Суяк синиши - Медицина - Рефераты

Суяк синиши

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

186.251953125 KB

Суяк синиши Режа: 1. Суяк синиш сабаблари, таснифи, белгиси, биринчи ёрдам ҳақида. 2. Суяк синишида биринчи ёрдам кўрсатиш

Суяк синиш сабаблари, таснифи, белгиси, биринчи ёрдам ҳақида. Суяк синиши кўп учрайдиган шикастлар турига киради. Механик таъсир ва суяклар бутунлигининг бузилиши билан белгиланади. Синган суякнинг катта-кичиклигидан қатъий назар, атрофидаги юмшоқ тўқималарга ҳам жароҳат таъсир қилади. Суяклар синишининг таснифи: 1) келиб чиш сабабларига кўра: а) туғма, б) орттирилган; 2) пайдо бўлиш сабабига кўра: а) травматик, б) паталогик. Травматик синишда механик таъсир этилган жойдан синса бевосита, сал нарироқдан синса билвосита синиш дейилади. Куч таъсир қилиш механизмига кўра: а) эгилган, б) тўғри, в) буралган (ротация), г) қисилган (компрессия), д) узилган ва ҳоказолар бўлинади (19-расм). Паталогик синиш сабаблари: остеомиелит, ўсма, қон касаллиги ва ҳоказо. 3) очиқ синиш ва ёпиқ синиш. Тери бутунлиги бузилган ва жароҳат ҳосил бўлса очиқ синиш дейилади. Тери бутунлиги бузилмасдан синса, ёпиқ синиш дейилади. 4) тўла синиш ва тўла бўлмаган синиш ёки суяклар ёрилиши. 19 - расм. Синишда суяк парчаларининг силжиш вариантлари. а – ёнбош силжиш; б – суяк ўқи бўйича (бурчак ҳосил қилиб); в – узунасига силжиб чўзилиши; г – узунасига силжиб, қисқариши; д – ротацион (бурама)

5) найсимон суяк синиш соҳасига қараб диафизар, метафизар ва эпифизар бўлади. 6) йўналишига қараб, кўндаланг, узунасига, қийшиқ, винтсимон бўлади. 7) оддий, асоратли, мураккаб ва комбнацияланган турларга бўлинади. Синган суякларнинг силжиши ҳам муҳим аҳамиятга эга: силжиш узунасига, ён томонга, бурчак ҳосил қилиб ва синган қисмларнинг ўз ўқи атрофида айланиб кетиши каби ҳоллари учраб туради. Синиш клиникаси. Клиник белгилари маҳаллий ва умумий бўлади. Умумий белгилари. Клиник шок, зарарланган тўқималарнинг емирилиши натижасида заҳарланиш белгилари юзага келади. Маҳаллий белгилари: оғриқ, деформация, функциянинг бузилиши, ғайри табиий ҳаракат, қўл ёки оёқнинг қисқариши (мушакларнинг спастик қисқариши натижасида), шиш, қон қуйилиши, крепитация (суяк қирсиллаши). Суяк синишида биринчи ёрдам кўрсатиш Суяк синишида биринчи ёрдам кўрсатиш қуйидагилардир: 1) синган жойга осойишталик бериш; 2) суякларни қимирлатмаслик (иммоблизация); 3) оғриқни қолдириш; 4) очиқ синиш бўлса, инфекциянинг олдини олиш ҳамда қон кетишини тўхтатиш. Агар очиқ синиш бўлса, олдин қон тўхтатилади, яъни боғлам қўйи- лади. Очиқ синишда ҳам, ёпиқ синишда ҳам мутахассис ёрдами кўрсатил- гунга қадар синган суяк иммоблизация мақсадида шиналар (Дитрих, Крамер) ёки бўлмаса шина ўрнини босувчи қаттиқ предметлар, доска, шифер парчаси, таёқ ва пластинкасимон материаллардан фойдаланилади (20-, 21- ва 22- расмлар).

22 - расм. Болдирни тахтакачловчи пневматик шина. 21 - расм. Крамер (а) ва Эсмарх (б, в) ушлаб турувчи шиналар.20 - расм. Нарвонсимон Крамер шинаси ёрдамида билак (а) ва елка (б) суяклари синганда транспорт иммоблизацияси қилиш

Бош шикастланиши Бош мия, орқа мия шикастланишлари белгилари, давоси ҳақида. Миянинг ёпиқ шикастланиши. Бош шикастланишлар ичида кўпроқ учрайди. Унинг асосий сабаблари кўча ва транспорт ҳалокатларидир. Миянинг зарарланиши асосан уч турга бўлинади: лат ейиш, шикастланиш, қисилиш. Миянинг чайқалиши Бу турдаги шикастланиш ёпиқ турдаги шикастланишлар ичида кўп учрайди. Бу ҳолатда мия тўқимаси кам зарарланади, мия анемияси, нуқтасимон қон талашлар, мия шиши, миядаги лимфа ва қон томирларда қон ҳамда лимфа айланишининг бузилиши, органлар функциясининг бузилиши билан кечади. Клиникаси. Бемор ҳушдан кетади, ўзига келгач воқеани эслай олмайди (ретроград амнезия). Зарарланишининг оғир ёки енгиллигига қараб беҳушлик бир неча минут, соат, ҳатто суткалаб давом этади. Бемор ҳеч нарсага аҳамият бермайди, атрофга бефарқ қарайди, ранги оқариб, боши айланади, оғрийди, кўнгли айнийди, қулоғи шанғиллайди, нафас олиши юзаки бўлиб, томир уриши секинлашади, қайт қилади, ич кетиши, сийиб қўйиш ҳоллари учрайди. Клиник белгисига кўра, мия чайқалишнинг енгил, ўртача ва оғир даражалари тафовут қилинади. Давоси: мия чайқалишининг ҳар қандай турида ҳам бемор касалхонага ётқизилиши керак. Бемор 2-3 ҳафта кўрпа-тўшак режимида тинч ётади, касалликнинг белгилар йўқолгач, туришга рухсат этилади. Бош ичидаги босим ва мия шишини камайтириш учун 40% ли глюкоза, 10% натрий хлорид, 40% уротропин, 25% магний мульфат эритмалари, микроциркуляцияни яхшилаш учун реополглюкин, лазикс, фурасемид каби суюқликлар венага юборилади. Агар бемор яхши булавермаса, орқа мия суюқлигидан пункция қилиниб, миядаги босим пасайтирилади.

