Yuqori bоsmа usulidа bоsish - Техника и технология - Рефераты

Yuqori bоsmа usulidа bоsish

Загружено в:

14.05.2023

Скачано:

0

Размер:

77.5 KB

Yuqori b о sm а usulid а b о sish Reja: 1. Yuqori bosmaning qisqacha tarixi va yangi davri 2. Qanday qilib yuqori bosma o’z dolzarbligini yo’qota boshladi 3. Fotopolimer qoliplarning paydo bo’lishi va yuqori bosmada ro’y bergan o’zgarishlar 4. Yuqori bosmaning hozirgi davrda bozordagi o’rni 5. Yuqori bosmaning ofset va fleksografiyadan farqi 6. Yuqori bosma uskunalarining turlari 7. Nusxadagi bo’yoqlarning yaxshi moslashishi 8. Sozlashda va adadni bosishdagi chiqindilarning kamligi

Yuqori bosmaning qisqacha tarixi va yangi davri Yuqori bosma usuli vujudga kelganiga 600 yilga yaqin bo’lib, bundan 500 yil ushbu usul barcha turdagi matbaa mahsulotlari ishlab chiqarishida asosiy bo’lgan. Biroq XX asrning yarmigacha kitob chop etishda tassavur qilib bo’lmaydigan yuqori bosma usulini yodga olganda, ko’pchilik mutahassislarda tushunmovchilik hosil bo’ladi xolos. «Albatta, kitoblarning ma’lum bir qismini yuqori bosma usuli yordamida chop etilmoqda, va chekka joylarda gazeta uskunalari qolgandir ham… Ammo bunday holatdagi, etiketka va egiluvchan o’rab joylash kabi xizmat ko’rsatishda yuqori bosma haqida jiddiy so’zlash o’rinli bo’ladimi? Qoniqarli javob berishdan avval, yuqori bosmaning oxirgi davridagi rivojlanish tarixiga nazar solamiz. Qanday qilib yuqori bosma o’z dolzarbligini yo’qota boshladi Metall ofset qoliplarning paydo bo’lishi yuqori bosmaning qo’llanishiga ilk marotaba jiddiy zarba berdi. Qoliplarning keyingi holatda qalinligi kamayishi tufayli ularni rotatsion bosmada qo’llash imkoni yaratildi. Yuqori bosmaning «kichik singlisi» - fleksografiya usulining rivojlanish davri etib keldi. Kichik qovushqoqlikdagi bo’yoqlari bilan bosma va oddiy bo’yoq apparatlari bilan uyg’unlikda egiluvchan bosma qoliplarni qo’llash ushbu usulning keng imkoniyatlarini ta’minladi va o’z o’rnida bosilayotgan materiallarning turlarini sezilarli darajada kengaytirdi. Ayniqsa, fleksografiya bosma usuli bozori Amerika Qo’shma Shtatlarida keskin rivojlandi. Yuqori bosma usuli esa ushbu davrda o’ziga xos kamchiliklarni saqlab turdi. Bosmaxona qorishmasi – gartning (qo’rg’oshin asosida) qo’llanilishi, eritishning yuqori harorati, qo’rgog’in va surmaning o’ta zararli bug’larining chiqishi, qoliplarning katta og’irligi va adadining kichikligi kabi ko’pgina muammolarni yaratar edi. Rotatsion qoliplarni tayyorlashda qoliplarning karton nusxalari, ya’ni matritsalarni yasashga to’g’ri kelar edi va ulardan steriotiplar quyilar, bu esa bosma sifatini yomonlashishiga olib

