ХДП ҳокимият тепасида - История - Рефераты

ХДП ҳокимият тепасида

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

90.5 KB

ХДП ҳокимият тепасида Режа: 1. ХДП ҳокимият тепасида 2. 40 йил давомида “жануб сиёсати” ни амалга ошириш учун ишлатилган катта миқдордаги молиявий харажатлар 3. Сўл марказ (1963-1976 йиллар). 4. Италиянинг констутицион суди 1974 йилда ижтимоий-сиёсий талаблар илгари сурилган иш ташлашлар

ХДП ҳокимият тепасида Христиан-демократлар сиёсатда раҳбарлик мавқеига эга бўлиб олишгач, мамлакат иқтисодиётини тиклаш жараёнини бошлаб юборишди. Бунда, АҚШнинг Маршалл режасига кўра кўрсатган молиявий ёрдами муҳим аҳамият касб этди. Италия 40-50 йиллар орасида Маршалл режаси асосида 3,2 млрд доллар миқдорида молиявий ёрдам олди. Бундан ташқари иқтисодиётни тиклаш ва янада ривожлантириш учун бошқа маблағлардан ҳам фойдаланилди. Хўжалик протекционизми (ассистенциализм, - итальянчада “ёрдам” маъносида), давлат томонидан молиялаш ва кредит бериш, давлат сектори шаклида давлат-монополистик назоратни кучайтириш ва бошқалар шулар жумласидандир. Италиянинг йирик монополист-олигархларида Аньелли, Пирелли, Орландо, Пезенти, Мардзотто, Ферруцци ва бошқа мамлакат иқтисодиётининг ривожланишига катта миқдордаги сармоя (инвестиция)лари билан ўз ҳиссаларини қўшишди. Жаҳон бозорида хомашё ва энергоносители () лар учун қўйилган арзон нархлар, ишлаб чиқаришда фан-техника инқилоби ютуқларидан фойдаланиш, иш ҳақининг ўсишини мажбурий равишда ушлаб туриш (меҳнат самарадорлиги 40% га ўсган ҳолда, реал иш ҳақи бор йўғи 8,9 % га ошди) ва Италиянинг Европадаги иқтисодий интеграция жараёнига қўшилиши (Италия 1957 йилда умумий бозорга аъзо бўлди) нафақат иқтисодиётни тиклашда, балки “Италиянинг иқтисодий мўъжизаси” номини олган иқтисодий тараққиётида қўшимча куч бўлди. 50-60 йиллар бошларида иқтисодий тараққиётдаги юқори суръатлар Италия Миллий даромадининг деярли икки баравар ошишига олиб келди. Инфраструктура, базис ва стратегик жиҳатдан ниҳоятда муҳим бўлган хўжалик соҳаларини ўз ичига олган, кучли давлат сектори юзага келди. Давлат секторида саноатни реконструкциялаш Институти (СРИ) раҳбарликни ўз қўлига олди. СРИ - ҳукумат холдинги ҳисобланиб, 1933 йилдаёқ ташкил топган эди. Иккинчи жаҳон урушидан кейинги даврда СРИ Италиядаги йирик хўжалик комплексларидан бирига айланди. қудратли давлат сектори, ўрта

