Туй, байрам, маросимлар - Социология - Рефераты

Туй, байрам, маросимлар

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

44 KB

www.arxiv.uz Режа: 1. Тўйларнинг мохияти. 2. Б айрамларнинг ўзига хос анъаналари. 3. М аросимлар миллат ғурури. 4. Тўйга тўёна билан бориш.

www.arxiv.uz Ўзбек халқи қадим замонлардан буён тўй қилиб, элга ош бериб келган. Тўйлар одатда кичик байрамлардек ўтказилган. Тўйнинг турлари хам кўп бўлиб, бешик тўйи, хатна-суннат тўйи, никох тўйи, пайғамбар оши тўйи ховли тўйи, ёш саналари билан боғлиқ тўйлар ўтказиб келинган. Қадимда тўйлардан ота-боболаримиз кураш, кўпкари, аския, масхарабозлик, дор ўйинлари, бошқа турли томошалар кўрикларини ўтказишган. Замон ўзгариши билан ғояларнинг кириб келиши натижасида тўйларимизнинг хам шаклу тамойили ўзгариб бормоқда. Олтин тўй, кумуш тўй, бриллиант тўй, 50, 60,70, 80, 90, 100 йиллик тўйларнинг кўпчилик билан нишонлаш одат тусига кириб келди. Бу маросимлар осиёча, оврўпача омухталашди. Халқимизнинг одат-маросимлари бир-бирига қўшилиб, чатиштириб кетди. Бундан янги шакл ва мазмун хосил бўлди. Демак тўй маросимлари янги қиёфага кирди ва бойитди. Байрамларнинг ўзига хос анъаналари. Х аммамиз учун қадрдон байрам бўлган Наврўзнинг хам ўзига хос анъаналари мавжуддир. қадимда аждодларимиз Наврўзга атаб алохида кийимлар тайёрлашган. Наврўз таомлари ўзига хос бўлган. Улар орасида сумалак, халим, қўш оши пишириш анъанага кириб қолган. Бу жараёнларда халқ ўйинлари, кўпкари, кураш, хўроз, ит, қўчқор уриштириш, масхарабозлик, дор ўйинлари, халқ томошалари ўтказилган. Келинчаклар сайли ўтказилган. Кексаларга ъурмат кўрсатилиб, улардан хабар олинган. Ўтганларни ёд этиб, қабристонлар тозаланган. дарахтлар ўтказилиб обод қилинган. Байрам кунлари ораларидан гап қачган қабила, ёки якка шахслар, дўст-оғайнилар, қариндош-уруғлар ярашиб, бир-бирларини Наврўз билан табриклашиб, омонлик тилашган. Шунинг учун хам қадимий урф- одатларимиз авлоддан авлодларга ўтиб, давом этиб яшаб келмоқда. ушбу анъаналарни келгуси авлодларга етказиш бизнинг бурчимиздир.

www.arxiv.uz Маросимлар миллат ғурури. Халқимизнинг яна бир анъанавий маросим хайит байрами бўлиб, хайитлар диний байрам сифатида нишонлаади. Хайитларнинг икки хили мавжуд бўлиб Қурбон хайити, Катта хайит. Яъни рамазон хайити деб аталади. рамазон хайити рўза тугалланган куннинг эртасига ўтказилади. Бир кун олдин арафа куни қўшнилар бир-бирларига таом улашишади. Хайитнинг биринчи куни сахарда каттаю-кичик жоме масжидларига бориб, хайит насозини ўқийдилар. Бечораларни холидан хабар олинади, ўтганларга қурбонлик қилиниб ис чиқарилади. Қабристонларга бориб ўтганларнинг рухига фотиха ўқилади. уч кун давомида мархумнинг йўқловининг ўрнига қўядилар. Хайитларнинг иккаласи хам одамлар ўртасидаги мехр-оқибатни мустахкамлаган. Кекса-бемор, мархумларни зиёрат қилишнинг амалий намунаси, ёшларга беқиёс катта мактаб вазифасини ўтаган. Хайитлар хам Наврўз каби халқнинг қадимий, удумий байрамларидир. Тўйга тўёна билан бориш. Ўзбек халқи қадимдан тўйга тўёна билан борган. Тўёна-тўйга, тўй эгасига совға салом билан бориш дегани. Тўёна ёрдам тариқасида берилган. Тўй бўлаётган хонадонга, қариндош уруғлар, дўст-биродарлар, якка-якка, баъзан гурух бўлиб, жамоа, ишхона вакиллари бир бўлиб тўёна берилади. Тўёна қилиш қадим замонларда туя, хўкиз, сигир, қўй келтириш мисолида бўлган. Бу одат хам айни пайтда ўзига хос хашар бўлиб, тўй эгасини елкасидаги оғир юкни анча енгиллаштиради. Оиланинг энг яқинлари: ака- ука, опа-сингил, қуда-анда тўйнинг бир томонини кўтаришлари ъам мумкин. Оила эхтиёжларини яхши билган яқинлар маслахатлашиб рўзғор учун энг зарур ашёларни тўёна ўрнида совға-салом қилишади. Тўёна холис равишда қилинади. Лекин халқимиз “олмоқни бермоғи бор” қоидасига амал қилиб ўзига қилинган тўёнани орттириб қайтаришга харакат қилади. Бу ўлмас анъана, урф-одатимиз ъам моддий-маънавий бойлигимизнинг бир кўринишидир.

www.arxiv.uz Адабиётлар: 1. Махмуд Саттор “Ўзбек удумлари” “Фан” нашриёти - 1993йил 2. Х.Исмоилов “Ўзбек тўйлари” “Ўзбекистон” - 1992 йил. 3. www . ziyonet . uz

Похожие

Миллий динлар 2

Маданият ривожланишининг социал конунлари

Шахс социологияси ва унинг ижтимоийлашуви

Шахс социологияси ва девиант хулқ атвор

Демократик жамият шаклланишида махалла ва фукароларнинг узини-узи бошкариш органлари