Jamoat salomatligini saqlash - Медицина - Рефераты

Jamoat salomatligini saqlash

Загружено в:

26.08.2022

Скачано:

0

Размер:

22.0966796875 KB

Jamoat salomatligini saqlash Reja: 1.Sog‘likni saqlash tizimida sanitar oqartuv ishlarini tashkil qilish va olib borish haqida tushuncha berish 2.Profilaktika, uning turlari, sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish, vakstinoprofilaktika haqida tushuncha berish 3.Skrining va axoli o‘rtasida keng tarqalgan kasalliklar skriningi haqida tushuncha berish

Farzand tarbiyasiga qo‘ni-qo‘shnilar ta‘siri, maxalladagi muhit ta‘siriga xam bog‘likligi sababli o‘zbeklar barcha davrlar jamoatchilik fikriga befarq qaramagan. ! Xovli olma qushni ol..." " Qushning tinch bo‘lea sen xam tinchsan." " Qiyomat kuni qushnilardan..." maqollar ijtimoiy muxitning insonlar jamiyat xayotidagi urnini ifodalaydigan xikmatlardir. Xar bir oilaning tinchligi yonma-yon yashayotgan qushnining xam tinchligidir. Qo‘shnilar qo‘shnilarning ikir -chikirigacha biladi. " Qo‘shnilaringiz yaxshi odam deyishayotgan bulsa, demak sen yaxshi odamsiz. Ammo ular sizni ... Bu xam jamoatchilik fikri, oila barqarorligi farzandlar tarbiyasi uchun katta axamyatga egaligini kursatadi." Er va xotin, farzandlar jamoatchilik fikrini xurmat kilishlari uchun xam oiladagi ikir- chikirlarni ovoza kilmay kelishmovchiliklarni tinch yul bilan xal etishga xarakat kilganlar, jamoatchilikdan, quni-qo‘shnilardan uyalishi... arzimas baxonalar bilan yosh oilalar buzilib ketishlarini oldi olingan. Maxalla jamoatchillikning ta‘siri munosabatlari yaxshilanib, axil turmush kechirayotgan oilalar xozir xam mavjud. Jamoatchilik bola tarbiyasiga xam befark karashmagan. Yoshlar axloqiy poklikka yul quyganlari birinchi galda ota- onasiga tanbex berganlar, foyda bermasa noqobil farzandlarining uzi bilan suxbatlashilgan. Ota- ona noqobil farzandi uchun jamoatchilik oldida xijolat chekkanlar. O‘zbeklar bir qizga sovchi quyishsa, uning yurish turishini yaqin qo‘ni-qo‘shnilaridan surishtirilgan. Farzandlarining uz ota- onasiga munosabatlari xam jamoatchilik e‘tiboridan chetda qolmagan. Noaxil oilalar, noqobil farzandlarga kursatiladigan, jamoatchilik ta‘sirida nixoyatda murakkab, ma‘sulyatli, ijtimoiy tarbiyaviy psoxologik jarayondir.Agar yoshlar, noqobil farzandlarga nisbatan jamoatchilik fikri yuzaki bulsa, uning xech kanday ta‘siri bulmaydi... yana shunday davom etaveradi. Odamzotda kizik bir xususiyat bor. Xamma boshqalarga nasixat kilishga kiladiyu, ammo uziga-uzi xolis baxo berishga ojizlik kiladi. "Domlaning aytganini qil..."Inson uzini- uzi aldasa xam jamoatchilikni aldashi qiyin. Xayotdagi xato kamchilikni bizdan kura boshqalar yaxshi sezadi, shu sababli ota-onalar

