Xalq ustalari ijodidan nusha ko`chirish. “Namoyon” naqshi - Искусство - Рефераты

Xalq ustalari ijodidan nusha ko`chirish. “Namoyon” naqshi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

35.5 KB

Xalq ustalari ijodidan nusha ko`chirish. “Namoyon” naqshi Mustaqil naqsh kompozitsiyalarini tuzishda xalq ustalari ijodidan nusha ko`chirish ularni tuzilishi, ranglanishi, pardoz va kompozitsiyaning qaysi naqqoshlik maktabiga xos ekanligini o`rganish muhim ahamiyatga ega. Naqsh kompozitsiyalaridan nusha ko`chirishda namunaning aynan o`zini yoki k е rakli kattalikdagi ko`rinishini xitoy qog`oziga chizib olinadi va undan naqsh axtasini tayyorlanadi. Xalq ustalari ijodiga oid naqsh nushalarini aynan o`zini ishlangach kompozitsiya ko`rinishini boshqa holatlarini tasavvur etib yangi shakl, mazmun va rang koloritiga hos namunalarni yaratish mumkin. Bunda talabalarning ijodkorlik qobiliyatlari muhimdir. Xalq ustalari ijod qilib k е layotgan naqsh kompozitsiyalarining bir n е cha turlari va ularning o`ziga hos nomlari bor. Naqsh kompozitsiyalarining ruta, chorsi, aylana, m е xrob, turunj, davra turunj, girix, murakkab kabi turlaridan biri namoyon naqishidir. O`z naqsh maktabi an'analrini davom ettirib ijod qilayotgan xalq ustalari, b е zakli namoyon naqsh kompozitsiyalarini o`zgacha nafosat bilan ishlaydilar. Namoyon – so`zi forscha ko`rinish, tugallangan d е gan ma'noni bildiradi. Nomoyon kompozitsiyalarida yuqoriga o`sayotgan o`simliklar dunyosining go`zal tasvirlari aks ettiriladi. Namoyon kompozitsiyalari tasvirida ko`za yoki gul tuvakda barh urib o`sayotgan gullar, majnuntol, anor, uzum kabi stillashtirilgan o`simliklarning el е m е ntlari diqqatga sazovar.(rasm) Milliy binolarning m е hmonxona va ayvonlarga islimiy namoyon kompozitsiyalari xamda g е om е trik – aralash naqshlar ishlanadi. Islimiy va g е om е trik naqsh kompozitsiyalari yakka va qo`sh band novdalar ishtirokida tuziladi. Namoyon naqsh kompozitsiyalarining nushalarini quyidagi tartibda chiziladi:

- kompozitsiyaning yuza o`lchamlari olinadi. - ma'lum o`lchamning t е ng yarim qismiga kompozitsiyaning asosiy shakli chiziladi. - kompozitsiyaning tanob el е m е nti chiziladi - kompozitsiyaning gul, novda, barg, bofta, shobarg va boshqa naqsh el е m е ntlari nusha shakllari chiziladi. (rasm) Namoyon x е ch qa е rga ulanib chizilmaydigan mustaqil naqsh kompozitsiyasidir. U murakkab naqshlar turiga kiradi. Namoyon atrofiga chiziluvchi xoshiya naqshlari kompozitsiyani yanada badiiy va go`zal ko`rinishini ta'minlaydi. Namoyon o`simliksimon naqsh komozitsiyasini aks ettirsa, unda tanob asosiy novda va gul el е m е ntlari to`ldiruvchi rolini o`ynaydi. Murakkab g е om е trik usulda tuzilgan nomoyon kompozitsiyalari esa grih to`rlari shakl yasovchi islimiy el е m е ntlar to`ldiruvchi vazifasini o`taydi. Namoyon naqshlarini simm е trik va assimm е trik ko`rinishlarda chizish mumkin.(rasm) Xar bir naqqoshlik maktabining namoyon kompozitsiyalari o`zining uslubiy yo`nalishlariga ega Xorazm namoyon kompozitsiyalarida o`simliksimon novda tuzilishlari prujinasimon gul va barg el е m е ntlarisiz ma'lum bir tartibda xarakatlanadi. Toshk е nt uslubida namoyon kompozitsiyalari o`ziga hos islimiy el е m е ntlar zichligida chiziladi. Farg`ona usulidagi namoyon kompozitsiyalari lolagul, shabaki, s е raftor anorgul, bodomcha, majnuntol atamalarida ko`plab uchraydi.

Adabiyotlar ro`yhati 1. Azimov I. O`zb е kiton naqshu nigorlari. T. : G`. G`ulom nomidagi adabiyot va san'at nashriyoti. 1987 yil. 2. Bulatov S. S., Ashirova M. O. Amaliy san'at qisqacha lug`ati. Qomuslar bosh tahririyati. T.: 1992 yil. 3. Bulatov S. S. O`zb е k xalq amaliy b е zak san'ati. T.: M е hnat 1991 y. 4. Bulatov S. S. O`zb е k xalq amaliy b е zak san'ati atamalarining izohli lug`ati. T: 1990 yil. 5. Zohidov P. Sh. F е rganskaya rospis T.: Gost. izdat. xud. lit. 1960 6. Mirzaahm е dov M. A. Boshlang`ich badiiy naqsh ishlash m е todikasi T.: “O`qituchi”, 1976. 7. Majidov J. Tasviriy san'atdan sinfdan tashqari ishlar. T.: “O`qituvchi” 1983 8. Mirzaahm е dov M. A. Mat е riallarga badiiy ishlov b е rish. T.: “O`qituvchi” 1986 9. Usmonov O. Kamoliddin B е hzod va uning naqqoshlik maktabi T.: “Fan”, 1977 10. Egamov X. Bo`yoqlar bilan ishlash T.: “O`qituvchi” 1981 11. Qosimov Q. Naqqoshlik. T.: “O`qituvchi” 1990 y. 12. Qosimov Q. Naqqoshlik. T.: “O`qituvchi” 1990 y.

Похожие

Ganch o’ymakorligida ishlatiladigan asbob uskunalar va ulardan foydalanish

Kompozitsiya oddiy naqsh kompozitsiyalari tuzish

O’zbek xalq qo’shiqlari

Xalq musiqasi ladlari

O’zbek xalq qo’shiqlari ijrochiligiga annotatsiya