logo
  1. Главная страница
  2. Рефераты
  3. История
  4. Qadimgi Palastin

Qadimgi Palastin

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

36.5 KB
Скачать
Qadimgi Palastin Reja: 1. Palastinning tabiati va aholisi. 2. Miloddan avvalgi III–II mingyilliklarda Palastin. 3. Palastinliklar xo`jaligi. 1. Palastinning tabiati va aholisi. O`rtayer dengizining sharqiy sohilida joylashgan mamlakatlardan biridir. Uning yerlari yassitog`lik va pasttekisliklardan iborat. Mamlakatdan Iordan daryosi oqib o`tib, O`lik dengizga quyiladi: Palastindagi Saron, Ierixon va boshqa tekisliklar serunum bo`lib, Saronni «Jannat bog`i» ga qiyos qilganlar. Bu tekisliklar Kelt daryosi va tog`lar orasida n oqib ch i qadigan soy-jilg`alar suvi bilan sug`orilgan. Palastinning sharqi issiq iqlimli o`lka bo`lib, g`arb tomoni dengiz iqlimiga yaqin bo`lgan. Livon tog`lari va Edamdan qazib chiqariladigan mis konlarini hisobga olmaganda bu yerda qazilma boyliklar kam. Mamlakat o`simlik va hayvonot dunyosiga uncha boy emas. Palastindan Kichik Osiyo, Ikki daryo oralig`i va Misrga boradigan katta savdo yo`llari kesib o`tgan. Arxeolog olimlarning ma `l umotlariga ko`ra Palastinda 80–90 ming yillardan beri odamlar yashab kelgan. Mezolit va neolit davrlarida Palastinda aholi ko`payib termachilikdan dehqonchilikka, ovchilikdan chorvachilikka o`tilib, hunarmandchilik ancha rivoj topgan. U yerda asosan tub joy aholisi hisoblangan xananeylar yashaganlar. O`rtayer dengiziga yondosh joylarda Egey qabilasi – filistimlar yashaganlar. Palastin nomi yahudiycha peleshet so`zidan kelib chiqqan. Bulardan tashqari, mamlakatda amoriylar, yahudiylar va habiriylar yashaganlar. Keyinchalik Palastinga misrliklar, eroniylar, ossuriyaliklar, yunonlar, bobilliklar va rimliklar kirib kelishgan. Palastin Afrika, Yevropa va Osiyo chorrahasida joylashganligi uchun uning aholisi xilma-xil bo `l gan. 2. Miloddan avvalgi III–II mingyilliklarda Palastin. Arxeolog - larning fikricha miloddan avvalgi III– II mingyilliklarda Palastinda dehqonchilik, hunarmandchilik, savdo-sotiq va chorvachilik ancha rivoj topgan. Xo`jalikning rivojlanishi bois mamlakatda oshiqcha mahsulot ishlab chiqarilgan. Odamlar orasida xususiy mulk, mulkiy tengsizlik va tabaqalanish paydo bo`lgan. Mamlakat xo`jaligini boshqarish va tartibga solish uchun davlat zarur bo`lib qolgan. Bunday davlatlar Palastinning Gezer, Megiddo, Laxish, Quddus shaharlarida tashkil topib, ular shahar-davlaflari bo`lgan. Bu shahar-davlatlar baland mudofaa devorlari biian o`ralgan bo`lib, minoralar bilan mustahkamlangan. Har bir shahar-davlat o`ziga mustaqil bo`lib, har birining o`z podshosi, qo`shini, soqchilari, qozi – sudyalari va xo`jalikni boshqaradigan idoralari bo`lgan. 3. Palastinliklar xo`jaligi. Qadimgi palastinliklar tosh, shoxdan yasalgan motiga – ketmoncha, omoch bilan yerni yumshatib, sug`orma va lalmikor dehqonchilik bilan shug`ullanganlar. Ular bug`doy, arpa, tariq, suli va boshqa ekinlarni