kelar edi. Murakkab va qimmatbaho linotiplarda matnlarni terish ishchilardan yuqori malakani talab etar edi. Tasvirli klishelar rux va magniy plastinalarni edirish orqali tayyorlanar edi. Bu jarayon juda injiq hisoblangan. Bularning bari yuqori bosmaning kitob-jurnal bozoridagi o’z mavqeini butunlay yoqotishiga olib keldi. Uning o’rnini ofset va fleksografiya bosma usuli egalladi. Biroq etiketka bozorida yuqori bosma usuli o’z mavqeini mustahkam saqlashni davom ettirdi. 1950 yillarning boshlarida Yevropada birinchi rulonli o’zi yelimnanuvchi materiallar paydo bo’ldi, va yuqori bosma uskunalari, birinchi supermarketlarning paydo bo’lishi bilan biron bir mahsulotning sotilishiga katta ta’sir ko’rsata boshlagan etiketkalarni chop etishda juda qulay keldi. O’sha davrda murakkab bo’lamagan ishlar tezligi past bo’lgan 1-3 bo’yoqli yarim rotatsion bosma uskunalarda bajarilar edi. Fotopolimer qoliplarning paydo bo’lishi va yuqori bosmada ro’y bergan o’zgarishlar Fotopolimer qoliplarning 70-yillarda paydo bo’lishi yuqori bosmada o’ziga xos bir yangilikni olib keldi. Yuqori bosma egiluvchan fotopolimer qoliplar yarimrotatsion uskunalardan rotatsion uskunalarga o’tish imkonini yaratdi, bu esa unumdorlikni keskin oshirdi. Ushbu holat bilan parallel ravishda uskunalarda birinchi UB- quriydigan qaytaruchi bo’yoqlar qo’llanila boshlandi. UB-bo’yoqlar bilan bosma texnologiyasi tobora mukammallashtirilib borildi, va oqibatda bosma tezligi oshdi va nusxalarning sifati sezilarli darajada yaxshilandi. Bo’yoq apparatlarning o’lchami kichiklashdi va birinchi tijorati chaqqon planetar uskunalar paydo bo’ldi. Yuqori bosmada sifatli o’zgarishlar ro’y berdi. Yuqori bosmaning hozirgi davrda bozordagi o’rni 1980-yillarda yuqori bosma AQSHda rivojlana boshladi. Yaponiya va Evropa davlatlari uskunalari bozori chaqqon edi va Amerika bozoridagi yuqori sifatli

etiketka ulushining 15 dan 20 foizigacha egallab oldi. Ushbu vaqtning o’zida Evropada fleksografiya rivojlanishini davom ettirdi. Fleksografiya UB-bo’yoq va laklari oliy sifatli etiketkalarni bosmada qo’llanishi tobora oshib bordi. UBbo’yoqlarning yuqori qovushqoqlik hususiyati yuqaroq va qattiq qoliplardan foydalanish imkonini berdi, bu esa surkalishni kamaytirdi va nusxa sifatini yaxshiladi. UB-quritish moslamalari fleksografiya uskunalarning standart ko’rinishda paydo bo’la boshladi, biroq bu spirt va suv asosidagi buyoqlar ustidan to’la-to’kis “g’alaba” emas edi. Bunga asosiy sabab UB-bo’yoqlarning bahosi qimmatroq edi. O’sha davrning o’zida yuqori bosma uskunalari ancha avval har bir bo’linmadan keyin UB-quritish moslamasi bilan jihozlanar, chunki oddiy bo’yoqlar katta tezlikdagi singishni ta’minlay olmas edi. Mana shuning uchun ham fleksografiya yuqori bosmani murakkab bo’lmagan etiketka mahsuloti bozoridan siqib chiqardi. Bunday vaziyatda o’rinli savol tug’iladi – nima uchun o’zini yaxshi ko’rsatgan va juda ommabop bo’lgan ofset bosma usuli o’zi elimlanuvchi etiketka bosmada keng qo’llanilmadi? Javob oddiy – juda ko’pgina original loyihaviy echimlar paydo bo’lishiga qaramay, ikkita asosiy muammoni hal etib bo’lmadi. Ulardan birinchisi – qolipni, qolip silindrda mahkamlash uchun klapan juda keng bo’lib chiqar edi, va etiketkalar ishlab chiqarishda ularning oralig’ida juda katta bo’shliqlar qoldirishga to’g’ri kelar edi. Uskunaning startto’xtash prinsipda ishlashidan foydalanilganda, bunda mato bosma bo’linmaga diskret ravishda beriladi va bu rotatsion uskunalarninng asosiy qulayligini yo’qqa chiqaradi. Ayrim bir modellarda klapan kengligini 3 mm gacha yetkazish uddalandi, biroq bu ikkinchi muammodan halos etmadi. Ofset rulonli bosmada nusxaninng turli uzunligi uchun birgina qolip silindrga emas (har bir bo’yoq uchun), balki kassetaga ega bo’lish kerak. Kasseta esa o’z ichiga qolip va ofset silindrlarni oladi, uning bahosi yuqori yoki fleksografik bosmaninng qolip silindrdan anchagina yuqori. Bunday kassetalar, me’yorida ishlashi uchun nusxaning turli uzunligida kamida uchta komplekt bo’lishi kerak (har biri 4-6 kassetadan).

