Амалий безак санъати сирлари ва турлари - Искусство - Рефераты

Амалий безак санъати сирлари ва турлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

53 KB

Амалий безак санъати сирлари ва турлари Режа: 1. Ҳайкалтарошлик санъати. 2. Санъат тарихи ва санъатшунослик аҳамияти. 3. Таълим-тарбиянинг бирлиги, принципи .

Халқ амалий санъати ўзига хос жуда кўп намуналарга, рангбаранг турларга эга. Тасвирий санъат ўқитувчиларнинг фаолияти билан узвий боғлиқ бўлган ҳамда мактаб, лицей, коллеж таълими мазмунини олиб боришда амалий санъатнинг наққошлик, ганчкорлик ва бадиий безакнинг бошқа кўринишлари намоён бўлади. Демак, рассом - педагог шу кўринишларнинг бирини ўз шароити, ҳоҳиш иродаси ва қизиқишига қараб бирортасини танлаб олиб, унинг тарихи, давомчилари кимлигини, санъатни яратишдаги сир асрорларини мукаммал ўзлаштириши лозим. Агар танлаган амалий санъат тури "Наққошлик" бўладиган бўлса, бу санъатни ўзлаштириб олиш учун қуйидаги талаблар қўйилади: -наққошлик санъати ва унинг ҳаётимизда тутган ўрни: -наққошлик санъатида ишлатиладиган асбоб-ускуналар ва улардан фойдаланиш йўллари; -нақш элементларини ўргатиш, ижодий композиция тузишда фойдаланиш қоидалари; нақш композиция тузишда фойдаланиш қоидалари; -нақш композициясини турли жойларга мослаштириб тузиш йўллари ва усуллари; -нақш ранг ва бўёқларни танлиш ва ишлатиш сирлари; нақш сирларини ўқувчи ёшларга ўргатишнинг методик томонларини билиш. Ҳайкалтарошлик санъати. Бу санъат ҳам тасвирий санъатнинг алоҳида бир тури бўлиб, рассом- педагогларнинг мукаммал шаклланишига катта ҳиссасини қўшади. Ҳайкалтарошлик санъатини ўргатиш учун ўқувчи ва ёшлар энг аввало санъатнинг назарий ва амалий тушунчаларига эга бўлишлиги мақсадга муофиқдир. Шу сабабли қуйидагиларни билиши ва ўрганиши лозим: -ҳайкалтарошлик санъат тарихини, умумий назарий тушунчаларини ўзлаштириш;

-ҳайкал ишлашда керакли материалар, асбоб-ускуналар ҳамда уларни тайёрлаш ва фойдалана олиш; -ҳайкал ишлашда одам ва ҳайвон пластик анатомиясини ўрганиш ; Композиция Талабаларда тасвирий ва амалий санъат борасидаги барча билимларни амалий ҳамда назарий жиҳатлардан ривожланиш, шунингдек ижодий шакллантиришда композиция тушунчасини кенг маънога эга бўлиб, қаламтасвир ва рангтасвир, ҳайкалтарошлик ва амалий санъатнинг ҳар бир турида ўзига хос йўсинда ва ўзига хос мазмунини ташкил қилади. Композициядан олган билимлар талабаларни ўз сохасига ижодий ёндошишларига, ўқитувчилик фаолиятини жиддий ва қизиқарли олиб боришлирига катта ёрдам беради. Санъат тарихи ва санъатшунослик аҳамияти. Маданиятимизнинг ажралмас ва улкан бўлаги тасвирий ва амалий меросидир. Бу борада ўтмиш ижодкорлар томонидан ўта қимматли ва бехисоб намуналар яратилган ҳамда санъат тарихининг айнан шу борасидаги ранг-баранг кўринишлари, тури, услуб ва мактаблари мавжуддир. Санъатшунослик фани санъат тарихини илмий ва назарий жиҳатдан ўрганадиган бир бўлаги ҳисобланади. Шунинг учун санъатшуносликдан қуйидагиларни ўзлаштириш талаб қилинади: -санъат тарихи ва санъатшуносликнинг моҳияти ва мазмуни; -санъатшунослик асослари; а) тасвирий санъатнинг тур ва жанрлари, б) тасвирий санъатдаги эстетик йўналишлар. -жаҳон санъати тарихига доир билимлар; в) жаҳон санъат тарихининг ривожланиш босқичлари, г) замонавий жаҳон санъатининг ўзига хос жиҳатлари. -Ўзбекистон санъати тарихига оид билимлар;