ва кичик бизнес ҳамкорлигидаги йирик хусусий сектор билан биргаликда фойдали қазилма бойликлари деярли йўқ даражада бўлган шароитда иқтисодиёт структурасини қайта қуриш вазифасини амалга оширди. Италия замонавий технологиялар бўйича чет давлатларининг илғор патентларини сотиб олиш учун катта миқдордаги сармояларни ҳеч аямасдан сарфлади. Ташқарисига “ортиқча” ишчи кучини экспорт қила бошлаган Италияга , АҚШ ва Европа ҳамдўстлиги мамлакатларидан катта миқдордаги сармоя оқиб кела бошлади. Чет эл сармояларининг кириб келиши, Италия иқтисодиётининг тез тараққиё этишига имкон берди. Шу билан бир вақтда йирик миллий тадбиркорлар асосан субподряд ва кооперациялар эвазига кўп сонли кичик тадбиркорларни монополистик ишлаб чиқариш тизимига киритишга мувофиқ бўлдилар. Бундан ташқари, ишчи кучига сарфланаётган ҳаражатларнинг ниҳоятда пастлиги туфайли “теневой иқтисодиёт”нинг имкониятларидан кенг фойдаланилди. (Ҳозир ҳам фойдаланилмоқда). “Теневой иқтисодиёт” мавжудлигининг салбий оқибатлари ҳам бор бўлиб, бунга унинг структурасига мафиянинг кириб келишини мисол келтирсак бўлади. Иқтисодий ўзгаришлар ижтимоий-сиёсий ҳаётда жумладан, италияликларнинг фикрлаш доираси турмуш тарзи ва истеъмол қлиш стандартларида ижобий ўзгаришлар бўлишга сабаб бўлди. Шу билан бир вақтда “иқтисодий мўъжиза” мамлакат учун бир қанча салбий оқибатларни келтириб чиқарди. Чунончи, иқтисодиё тараққиётнинг нотекислиги ва даврийлиги сармоялари ва импорт технологияларига қарамлик, қишлоқ хўжалигининг қолоқлиги, қишлоқ аҳолисининг шаҳарларга лиграцияси (1,8 млн киши), ишизлар сонининг ортиши транспорт ва уй-жой муаммосининг кучайиши, иш ҳақи ҳажмининг секин ўсиши кабилар шулар жумласидандир. Айниқса, “Жануб муаммоси” ўз кескинлигини йўқотмаган эди. Жанубий минтақаларнинг қолоқлиги (олтита жанубий вилоятлар, Сицилия ва Сардиния ороллари) Италиянинг тарихан оғриқли нуқтаси ҳисобланиб, ишлаб чиқарувчи кучларнинг номутаносиб

жойлашишига сабаб бўлаётган эди. 50-йилларнинг бошларида Жанубий ҳудудларнинг мамлакат қишлоқ хўжалигидаги улуши 33,2 % ни, саноат ишлаб чиқаришида эса 15,1 % ташкил этарди. Меҳнат самарадорлиги Шимолий минтақаларга қараганда, анча паст кўрсаткичларга эга эди. Шу билан бир вақтда муаммо нафақат иқтисодий қолоқликда эди. Бунда сиёсий ва ижтимоий соҳалардаги пассивлик ҳам муаммонинг иккинчи томонини ташкил этар эди. Жанубий минтақалар мамлакат ҳудудининг 43 % ташкил этиб, Италия аҳолисининг 1ғ3 қисмидан кўпроғи шу ҳудудда яшар эди. 50-йилларда аҳоли жонбошига тўғри келадиган даромад кўрсаткичи мамлакатнинг қолган қисмидаги даражанинг 50% ни ташкил этар эди. Ишсизлик даражаси шимолий ҳудудлардагига нисбатан икки баравар кўп эди. Бу ер аграр аҳоли ўта зич жойлашган, ишсизлик ва ночорлик қилаётган минтақа ҳисобланиб, маблағ топиш учун иш қидириб мамлакатнинг шимолий ҳудудлари ва хорижий мамлакатларга юз минглаб кишилар кетган эдилар (италиялик муҳожирларнинг 80 % га яқини жанубликлар ҳисобланар эди). Жануб ҳукумат бюджетидан бераётганига нисбатан икки баравар маблағ олаётган эди. Жанубнинг тарихан заиф ривожланиши, аҳолининг ижтимоий ва маданий жиҳатдан қолоқлиги, ҳаётнинг барча жабҳаларида мафиянинг таъсири, мамлакатнинг умуман иқтисодий юксалишига тўсиқ бўлаётган эди. 1950 йилда қолоқ ҳудудларни узоқ муддатли молиялашга мўлжалланган ҳукуматнинг ихтисослаштирилган фонди - Жануб Кассасининг ташкил этилиши билан ҳукуматнинг Жанубий ҳудудларни доимий ва катта миқёсда ривожлантириш сиёсати бошланиб кетди. Жанубий ҳудудлардаги хўжаликларни аралаш (қўшма) корхоналар томонидан молиялаштирилиши қўшимча манба бўлди. Ҳукумат сиёсатида бу масалани ҳал қилиш бўйича иккита асосий йўналиш кўзга ташланди. Дастлаб Жанубий минтақа иқтисодиётини мустақил ривожлантириш концепцияси ишлаб чиқилди. Шу сабабли, қишлоқ хўжалиги, инфраструктура ва кейинчалик саноат ишлаб чиқаришни