Hozirgi davrda yuqori bosma usuli yordamida Evropada o’zi elimlanuvchi etiketkalarning 40% gacha bosiladi, AQSHda – 15-20%. Yaponiyada ham bu usul keng tarqalgan. Yuqori bosmaninng asosiy qo’llanilishi – yuqori sifatli etiketkalarni tayyorlash, asosan oziq-ovqat, farmatsevtika va kosmetika ishlab chiqarishida. Bu usuldagi bosma vino uchun etiketkalarni tayyorlashda ham keng qo’llaniladi. Yuqori bosmaning ofset va fleksografiyadan farqi Zamonaviy yuqori bosmaning boshqa usullardan asosiy farqlari nimada, birinchi o’rinda fleksografiyadan? Birinchi – bo’yoq apparati quruq ofset uchun bo’yoq apparati bilan deyarli bir xil bo’lgan. U duktor valik va uzatuvchi valiklar tizimidan tashkil topgan. Duktor silindr bo’yoq qutisidan qovushqoq bo’yoqni oladi, uzatuvchi valiklar esa bo’yoqlarni qolipga bir tekislikda etkazish uchun bo’yoqni tarqatib beradi. Bo’yoq qutisi sozlovchi vintlarga ega, ular bo’yoqlarni zonalarga yuborish hajmini sozlash imkonini beradi. Shunday qilib fleksografiya bosma usulidan faqli ravishda, bosma qolipiga kelayotgan bo’yoq hajmini oson o’zgartirish mumkin. Bundan tashqari, ishlov berishni yaxshilaydi. Yuqori bosmaning bosma qoliplari fleksografiyadagilarga juda o’xshash bo’lib, farqi shundaki, ular yupqaroq (0,8-0,95 mm 1,14-1,7 mmga qaraganda) va qattiqroq (shor bo’yicha 65-95 qarshi 50-55 ga). Qattiq qoliplar shtrix va mayda rastr nuqtalarni yaxshiroq ishlab chiqaradi va tarqalib ketishni kamaytiradi. Odatda yuqori bosmada suvda yuviluvchi qoliplar qo’llaniladi, qaysilarni tayyorlash fleksografiyadikidan engilroq va tezroq. Yuqori bosmada qoliplarninng liniaturasi 150-200 Ipi ni tashkil etadi, va bunda bosma sifati ofsetnikiga yaqin emas, balki xuddi shunday, buning ustiga bo’yoq qolipi 0,71-1 mkm ni tashkil etadi, bu esa ofsetdagidan qalinroq – buning oqibatida nusxaninng katta optik zichligi kelib chiqadi. UF-qaytaruvchi bo’yoqlarning avzalligi hammaga ma’lum – yuqori silliqlik, juda yaxshi to’yinganlik, zararli chiqindilarning yo’qligi (eski lampalar ozon chiqarish muammosiga ega edi, ammo hozirda ozon chiqarmaydigan