а) Санъатнинг қадимги анъаналари, б ) Моний ва монийлик мактаблари, в ) ислом маданияти ва санъат муаммолари, г ) миниатюра санъати анъаналари ва "Ангористон" мактаби, д ) замонавий Ўзбекистон тасвирий санъатининг ютуқлари ва ўзига хос шакллари. Тасвирий ва амалий санъат ўқитиш методикасининг дидактик асослари. Мактабларда таълим-тарбия ишларини самарали бўлиш машғулотларнинг тўғри мазмунли ва изчил олиб боришга боғлиқ. Таълимнинг тарбияловчилик хусусиятини таълим мазмуни билан, таълим методалари билан амалга оширилади. Ҳар бир фан ўқитувчиси каби санъат ўқитувчиси ҳам педагогика назарияси ва унинг принципларини мукаммал ўрганишларини талаб қилади. Дидактика – педагогика таълим жараёнининг умумий қонуниятларини ўрганиладиган қисмидир. Дидактика грекча сўз бўлиб, сабок бўладиган сўздир, яъни дидактика – таълим назарияси демакдир. Дидактика хусусий методикалар билан мустаҳкам боғланган ҳолда, барча ўқув фанлари учун қонун ва қоидаларни белгилаб беради. Умумий дидактика асосида баъзи ўқув предметлари бўйича хусусий дидактикалар келиб чиқади. Улар методика деб аталади. Тасвирий санъатни ўқитиш методикаси, математика, адабиёт методикалари ва тасвирий санъат фани асосларини ўрганишда қуйидаги педагогиканинг назарий унинг принцплари катта аҳамият касб этади. Таълим-тарбиянинг бирлиги. Таълимнинг илмийлик принципи. Таълимда кўрсатмалик принциплари. Таълимда онглилик ва активлик принциплари.

Таълим процессида ўқувчиларни ёш индивидуал хусусиятларини ҳисобга олиш. Тасвирий санъатнинг бошқа фан материаллари билан боғликлиги. Таълим принцпи тарбиянинг мақсад ва вазифаларини амалга оширишга қаратилган ўқиш ва ўқитиш жараёнининг характери, йўналиши, ўқувчилар томонидан илмий билимларни ўзлаштиришнинг, тегишли кўникма ва малакалар ҳосил қилишнинг қонун ва қоидаларини ўз ичига олади. Бизнинг давримизда мактаб таълим системасида онглилик ва активлик принц и плари муҳим аҳамиятга эга. Ҳозирги мактаб таълими ўқувчиларининг онгли, мустақил, актив фаолиятига суянади. Таълимда онглилик ўқувчиларнинг илмий билимларини асосли равишда чуқур ва англаб ўзлаштиришлари, назарий билимларни амалда қўллай олишларини ўз ичига олади. Мактабларда ўқувчиларга бериладиган билимлар ҳозирги замон билимлар даражасида бўлиш, ўқувчиларга уларни муайян системада бўлишни таъмин этиши лозим. Ўқитувчининг вазифаси объектив жиҳатдан нарса ва ходисалар тасвирини ифодалашда реалистик санъатининг мо ҳ иятини илмий равишда очиб бера олиши керак. Мактабда тасвирий санъат дарс предмети бошқа фанлар қатори ўзининг мустақиллигига эга. Шунинг учун тасвирий санъат предмети бир қатор илмий асосларга ёндошилади. Таълим-тарбиянинг бирлиги, принц и пи. Мактаб шароитида илғор ўқитувчи бўлиш учун ҳозирги замон дидактик принц и пларини эгаллаб уни ижодий равишда амалиётда қўллай билиш мақсадга мувофиқ. Ҳозирги педагогика таълим-тарбиянинг моҳиятини, дидактик принцпларини очиб беради, шунинг учун биринчи ўринда сиёсий ғоянинг

