҳ тезроқ бузилади ва тамирлашни талаб қилади. Таъмирлашга кетадиган вақт эса дастгоҳни тамирлаш учун сарф бўладиган вақтидан бир неча марта ортиқ бўлади. Дастгоҳларни мойлаш, артиб ва чўткалаб тозалаш, йирик корхоналарда махсус ишчилар томонидан амалга оширилади. Тўқувчи бу ишларни ўз вақтида, ўз дастгоҳида бажарилишини текшириб туриши керак. Комплекда эса бу ишларни мастер ёрдамчиси назорат қилиши керак. Кичик корхоналарда дастгоҳлар сони кам бўлган ҳолларда дастгоҳни чўткалаб тозалашни тўқувчи бажаради , мойлашни эса мастер ёрдамчиси бажаради. Дастгоҳни чўткалаб тозалаш. Дастгоҳнинг иши жараёнида унинг деталларига чанглар ўтириб қолади, бу чанглар чўткада тозаланади. айниқса, подшипникларнинг мойланадиган тешикларини яхшилаб тозалаш лозим, чунки бу тешиклардан чанг кириб, подшипникларни тезда ишдан чиқаради ёки тешикларни беркитиб, мойни ўтқазмай қўяди. Дастгоҳларни чўткалаш график асосида бажарилади. Чўткалаш режими тўқима турига ва дастгоҳланинг иш режимига боғлиқ. Масалан, пахта толаларидан тўқиладиган тўқималар учун бир кунда бир ёки икки марта тозалаш зарур бўлади. Дастгоҳни тозалашдан олдин электр мотори ўчирилади, сўнгра танда билан тўқима усти латта билан беркитилади. Тозалаш пайтида танда ва арқоқ ипига кир тегмаслиги керак. Тозалаш дастгоҳнинг юқори томонидан бажарилади. Аввал грудница атрофи ва юритма атрофи, сўнгра эса дастгоҳнинг скало томони тозаланади. Дастгоҳ остки қисми деталларини тозалаб бўлгандан сўнг пол тозаланади. Полда мой ва мой томчилари қолмаслиги керак.

Агар дастгоҳ ҳомуза ҳосил қилиш механизми кареткали бўлса, каретка дастгоҳнинг тепа қисмида жойлашган бўлса, ҳолда аввал каретка тозаланади. Мокили дастгоҳларда аввал юқориги каретка тозаланиб, дастгоҳ тозаланиб бўлингач сўнгра, охирида пастки каретка тозаланади. СТБ дастгоҳларида шода, тиғ, арқоқ- зарб қутиси ва қабул қутиси, арқоқ текширгичи, милк ҳосил қилувчи механизмлар, танда назоратчиси, баллан сўндиргач ва бобина тутгич, арқоқ таранглагичини тозалаш керак. Милк ҳосил қилувчи механизм қайчисини, арқоқ-зарб қутиси ва ва қабул қутиларидаги бошқарувчиларни, ароқоқ ипи ўтадиган кўзчани махсус чўткачада тозалаш лозим. Танда ип тугаганда микромокили дастгоҳларда барча мокичалар транпортердан олиниб тозаланади. Микромокиларни тозаловчи суюқлик ёрдамида тоғарачага солиб ювилади ва хаво босими ёрдамида пудалади ва пружина билан моки девори орасига йиғилган чиқиндиларни махсус илгак ёрдамида тозаланади Агар дастгоҳ жаккард машинаси билан жиҳозланган бўлса у ҳолда машинани тозалаш аввал дастгоҳнинг юқориги қисмида жойлашган машинасидан бошлаб бажарилади сўнгра дастгоҳ юқорида келтирилган тартибда тозаланади. Замонавий тўқув дастгоҳларининг бази механизмлари чанг кирмаслиги учун махсус тўсиқлар билан муҳофаза этилган лекин шунга қарамай бу дастгоҳлар ҳам тозалаб туришни талаб этади. Эластик рапирали, масалан Сомет дастгоҳларида кўп рангли асбобдаги, ип тўпловчи, ип тарангловчи, ип назоратчиси, ипни рапирага узатувчилар, рапиралар ва уларни йўналтирувчлари тозаланади. Танда назоратчилари рейкалари атрофи,шодалар ва шода кўтариш ричаглари, танда ғалтаклари атрофи, дисклар тозаланиши керак. Тўқув дастгоҳларида танда иплари тугаганда, дастгоҳ тўлиқ дастгоҳ тозаловчиси томонидан тозаланиши зарур бўлади, чунки шу пайтда барча механизмларни тозалаш учун қулай шароит яратилади. Дастгоҳ механизмларини тозалаш учун жой очилади, шода кўтариш