UFlampalarning zamonaviy turlari qo’llanilmoqda). UF-bo’yoqlar ish tugagandan so’ng uskunalarni yuvib tashlashni talab qilmaydi, ularni kechasiga uskunalarda qoldirish mumkin. Keng tarqalgan ishonchdan farqli o’laroq, etakchi ishlab chiqaruvchilarning UF-bo’yoqlari oziq-ovqat qadoqlash mahsulotlarini bosmada ishlatish uchun sertifikatlashtirilgan (mahsulotga bevosita tegib turmaslik sharti bilan). Shunday qilib, hozirgi vaqtda yuqori bosma o’z imkoniyatlari bo’yicha UFfleksografiya va ofset bosma o’rtasida joylashdi. Yuqori bosmaning zamonaviy uskunalar qay ko’rinishga ega? Yuqori bosma uskunalarining turlari Tuzilish tizmalariga bog’liq holda, konstruktorlik jihatdan barcha tor rulon bosma uskunalar ikkita guruhga bo’linishi mumkin: Birinchi guruh – bo’linmali tuzilgan uskunalar, qachonki har bir bo’yoq, o’zining bosma silindriga ega bo’lgan alohida bosma bo’linmada bosiladi (keyingi holatda, qisqa bo’lish uchun ulani bo’linmali uskunalar deb ataymiz). Bu tizmaning variantlaridan biri uskunaning yarus ko’rinishdagi tuzilishi bo’lishi mumkin. Bunda bosma bo’linmalar ko’pkina holatda ustma ust joylashadi (Gallus R200), hamda boshqa tizma ham, bunda esa har bir ikkita qarama-qarshi bo’linmalar umumiy bosma silindrga ega (Ko-Pack ning ayrim modellari). Kombinatsiyali ko’rinishda bo’lgan uskunalar ham mavjud, masalan, yarusseksiyali ko’rinishda qurilgan. Ikkinchi guruh – markaziy bosma silindri bo’lgan planetar ko’rinishda qurilgan uskunalar. Bunday tipdagi uskunalarda bosma bo’linmalara umumiy bosma silindrga ega, va bo’yoq bo’linmalar qolip silindrlar bilan birga uning atrofida joylashgan (keyingi holatda, qisqacha bo’lish uchun ularni planetar uskunalar deb ataymiz). Birinchi planetar uskunalar 50-yillarning o’ratalarida paydo bo’ldi.

Tor rulon planetar uskunalarning asosiy ishlab chiqaruvchilari – Labelmen, Ko-Pack, Sanki, Taiyo va boshqalar. Bo’linmali uskunalarni OMET, Nilpeter, Gallus, Malbate, Codimag va boshqalar ishlab chiqaradi. Planetar ko’rinishda qurilgan uskunalarning afzalliklari: Planetar uskunalar seksiyali ko’rinishda qurilgan uskunalar oldida bir qator afzalliklari bor: · bosiluvchi materiallar diapazoni kengroq; · nusxada bo’yoqlarning moslashishi yaxshiroq; · sozlash va adad bosmada chiqindilarning (brak) kamligi; · sozlash vaqti kamroq; · o’zgarmas yuqori sifatni saqlagan holda mavjud tezlikning barcha diapazonini qo’llash mumkin; · bosuvchining malakasiga pastroq talablar; · sozlash va ishga tushirishga kamroq vaqt sarflanishi; · planetar uskunalar bo’linmalilarga qaraganda kichikroq hajmga ega. Bosiluvchi materiallar diapazoni kengroq. Bosma silindr yuqori bosma planetar uskunaning “yuragi” hisoblanadi. U juda yuqori aniqlikda tayyorlanadi (urub turish 0,005 mm dan ortiq emas, yuzasining notekisligi – 0,002 mm). Silindri xromlangan fleksografiya uskunalardan farqli o’laroq, yuqori bosma uskunalarda silindr tarang polimer bilan qoplangan, bu qoplamaning vazifasi – bosilayotgan materialga qattiq bosma qolip tomonidan ta’sir etayotgan bosimni mo’tadillashtirish. Planetar uskunalarda bosilayotgan materiallar matosi bosma silindr yuzasiga yotadi va qo’zg’almas holatda (chiziqli deformatsiyalarga olib keluvchi tortuvchi harakatlar yo’q) oxirgi bo’yoq surtganga qadar saqlanib turadi, bu esa yupqa va cho’ziluvchi materiallar uchun o’ta muhim hisoblanadi. Yo’g’on va qattiqroq materiallar katta diametrdagi bosma silindrlarni qoplab turadi (olti bo’yoqli uskunada bo’yoq silindrning diametri – 1 m), bunda matoning imkoni kamroq. Shu vaqtning o’zida seksiyali uskunalarda matolar kichik diametrdagi valiklardan o’tganda seksiyalar oralig’ida, cho’zilishga matolarning qiyshayishiga va

