Hujayra potologiyasi. Aerob va anaerob infektsiya - Медицина - Рефераты

Hujayra potologiyasi. Aerob va anaerob infektsiya

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

60.5 KB

Hujayra potologiyasi. Aerob va anaerob infektsiya Reja : 1. Yurak qon tomirlar potologiyasi. 2. Nekroz, yotoq yara, serroz,gazli ganrena. 3. Aretmiya, bradikardiya, geperimiya, ishemiya, staz, tromboz, emboliya.

Hujayra potologiyasi - odam hujayrasida kuzatiladigan potologik jarayon 2 xil muhitda kuzatiladi. 1.Aerob 2. Anaerob. Aerob infektsiya – kislorod ( havo bo`lganda ) rivojlanadigan mikroorganizmlar tomonidan qo`zg`atiladi. Streptokokk, stafelakokk turlari kuzatiladi. Anaerob infektsiya – kislorod ( havo bo`lmaganda) rivojlanadigan mikroorganizmlar tomonidan qo`zg`atiladi. Anaerob infektsiyaning gazli gangrena, qoqshol kabi turlari ko`p uchraydi. Yurak qon tomirlar potologiyasi – yurak butun organizmni qon bilan ta`minlash bilan birgalikda o`zini ham qon bilan ta`minlaydi. Nekroz – (yunoncha-nekrosis-o`lish). Nekroz-tirik organizmda to`qimalarning halokatga uchrashi ya`ni to`qima va a`zolarning mahalliy jonsizlanishi.Bu mahalliy o`lim deb yuritiladi. Bunda yashashga layoqatli to`qimalar bilan o`ralgan joyda yog` to`qima tezda tamomila halok bo`lib ketadi yoki irish asta -sekin boradigan bo`lsa xujayralar emirilib ketadi. Nekrozning organizm uchun ahamiyatijuda katta bo`lib , uning katta kichikligiga turiga ,joylashishiga ko`p holda bog`liq. Umumiy infeksiya xavfi tug`iladi. Kichik nekroz masalan: taloq , terida yuzaga keladigan kichik nekrozlar qanday bo`lmasin biror xavf tug`dirmaydi-yu lekin miya miokardda shunday nekrozlar yuzaga keladigan bo`lsa o`sha organizmlarning funksiyasi izdan chiqadi. Yotoq yara-(lotincha) decubitus. Gavdaning og`irligi sababli teri osti to`qimalarining nekrozga uchrashidir. Yotoq yaralar turli kasalliklar sababli o`rinda uzoq yotib qolgan bemorlarda ,ko`proq orqa miyasi shikastlangan bemorlarda kuzatiladi. Bosilish sohasida oldin teri qizaradi. Keyin uning sezuvchan ligi buziladi, so`ngra tirnaladi va quruqshab ko`chadi. Bu joyga infektsiya tushib ichkaridagi to`qimalarni iritadi.