механизмларни пастки томонлари, дастгоҳни чап ва ўнг рамалари ва танда ипи бўлганда тозалаш имконияти бўлган дастгоҳнинг барча жойлари тозаланади. Дастгоҳ ишлаб турганда чўтка билан тозалаш тақиқланади. Дастгоҳни тозалаб бўлгач, мойланадиган тешикчаларни махсус илгак ёки сим билан очиб, яхшилаб тозаланади. Дастгоҳдан чиққан чиқинди махсус жойга олиб борилади. Дастгоҳни артиб тозалаш. Камида 10 кунда бир марта дастгоҳни артиб тозалаш лозим. Иложи борича, танда ипи тугаганда тозаланади. Агар дастгоҳни тозалашда, танда ипи тахтланган бўлса, худди чутка билан тозалашдагидек, тўқима ва танда латта билан беркитилади, сўнгра тозаланади. Шуни айтиб ўтиш керакки, кейинги вақтларда труба орқали ҳаво сурувчи сўрғичлар ёрдамида чанглар сўриб олиб тозаланмоқда. Дастгоҳни бу усулда тозалаганда, тозаловчининг иш унумдорлиги юқори бўлади, дастгоҳнинг тўхтаб туриш вақти қисқаради. Дастгоҳни артиб тозалаш график асосида, инструкция бўйича ўз муддатида ўтказилиши керак. Йўриқнома ва муддат бош инженер бошчилигида белгиланади. Тозаланган дастгоҳни мастер ёрдамчиси қабул қилиб олади. Агар дастгоҳнинг тозалиги инструкцияга жавоб бермаса, қайтадан тозаланади. Дастгоҳни мойлаш. Дастгоҳнинг ишқаланиладиган жойини мойлаш деталларнинг камроқ емирилишига, электр энегиясини тежашга, бекорга тўҳтаб туришни камайтиришга ва дастгоҳ унумдорлигини оширишга олиб келади. Мойлаш режими ва мойлаш матераллари дастгоҳни техник ишлатиш қоидаларида кўрсатилгандагидек бўлиши керак. Мойлаш материаллари махсус ажратилган жойида идишларда сақланади. Мойлаш материалларини цехга беришдан олдин уни лабараторияда анализ қилиш ва ишлатишга яроқлилигини аниқлаш зарур. Мойлашни уста ёрдамчиси ва маҳсус мойловчи ишчилар бажаради.

Суюқ мой ҳар бир мойлаш нўқталарига 2-3 томчи қуйилади. Қуюқ мой эса токи подшипниклар тирқишидан чиққунча юборилади. Ҳозирги кунда дастгоҳни мойлашни марказлаштириш тўғрисида бирмунча ишлар олиб борилмоқда, чунки бундай мойлаш методида дастгоҳни тўхтаб туриш вақти қисқаради. Агар дастгоҳда марказлаштирилган майдон ўрнатилган бўлса, мойни дастгоҳ ишлаб турган вақтида ҳам қуйса бўлади. Қуйилган мой найчалар ёрдамида дастгоҳ подщипникларига боради. Марказлашган мойдонни бир ва бирнеча дастгоҳга ҳам мослаштирса бўлади. Мокисиз дастгоҳларни мойлашнинг, автоматик мокили дастгоҳлардан асосий фарқи шуки, мокисиз дастгоҳларда баъзи бир меҳанизмларни ҳаракатга келтирувчи механизми мой ваннасида ишлайди. Пневморапирали дастгоҳни мойлаш учун қуйидаги мойлар тавсия этилади: батан қутиси, шода кулачоклари қутиси, милк ҳосил қилиш механизми қутиларига ТПА -15 маркали мой; рапирага ҳаракат узатувчи қутиларга – автомобил трансмиссияси мойи–нигрол; батан вали, ўлчаш механизмининг шарикли подшипниги, товар ростлагичи тишли ғилдираклари, фрикционининг ўқи ва чирвяк шестирнянинг таянч подшипниги, компенсаторнинг айланиш ўқи ва шарикли подшипникига - солидол УС-1. СТБ дастгоҳида батан, ҳаракат узатувчи кулачоклар, ҳомуза ҳосил қилиш механизми кулачоклари, милк ҳосил қилиш механизми кулачоклари, зарб ва қабул қутиларида жойлашган механизмлар мой ваннасида ишлайди. Бу дастгоҳда қувгич, қувгични йўналтиргичи, ҳалқа, ҳайдагич тешиги, арқоқ қайтаргичи, арқоқ ташлагичлар мой кукуни билан мойланади. Махсус пуркагич ёрдамида мойнинг майда томчилари, яъни мой кукуни билан мойланади. Бошқа ишқаланадиган деталлар, мой баландлигидан юқорида жойлашган жуфт кулачоклар, ҳомуза ҳосил қилиш механизми тортқисининг

