Сиёсат ва унинг жамият тараққиётидаги роли - Социология - Рефераты

Сиёсат ва унинг жамият тараққиётидаги роли

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

46 KB

Сиёсат ва унинг жамият тараққиётидаги роли Режа: 1. Сиёсатнинг моҳияти ва унинг асосий хусусиятлари. 2. Сиёсатнинг асосий шакллари ва уларнинг жамият тараққиётидаги роли. 3. Ҳозирги шароитда мустақил Ўзбекистон сиёсатининг аҳамияти.

. Сиёсатнинг моҳияти ва унинг асосий хусусиятлари. Жамият сиёсий ҳаёти кўп қиррали ва мураккаб жараёндир. Бу жараённинг боришида сиёсат ва сиёсий муносабатлар муҳим ўрин эгаллайди. Сиёсат жамиятнинг барча соҳаларига таъсир кўрсатади ва бу соҳаларда амалга ошириладиган ўзгаришларнинг хусусиятларини белгилаб беради. Жамиятнинг ўзгариши билан “Сиёсат” тушунчасининг мазмуни ҳам ўзгариб боради. Кенг маънода сиёсат ижтимоий ҳаётнинг объектив манзарасини ифодалайди. У жамият ҳаётининг сиёсий, иқтисодий ва маданий соҳаларида содир бўлаётган барча ижтимоий ходисалар ва жараёнларни қамраб олади. Кенг маънода сиёсат жамиятнинг барча соҳаларида ўзаро боғланган ижтимоий ходисаларни ўз ичига олади. Тор маънода, сиёсат давлат хокимияти идоралари, сиёсий партиялар, ижтимоий-сиёсий ҳаракатлар, жамоат ташкилотларининг мамлакат ичкарисидаги фаолияти ва уларнинг ўзаро муносабатлари тўғрисидаги масалаларни қамраб олади. Сиёсат жамиятнинг иқтисодий, мафкуравий, ҳуқуқий, маънавий- аҳлоқий, диний-эътиқодий соҳалари қаторидан ташкил этиш-назорат қилиш соҳасини англатади ва жамиятнинг яхлит тизимида асосий ўрин эгаллайди. “Сиёсат” ибораси ҳаётга Аристотелнинг давлат бошқариш ва хокимият ҳақидаги қарашлари баён этилгандан сўнг, кенг фойдаланишга киритилган эди. Кейинчалик “сиёсат” тушунчаси ҳақида тасаввурлар анча кенгайган сари у тобора мураккаб, кўп қиррали масала сифатида намоён бўла бошлади. Сиёсатнинг амал қилиш жараёнида бошқарувчилар (элита, раҳнамо) гуруҳи билан бошқариладиганлар гуруҳи ўзаро мутаносиблиги намоён бўлади ва бу мутаносиблик ҳукмронлик қилувчи ва бўйсинувчи гуруҳлар ўзаро муносабатлари тарзида ифодаланади. 3.2. Сиёсатнинг асосий шакллари ва уларнинг жамият тараққиётидаги роли. Сиёсат тузилиши жиҳатидан икки турга – ички ва ташқи сиёсатга бўлинади. Ички сиёсат – бу давлат органлари, сиёсий партиялар, жамоат

ташкилотлари томонидан мамлакат ичкарисида амалга оширадиган фаолиятдир. У синфлар ва бошқа ижтимоий гуруҳлар томонидан эълон қилинган мақсад ва вазифаларни амалга оширишга қаратилади. Ички сиёсат – иқтисодий, ижтимоий, маданий сиёсатларга ажралади. Иқтисодий сиёсат – хусусийлаштириш сиёсати, пул ва кредит сиёсати, молия сиёсати, аграр сиёсат ва бошқа шу кабиларга бўлинади. Ташқи сиёсат – бу давлат идоралари, сиёсий партиялар, жамоат ташкилотлари томонидан халқаро майдонда амалга ошириладиган фаолиятидир . Ташқи сиёсат – умумий ёки бирор-бир мамлакатга нисбатан бўлган сиёсат (масалан, Яқин Шарқ, Жанубий-Шарқий Осиё) шаклида намоён бўлади. Сиёсат ўзининг моҳият ва хусусиятларига кўра ҳам икки турга – адолатли ёки тараққийпарвар ҳамда адолатсиз ёки реакцион сиёсатга бўлинади. Адолатли сиёсат жамият ҳаётида ижтимоий адолатли қарор топтиришига, жамиятнинг янада ривожланиши ва тараққий қилишга, дунёда мустаҳкам ва барқарор тинчликни таъминлашга қаратилган фаолият, воситадир. Адолатли сиёсат ўзининг инсонпарварлик, тинчликсеварлик, тараққийпарварлик хусусиятлари билан адолатсиз, реакцион сиёсатдан фарқ қилади. Адолатсиз сиёсат ижтимоий тараққиётга тўсқинлик қилишга, айрим сиёсий кучларнинг манфаатларини ҳимоя қилишга, демократияни бўғишга, оммани зўрлик, дўқ-пўписа билан сақлаб туришга сабаб бўлади. Бу сиёсат халқаро майдонда зўравонлик қилишга, босқинчилик ҳаракатларини оқлашга, давлатлар ўртасида ишончсизлик уруғини сочишга қаратилган фаолият ва воситадир. Таъкидлаш жоизки, жамият ҳаётининг сиёсатдан холи бўлган бирон-бир соҳаси учрамайди. Сиёсат жамиятнинг барча соҳаларига у ёки бу даражада таъсир кўрсатиб туради. Сиёсат иқтисодий ҳаётга жуда орли таъсир кўрсатади. Шунинг учун ҳам иқтисодий муаммоларни ҳал этишга сиёсий