bukilishiga maxkum bo’ladi (aynan karton bilan ishlashga mo’ljallangan seksiyali uskunalarda matolarni o’tkazish tizilmasi, ko’pkina holatda, qing’irlikni kamaytirish uchun o’zgartirilgan, ammo, shunga qaramasdan, qing’irlik o’lchash bari bir yuqori ko’rinishda saqlanadi). Planetar uskunalar qattiq, yomon bukiluvchi materiallar (masalan, egiluvchan plastik yoki qattiq karton) bilan ishlaydi, qaysilarki seksiyali uskunalarda qo’llanilishi mumkin. Masalan, PW seriyadigi Labelmen uskunalarda bosiluvchi materiallar oralig’i qalinligi bo’yicha 25 mkm dan 0,5 mm gacha. Ushbu oraliq asosan ikkita seksiyali uskunalar bilan berkitiladi, qaysilarki yupqa plyonkalar/o’zi elimlanuvchi va o’zi yelimlanuvchi/karton bilan ishlaydi. Nusxadagi bo’yoqlarning yaxshi moslashishi Planetar uskunalarning ikkinchi muhim afzalligi o’tkazishninng yuqori aniqligi va doimiyligidan iborat. Planetar uskunalardagi nusxadagi bo’yoqlarning birlashish aniqligiga seksiyali uskunalarda deyarli erishib bo’lmaydi. Bunga yana o’sha sabab, planetar uskunalarda bosilayotgan material bosma silindrida qo’zg’almas holatda bo’ladi va oxirgi bo’yoq surtilishiga qadar cho’zilish va qiyshashish holatiga tushmaydi. Birlashish ko’ndalang privodkaga, qolip silindrlarga bosim qoliplarni joylashtirish aniqligiga va uskuna bosma apparati o’zining tayyorlash va joylashtirish aniqligiga bog’liq. Planetar uskunalar uchun uzunlikdagi bo’yoqlar uzatilishi deyarli nolga teng, seksiyali uskunalar uchun eng katta uzatilmaslik birinchi va oxirgi bo’yoqlar orasida hosil bo’ladi, va qanchalik bo’yoq qalinligi ko’p bo’lsa, shunchalik birlashishni sozlash qiyinroq bo’ladi. Ayniqsa yupqa va chuziluvchi materiallar bilan ishlash murakkab. Yana bir muhim holat, planetar uskunalarda ish tezligi oshganda, masalan, 30 dan 100 m/daqiqa, o’tkazish o’zgarmaydi. Pranetar uskunalar – o’ta og’ir uskuna. 6-bo’yoqli planetar uskunaning og’irligi 8-9 tonnani tashkil etadi, bu esa seksiyali uskunadan bir yarim ikki