farzandlariga quni-qo‘shnilarning jamoatchilikning fikrini xisobga olib yondashadi. Ota- ona uchun dunyoda farzandidan shirin narsa yo‘q. "Kunduz xam bolasini oppog‘im deydi." Shu sababli xam ota-onalar kupincha o‘gil-qizlarning axloqsizligiga, jinoiy ishlariga tug‘ri baxo berolmaydi. Oilalardagi kelishmovchiliklar, janjallar, axloqsizliklar, mayda bezoriliklarga baxo berishlarni aqlli, obru- e‘tiborli, katta xayot tajribasiga ega oilalarga topshirish ma‘kuldir. Ularning fikr tug‘ri echishni topadilar. Biz oiladagi yomon vaziyatga nisbatan jamoatchilik fikrini bildirishdan maksad axloq, odob ba‘zan qonun chegarasidan chiqqan kishilarga nasixat kilish ularni tug‘ri yo‘lga solishdir. Shaxsni vijdoniga murojaat qilishga urgatishdir. Kishilarni uz vijdoniga qulok solishga da‘vat etishlar ayniqsa murosaga kelmayotgan ota- onalar, aka-ukalar, opa-singillarni yarashtirib quyishda ancha qul keladi. Jamoatchilik fikri ota-onalar va boshqalarning jamiyat jamoatchilik oldidagi mas‘uliyatini kuchaytiradigan katta ijtimoyy ma‘naviy omildir. 1. Milliy va diniy an‘analarimizga ko‘ra, qo‘ni- qo‘shnilarning yoshlarga ma‘naviy ta‘sir etishi, oilasi buzilgan er va xotin yoki ikki oilaning urtasiga tushib yarashtirib quyishlar sababliligi jixatidan ruza, namoz va sadaka kilishdan xam afzalrok turadi. O‘zbek oilalarining qarindosh- urug‘, quni- qo‘shnilar maxalla kuy bilan munosabatlariga asos bulgan ma‘naviy omillar orasida xamdardlik, maslaxatguylik,g‘amxurlik, elkadosh bulish va boshka fazilatlar xam kiradi. Bunday milliy boyligimiz kadriyatimiz, ma‘naviyatimiz ravnaqining sinalgan yo‘lidir. O‘zbeklarda bitta bolaga etti qo‘ni- qo‘shni ota-onadir, degan gap bor. Bu xam bizning buyuk milliy kadriyatimiz. Odatda o‘zbeklarda biror xanodonda tuy deb kolsa yoshlar xech kimlarning da‘vatisiz ertadan kechgacha xizmat kiladi. Bular juda katta ma‘naviy muxit, ma‘naviy kadriyatlardir. Jamoatchilik fikri ta‘sirida shakllangan kadriyatlardir. Bularni asramok uchun o‘zbekona qalb kerak. Oilalarni mustaxkamlash, yoshlarni tarbiyalashda jamoatchilik fikrining kuchi va ta‘siridan xam foydalanish xozirgi kunda xam katta axamiyat kasb

etmokda.Bu boradagi tajriba va an‘analardan samarali foydalanish mustaqillik sharoitida amalga oshiriladigan ma‘naviy, tarbiyaviy ishlarni yaxshilash muxim shartidir. O‘zbekistonda 2000 yilda sog‘lom avlodni tarbiyalash dasturida belgilangan yunalish buyicha quyidagi ishlar olib borildi. Sog‘lom avlodni tarbiyalash uchun " Onalik maktabi ", Tibbiy ishlar asosi ", Balog‘at davri " kabi yangi dasturlar " joriy etildi " Oila kodeksi tadbiriga kura yangi oila kurayotganlar bugun dastlabki besh yil davomida dispanser nazoratini tashkil etish bilan bog‘liq keng kulamli ishlar tashkil etildi. Unga 170 million sumlik mablag‘ sarflandi . Oila dorilfunun " lari ochildi 20000 ortik o‘gil-qizlar katnashdi. Davlat, jamiyat va oilaning sog‘lom zurriyotini tarbiyalashdagi ma‘suliyatini oshirish yulidagi tadbirlar bo‘ldi. „Sog‘lom avlod uchun xalkaro xayriya jamg‘armasi tashabbusi bilan 20 ming oila, 30 mingdan ortiq turmush qurayotgan yigit-kizlarga xomiylik yordam ko‘rsatildi. Bir yil davomida 5 milliondan ortik farzand kurish yoshidagi ayollar, 6 yoshgacha bulgan bolalarning 98% tibbiy kurikdan utkazildi. 6 million AKSh dollari mikdoridagi asbob -uskunalar keltirildi. Farg‘ona, Buxora, Termiz shaxarlarida yangi uskunalar bilan jixozlangan. Ona-bola tibbiy markazi faoliyat ko‘rsata boshladi. 2000 yilda 440 ming AKSh dollari mikdorida mablag‘ sarflandi. Dasturning bolalar salomatligini mustaxkamlash ularning ta‘lim olish, jismoniy va ma‘naviy kamol topishiga bog‘liq vazifalarga xam e‘tibrr qaratildi. Bolalarning tug‘ma kasalliklarini davolash buyicha xam e‘tiborga loyiq ishlar kilindi. Toshkentda 12 million AKSh dollariga teng bulgan "O‘zbekiston bolalar maxallasi"qurildi. Boshlang‘ich maktabga boradigan bolalarga e‘tibor birinchi sinf, mexribonlik uylarida tarbiyalanuvchilarga darslik, uquv anjomlari 2 milliard 508 million kuproq mablag‘ sarflandi. Respublika qishloq ,shaxarlarida qurilayotgan kolej, listeylar xam sog‘lom avlodni tarbiyalash masalasga taqaladi. Sog‘lom avlod ma‘naviy kamolotining