шарнирлари ва бошқа баъзи деталлар прессмойдон ёрдамида консистент мой ёки қуюқ мой билан мойланади. Мой ванналари учун ВНИИНП-406 маркали мой ишлатилади. Игнали подшипникларни мойлаш учун №63 маркали мой ишлатилади. Мойни борлигини текширувчи ойначалардан ҳар бир сменани бошланишидан олдин текшириб турилади. Мой текшириш ойначасини 2/3 қисмига етган бўлиши керак. Агар мой ундан камайган бўлса мойни нормага етказиб қуйиш керак. Текшириш ойначалари йилига бир марта дастгоҳни таъмирлаш вақтида тозалаб турилади. Дастгоҳни заводдан янги олинганда уни корхонада биринчи ишга туширишда синовда ишлаб турилгандан сўнг мойни алмаштириб сўнгра тўлиқ ишга туширилади. Одатда йигирма миллион арқоқ ташлангандан сўнг дастгоҳни ҳамма мой солинадиган идишларидаги жойларига мой солинади. Кейинги мой алмашиш эллик миллион арқоқ ташлангандан сўнг бажарилади. Дастгоҳ икки сменали режимда ишлаганда, микромокили дастгоҳларнинг зарб механизми қутисига 1,5л, қабул қутисига 1,5л, хомуза ҳосил қилиш механизми қутисига 3-3,5л. мой қуйилади. Батан механизми қутисининг текшириш ойначасини 2/3 қисмигача мой қуйилади. Мой алмаштиришда мой қутилари яхшилаб ювилади. Дастгоҳни хомашё, деталлар ва ёрдамчи материаллар билан таъминлаш Корхонада ускуналарнинг тўхтовсиз юқори сифат билан ищлаши дастгоҳларни хомашё, деталлар ва ёрдамчи материаллар билан узлуксиз таъминланишига боғлиқ. Дастгоҳни материаллар билан таъминлаш тартиби уни техник ишлатиш қоидаларида келтирилган. Корхонанинг ҳар бир бўлимида ишнинг тўғри бориши учун эҳтиёт хом ашёлар бўлиши шарт. Мисол учун тайёрлов бўлимида тўқув приборлари