ривожлантириш учун катта миқдордаги сармоялар йўналтирилди. Бир неча йилдан сўнг “мухторият” концепцияининг заиф томонлари намоён бўлиб қолгач, бу режа қайта кўриб чиқилди ва 1956 йили “Ванони режасида” (ХДПдаги функционерлардан бири) ифодаланган ғоя қабул қилинди. “Ванони режаси”нинг асоси Жанубий минтақани иқтисодий жиҳатдан юксалтириш учун уни Италиянинг умумий иқтисодий тизимига киритиш ғояси кўзда тутилган эди. Бу ғоя амалий жиҳатдан 60-70 йилларда “сўл марказ” томонидан ҳаётга тадбиқ этилди. 70-йилларда ҳукумат сармояларининг деярли 50 % ини ташкил этган молиявий оқим, Жанубий минтақада ҳаттоки оғир саноатнинг металлургия ва машинасозлик каби соҳаларини ҳам барпо этиш имкониятини берди. Жанубий минтақа қишлоқ хўжалиги устун бўлган ҳудуддан индустрила- аграр ҳудудга айланди. Жанубий минтақанинг тараққиёти Шимолий минтақалардан келаётган маблағ ҳисобига амалга оширилаётгани сабабли, нисбатан кучлироқ ҳисобланган шерик ўз шартномаларини қабул қилдиришга ҳаракат қилиши табиий ҳол эди. Жанубий минтақаларнинг тараққиётидаги тобелик модели сақланиб қолаётган эди. Жануб Шимолнинг манфаатларидан келиб чиқиб ривожланаётган эди. 40 йил давомида “жануб сиёсати”ни амалга ошириш учун ишлатилган катта миқдордаги молиявий харажатлар камтарона бўлсада ўз самарасини кўрсатди. Аҳолининг яшаш тарздаги фарқ 10 % га қисқарди, кўпгина оилалар ҳали ҳам чет мамлакатларда ишлаётган қариндошлари юбораётган маблағлар ҳисобига яшаётган эди. Аҳоли ўсишидаги юқори суръатлар бандлик муаммосини бартараф этиш имконини бермади. Жануб билан боғлиқ яна бир муаммо бўлиб бу ер муаммоси эди. Шунинг учун ХДП ҳукумати ўтказган муҳим тадбирларидан бири ер ислоҳоти эди. Бу ислоҳот деҳқонлар ва ижарачилар томонидан йирик ер эгаларининг бекор ётган ерларини эгаллаб олиш учун мисли кўрилмаган

