Germaniyaning Birlashtirilishi - История - Рефераты

Germaniyaning Birlashtirilishi

Загружено в:

26.09.2022

Скачано:

0

Размер:

67.5 KB

Germaniyaning Birlashtirilishi Reja: 1. XIX asrning 50-60-yillari boshida german davlatlarining ijlimoiy-iqtisodiy va siyosiy ahvoli. 2. Prussiyada konsigtutsiyaviy nizo va Otto fon Bismarkning hokimiyatga kclishi. 3. Bismark tashqi siyosatining muvaffaqiyatlari. 4. SHimoliy Germaniya ittifoqining luzilishi va Germaniyaning birlashtirilishi.

XIX asrning 506 – 60 yillari boshida German davlatlarining ijtimoiy- iqtisodiy va siyosiy ahvoli Germaniyada 1848-1849 yillar inqilobi o`zining bosh vazifasi siyosiy jihatdan tarqoq Germaniya davlatlarini yagona markazlashgan davlatga birlashtirish masalasini hal qilmadi. Avstriya va Prussiya gerrnan davlatlari orasida hukmronlik qilish uchun o`zaro kurashni davom ettirdilar. Bu borada 1849 yili Prussiya ayrim muvaffaqiyatlarni qo`lga kiritdi. May oyida Prussiya. Gannover va Saksoniya "Prussiya uniyasi" yoki "Uch qirol uniyasi" deb atalgan ittifoq tuzdilar, keyin unga yana Germaniyaning 28 ta katta kichik davlallari ham qo`shildi. 1850 yil marlida bu yangi ittifoqning ta`sis majlisi chaqirilib, u ittifoq konstitutsiyasi loyihasini muhokama qildi. Inqilobni butunlay bostirishga crishgan Avstriya Rossiyaning qo`llab-quvvatlashi bilart Prussiya boshchiligida bunday ittifoq tuzilishiga e`tiroz bildirdl. Nihoyat, Prussiya va Avstriya vakillari bilan Rossiya podshosi Nikolay I 1850 yil oktyabrda Varshavada qilgan suhbatida Avstriyani quwatlashini qat`iy ravishda ma`lum qildi. Prussiya Germaniya davlatlari orasida hukmronlik uchun o`zining davolaridan voz kechdi. Noyabr oxirida Prussiya Avstriya bilan Olmyutsda Avstriya boshchiligida sobiq Germaniya ittifoqini tiklash haqida bitim imzoladi. Germaniya davlatlarini Prussiya boshchiligida birlashtirish uchun bo`lgan dastlabki urinish shu tarzda natijasiz tugadi. 1850 yil dekabrda Manteyfel prezi dent-mini str lavozimiga o`tishi bilan Prussiyada rcaktsiya davri boshlandi. 1851 yil oktyabrda Prussiya qiroli konstitutsiyani bekor qilib, ochiq ravishda absolyutizmni mustahkamlashga kirishdi. Germaniyaning boshqa davlatlarida ham reaktsiya boshlandi. 10 yil davom etgan og`ir siyosiy zo`rlik davri, Germaniya davlatlarini inqilobdan oldingi holatga qaytara olmadi. Germaniya feodal munosabatlarni tugatib, burjua yangilanishlari yo`liga o`tdi. 1857-1859 va 1866-1867 yillardagi iqtisodiy inqirozlarga qaramasdan Germaniyada sanoat to`ntaruvi muvalTaqiyatli ravishda amalga oshirildi. Dunyoning qudratli sanoat mamlakatlari orasida Angliya va AQSh dan so`ng 3-