ekkanlar. Ular bog`dorchilikka katta e`tibor berib, bog`larida anjir, olma, anor, zaytun, uzum yetishtirganlar. Ular maxsus siquv moslamalari yordami bilan uzumdan musallas, zaytundan esa zaytun moyi olganlar. Mamlakatning tog` va dashtlarida-gi yaylovlarda qo`y, echki, qoramol, ot va eshak boqqanlar. Palastinlik - lar dastlab o`zlari uchun zarur buyumlarni yog`och, tosh va suyakdan yasaganlar. Miloddan avvalgi III mingyillikda jez, II mingyillik o` rtalarida temir kashf etilgan. Ana shundan boshlab hunarmandchilik yanada rivoj topgan. Ustalar jezdan pichoq, nayza va kamon o`qlari paykonlari, xanjar, haykalchalar, mehnat va ro`zg`or buyumlari yasaganlar. Temir kashf etilishi munosabati bilan qurol-aslaha, mehnat qurollari va uy-ro`zg`or buyumlarining aksariyati temirdan yasalgan. Temir qurollarni qo`llash xo`jalikning rivojiga yangidan turtki bergan. Bu davrda Palastinda y angi qishloq va shaharlar bino qilingan. Qishloq va shaharlarda me`morchilik, to`qimachilik, kulolchilik, zargarlik, bo`yoqchilik, kemasozlik rivoj topgan. Jun va zig`irpoya tolasidan to`qilgan, chiroyli rasmlar bilan naqshlangan rang - barang matolar mamlakatda va chet ellarda mashhur bo`lgan. Palastinliklar o`zlari ishlab chiqargan mahsulotlarni Misr, Yunoniston, Mesopotamiya, Xett va Finikiyaga olib borib, boshqa buyumlarga almashtirib kelganlar. O`zga mamlakatlarning savdogarlari Palastin shaharlarida savdo ishlari olib borganlar. Savdo suv va quruqlik yoilari orqali olib borilgan. Miloddan avvalgi XIX–XVII asrlarda Palastin shaharlari gullab-yashnagan. 4. Palastinning qo`shni mamlakatlar tomonidan istilo qilinishi. Palastinning yer-mulki, shaharlari va boyliklari qo`shni mamlakat podsholari diqqatini o`ziga tortgan. Asrlar davomida Palastinga goh Misr, goh Ossuriya, Bobil, Akkad va boshqa davlatlarning qo`shinlari bostirib kirganlar. Ular mamlakat boyliklarini talab, aholining bir qismini qul qilib haydab ketganlar. Miloddan avvalgi XIII asrda Frot daryosi ortida yashagan ko`chmanchi yahudiy qabilalari Palastinga bostirib kirganlar. Ular Palastinga o`rnashib Saul ismli kishini podsho qilib saylaganlar. U Isroil davlatini tuzib, filistimlar bilan kurash olib borgan. Jangda Saulning uch o`g`li halok bo`lgan. Bu fojiani eshitgan Saul o`zini qilich tig`iga tashlab oigan. Saul vafotidan so`ng uning kuyovi Dovud (1000–965) Palastinni birlashtirib, Yahudiy podsholigini tuzgan. Dovud Saulning o`g`li Ishvaa`lamni yengib Isroil-Yahudiy podsholigini tuzgan. Dovud davrida Isroil-Yahudiy podsholigi kuchayib, ravnaq topgan. 