barobar og’ir. Buning sababi, “planetar” uskuna tuzilishi tarkibida bog’liq katta metall tarkibilidir. Og’ir uskuna nihoyatda kam silkinish va barqaror ishlashga moyil. Yana shuni ta’kidlash lozimki, yuqori bosma uskunalari fleksografik uskunalarga nisbatan bir oz sekin ishlaydi. Yuqori bosma usulida ham seksiyali, ham planetar uskunalarninng pasport tezligi odatda 100-120 m/daqiqadan oshmaydi, fleksografiya uskunalarning tezligi esa 150-200 m/daqiqaga etgan. Biroq fleksografiya uskunalarga qaraganda yuqori bosma jarayoni barqaror (bu ko’proq planetar uskunalarga tegishli) va uskunalarning ish tezligi bir tekislikda – 70-90 m/daqiqa. PW seriyadagi Labelmen uskunalarda nusxadagi bo’yoqlarning birikish aniqligi kamida 0,10 mm (erishish mumkin bo’lgan o’lcham 0,05 mm). O’rta hisobda chiziqli seksiyali uskunalar uchun pasport birikish kattaligi (boshqaruvchi aralashmagan holatdagi uskuna ishlayotganidagi privodkaning o’zgarishi) 0,2 mm atrofida o’zgaradi. Sozlashda va adadni bosishdagi chiqindilarning kamligi Planetar uskunaning qurilma tizilmasi sozlashda va adadni bosmadagi materiallarning xarajatida ham yutuqni beradi. Haqiqatdan ham, planetar uskunaning bosma seksiyalar oralig’ida materiallar o’tish yo’li seksiyali uskunalarnikiga qaraganda bir muncha qisqa. Labelmen PW-260R uskunasida birinchi bo’linmadan oxirgisigacha o’tkazishninng uzunligi 3 metrga yaqin. 6bo’linmali chiziqli uskunada bu masofa deyarli 10 barobar katta bo’lishi mumkin! Uskunalarni sozlashda chiqindilar deyarli shunday qiymatda ko’payadi, buning ustiga, seksiyali uskunaning bo’yoqliliga qanchalik ko’p bo’lsa, shunchalik chiqindilar ko’p bo’ladi. Xuddi shunday vaziyatda adadni bosmada ham vujudga keladi. Uskunaning ixtiyoriy to’xtashi materialninng ayrim bir qismini chiqindiga chiqishga olib keladi. O’tkazishning buzilishi aniqlanganda va sozlash ishlarini ish jarayonida bajarganda chiqindi deb uskunadan o’tayotgan materialni, ya’ni bir

necha o’n metrni hisoblash mumkin. Planeter uskunalarda bu qiymat juda kichik, va bu uskunalarning katta barqarorligini hisobga olgan holda esa adad tannarhining farqi juda sezilarli bo’lib chiqadi. Sozlashga kamroq vaqt talab etiladi: Yuqori bosma uskunalarda adadni bosma rejimiga chiqish uchun sozlash vaqti kamroq talab etiladi. Avtomatik yuvish tizilmasi tufayli yuqori bosmaning bo’yoq bo’linmasini to’liq yuvilishi fleksografiyanikidan juda kam miqdorda ortiq vaqt ketadi. Buyurtmani almashtirishdagi sozlash vaqti kamroq sarflanadi, chunki fleksografiya bosmada anikloks valikni almashtirish talab qilinib qolishi mumkin. Bunday holat rangning to’yinganligi etarli darajada bo’lmaganda ro’y beradi. Yuqori bosma bo’linmasida bu muammo bo’yoq uzatish vintini burash orqali hal qilinadi. To’rt bo’yoqda kichik adadlarni chop etganda sozlashning kam vaqti kritik holatda bo’ladi (masalan, 5-10 mingta etiketkalar). Ma’lumki, seksiyali uskunalarda yupqa cho’ziluvchan plenkalarga bosish jarayonida bo’yoqlarning birikishini hosil qilish ayniqsa qiyin va qancha bosma seksiyalar ko’p bo’lsa, shuncha qiyinroq bo’ladi, chunki valiklar orasidan o’tishda plenkaning tortilishiga yana uning qizishi ham qo’shiladi. Biroq planetar uskunalarda bunday «murakkab» materiallar uchun bu bosma tezligi va matoning kengligidan qa’tiy nazar oddiy o’zi elimlanuvchi materiallar kabi tez va oson bajariladi. Planetar uskunalarda bosma sifati, bosma tezligining yoki qalinligining va material turining o’zgarishiga qaramay yuqori saqlanadi, chunki planetar uskunalarda bo’yoqni surganda dinamik bosimlar yo’q. Bosuvchi malakasiga talablar pastroq: Birinchi ko’rinishda, yuqori bosma uskunasida ishlash uchun bosuvchi malakasi fleksografiya uskunasida ishlashga qaraganda yuqoriroq bo’lishi lozim va bu hol yuqori bosmadagi o’zgaruvchi omillarning ko’pligiga bog’liq. Biroq aynan bu holat tajribasi kamroq odamga qonikarli natijani olishga imkon beradi. Muhim omil yana shundaki, yuqori va ofset bosma uskunalarining bo’yoq apparati deyarli bir xil, va bu holat bungacha ofset uskunasida ishlagan bosuvchini tezda o’rgatishga imkon beradi. Labelmen