(ламел, гула, тиғ)дан ўтказиш ва боғлов бўлимида бир сменали, арқоқ ипини ўрайдиган бўлим омборида бир сменали хомашё бўлиши керак. Тўқув приборлардан ўтказилган танда иплар дархол дастгоҳларга ўрнатилиши керак. Арқоқ иплари махсус аравачада яшикда ташилади. Арқоқ ипларини ойна токчаларида,полда, йўлаклар устида сақлаш ман этилади. Дастгоҳни хом ашё, ёрдамчи материаллар ва деталлар бидан доимий таъминланишини ташкил этиб туриш, планли ремонт системасини ўз вақтида юқори сифатда ўтказишга таъсири катта. Марказий омбор ва цехларда эҳтиёт қисмлар сақланади. Эҳтиёт қисмларни ҳисобга олиб бориш ва уларни сарфлаш учун махсус карточка тутилади, шу карточка бўйича омбордаги деталларнинг сони ҳамда маълум вақт ичида қанча сарф бўлгани аниқланади. Эҳтиёт қисмларни сарфлаш нормасини илғор корхоналар тажрибасига ва корхонада сарф бўлаётган қисмларнинг ҳисоблаб борилаётган ҳужжатларига асосланиб аниқланади ва ўрнатилади. Ёрдамчи қисмлар махсус ажратилган жойларда сақланади. Ёғочдан тайёрланган тайёрланган қисмларни иситувчи қувурлар, печкалар яқинида ҳамда нам жойларда сақлаш таъқиқланади. Металл қисмлар стеллажларда сақланиши керак. Уста ёрдамчиси эҳтиёт қисмларга ўрнатилган нормани билиши ва шу нормага қараб уларни сарфлаши керак. Цехдаги ҳар бир комплектда мастер ёрдамчиси учун ихчум жойлашган жавон ва верстак бўлиши керак. Жавонда тез-тез керак бўлиб турадиган энг муҳим деталлар ва асбоблар туриши лозим. Верстакда эса исканжа (тиска) ўрнатилган бўлиши ва ишлов бериш керак Деталлар ёрдамчи қисмларнинг ортиқча сарфланиши тўқиманинг ошишига сабаб бўлади, шунинг учун корхона ишчилари доимо хом ашёларни, деталларни тежамкорлик билан сарфлашга ҳаракат қилишлари шарт. Мой ванналарида тасодифан тушиб қолган темир бўлакларини, винт, шайба шунга ўхшаш нарсаларни махсус магнитлар ёрдамида олинади.

Дастгоҳни мойлашда махсус томчилаб мойловчи мойдондан ва поршенли мойдонлардан фойдаланилади. Поршенли мойдонлар дастгоҳни мойлаш ноқулай бўлган жойларини мойлаш учун ишлатилади. Тўқув цехи ишчилари тўқувчи, уста ёрдамчиси, мойловчи: дастгоҳни хомащё, деталлар ва ёрдамчи материалларни нормада сарфланишини кузатиб боришлари лозим, агар шу материалларни нормадан ошиб кетишини билишганда унинг сабабларини таҳлил қилиб дарҳол чорасини кўришлари лозим ва доимо хомащё ва материалларни иқтисод қилиб сарфлашга ҳаракат қилишлари керак акс ҳолда ишлаб чиқариладиган маҳсулот тан нархи ортиб кетиши мумкин.

Асосий адабиётлар: 1. Каримов И.А. «Бизнинг бош мақсадимиз – жамиятни демократлаштириш ва янгилаш, мамлакатни модернизация ва ислоҳот этишдир». Т.: «Ўзбекистон». 2005 й. 2. Николаев С.Д. и др. Теория процессов, технология и оборудование ткацкого производства. М.: Легпромбытмиздат, 1995. 3. Талавашек О., Сватый В.. Бесчелночные ткацкие станки. М.: Легпромбытмиздат, 1985. 4. Олимбоев Э.Ш, Давиров Ш.Н. «Ўзбекистон корхоналарининг маҳсулоти ва уларни ишлаб чиқариш технологияси» Т. 2002 й. 5. Olimboev E.Sh. va boshqalar «Gazlamalarni tuzilishi va tahlili» Т . 2003 y. 6. Ормирод А.. Современной приготовительное и ткацкое оборудование. М.: 7. Олимбоев Э.Ш. «Тўқима тузилиши назарияси» Тошкент «Алоқачи» 2005й. 8. Митяев Г.Ф., Панов В.А. Устройство и обслуживание пневматических хлопкоткацких станков. М.: Легпромбытмиздат, 1987. 9. Nuriyev K . K . O ` zaro almashinuvchanlik , metrologiya va standartlashtirish . O`zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamg`armasi nashriyoti. Toshkent. 2005y.

Похожие

Техника хавфсизлиги қоидалари

Андазаларни техник кўпайтириш

Техник моделлаш жараёни

Техник моделлаш жараёни

Тикув буюмларни техник хужжатлари