Nekrozni turli ko`rinishini davolash asosida uni keltirib chiqaradigan sabablarini bartaraf qilish yotadi. Shu maqsadda nekroz uchastkasidagi to`qimalarni quritish ochiq usulda olib boriladi. Buning uchun spirtli bog`lamlar qo`yiladi, nobud bo`lgan to`qimalarga yod surtiladi. Serroz – suyuqlik, ekssudativ yallig`lanishninjg bir turi bo`lib, yallig`lanish o`tkir kechadi. Sababi xilma xil : ko`yish, kimyoviy moddalar ta`siri sabab bo`ladi. Bu yallig`lanish serroz bo`shliqlarda qorin bo`shlig`i, plevra bo`shliqlari, bo`g`imlar bo`shlig`i va jigarda joylashgan. Serroz yallig`lanishning oqibati xatarsiz, ahamiyati esa ekssudatning qaysi joyda joylashganligiga bog`liq. Gazli gangrena - gazli gangrenaning rivojlanishida shikastlangan va nekrotik yumshoq to`qimalarning borligi hamda qon aylanishini bo`zilishi katta ahamiyatga ega. Kasallik ko`pincha muskullarga ko`p shikast yetganda, ifloslanganda rivojlanadi. Inkubatsion davri 7 kungacha davom etadi. To`qimalarning irishi va to`qimalarda mikroblar ajratadigan toksinlar ta`sirida gaz hosil bo`lishi bilan ta`riflanadi. Jarohatda kuchli og`riq bo`lib, yumshoq to`qimalar shishib ketadi. To`qimani barmoq bilan bosganda gaz pufakchalari ajralib chiqadi. Muskullar qaynatilgan go`shtga o`xshab qoladi. Terini paypaslaganda sovuq bo`lib krepitatsiya aniqlanadi. Davosi : gazli gangrenada yumshoq to`qimalarning suyakka qadar uzunasiga kesiladi, vodorod perioksidli bog`lamlar qo`yiladi. Bemorga 3 – 4 litrgacha suyuqlik kiritiladi, qon qo`yiladi, yurakni quvvatlovchi dorilar, antibiotiklar buyuriladi. Gazli infektsiya bilan kasallangan bemorlar doimiy kuzatuvga va parvarish qilishga muhtoj bo`ladilar. Aretmiya – yurakni retmik qisqarishlari buzilishi yurak aretmiyasi deyiladi. Yurak aretmiyalarining bir turi hayot uchun havfli bo`lmagani holda boshqa turi bemorlarni o`limga olib kelishi mumkin. Etiologiyasi : yurak aretmiyalari har – xil potologik holatlarda uchrashi mumkin.

1. Yurak qon – tomir kasalliklarida : revmatizm, yurakning ishemik kasalligi, gepertaniya, o`pka, yurak va hakazolar. 2. Yurak reflektor ta`sirotlaridan endokrin boshqarishning buzilishidan elektrolit muvozanatning buzilishidan, kislota, ishqor muvozanatining buzilishidan o`zining retmik qisqarishni yuqotadi. 3. Fizik va kimyoviy ta`sirotlar : Alkagolli ichimliklar, jarohat, gepoktsiya, gepertermiya davolash degitalis, siydik haydovchi, simpatomimetiklar ta`siri. 4. Yurak retmining idionitik buzilishlari. Yurak aretmiyalari tasnifi. I. Yurak avtomatizmi buzilishi. ( sinus taxikardiyasi, sinus bradikardiyasi, sinus aretmiyasi.) II. Yurak qo`zg`alishining buzilishi (ekstrasistopiya, paroksizmoltaxikardiya) III. O`tkazuvchanlikning buzilishi : yurak bloki. IV. Titroq aretmiya. Bradikardiya - yurakning sekin urishi. Tinch turganda, uxlaganda yurak sekin uradi. Animiya – kam qonlikda, odam och qolganda ham yurakning sekin urushi kuzatiladi. Geperimiya – to`qimalarda qonni ortiqcha to`planishi. Arteriyal to`la qonlik – arteriyal sistemaga normadagidan ko`proq miqdorda qon kelib turadigan bo`lsa – yu undan oqib ketadigan qon normal miqdorda qolaveradigan bo`lsa, arteriyal to`la qonlik vujudga keladi. Umumiy qon miqdori ko`payganidan yoki qon shakli elementlari masalan : eritrotsitlar soni ortib ketganida ko`riladi. Teri va shilliq parda qatlamlari qizil tusga kiradi. Ishemiya – ( Animiya ) to`qimalarning biror qismida qon miqdorining kamayishi mahalliy kam qonlik animiya yoki ishemiya deyiladi. Kam qonlik ko`pincha tomirlarning bosilishi, qon – tomirlar devorining yallig`lanishi bilan yuzaga keladi. Bunda qonning kamayishi tufayli to`qima oqaradi, hajmi kichrayadi, og`riq paydo bo`ladi.