5. Isroil-Yahudiy podsholigi. Dovud vafotidan so`ng taxtga uning o`g`li Sulaymon o`tiradi. Sulaymon davrida Isroil-Yahudiy podsholigi kuchayib, qishloq xo`jaligi, hunarmandchilik, savdo-sotiq va chorvachilik rivoj topadi. Sulaymon Tir shahridan temirchilarni, Bibl shahridan duradgorlarni chaqirib, mamlakatda qurilish ishlarini avj oldiradi. Tirdan qurilish buyumlari, Kilikiyadan ajoyib zotli otlarni keltirib, mamlakatda sottirgan. U Janubdagi Ofir mamlakatidan yog`och, qimmatbaho toshlar, oltin, kumush, fil suyagi, maymun va tovuslar olib keltirtiradi. Sulaymon qurilish, davlat xarajatlari va qo`shin uchun yangi soliq joriy qiladi. Bu esa xalq ommasi orasida noroziliklar keltirib chiqaradi. Isroilliklar Ierovoam boshchiligida qo`zg`olon ko`taradilar. Qo`zg`olon shafqatsizlik bilan bostiriladi. Ierovoam Misr fir`avini Sheshonk huzuriga qochib ketadi. Miloddan avvalgi 935-yilda Sulaymon vafot etadi, taxtga o`g`li Rovoam o`tiradi. Ierovoam Misrdan katta qo`shin bilan qaytib kelib, Rovoam qo`shinlarini yengadi va Isroil podsholigini tiklaydi. Miloddan avvalgi 930-yili Misr fir`avni Sheshonk qo`shinlari Palastinga bostirib kirib, shahar va qishloqlarni talab, ularni vayron qiladi. Sharqdan esa mamlakatga Ossuriya qo`shinlari bostirib kiradilar. Ossuriya podshosi Salamansar va Sargon II davrlarida Isroil podsholigi ossur qo`shinlari tomonidan tor-mor etiladi. Sargon II miloddan avvalgi 722-yili Samariya shahrini bosib olib, Isroil podshosi Osiyani, 27290 isroillikni asir qilib olib ketadi va ularni Midiya va Mesopotamiyaga joylashtiradi. Isroilga esa aramcy fuqarolarini joylashtiradi. Shu tariqa Isroil podsholigi barham topadi. Ammo keyinchalik Yahudiy podsholigi o`z mustaqilligini biroz tiklab oladi. Ammo Yahudiy podsholigining mustaqilligi uzoqqa cho`zilmaydi. Miloddan avvalgi VII asr oxirida Palastin misrliklar tomonidan bosib olinadi. Miloddan avvalgi 597–586-yillarda Palastin Bobil podshosi Navoxodonosor II qo`shinlari tomonidan istilo qilinadi. Quddus shahri vayron etilib, abolining ko`p qismi Ikki daryo oralig`iga haydab ketiladi. Keyinchalik Palastin, eroniylar. yunon-makedonlar, salavkalar va rimliklar tomonidan istilo qilinadi. Palas-tinliklar Misr, Bobil madani - yatidan bahra olib o`zlariga x os madaniyat yaratadilar. Palastin shaharlarida zargarlik, lemirchilik, duradgorlik, kemasozlik, bo`yoq-chilik, dengizchilik rivojlanib, ayniqsa me`morchilikda katta yutuqlarga erishganlar. Foydalanilgan a dabiyotlar . 1. Arxeologlar hikoya qiladi. To’plam. Toshkent, 1974. 2. Arsixovskiy A. Arxeologiya asoslari. Toshkent, 1970. 3. Askarov A, Alьbaum L.Poseleniye Kuchuktepa. Tashkent, 1970. 4. Borisovskiy A.I. Drevneysheye proshloye chelovechestva. Moskva. Nauka, 1980. 5. Kabirov J, Sagdullayev A.O’rta Osiyo arxeologiyasi. Toshkent, 1990. 6. Muhammadjonov A. Qadimgi Buxoro. Toshkent, 1991. 7. Okladnikov A.P. Paleolit i mezolit Sredney Azii. Vkn. Srednyaya Aziya v epoxu kamnya i bronzi. M. - L., 1966. 8. Tolstov S.P. Qadimgi Xorazm madaniyatini izlab. Toshkent, 1964. 9. Taylor E.B. Pervobыtnaya kul’tura. Per. s angl. D. A. Koropchevskogo.M., 1989. 10. Cheboksarov N.N., Cheboksarova I.A. Narodы, rasы, kulьturiы. M.: Nauka, 1985. 11.O’zbekiston tarixi. Sagdullayev A., Eshov B. tahriri ostida. Toshkent.Universitet, 1997, 2-nashri, 1999.

Похожие

Qadimgi Arabiston
Qadimgi Ossuriya
Qadimgi Arabiston
Qadimgi Xitoy
Qadimgi Eron