o`rinni egalladi. Germaniyada sanoat rivojlanishining bosh sababi qishloq xo`jaligida feodal munosabatlarni tugallanganligi edi. 1850 yil 2 martda Prussiyada dehqonlarni feodal majburiyatlardan to`lov asosida ozod qilish to`g`risida farmoyish chiqdi. 50-yillarda Germaniyaning Vyurtemberg, Baden, Gessen, Saksoniya kabi bir qator davlatlarida ham agrar islohotlar o`tkazildi. 1834 yilda Prussiya pariamenti uchun bo`lgan saylovlarda liberallar g`alaba qildi. Libcrallarning barcha oqimlari Germaniyani birlashtirish uchun kurashdilar. Bu davrda Germaniyani birlashtirishning ikki yo`H mavjud bo`lib. biri "quyidan`" - xalq ommasining knyazlik sulolalarining hukmronliklariga qarshi inqilobiy kurashi asosida birlashtirish bo`lsa, ikkinchisi Germaniya davlatlarini Avstriya yoki Prussiya boshchiligida -"yuqoridan" birlashtirish edi. Keyingisi sulolalararo urushiar diplomatik muzokaralar va kompromisslar asosida amalga oshirilar edi. 1859 yil xalqaro siyosiy inqiroz yuz berdi. Itatiya shimolini. Gabsburglar hukmronligidan ozod etish uchun Avstriyaga qarshi Fransiya va P`emont urush boshladi. Fransiya tomonidan Reynning so`l qirg`oqlaridagi german yerlarini bosib olish xavfi tug`ildi, chunki Napoleon III mazkur hududni Fransiyaning qonuniy mulki, deb bilar edi. Germaniyaning mustaqilligi va uni birlashtirish istiqboltari xavf ostida qoldi, urush tezda Avstriyaning mag`lubiyati bilan tugadi. Avstriya Fransiya - Sardiniya urushida Italiya liberal burjuaziyasining g`alabasi Germaniyani Prussiya Gogenlsollernlari hukmronligi ostida birlashtirish tarafdorlari bo`lgan ncmis liberallarini ruhlantirdi. 1859 yil nemis ishchilarining ma`rifatchilik fereyentari tuzildi. 1859 yilning kuzida shimoliy german davlatlarining burjuaziyasi gannoverlik advokat Bennisen boshchiligidagi "Milliy ittifoq" deb atalgan siyosiy tashkilot tuzdilar. Bu tashkilot german daviatlarini Avstriyasiz Prussiya hukmronligida birlashtirishga harakal qildi. Bu german davlatlarini birlashtirishning "Kichik germaniya" tuzish rejasi deb ataladi. ``Kichik Germaniya" rejasi Baden, Vyurtemberg, Bavariya kabi davlatlarda

qo`Ilab qo`vvallanmadi. Chunki bu german davlallari aholisining azaldan prus amaldorlari va zobitlariga nafrati kuchli edi. Bundan tashqari, u yerlardagi burjuaziya sanoat sohasida ancha zaif bo`lib, prus burjuaziyasining iqtisodiy raqobatidan hayiqar edi. Shuning uchun janubiy German davlatlari o`z mustaqilligini saqlab qolishga harakat qildi. 60-yillarning boshlaridan mazkur german davlatlari o`zlari uchun nisbatan havfsizroq deb bilgan Avstriya bilan yaqinlasha boshladilar. Bavariya liberallarining tashabbusi bilan avstriya boshchiligida "Buyuk Germaniya" tuzish tarafdorlari 1867 yilda Milliy ittifoqqa qarshi "Islohotlar ittifoqi"ni tuzdi. Rossiyada konstitutsiyaviy nizo va Otto Fon Bismarkning hokimyatga kelishi Italiyadagi voqealar ta`siri natijasida prus burjuaziyasi safida birlashtirishning turli yo`llari tarafdorlari o`rtasidagi kurashning keskinlashuvi Prussiya hukumatining siyosatiga ham ta`sir qildi. Yangi qirol Vilgelm 1 Manteytclni iste`foga chiqarib islohotlar o`tkazishga va`da berdi. Ammo islohotlar boshlash taraddudi cho`zilib ketishi natijasida hukumat bilan davlatdagi burjua muxolifati o`rtasida to`qnashuvlar boshlandi. To`qnashuvlar keyinchalik konslitutsiyaviy nizo, deb atalgan siyosiy inqirozga sabab bo`ldi. Bu nizoni 1860 yil fevralda harbiy ministr fon Roonning harbiy islohotlar haqida landtagdagi bildirgan takliti kellirib chiqardi. Prussiya hamon armiyaga suyanuvchi davlat bo`lib, unda yunkerlar hukmron mavqega ega edi. Yunkerlar liberal burjuaziya talablariga qarshilik ko`rsatayotgau asosiy kuch edi. Harbiy islohotlar to`g`risidagi fon Roonning loyihasi harbiy muddatini 2 yildan 3 yilga ko`paytirish, armiya hajmini oshirish va uning tuzilishini o`zgartirishdan iborat edi. Shahzoda regent Vilgelm (1861 yildan Vilgelm I Prussiya qiroli) Yevropa kontinentida bo`lishi mumkin bo`lgan xalqaro nizotar uchun katta hajmdagi zamonaviy armiya tuzishda va yunkerlarni mavqeini mustahkamlashga harakat qildi. Muntazam armiya safidan Napoleon urushlari davrida tuzilgan landver, deb ataluvchi xalq lashkarini chiqarib tashlash ham rejalashtirilgan edi, chunki landverdagi zobitlik lavozimlarini