PW planetar uskunaning ihtiyoriy bir bo’yoqliligi bir odam tomonidan ishlatiladi. Bu mablag’larni tejashga imkon beradi. Montaj va ishga tushushni sozlashga kamroq vaqt sarflanadi: Planetar uskunalarni montaj va ishga tushishga sozlash uchun seksiyali uskunalarga qaraganda ancha kam vaqt sarflanadi. Planetar uskunalarda bosma bo’linmalar (bir bosma apparat) buyurtmachiga bir yagona ko’rinishda keladi. Seksiyali uskunalarda bosma bo’linmalar alohida modullardan iborat bo’lib, ularni buyurtmachining joyida yig’ib sozlash zarur. Alohida bo’linmalarni o’rnatish, montaj qilish va sozlash uchun ancha ko’p vaqt sarflanadi. Odatda, tor rulon planetar uskunalar ikkita asosiy qismdan iborat – o’zining bosma apparati (o’z ichiga bo’yoq bo’linmalar bilan bo’yoq silindrni va yordamchi moslamalari bo’lgan rulonni yoyish va rulon modulni oladi). Planetar uskunalarning zavoddagi termasi yuqori terma sifatni, bosma bo’linmalarning sozlanishi va ularning o’zaro aloqasini kafolatlaydi. Bu esa bosmaning yuqori sifati garovidir. Planetar uskunaning nechta bo’yoqliligidan qat’iy nazar, o’rnatilishi, montaj va ishga tushirilishi, o’rta hisobda uch kundan kamroq vaqtni talab etadi. Olti bo’yoqli seksiyali uskunani ishga tushirish uchun kamida bir hafta talab etiladi. Planetar uskunalar seksiyali uskunalarga qaraganda kichikroq hajmga ega: Olti bo’yoqli Labelmen PW-460 uskunasining hajmi (bosma kengligi 460 mm) – 6x1,8 m. kichikroq hajmlar ishlab chiqarish sathidan yanada jadalroq foydalanish va ijara haki xarajatlarini kamaytirish imkonini beradi. Uskunaning planetar tuzilishi, o’z vaqtida, juda qiska vaqt mobaynida egiluvchan qadoqlash mahsulotlari ishlab chiqaruvchilar tomonidan yuqori baholandi. Yupqa plenkalarda bosmada fleksografiya «planetarkalari» raqobatdan xolis bo’ldi. Uskunalarning farqi turlicha – juda oddiy, ikki-to’rt bo’yoqli apparatlardan (rulon kengligi 10 sm) boshlab, to o’ta kuchli 12-14 seksiyali yuqori samaradolikka ega bo’lgan agregatlargacha (o’zida bir necha xil bosma usulini birlashtirgan va bosmadan tashqari o’ndan ortiq ishlov berish operatsiyalarni bajara oladi).