жиҳатдан тўғри ёндашмасдан туриб бу соҳадаги вазифаларни самарали амалга ошириб бўлмайди. Сиёсат иқтисод билан чамбарчас боғлиқдир. Сиёсат иқтисодга қанчалик кучли таъсир кўрсатса, иқтисод ҳам сиёсатга шунчалик кучли таъсир этади. Иқтисоднинг сиёсатга таъсири ва унинг сиёсатга нисбатан устиворлигида кўринади. Сиёсат жамиятнинг социал соҳасига ҳам таъсир кўрсатади. Сиёсатнинг социал соҳа билан алоқадорлиги шундаки, ижтимоий соҳадаги вазифаларни илмий жиҳатдан асосланган сиёсий йўлни ишлаб чиқмасдан туриб ҳал қилиш мумкин эмас. Ижтимоий соҳада ишлаб чиқиладиган ва амалга ошириладиган сиёсат ҳамиша аниқ тарихий мазмунга эга бўлади. Ҳар бир даврнинг ўзига хос хусусиятлари, уларда мавжуд бўлган объектив ва субъектив шарт-шароитлар ижтимоий соҳадаги сиёсий йўлни ишлаб чиқишликда ўзига хосликни тақозо қилади. Сиёсат жамиятнинг маънавий ҳаёт соҳаси билан ҳам чамбарчас боғлиқдир. Бу боғлиқлик сиёсатнинг маънавий ҳаёт соҳасидаги муаммоларини ҳал қилишда айниқса яққол намоён бўлади. Қайси мамлакатда сиёсат жамиятнинг маънавий ривожланишини кўзлаб амалга оширилса бундай мамлакатнинг маданий тараққиёти тезлашиб боради. Сиёсат жамиятнинг миллий муносабатларига ҳам кучли таъсир кўрсатади. Миллий масала фақат ижтимоий масала бўлиб қолмасдан, шу билан бирга у сиёсий масала ҳамдир. Шунга кўра, миллий муносабатлардаги муаммоларни ҳал қилишда илмий жиҳатдан асосланган йўлни амалга ошириш муҳим аҳамиятга эгадир. Сиёсат жамиятнинг турли хил ижтимоий муносабатлари: шаҳар билан қишлоқ ўртасидаги муносабатлар, меҳнат ва меҳнат муносабатлари, оила-никоҳ муносабатлари, жамият ва шахс ўртасидаги муносабатлар ва уларнинг амал қилишида яққол намоён бўлади. Бу муносабатлар сиёсат таъсирида бошқарилиб, тартибга солиб турилади. 3.3. Ҳозирги шароитда мустақил Ўзбекистон сиёсатининг аҳамияти.

Мустақиллик йилларида Ўзбекистонда иқтисодий, ижтимоий-сиёсий, маданий соҳаларда олиб борилган сиёсат мамлакатимизда иқтисодий ҳаётни барқарорлаштириш, аҳоли турмуш фаровонлигини ошириш, мулкчиликнинг хилма-хил шаклларини вужудга келтириш, ижтимоий-сиёсий барқарорликни қарор топтириш, миллатлараро тотувлик ва фуқаролар бирдамлигини таъминлаш, таълим соҳасини тубдан ислоҳ қилиб, малакали мутахассислар тарбиялашга эътиборни кучайтириш ҳамда жамият маънавиятини юксалтириш масалаларига қаратилди. Ўзбекистоннинг миллий мустақиллика эришиши натижасида унинг маънавий ҳаётида туб ўзгаришлар амалга оширила бошланди. Бу ўзгаришлар Ўзбекистон Республикасида ишлаб чиқарилаётган ва амалга оширилаётган маданий сиёсатнинг ҳуқуқий асослари Ўзбекистон Республикасининг Конституциясида ўзининг чуқур ифодасини топган. Конституциянинг 4, 41, 42- моддаларида Ўзбекистон Республикасида барча миллат ва элатларнинг урф-одатлари, анъаналари ҳурмат қилиниши, уларнинг ривожланиши учун барча шарт-шароитларнинг яратилиши, мамлакатимизда ҳар бир фуқаронинг билим олиши, маданиятнинг барча ютуқларидан баҳраманд бўлиши, жамиятнинг маданий ривожланиши тўғрисидаги ғамхўрлик қилиши зарурлиги қонун йўли билан мустаҳкамланаган.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР 1. ЎзбекистонРеспубликасининг Конституцияси. Т.: 1992 2. Каримов И.А. “Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиёт йўли2. Т.: 1992 3. Каримов И.А. “Ўзбекистон буюк келажак сари”. Т.: “Ўзбекистон”. 1998 4. Каримов И.А. Ватан озодлиги – олий саодат.Ўзбекистон Олий Мажлисининг Х V сессиясидаги маъруза. 20 август 1999 йил. 5. Рафиков Г.А. Хошимов Т.Р., Тураев А. “Сиёсатшунослик асослари”. Ўқув қўлланма. Термиз.: 1997 10-Мавзу:

Похожие

Жамият ва унинг тизимлари

Жамият конунлари, унинг жамият тараккиётидаги урни ва ахамияти

Сиёсат ва инсон

Минтакий сиёсат ва районлаштириш

Демократик жамият тугрисидаги дастлабки карашлар ва унинг ривожланиш боскичлари