aksariyatini burjuaziya vakillari egallagan edi. Landtag mazkur loyihani rad etdi, biroq, hukumatga 9 mln. taler miqdorida favqulodda harbiy harakatlar uchun mablag` ajratdi. Ushbu summa taklif etilgan harbiy islohotlar loyihasini amalga oshirish uchun sarflandi. Liberal burjuaziya vakillarining 1861 yilda tashkil qilingan "Progressistlar partiyasi" parlamentda qirol va hukumatga qarshi kurash boshladi. 1861 yilga landtag saylovlarida progressistlar katta muvaffaqiyat qozondilar. Yangi saylangan deputatlar palalasi bilan hukumat o`rtasida yangidan kurash boshlandi. 1862 yilning 11 martida qirolning maxsus farmoyishi bilan deputatlar palatasi tarqatib yuborildi, liberal ministrlar iste`foga chiqarildi. Qirol liberallashtirish siyosatiga chek quydi. Ko`pgina shaharlarda aholining hukumatga qarshi norozilik chiqishlari bo`lib o`ldi. 1862 yil bahoridagi yangi saylovlarda progressistlar yana g`alaba qozondilar. Progressistlar hukumatga bosim o`tkazib, agar ularning talablari bajarilmaydigan bo`lsa, harbiy soha uchun mablag`lar ajratishni to`xtatishini ma`lum qildi. Keyinroq, harbiy kredillarni to`xtatilishi siyosiy inqirozni juda keskinlashtirdi, qirnl hatto laxtdan vo/ kechishga ham tayyor turdi. Ammo prus yunkerlarining konservatik militaristlari boshqacha yo`l tutdilar. Ularning taklifi bilan 47 yoshli Otto fon Bismark 1862 yil 24 sentyabrda qirol tomonidan prezidcnt - ministr (bosh ministr) qilib tayinlandi. Otto fon Bismark (1815-1898) kelib chiqishi va tabiatiga ko`ra haqiqiy y tinker edi. U butun umri davomida Prussiya taxtiga sodiqlik bilan xizmat qildi va Germaniyada Prussiya hukmronligini o`rnatish tarafdorlarini qo`llab-quwatladi. Bismark "men birinchi o`rinda prusman va undan keyin nemisman" degan iborasi ham yuqoridagi fikrimizni tasdiqlaydi. Bismark o`zining 1848-1849 yillar inqilobi davrida demokratiyaga qarshi chiqishlari bilan rna`lum bo`lgan edi. Uning "1848-1849 yillar inqilobining eng katta xalosi shu cdiki zamonning muhim masalalarini aksariyat nutqlar va qarorlar bilan emas, balki qilich va qon bilan yechiladi" degan iborasi Germaniyani birlashtirish uchun mayda va o`rtacha gcrman davlatlaridagi partikulyarlik va legitimistik qarshiliklarni, umrini yashab bo`lgan Germaniya ittifoqini va Avstriya ta`sirini tugatishni nazarda tutar edi. Chunki Bismark juda boy