Мия урилиши. Бу турдаги зарарланиш оғир шикастланиш ҳисобланади, бунда мия пардаси зарарланади ва травматик шиш юзага келади, мияда никротик учоқлар пайдо бўлади. Клиникаси. Бемор узоқ вақт беҳуш ётади. Асосий белгилари мия чайқалишига ўхшайдию, бироқ оғирроқ кечади. Беморнинг ҳарорати ошади, неврологик симптомлар (маълум органларнинг ишлашда чегараланиши) вужудга келади. Сезиш, гапириш белгилари бузилади. Ҳаракатдаги ўзгаришлар: координациянинг бузилиши: орқа мия суюқлигида қон борлиги кузатилади. Давоси мия чайқалишидаги каби, лекин кўрпа-тўшакда энг камида бир ой ётилади. Мия қисилиши. У калла суяги ичида йиғин қон ёки синган калла суяги парчасининг мия моддасини эзиб қўйиши, шунингдек калла суяги ичида ҳавфли ўсмалар натижасида келиб чиқиши мумкин. Клиникаси. Травмадан сўнг енгил вазият белгиси бўлиб, бир неча соатдан бир неча кунгача давом этиши (ўсмалар сабаб бўлмаса) мумкин. Бемор ҳушидан кетмайди, ҳушидан кетса ҳам, тезда ўзига келади. Травмадан сўнг ишга бориши, юриши мумкин. Бош оғриғи қисқа вақт бўлиб, тезда ўтиб кетади. Беморнинг бошида оғриқ бир хил бўлиб, баъзида қаттиқ оғрийди, мувозанат бузилади, кўнгил айниб, қусади. Нафас олиш юзаки, пульс сийрак, аммо тўлиқ уради. Мия қисилган томонда қорачиқ катталашади, қарама-қарши томонда эса рефлекслар йўқолиб, фалажланиш пайдо бўлади. Беморнинг кўз олди қоронғилашиб, ҳушидан кетади. Оғир ҳолларда терминал ҳолат, ўлим юз беради. Давоси фақат жарроҳлик усули. Калла суяги трепонация (синиқ суякларни олиб ташлаш) қилинади. Қон оқаётган томир боғланади, ўсма сабаблари бўлса, олиб ташланади.

Орқа миянинг ёпиқ шикастланиши Транспорт жароҳатларига учраб, умуртқа поғонасининг синиши билан кечади. Сезишнинг камайиши, парезлар ва ҳаракатдаги бузилишлар билан ҳаракатланади. Сийдик ажралиши бузилади, ичаклар атонияси (мускул тонусининг йўқолиши) вужудга келади. Белгилари аста-секин камайиб, бир неча ҳафтадан сўнг йўқолади. Орқа миянинг урилиши Орқа мия тўқимасига қон қуйилиши сабабли некроз (орқа мия шоки) юзага келади. Сезувчанлик қисман ёки бутунлай йўқолади. Иккала томонда ҳаракат фалажланиши кузатилади (тетраплегия). Рефлекслар йўқолади. Сийдик, ич келиши ёмонлашади, тўқима трофикаси бузилади, натижада яра чақалар пайдо бўлади. Давоси. Консерватив даволанади (жарроҳлик муолажаларисиз). Узоқ осойишталик ва режим яхши ёрдам беради. Ўрин-кўрпа ҳолати. Умуртқа поғонаси синиб, ичида нерв толалари қисилса ёки умуртқа поғонасининг дисклари силжиса, жарроҳлик операцияси (Ламино эктомия), яъни бир нечта умуртоқа ораси жарроҳлик усули билан очилади.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Б.В.Петровского, Е.И.Чазова. «актуальные проблемы гемостазнологии». Москва, 1981. 2. «Практическое руководство по хирургическим болезным». Минск, 1983. 3. В.Шмитт, В.Хартич. «Общая хирургия». Москва, 1985. 4. Основные вопросы организаери травматологической помощи в городах. Москва, 1976.

Похожие

Мушак, суяк ва нерв тўқималари

Суяк тўқимасининг репаратив регенерацияси ва синган суякларнинг битиши

Болалар суякларининг синиши, уларни ташхислаш, даволаш ва реабелитация килиш

Болаларда елка камари ва кул суякларини шикастланиши

Скелет скелет тугрисида умумий маълумотлар