кенг миқёсдаги ҳаракатнинг юзага келишига туртки бўлди. Оммавий ҳаракатларнинг тазйиқи туфайли христиан демократларнинг ҳукумати Конституциянинг 44 моддасига мувофиқ, 1950 йилда ер ислоҳоти тўғрисидаги қонунни қабул қилди. қишлоқ ва ўрмон хўжалиги министри А.Сеньининг лойиҳаси бу қонун учун асос қилиб олинди. қонунга кўра 8000 га яқин йирик ер эгалари ортиқчасини ҳукуматга сотишлари керак эди. Шундай йўл билан ташкил этилган фондга бундан ташқари, баъзи йирик компанияларнинг ер участкалари ва давлат ерлари ҳам киритилди. Кейинчалик бу фонддаги ерлар қуръа ташлаш орқали аниқланиб, 30 йил муддат ичида нархини тўлаш шарти билан муҳтож деҳқонларга сотилди. Тўғри, ер ислоҳоти барча ерсиз ва кам ерли деҳқонларнинг истакларини рўёбга чиқара олмаган бўлсада, кўпгина (200 мингга яқин) кишилар ўз аҳволларини яхшилаб олишди. Христиан демократларнинг ташқи сиёсат соҳасидаги кўра ғарб цивилизацияси қадриятларининг устунлигини тан олиб ва АҚШ билан яқинлашишни кўзда тутар эди. Италия НАТОнинг ташкил этилишида иштирок этди ва унинг ҳудудида НАТО ҳарбий қўшилмалари ва штаблари жойлаштирилди. Италия ҳукумати билан АҚШ ўртасида “мудофаа мақсадида ўзаро ёрдам кўрсатиш” битими имзоланди. Унга кўра, АҚШ Италияга қурол-яроғ етказиб бериши, Италия томони эса ҲҲК ва ҲДК базаларидан фойдаланишга рухсат бериши керак эди. ХДПнинг ташқи сиёсатида АҚШ билан яқинлашиш йўлини тутиши сўл оппозиция, асосан социалистлар ва коммунистлар томонидан танқид остига олинди. Италиянинг сиёсий истеблишментида ХДП центристик позицияда бўлиб, ҳукумат бошқарувида ижтимоий консерватизм унсурларидан ташқари, ижтимоий найранглардан ҳам кенг даражада фойдаланар эди. Оммавий ҳаракатларнинг сиқуви остида ХДП, баъзан ижтимоий масалаларда меҳнаткашларга ён босишлар беришга мажбур бўлар эди. Шу билан бирга, айрим ҳолатларда бундай чиқишларда иштирок этган намойишчиларни жазолаш ва қатағон қилиш чоралари ҳам қўлланилди.

Бунда асосан моторлаштирилган полициянинг махсус бўлинмалари (челере) астойдил “хизмат” қилишди. Бу оппозицион потенциалнинг тўпланишига сабаб бўлди. 1953 йили ўтказилган навбатдаги парламент сайловларида ХДП 50 % лик маррани эгаллай олмади. Де Гаспери истеъфога чиқди ва бир йилдан сўнг вафот этди. Де Гасперининг кетиши ХДПнинг сиёсий йўлига ўз таъсирини кўрсатмасдан қолмади. Энди ҳукуматга бошқа кишилар интилаётган эди. ХДПда ўнг қанот (гасперистлар) вакилларининг таъсири заифлашиб, социалистларга каолицияни таклиф этган сўл қанот вакилларининг мавқеи ошди. Лекин умуман олганда, ХДПнинг сиёсий котиби Аминторе Фанфани бошчилигидаги центристик фракция устун эди. А.Фанфани бошчилигида бир неча бор 50,60 ва 80 йилларда ҳукуматлар тузилган эди. Сўл марказ (1963-1976 йиллар). 50 йиллар ва 60 йиллар бошлари, яъни “иқтисодий мўъжиза” даврида халқ хўжалигини ривожлантиришдаги салмоқли ютуқлар ва шунингдек сиёсат майдонида ХДПнинг устунлиги Италиядаги бошқа сиёсий партияларнинг биринчи навбатда - ИСП ва ИКП нинг сиёсий йўналишларини қайта кўриб чиқишни талаб қилди. Пьетро Ненни бошчилигидаги ИСП раҳбарияти: оппозицион партия статусидан воз кечди ва ҳукумат тепасига чиқиш учун кураш бошлади. ИСП коммунистлар билан алоқани узди. Компартия эса “социализмга боришнинг итальянча йўли” стратегиясини қабул қилди. Бу стратегиянинг асосида монополияга қарши фаол ва оммавий кураш олиб бориш, барча антимонополистик кучларни ўз томонларига оғдириб олиш, Социализмга тинч йўл билан босқичма-босқич ўтиш кўзда тутилган эди. ХДП сўл партияларнинг жамиятдаги сиёсий мавқеи ва электорати сонининг бораётганини эътиборга олиб, ҳокимиятга интилаётган ИСПни ўзига қаратиб ва ИСДП томонидан ҳам қўллаб-қувватланишга ҳаракат қилди. Шу йўл билан ХДП жамиятда ўз мавқеини мустаҳкамлаб олишни кўзда тутиб, “сўлмарказчилик” стратегиясини илгари сурди. Сўлмарказчилик