siyosiy va diplomatik tajribaga ega bo`lib, Germaniyam` birlashtirish arafasida mavjud bo`lgan ichki va lashqi siyosiy vaziyatni munosib baholab, mamfakatning iqtisodiy laraqqiyolini ta`minlash uchun siyosiy tarqoqlikka barharn berish lozimligini tushungan edi. Xalq ommasining inqilobiy chiqishlaridan vahimaga tushgan burjuaziya Bismark hukumatiga yon berishga majbur bo`Idi. 1863 yil mayda sanoati rivojlangan Saksoniyaning Leyptsig shahrida liberal burjuaziyadan mustaqil holda Ferdinand Lassal boshchiligida "Umumgerman ishchilar ittifoqi" tuzildi, ittifoqning asosiy maqsadi ishchilarning umumiy saylov huquqini qo`lga kiritish orqali tinch yo`l bilan sotsializmga o`tish edi. F.Lassal uinumiy saylov huquqini joriy qilish haqida Bismark bilan muzokaralar ham olib bordi. German davlatlarida ishchilaming namoyishlari va professional harakatlari 1863-1865 yillarda o`zining eng yuqori bosqichiga yetdi. Harakat davomida nemis ishchilari orasida Avgusl Bebel (1840- 1913) va Vilgelm Libknext (1826- 1900) kabi siyosiy rahnamolar yetishib chiqdi. F.Lasaldan farqli rayishda V.Libknext va A.Bebcl Germaniyani "quyidan" - inqilobiy yo`l bilan birlashtirish orqali respublika o`rnatish uchun harakat qilib, Bismarkning "qilich va qon" bilan birlashtirish siyosatiga qarshi kurashdilar. Bismark tashqi siyosatining muvaffaqiyatlari Yevropa markazida yangi qudratli davlatni paydo bo`lishida Prussiya maniaatiga mos keladigan qulay tashqi siyosiy vaziyat yuzaga kelgan edi. Prussiya boshchiligida Germaniya davlatlarini birlashtirishga faqat Avstriya va Fransiya qarshilik ko`rsatayotgan edi. Rossiya podshosi Alcksandr 11 Prussiya bilan avvalgidek, Yevropada inqilobiy xavfga qarshi hamkorlikda kurash olib borishda, Sharqda o`zining mavqeini mustahkamlashda va 1856 yilgi Parij sulb shartnomasini qayta ko`rib chiqish uchun uning yordamiga umid qilmoqda edi. Angliya hukumati yangi Germaniya davlatini Yevropada hukmronlik uchun da`vo qilayotgan Fransiyaga qarshi munosib raqib bo`Hshini istayotgan edi. Shuning uchun mazkur davlatlar va Yevropaning boshqa davlatlari ham Prussiyani birlashtirish siyosatiga qarshi munosabat bildirmadilar.

Bismark davlat to`ntaruvi qildi, armiyani qayta tashkil etish uchun byudjetdan tashqari mablag` ajratdi, maxsus farmoyish bilan matbuot erkinligi cheklandi, muxolif amaldorlar lavozimidan bo`shatildi. Prussiya 1863 yil Polsha qo`zg`olonini bostirishda hamkorlik qilish haqida Rossiya bilan konventsiya imzoladi. Bu xalq ommasining umumiy noroziligiga sabab boMdi. Berlinda namoyishlar uyushtirilib, aholining polilsiya bilan to`qnashuvi yuz berdi. Basmark Germaniyani Prussiya hukmronligida birlashtirish maqsadiga kuch bilan erishishga qat`iy kirishdi. Germaniyani Prussiya boshchiligida birlashtirlishiga. ta`kidlangandek. Avstriya va Franlsiya qarshilik ko`rsatmo`qda edilar. Avstriya german davlatlarini Prussiya boshchiligida birlashtirish Prussiyaning mavqeini kuchaytiradi, deb bunga yo`l qo`ymaslikka va o`z navbatida, german davlatlarini Avstriya atrofida birlashtirishga harakat qildi. Fransiya esa o`zining sharqiy chegaralarida kuchli markazlashgan davlatni tashkil topishini istamay Germaniya ittifoqining zaifligidan foydalanib, Reynning so`l qirg`og`ini bosib olishga harakat qilayotgan edi. Napoleon III german davlatlarining Prussiya hukmronligiga qarshi siyosatini rag`batlantirib Janubiy Germaniyada o`zining ta`sirini mustahkamlashga intildi. 1863 yil yozida Avstriyaning tashabbusi bilan Germaniya` ittifoqini isloh qilishni muhokama qilish maqsadida german davlatlarining vakillarini Frankfurtga taklif etdi. Uchrashuvga Prussiya vakillari kelmadi. Bismark Germaniyani birlashtirish ishini shaxsiy uniya asosida Daniya bilan birlashgan ammo, alohida konstitutsiyalariga ega bo`lib, aholisi asosan nemis miilatiga mansub bo`lgan Shlyozvig va Golshteyn gertsogliklarini Daniyadan tortib olishdan boshladi. 1863 yil Daniyaning yangi qiroli Xristian Shlyozvigga Daniya konstitutsiyasini joriy qildi. Bu butun Germaniya davlatlarida norozilik uyg`otdi va Bismarkka yangidan paydo bo`lgan ``shlyozvig-golsheyn muammosi"ga aralashish imkoniyatini berdi. Chunki. Golshteyn Germaniya ittifoqiga a`zo edi. Prussiya Daniyaga Shlyozvigni anneksiya qilishdan voz kechishni talab qiluvchi ultimatum e`lon qildi. Bu talabga keyinroq Prussiyadan orqada qolishni