мақсадга йўналиши ва таълим-тарбиянинг бирлигидадир. Умумтаълим мактабнинг вазифаси ёш авлодни тетик руҳда тарбиялаб, уларнинг дунёқарашларини маънавий шакллантиришдадир. Тасвирий санъат ўқитувчисининг вазифалари таълим-тарбияда яратилган принц и пни тасвирий санъат асарлар ғоявий-сиёсий йўналишини кўрсатишдадир. Ўқитувчиларда таълим-тарбия бериш таълимотлари ҳамда давлатимизнинг кўрсатмалари асосида ёш авлодни ҳар томонлама камолатга етган маълумотли ва замон талабга жавоб берадиган, юксак даражадаги фазилатларни ўзида мўжасамлаштирган кишилар қилиб тарбиялашдир. Ўқувчиларга тасвирий санъат бўйича таъсир кўрсатиш кучидан фойдаланишда, тасвирий санъат ўқитувчиси кенг имкониятга эга. Ёш ўқувчиларига тасвирий санъатни тарғиб этишимизда, унинг мақсад ва вазифаларини, жамиятимизнинг қурилишдаги аҳамияти, санъатнинг ҳаққонийлиги ва халқчиллиги, санъатнинг реалистик принц и плари асосида яратилишини очиб беришимиз лозим. Тасвирий санъат ўзининг ёрқин образи билан болалар ҳаётида, ҳаққонийлиги, гўзаллик востасида, асарда тасвирланган бадиий образларда ҳаётни реал очиб беради. У инсонга эмоционал таъсир кўрсатиб, ўқувчилар сезгисини ўстиради, бадиий дидини шакллантиради. Ана шундай сифатларга қараб, тасвирий санъат ўқитувчиси тарбиявий мақсадларни кўзлаб ундан фойдаланиши мақсадга мувофиқдир. Санъатнинг инсонга таъсир қилиш кучига суяниб, ўқитувчи болалар билан ҳар томонламатарбиявий ишларни олиб бориши мумкин. Болаларни санъат билан яқинлаштирар эканмиз, аввало биз уларга санъатнинг мақсад ва вазифаларини очиб беришимиз керак ва асосан реалистик санъат принцплари, халқчиллик ва унинг принцпи, жамият қурилишида тасвирий санъатнинг аҳамиятини тушунтириб беришимиз керак. Ҳаётни адабий образларда акс эттира туриб, унга эстетик баҳо бериб,

тасвирий санъат ҳаётда гўз а лликни кўра билиш учун кучли қуролдир. У кечаги ҳақиқатни билдирибгина қолмай, балки эртанги ҳаётни ҳам тўғри ифода этади. Агар ўқувчиларнинг ўзида ижодий қизиқиш катта бўлса, уз фикр мулохазларини, хиссиётларини ифода эта олишса атрофдаги ҳар бир нарсага эстетик жиҳатдан қарай билишса эстетик ғоявий тарбия жуда муваффиқиятли келади. Эстетик тарбия билан шуғуллана туриб, бўлажак ўқитувчи, мактаб ўқувчиларининг санъатни тўғри тушуниб камолатга эришаётганини яхши билиши керак. Тасвирий санъат ўқитиш болаларга атроф-муҳитни тушуна билишлари г ў залликни кўра олишда ёрдам беради.

Адабиётлар 1. Абдуллаев А.А. санъат тарихи Т. 1991. 2. Апухтин О.К. Тасвирий санъат ҳақида сухбатлар Т.1961. 3. Азимова Б,Ражабов Р, Абдирасилов С. 4. Тасвирий санъатга оид аташамарнинг изоҳли луғати Т 1994. 5. Булатов С.С. Ўзбек халқ амалий безак санъати. Т. 1991. 6. Булатов С.С.Амалий санъат қисқача луғоти. Т. 1992. 7. Қосимов Қ. Наққошлик Т. 1982. 8. Мажидов Ж. Т. сиа. Мактабдан ташқари ишлар. Т. 1983.

Похожие

Халқ амалий безак санъати

Узбекистон миллий амалий безак санъати

Пантомима ва тўртинчи девор сирлари

Академик лицей ва касб ҳунар коллежларида тасвирий санъат дарсларини ўқитиш усуллари

Тош ва суяк ўймакорлиги