стратегияси ХДПнинг сўл партиялар билан парламент ва ҳокимият бошқарувида ҳамкорлик қилишидан ташқари, христиан демократлар томонидан сўл партияларнинг (компартия бундан мустасно) баъзи бир талабларини қабул қилишини ҳам билдирар эди. Чунки, реакционер сифатида танилган Пий Х11 нинг вафотидан сўнг (1958) унинг ўрнига келган рим папаси Иоанн ХХ111 христиан демократлар янги стратегиясининг тасдиқланишига деярли ҳеч қандай қаршилик кўрсатилмади. Иоанн ХХ111нинг “Пацем ин террис” (“Ер юзида тинчлик бўлсин”) номли энцикликининг асосида турли хил сиёсий оқимларнинг ҳамкорлиги ва ер юзида тинчликни мустаҳкамлаш ғоялари устун эди. Черковнинг кенг халқ оммаси билан алоқалари масаласидаги муаммо бўйича янгиланиш тарафдорлари ва консерваторлар ўртасида келишмовчиликлар мавжуд бўлиб, бу курашда янгиланиш тарафдорларининг қўли баланд келди. Шу билан бир вақтда ҳукумат ичкарисида тез-тез рўй бериб турган инқирозлар, ХДПнинг сиёсат майдонидаги якка ҳокимлик даврига чек қўйилаётганини кўрсатиб турар эди. ХДП нинг 1962 йилда бўлиб ўтган съездида “сўлмарказчилик” стратегияси тасдиқланди. Христиан демократларнинг вакили А.Фанфани христиан демократлар, социал демократлар, республикачилар вакилларидан ташкил топган биринчи ҳукуматни тузди. Бу сўлмарказчилик стратегиясини амалга ошириш учун қилинган биринчи уриниш эди. 1963 йилдан бошлаб эса, “сўлмарказчилар” ҳукумати таркибига Италия социалистик партиясининг вакиллари ҳам киритилди. 1963-1968 ва 1974-1976 йилларда юқоридаги ҳукумат бошида Италиянинг кўзга кўринган сиёсий арбобларидан бири Альдо Моро турди. Христиан демократларнинг вакили Альдо Моро сўл партиялар билан ҳамкорлик қилиш тарафдори бўлиб, инсон сифатида юксак ахлоқий принципларга қатъий амал қилувчи бирор бир можароли ишга аралашмаган сиёсатчи сифатида обрў қозонган эди. А.Моро (1916-1978 йиллар) университетини