istamagan Avstriya ham qo`shildi. Daniya qiroli Yevropa davlatlarining yordamiga urnid qilib, Prussiya va Avstriya talabini rad etdi. 1864 yil 1-fevralda Prussiya va Avstriya Daniyaga qarshi urush boshladi. Qisqa muddatda Daniya tor-mor etildi. 1864 yil 30 oktyabrda Venada imzolangan sulh shartnomasiga ko`ra Shlyozvig va Golshigen gertsogliklari Daniyadan tortib olinib, Avstriya va Prussiyaning hamkorligidagi boshqaruv ostiga o`tdi. 1865 yil Prussiya va Avstriya o`rtasida imzolangan konventsiyaga ko`ra, Golshteynni Avslriya, Shlyozvigni esa to`liq Prussiya boshqaradigan bo`ldi. Bu konventsiya ko`proq Prussiya manfaatlariga xizmat qilgan. Biroq, Golshteynni Avstriya tomonidan boshqarilishi Prussiyani qanoatlantirmadi. Daniya urushiga buyuk davlallarni aralashmasligi haqida Bismarkning basborati to`g`ri chiqdi. Bismarkning galdagi vazifasi Avstriyani tor-mor etish va uning german davlatlariga bo`lgan ta`siriga barham berish edi. Bismark Prussiyaning harbiy qudratidan kelib chiqqan holda ongli ravishda Avstriya bilan urushga tayyorlana boshladi. Avstriyani tezda tor-mor etish uchun 1866 yil bahorida Italiya bilan ittifoqchilik haqida maxfiy shartnoma imzoladi. Bismark Avstriya imperiyasiga qarshi urushda ittifoqchilik qiladigan Italiyaga Venetsiyani olib berishni va`da qildi. Vengriya emmigrantlari bilan muzokaralar olib borib, Avstriya imperiyasida milliy harakatlar chiqarishga urindi. Avstriyaga qarshi urushda Fransiyaning betarafligini ta`minlash uchun Bismark Napoleon III bilan bo`lgan uchrashuvda Belgiyani bir qismi va Reynning so`l sohilini Fransiyaga qo`shib olinishiga qarshi emasligini ma`him qildi. Uzoqni ko`ra olmagan Fransiya imperatori Avstriya-Prussiya urushi har ikki tomoning zaiflashtiradi deb o`ylab, Bismarkning taklifiga rozi bo`ldi. 1866 yil bahorida Bismark Germaniya ittifoqini tubdan isloh qilishga Avstriyaning roziligini so`radi. Undan kutilgan javobni olmagan Bismark barcha german davlatlariga Germaniya ittifoqini isloh qilish va undan Avstriyani chiqarish haqidagi loyihani jo`natib, ittifoq seymiga Germaniya Jttifoqining yangi konstitutsiya loyihasini kiritdi va Prussiya harbiy qo`shinlarini Golshteynga