Staz - lotincha Stasis-to`xtab qolish degan so`zdan olingan. Masalan : qon stazi - qon aylanishi buzilshining bir turi bo`lib , kapilyarlar, mayda venalarda qon oqishi sekinlashadi va to`xtab qoladi. Stazning kelib chiqishiga qarab 2 turi tafovut qilinadi. 1. Infektsion staz. 2. Dimlangan staz. Infektsion staz ko`pincha bolalarda bosh miya kapiliyarlarida, o`tkir yuqumli kasalliklarda (meningit ) polimelitda ko`p uchraydi. Staz oqibatida bemor ko`pincha xushidan ketadi. Dimlangan staz esa yurak paroklarida uchraydi. Stazlar – bosh miya va yurak stazlarida xavflidir. Tromboz – qonning qon tomirlar ichida ivib qolishidan xosil bo`lgan qon laxtalari (tromb) tomir devoriga yopishib normal qon oqishining buzilishidan paydo bo`ladi. Trombozning organizm uchun ahamiyati trombning joylashishiga nechog`li tez paydo bo`lishiga tarqoqligiga, erish jarayonining nechog`li avj olishiga , bemor yoshiga bog`liq. Trombning xosil bo`lish jarayoni asta – sekin ro`y beradi, bu yangidan kengaygan, kallateralar degan nom olgan mayda tomirlar orqali aylanma qon aylanishi paydo bo`lishiga sharoit yaratadi. Emboliya – qon oqishi bilan kelgan moddalarning qon tomirlariga tiqilishidan paydo bo`ladi. Bu moddalar (embol) qattiq, suyuq, gazsimon bo`ladi. Emboliyada qon aylanishi to`satdan bo`ziladi, kallateralar rivojlanishga ulgura olmaydi. Natijada to`qimalar yoki a`zolarning shu qismi nekrozga uchraydi. Bosh miya va o`pka tomirlari emboliyasi xavfli bo`lib, kishining to`satda o`lib qolishiga sabab bo`lishi mumkin. Davosi : konservativ tadbirlar, tomir spazmini yo`qotish va antikoagulyantlar yuborishga qaratilgan . U mi`yorda 70 – 95 bo`lib, 30% gacha kamayishi mumkin. Oyoq baland qilib ko`tarilib qo`yiladi va mutloqo orom beriladi. Yerik arteriyal tomirlar emboliyasida zudlik bilan operatsiya qilinadi, embol olib tashlanadi.

Tibbiy atamalar. Aerob – kislorodli muhitda rivojlanadigan mikroorganizmlar tomonidan qo`zg`atiladi. Anaerob – kislorodsiz muhitda rivojlanadigan mikroorganizmlar tomonidan qo`zg`atiladi. Nekroz - to`qimaning o`lishi. Yotoq yara – teri osti to`qimalarining nekrozga uchrashi. Serroz suyuqlik - yallig`lanishda kuzatiladi. Gazli gangrena – muskullarning shikastlanishi, to`qimada mikrob ajratadigan toksinlar ta`sirida gaz xosil bo`lishi. Aretmiya – yurakning retmik qisqarishining buzilishi. Bradikardiya – yurakning sekin urishi. Geperimiya – to`qimalarda qonning ortiqcha to`planishi Ishemiya – to`qimalarning qonsizlanishi – kamqonlik Staz – to`xtash Tromboz – qonning qon – tomirlar ichida ivib qolishidan xosil bo`lgan laxtalar qon devoriga yopishib qolishi. Emboliya – qon oqishi bilan kelgan moddalarning qon tomirlariga tiqilib qolishi.

A D A B I Y O T L A R 1. N., X., Abdullayev, X., E., Karimov «Pato-fiziologiya»T. : 2000 y. 2. Sh.I. Rasulov «Pato-fiziologiya » Metodik qo`llanma., T. : 1998 y. 3. Lobashev M.E. i dr. Genetika s osnovami seleksii. M.,»ProsveShenie». 1970. 4. Maksudov Z.M. Umumiy genetika. Toshkent. «Ukituvchi», 1981. 5. Xamidov JX. va boshk. Tibbiy biologiya va irsiyatdan kullanma. Toshkent. «Ibn Sino». 1992. 6. Shensov Yu.S. ObShaya sitologiya. MGU. 1978. 7. Alberts B. Molekulyarnaya biologiya kletki. Moskva. 1987 8. www.ziyonet.uz

Похожие

Hujayra va hujayra nazariyasi

Anaerob infeksiya

Immun sistemasi potologiyasi

Nafas potologiyasi. Jigar va buyrak potologiyasi va ikki organning qon aylanishdagi o’xshash tizimi

Qonning shaklli elementlarining potologiyasi