юриспруденция ихтисослиги бўйича тамомлагач, ҳуқуқ фалсафаси бўйича доктор бўлди. Иккинчи жаҳон урушида қатнашди. Худога ўта ишонувчи А.Моро дастлаб ёшлар ташкилоти ҳисобланган университетлардаги католикларининг Федерациясида, сўнгра эса ХДПда фаолият кўрсатди. Сиёсий фаолиятини эрта бошлаган А.Моро, ўзининг юксак интеллектуал потенциали ҳамда тиришқоқлик, чидамлилик, сабр-бардошлик, қатъийлик каби ижобий хислатлари туфайли сиёсат майдонида Де Гаспери даражасидаги йирик сиёсий арбоб сифатида шаклланди ва танилди. Унинг энг кўзга кўзга кўринган хизматларидан бири ХДПдаги стратегиянинг ўзгариши бўлди десак, муболаға бўлмайди. Чунки, унинг даврида ХДП де Гаспери давридаги марказчиликдан “сўлмарказчилик” стратегиясига ўтди. А.Моро халқ орасида сўл партиялар, жумладан коммунистик партиянинг катта обрўга эга эканлигини ҳисобга олиб ва уларнинг иштирокисиз ҳеч қандай умуммиллий масалаларни ҳал этиб бўлмаслигини биринчилардан бўлиб тушуниб етди. А.Моро ХДПдаги консерватив оқимнинг очиқчасига жиддий қаршилик кўрсатишга қарамасдан, нафақат социалистлар, балки коммунистлар билан ҳам ҳамкорлик қилиш тарафдори бўлиб чиқди. Умрининг охиригача қатъий христиан демократ бўлиб қолган А.Моронинг фикрича, ХДП ҳар қандай шароитда ҳам ўзининг сиёсий ҳукмронлигини йўқотмаслиги керак деб ҳисоблар эди. Сўл марказчи ҳукумат бир қанча ислоҳотларни амалга оширди. 1962 йилда иқтисодиётнинг муҳим соҳаларидан бири ҳисобланган - электро энергия ишлаб чиқариш саноати миллийлаштирилди (давлат тасарруфига ўтказилди). Натижада кучли давлат “Бирлашган миллий электроэнергия саноати” ташкил топди. Давлат тасарруфига ўтказишга мўлжалланган йирик хусусий компанияларнинг эгалари, мулклари эвазига ҳукуматдан катта миқдорда компенсация олдилар ва бу маблағларни саноатнинг бошқа соҳаларига ишлатиш имкониятига эга бўлдилар. 1965 йилда давлат сектори учун мажбурий режалаштириш амалга оширилди. 1967 йилдан бошлаб эса миллий 5-йиллик режалаштириш жорий этилди. Шу билан бир

вақтда, давлат режаларининг директивалари, хусусий сектор учун мажбурий эмас эди. Таълим тизимидаги ислоҳотга кўра, тўлиқсиз ўрта мактабларда ўқувчиларни 14 ёшгача бепул ва мажбурий ўқитишни амалга ошириш бўйича конституцион принцип жорий қилинди. Ишчиларнинг ҳаётида катта ижобий ўзгаришлар рўй берди. Улар иш ҳақининг оширилиши иш ҳақининг минтақавий даражаларини бартараф этилишига, саноатда меҳнат қилаётган ишчиларга бир ҳафтада 40 соатлик иш кунини жорий этишга касаба уюшмаларининг ҳуқуқларини кенгайтириш ва пенция таъминотини яхшилашга муваффақ бўлдилар. Аммо, сўл марказ ўз фаолияти давомида баъзи бир иқтисодий муаммоларга ҳам дуч келди. Бу даврга келиб иқтисодий вазият янада оғирлашди. “Иқтисодий мўъжиза” даври тугаб, Италия иқтисодиётининг ўсиш суръатлари пасайди ва 60-йилларнинг ўрталарига келиб, инқироз нуқтасигача бориб етди. 1974-1975 йилларга келиб эса, Италия ҳам жаҳон иқтисодий инқирози гирдобига тушиб қолди. Миллий даромадни тақсимлаш, такрор ишлаб чиқариш структураси ва механизмидаги номутаносибликлар жиддий келишмовчиликларни келтириб чиқарди. Жаҳон бозорида нархларнинг кескин ошганлиги туфайли, иқтисодиётни хом ашё ва ёнилғи билан таъминлаш муаммоси янада кучайди. Касаба уюшмалари фаолиятининг кучайиши ва стачкаси курашнинг ўсиши туфайли мамлакатдаги ижтимоий-иқтисодий вазият кескин ўзгарди. Инқирозлар туфайли ҳукумат ва тадбиркор доиралар иқтисодий стратегияларга ўзгартиришлар киритиш, ривожланган ғарб давлатларидан модернизациялашнинг илғор методларини ўрганиш ва жорий этиш каби вазифаларни амалга оширишга мажбур бўлди. Италия тадбиркорларининг элитаси мамлакатни кучли еттилик сафида сақлаб қолишга ҳаракат қилди. Ўша даврда Италиядаги иқтисодий тараққиётнинг экстенсив модели ҳам ўз потенциалини батамом тугатмагани туфайли, 70-йилларнинг ўрталарига келиб, кун тартибида иқтисодий тараққиётнинг экстенсив йўлларини юқори