tomon yo`naltirdi. Ittifoq seymi Avstriya tomonida turdi, bungajavoban Prussiya 1866 yil 14 iyunda Gennaniya ittifoqidan chiqqanligini e`lon qildi. 15 iyun kuni Prussiya Avstriyaga qarshi urush boshladi. Baden, Bavariya, Vyurtenberg, Gannover, Saksoniya Avstriya tomonida, Tyurintiyaning va Shimoliy Germaniyaning ayrim shaharlari Prussiya tomonida turib urushda qatnashdi. Prussiya qo`shinlari Saksoniya. Gannover va Kurgessenga hujum qilib, 14 kunda Avstriyani qo`llab turgan Janubiy va Markaziy Germaniya kuchlari Mayn daryosi bo`ylab kesib qo`yildi. Yevropa jamoatchiligi tomonidan mutlaqo kutilmagan holda Prussiya armiyasi ilk bor temir yo`llar va telegrafdan foydalanib, Avstriya va uning ittifoqchisi Saksoniyaga ketma-ket harbiy zarbalar berishda davom etdi. Eski pilta miltiqlar o`rniga yangi minali o`qotar qurollar bilan qurollangan yaxshi harbiy tayyorgarlikdan o`tgan prus qo`shinlari general Moltkening qo`mondonligida Chexiya hududiga yurish qilib, 3-iyulda Sadova qishlog`i yaqinida Avstriya qo`shinini tor-mor etdi va Venaga yo`l oldi. Prussiya qo`shinlarining boshqa bir qismi Avstriyaga ittifoqchilik qilayotgan german davlatlari harbiy otryadlarini mag`lubiyatga uchratib, 15 iyul kuni Frankfurtni egalladi. Avstriya Janubiga Italiyaning hujumi natijasida imperayator Frants-Iosif Prussiya bilan sulh tuzishga majbur bo`ldi. 1866 yil 23 avgustda Pragada imzolangan Avstriya - Prussiya sulh shartnomasiga ko`ra Avstriya Gennaniya ittifoqidan chiqarildi, german davlatlari orasida hukmronlik qilish da`vosidan kechdi va yangi uyushma Shimoliy Germaniya ittifoqiga kirishdan mahrum qilindi. Shuningdek, shartnoma Germaniya ittifoqini tarqatib yubordi. Shlezvig, Golshteyn, Gannover, Kurgessen, Nassau va erkin shahar Franklurg na Mayne Prussiyaga qo`shib olindi. Avstriya Venetsiyani Italiyaga berib, Prussiyaga harbiy kontributsiya to`lash majburiyatini oldi. Shimoliy Germaniya Ittifoqining tuzilishi va Germaniyaning birlashtirilishi Avstriya mag`lubiyatidan so`ng Germaniya ittifoqi tarqatib yuborilib,

Prussiya 1867 yil boshida qabul qilingan ittifoq konstitutsiyasiga muvofiq butun hokimiyat prezident Prussiya quroli Vilgelm I ning meros o`tuvchi hokimiyati ostiga o`tdi. Bavariya, Vyurtemberg, Baden va Gessen-Darmmtadtdan iborat Janubiy Germaniya davlatlari vaqtincha mustaqillikni saqlab qoldi. Biroq, keyinroq Prussiya bilan ittifoq shartnomasini imzolashga majbur bo`ldi. Ycvropa davl at! arming hech biri Prussiyaning tajovuzkorona ravishda Germaniya davlatlarini birlashtirish siyosatiga qarshi chiqmadilar. Ular german davlatlaridagi inqilobiy harakatlarni faqat Prussiya boslirishga qodir deb o`ylab unga erkin tashqi siyosiv faoliyat yuritish imkoniyatini berdi. Bismark 1865 yilda yozganidek: "hech qanaqa german xalqi yo : q bizning siyosatimiz Germaniyaning Prussiyaga aylantirishdan iborat" degan shiorga amal qilib 1866 yil urush nihoyasida Prussiya lashqi siyosatining so`nggi maqsadlarini ochiq bayon qildi. Prussiyadagi tartib qoidalar majburiy ravishda butun Shimoliy Germaniya ittifoqiga joriy qilina boshlandi. Ittifoq prezidenti Vilgelm Ittifoq armiyasining bosh qo`mondoni bo`lib, u urush e`lon qilish va sulh tuzish ittifoq boshqaruvidagi lavozimlarga nomzodlarni tayinlash va vazifasidan ozod qiiish ittifoqning qonun chiqaruvchi palatasini o`z xohishiga ko`ra chaqirish yoki yuborish, uning qarorlariga veto (taqiq) qo`yish va o`zining o`rinbosari- ittifoq kantsleri lavozimiga nomzodni tayinlash vakolatlariga edi. Ittifoq kantsleri doimiy ravishda Prussiya fuqarolaridan tayinlanib, u ittifoq kengashi deb ataluvchi yuqori palatada raislik qilgan. Bu kengash ittifoqqa a`zo bo`lgan davlatlarning vakillaridan iborat bo`lib, uning 43 ta vakillaridan 17 tasi Prussiyaga tegishli edi. Qo`yi palata reyxstag esa 297 la deputatdan iborat bo`lib, u umumiy saylov asosida saylashgan quyi palata qonunlarni va byudjetlash huquqiga ega bo`lgan xolos. Ittifoqga kirgan alohida davlatlar o`zlarining monarxlarini konstitutsiyasi sudlari va byudjetini saqlab qolgan. Biroq ular ittifoq bayrog`i sifatida Prussiyaning oq-qora va quyi qismida qizil chiziq tortilgan bayrog`ini qabul qildilar va Prussiya hukmronligini e`lirof etdilar. Germaniyani yuqoridan birlashtirish jarayonidagi muvaffaqiyatlar, Avstriya va Daniya ustidan qozonilgan g`alabalar, konstitutsiyayiy nizo paydo