jismoniy salomatlik bilan bir, shular sababli jismoniy tarbiyaga katta e‘tibor karatildi. Islom Karimov "Sog‘lom avlod dasturida belgilangan tadbirlarni amalga oshirish natijasida mana shu xayrli va savobli ishlar tufayli keng jamoatchilik ongida, xalkimiz dunyoqarashida sog‘lom avlod masalasiga bulgan munosabat tubdan uzgarib bormokda. Birnichi Prezident Islom Karimov taklifi bilan 2001 yil "Onalar va bolalar " yili deb e‘lon kilindi. "Milliy mafkura xalkning maqsad- muddaolarini ifodalashda, tarix sinovlaridan utishda uning ruxiyatini kutarib suyanch va tayanch bulishdir. Shu millat, shu jamiyat duch keladigan kuplab xayotiy va ma‘naviy muammolarga javob izlandi. U insonga faqat moddiy boyliklar, ne‘matlar uchun emas avvalo, Ollox taolo ato etgan akl-zakovat, iymon e‘tikod tufayli yuksak ma‘naviyatga erishish uchun intilib yashash lozimligini anglatadigan bu murakkab taxlikani dunyoda uning taraqqiyot yulini yoritgan mulkdir. Inson tarbiyaga bir umr muxtojdir. Tarbiya oiladan boshlanadi. Ota- bobodagi meros bulib qoladi. A.N.Elizarov ishlarida oila vazifalari aniq berilgan. Shularga kuydagilar kiradi: 1. Bolalarni to‘g‘ish va voyaga etkazish 2. Keyingi avlodlarga urf-odatlarni, jamiyatning qoidalarini o‘rgatish, tarbiyalash 3. Ruxiy qulaylikni xojatlarini qoniqtirish, emostional qo‘llab-quvvtlash, keyingi avlodlarga oilaning qimmatligini, mexr, muxabbatni berish. 4. Barcha oila a‘zolarni shakillanishi uchun qulay sharoitlar yaratish 5. Seksual extiyojlarni qoniqtirish 6. Bo‘sh vaqtni mazmunli o‘tqazishininng qoniqtirishi 7. Oilaning birgalikda uy xo‘jaligini tashkillashtirish, erdam beri 8. Muloqotda bo‘lgan extiyojni qoniqtirish, bir biri bilan mustaxkam aloqa o‘rnatish 9. Otalik, onalik extiyojini qoniqtirish, bolalar bilan muloqot qilish, ularni tarbiyalash. 10. Barcha oila a‘zolarni ijtimoiy kuzatuvolib borish 11. Oilaning mablag‘ bo‘yicha ishlarni olib borish

12. Rekretiv funkstiya – oila a‘zolarni salomatligini muxofaza qilish, xordiqni tashkillashtirish. Adabiyotlar 1. Shomansurova I. E. ―Oilaviy tibbiyotda xamshiralik ishi‖ toshkent – 2008 y 2. Chubakova T. Ch., Frike E. B., Xaliki V.Pod redakstiey (1 – 2 tom) Bishkek – 2003g. ―Osnov ы sestrinskogo dela v semeynoy medistine‖ 3. .Krasnov A. F. Moskva – 2000g. (I – II tom) ―Sestrinskoe delo‖ 4. Dorofeeva R. M. ―Semeynaya medistinskaya sestra‖ Moskva – 2002g. 5. Umarova T. Yu., Kayumova I. A., Ibragimova M. K ―Hamshiralik ishi‖ Toshkent 2003y.

Похожие

Sog‘lom turmush tarzi

O’zbеkiston Rеspublikasida Sog’liqni saqlash ishlari va farmatsеvtika xizmatini rivojlantirish asoslari

Hozirda va kelajakda onalikda hamshiralik parvarishining takomillashuvi sog‘liqni saqlash statistikasi haqida tushuncha

Jismoniy tarbiya va sport bilan shug’ullanuvchi bolalar hamda o’smirlar salomatligini tibbiy biologik va pedagogik nazorat etish usullari. Salomatlik va immunitet

Gigiеna fanining rivojlanish tarixi.