Inglizcha talaffuzga o’rgatishni metodik tashkil qilish - Лингвистика - Рефераты

Inglizcha talaffuzga o’rgatishni metodik tashkil qilish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

57 KB

Inglizcha talaffuzga o’rgatishni metodik tashkil qilish Reja: 1. Inglizcha talaffuzga o’rgatishni metodik tashkil qilish 2. Talaffuz ko’nikmalarini shakllantirish

Til materiallarining tarkibiy qismlaridan biri bo’lgan talaffuzga alohida e’tibor beriladi. Chunki chet tilda fikr bayon etish uchun aytiladigan jumla tovushlarini talaffuz etish va ularni biriktirish hamda tegishli nutq ohangini bilish talab etiladi. Talaffuz etilishi (akustik), aytish (motor) va ma’no bildirish (semantik) kabi uch qismdan iborat. Ularning har bir tilda o’ziga xos ijro xususiyati mavjud. Tilning fonetik jihatini o’zlashtirish, ya’ni talaffuz ko’nikmasini egalash nutqiy muloqtning mihim shartlaridandir. Chet tilda nisbatan ravon va etarli tezlikdagi talaffuzni egallash asosiy talabldir. Bu, birinchidan, suhbatdoshlar bir-birlarini aktlashlarini ta’minlasa, ikkinchidan, nutqning o’rtamiyona sur’atini ko’nikma tarzida egallashni taqozo etadi. Nutq birliklari faqat tovush timsollarida mavjudligini va talaffuzning leksika va grammatika ko’nikmalari bilan birga qo’shilib ketganligini nazarda tutib, nutqda ularni yaxlit egallash odat tusiga kirgan. Talaffuz ko’nikmasi deganda, nutq birligining tegishli tovushlar orqali ro’yobga chiqishini ta’minlovchi yaxlit lisoniy amal tushiniladi. Ingliz tilini o’rgatishda talaffuzning ahamiyati. Nutq faoliyatining til materiallaridan biri fonetikadir. O’rta maktab sharoitida fonetika alohida o’qitilmaydi. Inglizcha talaffuz o’rgatiladi. Inglizcha talaffuzni o’rgatish nutq faoliyatini o’rgatishda muhim o’rin tutadi. U nutq faoliyatini (o’rgatishda) asosini tashkil qiladi, chumki tovushlardan tuzilgan til kishilik jamiyatining birdan-bir tili bo’lib kelgan va bo’lib qoladi. Speaker yoki reader so’zlarida bitta tovush noto’g’ri talaffuz qilinsa, o’quvchilar noto’g’ri tushunadi. 2. a) white o’rniga wide It o’rniga cat Pot o’rniga port Send o’rniga sent b) Build ni built spend ni spent get ni got

deb talaffuz qilinishi so’zlarning ma’nosini o’zgartiradi, o’quvchi tinglab, boshqa ma’no, mazmunni tushunadi. O’quvchi o’zi noto’g’ri talaffuz qilsa yoki noto’g’ri eshitsa, uni yozishga ham ta’siri bor. Talaffuz mazmuni bo’yicha o’quvchilar: 1. ingliz tili unli, undosh tovushlarini va ularni talaffuz qilishini; 2. unlilarning uzun (cho’ziq), qisqa talaffuz qilishni; 3. ingliz tovushlarini o’zbek tovushlari bilan taqqoslashni; 4. ingliz bo’g’in tizimining tuzilishini; 5. so’zlardagi urg’u, ohangni; 6. gaplarni ma’nodorguruhlarga (sintogmalarga) ajratishini; o’rganadilar. O’zbek tilining ta’sirini hisobga olib shartli inglizcha tovushlarni 3 guruhga bo’lish mumkin. 1. O’zbek tili tovushlariga o’xshash inglizcha tovushlar: Undoshlar: O’zbek tili Ingliz tili М [m] Н [n] Нг [ ] С [s] З [z] Ф [f] В [v] Ж [j] Ч [ts] Щ [s] Т [t] Д [d] К [k] Г [g] Л [l] Й [j] Ж [dz] Х [h] П [p] Unlilar: a – [ ]

2. O’zbek tili tovushlaridan qisman farq qiluvchi inglizcha tovushlar: Unlilar [ ],[i],[u],[e],[a:] 3. O’zbek tilida uchramaydigan inglizcha tovushlar: Unlilar: [ou],[ai],[ ],[i ],[e ],[au],[ai ],[au ],[ ],[ ],[li],[ui],[ju ] Talaffuz farqini o’rgatishda tinglash-ko’rish vositalaridan foydalanishni G.V.Rogova quyidagicha ko’rsatadi. 1. Tovushning farqini ko’rsatuvchi so’zni ifodalaydigan rasmni, predmetni ko’rsatib talaffuz qisman orqali. Masalan: ship-shup. O’qituvchi rasmni ko’rsatadi yoki doskaga rasmni chizadi. 2. Harakatni ko’rsatish orqali. Masalan: He is reading. He is writing 3. Tovush belgisini ko’rsatish orqali. Talaffuz o’rgatish urg’uni, ohangni ham o’z ichiga oladi. Masalan: It is a pen. Talaffuz ko’nikmalarini shakllantirish Talaffuzni o’rgatish chog’ida ko’p narsa o’quvchilarni talaffuz birligi bilan “tanishtirish” tushunchasining metodik izohini bilishga bog’liq. Tushuntirish deganda, fonetik birlikni muallimning aytishi va o’quvchilarning eshitishini tushuniladi. Talaffuz birligini yolg’z, so’zda yoki gapda taqdim etish usullari muammosini xolisona hal qilish talaffuz ko’nikmasini shakllantirishda muhimdir. Ushbu usullarningo’ziga xos ijobiy va salbiy tomonlari bor. Ingliz tili materiali asosida o’tkazilgan eksperimental tadqoqot ko’rsatishicha, tovushlarni talaffuz qilish jarayonida o’quvchilar quyidagi tartibda ish tutishlari ma’qul: 1. tovushlarni yolg’iz aytish: “o’zshamaydigan” undoshlar 2. so’zda aytish: so’z oxiridagi jarangli undoshlar “o’xshash” unlilar oppozision qiyinchilik to’g’diradigan tovushlar (unlilar va undoshlar). 3. jumlada aytish: “o’xshash” undoshlar Keltirilgan tartib faqat tovushning dastlabki taqdim etishiga taalluqlidir. Keyingi bosqichlarda ya’ni ko’nikma va malaka hosil qilish jarayonida tovushning qo’llanilishi nutq amaliyoti bilan chambarchas bog’lanadi.

Адабиётлар : 1.Тили ўрганилаётган мамлакатлар щақидаги географик, сиёсий-маданий расмлар ва плакатлар. 2.Ўрта мактабда чет тили ўқитишнинг умумий методикаси А.А.Миролюбов, И.В.Ращмонов, В.С.Цутлин тахрири остида М.Просвешение 1967. 199-248 б. 3.Н.И.Гез, М.В.Ляковицская, А.А.Миролюбов. Методика обучения иностраннўм язўкам в средней школе. 4. www . ziyonet . uz

Похожие

Ingliz tilini o’qitishda talaffuzning ahamiyati

Oliy o’quv yurtlarida grammatikaning og’zaki nutq, o’qish va yozuvni o’rgatishdagi ahamiyati

Sinfdan tashqari mashg`ulotlarni tashkil qilish

Ona tili o’qitish metodikasi –pedagogik fan

Grammatik topishmoqlarning mazmuni va ularni tashkil qilish