bo`Igandan buyon Prussiyada Bismarkka qarshi muholiflikda turgan liberal burjuaziya-progressistlar Bismark oldida tiz cho`kishga majbur qildi. 1866 yil kuzida burjua progresstsstlar partiyasi safida bo`linish yuz berdi. Ittifoq ro`yxatiga va Prussiya davlatida burjuaziyaning Bismark siyosatlni yoqlovchi nisbalan kattaroq qismi yangi partiya milliy liberallar partiyasini tuzdi. A.Bebei va V.Libknextlar 1868 yil ochiqdan-ochiq marksizm pozitsiyasiga o`tganligini e`lon qildilar. A.Bebei va V.Libknextlar tashabbusi bilan shu yil kuzida Pyuriberi shahrida nemis ishchilari itlifoqining s`ezdi chaqirildi S`ezd sotsialistik dastur qabul qilib, inlernatsional (xatqaro ishchilar harakati)ga qo`shilish uchun qaror qabul qildi. 1869 yil 7-9 avgustda Eyzenaxda umumgerman ishchilar kongressi chaqirildi. Unda lassachilar ishchi fereynlari kasaba uyushmalari va boshqa tashkilotlar birlashtirilib, > A.Bebei va V.Libknextlar tomonidan "Germaniya demokratik ishchilar partiyasi" tashkil etildi. 1866 yilgi urushdan so`ng Shimoliy Germaniya ittifoqi tuzilishi bilan Germaniyaning milliy birlashtirilishi, asosan, nihoyasiga yetdi. Biroq, Germaniyani tuliq birlashlirish uchun B i s m a r k k a y a n a b i t t a g ` a l a b a k e r a k e d i . B u g ` a l a b a g e r m a n d a v l a t f a r i ni R o s s i y a boshchiligida birlashtirishga jon-jahdi bilan qarshilik ko`rsatayotgan Fransiya ustidan bo`lishi lozim edi. 60-yillarning oxirlarida Fransiyada boshlangan siyosiy inqirozdan chiqish yo`lini Napoleon III Prussiyaga qarshi urushda ko`rdi. 1869 yil kuzida Bismark "Sllimoliy Germaniya ittifoqining Fransiya bilan urushini imtihoni shunchaki bor emas, balki shunday urush uning uchun juda zarurdir" degan edi. 1870 yilda Fransiya va Prussiya boshchiligidagi german davlatlari o`rtasida urush boshlandi. Urushda german davlatlari g`alaba qildi, biroq sulh shartnomasi imzolanmasdan turib, 1871 yilning 18 yanvar kuni Versalda Germaniya imperiyasining tuzilganligi. Purssiya qiroli Vilgelm II Germaniya imperiyasining imperatori deb e`lon qilindi. Fransiya - Germaniya urushi Germaniyaning birlashtirilishini nihoyasiga yetkazdi.

Foydalangan adabiyotlar: 1. Karimov I A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo`q. T., “Sharq”, 1998. 2. Karimov I A. Yuksak ma`naviyat – yengilmas kuch. T., “Ma`naviyat”, 2008. 3. Karimov I A. Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi, O`zbekiston sharoitida uni bartaraf etish yo`llari va choralari. T., “O`zbekiston” 2009. 5. Xrestomatiya po novoy istorii /pod. red. A.A.Gubera, A.V.Yefimova, V.A. Orlova -M: 1965. T. 2. 6. Bismark O. Msli i vospominaniya. M. 1940-1941 g. 1-2. 7. Galkinl.S. Sozdanie germanskoy imperii (1815-1871 gg) M. 1986. 8. Yerusalimskiy A.S. Bismark Diplomatiyai militarizm. M. 1968 9. Narochnitskaya L.I. Rossiya 1 voyn Prussii v 60-x godax XIX v za ob`edinenie Germanii "sverxu" M. 1960. 6. Sergeev V.V. Angliyai ob`edinenie Germanii v 1848-1871 gg. L. 1986.

Похожие

Xitoyning birlashtirilishi

Italiyaning birlashtirilishi

Prussiyada konstutsiyaviy nizo va Otto fon Bismarkning hokimiyatga kelishi

1870-1871 yillarda Fransiya-Prussiya urushi

1871-1914 yillarda Germaniya