технологияли жараёнлар билан алмаштириш масаласи юзага келди. Аввалги иқтисодий модельдан тез суръатларда ажралишнинг имконияти йўқлиги, Италия иқтисодиёти ички қайта қуришларни амалга оширмаганлиги туфайли 70-йилларда жаҳон бозорида ноқулай аҳволда қолди. Иқтисодий тараққиётдаги нотекислик меҳнат муносабатлари ва ижтимоий соҳага салбий таъсир кўрсатар эди. Касаба уюшмаси ва коммунистик партия талабаларни қўллаб- қувватлади. 1968 ва 1969 йилларда пенсия ислоҳотини ўтказиш ва уй-жой муаммосини бартараф этишни талаб қилиб чиққан иккита йирик умуммиллий иш ташлашлар бўлиб ўтди. Ҳукумат маълум бир ён босишларни халқ квартираларини қуриш учун катта миқдорда маблағ ажратиб, 1969 йилнинг “жазирама кузи”да янада яхшироқ шарт- шароитларни таъминлаб берадиган янги жамоа шартномаларини тузишни талаб қилиб, миллионлаб кишилар иш ташладилар. Бунинг натижасида 1970 йилнинг май ойида меҳнаткашларнинг ҳуқуқлари стату қабул қилинди. Бу статутга кўра касаба уюшмаларининг корхонадаги ўрни аниқланди ва корхона эгаларининг ишчиларни ишдан бўшатиш имконияти чегаралаб қўйилди. Италиянинг констутицион суди 1974 йилда ижтимоий-сиёсий талаблар илгари сурилган иш ташлашлар ни қонуний деб тан олишга мажбур бўлди. Иш ташлашлар орқали эришилган ютуқлар туфайли касаба уюшмаларнинг таркиби ва таъсири янада ортди. 1969 йилдан бошлаб касаба уюшмалари ва ҳукумат вакиллари ўртасида ўтказилаётган музокаралар доимий ҳолатга кирди. 1970 йилда сўл кучлар никоҳда ажралишларга рухсат берадиган қонунни қабул қилдиришга эришди. Черков расм-русумларига кўра никоҳ бузилмас деб ҳисоблансада, 1974 йилда ўтказилган референдум никоҳдаги ажралишларнинг қонунийлиги масаласида катта овозга эга бўлди. Шундай қилиб, сўл марказ ҳукумати иш ташловчиларнинг асосий талабларини бажариб, катта ён босишлар қилишга мажбур бўлди.

Адабиётлар : 1. Новейшая история стран Европ ы и Америки XX век. Частъ 2 (1945-2000) М., 2001. 2. З.Р.Нуриддинов “Ғарб мамлакатларининг энг янги тарихи” (1939-1971). Т., 1976 й. 3. Г.Ҳидоятов, Х. Ғ уломов. Всемирная история стран Западной Европы и Америки. (1946-1995). Т. , 1999 й. 4. Новая и новейщая история. 1990 й. № 5. 5. Криговуз И.М. Крушение “реального социализма” в Европ е и судьбы освобод н вшихся народов. М. , 2001.

Похожие

Сиёсий экстремизм ва терроризм

80-йилларда Италия

Узбекистонда давлат мустакиллигининг кулга киритилиши. Хукукий демократик давлат ва фукаролик жамияти асосларининг барпо этилиши

Узбекистонда давлат мустакиллигининг кулга киритилиши. Хукукий демократик давлат ва фукаролик жамияти асосларининг барпо этилиши

Италия 1945-2005 йилларда