Mashhur firmalarning tajribasini o’zlashtirgan va pastroq bahoni ta’minlagan ishlab chiqaruvchilarning paydo bo’lishi planetar uskunalarni yanada kerakliroq qildi. Bunday ishlab chiqaruvchilarga Labelmen International ham kiradi. Labelmen uskunalarining universalligi shundaki, yuqori klassdagi uskunalarga (planetar uskunalar) tegishli bo’lgan holda, ular o’z guruhlaridagi xuddi shunday (Sanki, Ko-Pack) uskunalarga qaraganda ancha bahosi pastroq, ya’ni, taxminan, xuddi shunday analogdagi eng yaxshi seksiyali uskunalar bahosi bilan teng. Xitoyda ishchi kuchi ancha arzon (ayrim ma’lumotlarga qaraganda, Yaponiyada ishlab chiqarilgan uskuna tannarxining 40% tannarx ulushi ishchi kuchiga teng keladi). Xitoyda infrastruktura (elektrenergiya, kommunikatsiya, va h.) ham Yaponiyaga qaraganda arzonroq. Firma uskunalarni mukammallashtirish uchun katta mablag’lar sarflamoqda, masalan Labelmen RW-260R uskunasi 1994 yilda chiqarilgandan so’ng bir necha modifikatsiyalari paydo bo’ldi. Bu o’zgarishlar o’z ichiga nafaqat qo’shimcha uskunalar sonining oshishi, balki muhimroq bo’lgan o’zgarishlarni oldi, ya’ni UFquritish moslama lampasi qizdirayotgan mato haroratini kamaytirish uchun sovituvchi silindr o’rnatildi. Bir yarim yil oldin RW-260R uskunasiga analog hisoblangan, faqat rulon kengligi 400 mm bo’lgan RW-460R uskunasi yaratildi va ishlab chiqarishga qo’yildi. Uskuna konstruksiyasi va markaziy silindrni ishlab chiqarishga sarflanadigan harajatlarning kamayishi va bir muncha arzon ishchi kuchidan foydalanishni hisobga olganda Labelmen uskunalarining butun dunyoda ommabopligini ta’minlaydi. PW seriyadagi Labelmen uskunalari Sanki va KoPack firmalarining xuddi shunday uskunalarga nisbatan ancha arzon va narxlari bo’yicha bo’yoqliligi va rulon kengligi bo’yicha bir xil bo’lgan seksiyali uskunalar bilan teng. Bularning bari markaziy bosma silindri bo’lgan Labelmen uskunalarini klassi va narxining solishtirishdagi unikal uskuna bo’lishini ta’minlaydi. Labelmen fleksografiya uskunalar butun Dunyo bo’yicha ommabop. Ushbu firmaning 20 000 dan ortiq bosma uskunalari o’rnatilgan va faoliyat ko’rsatmoqda. O’nlab uskunalar Rossiyada ishlamoqda. Yuqori bosma mavjud va rivojlanmoqda.

Eng yangi yaratishlar juda zo’r tasviriy imkoniyatlar bilan birgalikda yuqori bosma planetar uskunalarining turli tuman mahsulotni bosma (egiluvchan upakovka va o’zi elimlanuvchi etiketkadan boshlab, to karton qutilargacha) uchun juda yaxshi tanlov bo’lishga imkon beradi. Bu mahsulotlarning yagona birlashtiruvchisi, bu – bosma sifatining eng zo’rligidir.

Adabiyotlar: 1. Мирзиёев Ш.М. Миллий тараққиёт йўлимизни қатъият билан давом эттириб, янги босқичга кўтарамиз. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 592 бет. 2. Мирзиёев Ш.М. Танқидий тахлил, қатъий тартиб интизом ва шахсий жавобгарлик - ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 104 бет. 3. Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 488 бет. 4. Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт тараққиёти ва халқ фаравонлигининг гарови. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 48 бет. 5. Helmut Kippxan. Handbook of printmedia: Technologies and Production Methods. Germany, 2014. 6. Yeshbаyеvа U.J. Bоsish jаrаyoni tехnоlоgiyasi: O’quv qo’llanma. T.: Iqtisod moliya. 2010 yil. 288 bet. 7. Yeshb а y е v а U.J. B о sish j а r а yoni t ех n о l о giyasi: L а b о r а t о riya ishini b а j а rishg а mo’lj а ll а ng а n uslubiy qo’ll а nm а . T.: TTYЕSI bоsmахоnаsi. 2013 yil

Похожие

Trаfаret bоsmа. Qisqаchа tаriхi. Zаmоnаviy trаfаret bоsmа хаqidа umumiy mа’lumоtlаr

Tаmpоnli bоsmа umumiy mа’lumоtlаr

Bоsmа qоliplаrning аdаdgа chidаmliligi

Bоsish jаrаyonining nаzаriy аsоslаri

Bоsmа kоntаkti yunаlishidаgi fizik-mехаnik хоdisаlаr