Ўсимлик зараркунандаларига қарши қўлланувчи пестицидлар. Хлорорганик пестицидлар ва махсус акарицидлар - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Ўсимлик зараркунандаларига қарши қўлланувчи пестицидлар. Хлорорганик пестицидлар ва махсус акарицидлар

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

52 KB

Ўсимлик зараркунандаларига қарши қўлланувчи пестицидлар. Хлорорганик пестицидлар ва махсус акарицидлар 1. Қишлоқ хўжалик экинларини зараркунанда ҳашарот ва каналарга сичқонсимон кемирувчиларга қарши кимёвий кўраш воситалар кенг қўлланилади. Зараркунанда ҳашарот ва каналарга қарши: 1. Анорганиқ воситалар (олтингугурт препаратлари) 2. Органиқ воситалар 2.1 Хлорорганик бирикмалар 2.2 Фосфорорганиқ воситалар (БИ-58, фазолон) 2.3 Карбомат кислоталар ҳосилалари. (инсегар) 2.3 Полихлорденлар. 2.4 Нитрофеноллар (нитрафен) 2.5 минерал (нефт) мойлари. (30, 30с, 30сс ва х.к.) 2.6 Сунъий перетроидлар (биоресметрин, перметрин) 2.7 Янги гуруҳларга кирувчи инсектицид ва акарицидлар (димилин, эйм). 2.8 Хусусий акарицидлар (неорон, омайт, гризли) Сичқонсимон кемиручиларга қарши рух фосфиди, глифтор, қоннинг антикоагулянтлари бўлган зоокумарин, бродифакум, дифенакум ва бошқалар. Ута хавфли зараркунандаларга қарши метилбромид ва бошқа фумигантлар қўлланилмоқда. Хлорорганиқ пестицидлар гуруҳига кирувчи бирикмалар юқори даражада инсектицидлик хусусиятини номаён қилиши, кимёвий ва биологик баркарорлиги билан фаркланадилар. Деярли барча хлорорганиқ бирикмалар яккол кумулятив хусусиятини намоён киладилар. Шу сабабли бу пестицидларни қўлланиши қаттиқ чегараланган. ДДТ ва ГХЦГ препаратларини қўлланиши такикланган. Бироқ хлорорганиқ пестицидлардан

полихлорцик-лодиенлар кенжа гуруҳига кирувчи маликс препаратини 35% ли к.э. ва 50% н.к. шакллари Ўзбекистонда кўсак курти, шира ва каналарга қарши ғўзада қўллашга рухсат этилган. Бошқа хлорорганиқ пестицидлардан фарки шундаки бу препарат организмдан тезрок ажралиб чикади, ёгларда тупланиш хусусиятига эга эмас. Кутиш муддати 30 кун. 3. Махсус акарицидлар. Бу гуруҳда кирувчи пестицидлар фақат каналарга қарши қўлланилади. Ургимчакканани фосфорорганиқ пестицидларга бўлган чидамлилигини ошиб кетиши бу пестицидларга бўлган талабни янада ошириб юборди. Ҳозирги пайтда Ўзбекистон шароитида 36% ли эм.к. Гризли, 50% эм.к. неорон, 50% лик н.к. ва 57% эм.к. Омайт 18% лик эм.к. Кельтан 20% сус.к. Демитан ва бошқа махсус акарицидлар кенг қўлланилмоқда. Бу пестицидларнинг умумий хусусиятлари шундан иборатки зараркунандага танлаб таъсир этади, фойдали ҳашаротлар учун кам ёки ўртача заҳарлидир. Помидорда занг канаси, ғўзада ўргимчакканага, богларда мева канаси ва ток каналарига қарши самарали қўлланилмоқда. Кутиш вақтига қаттиқ риоя қилиниб, баргларни яхши қўлланишни таъминлаб пуркалиши лозим. Чунки бу гуруҳига кирувчи барча пестицидлар сиртдан таъсир килади яъни канага тегса ўлдиради. ФОСФОРОРГАНИК ИНСЕКТОАКАРИЦИДЛАР. 1. Фосфорорганиқ инсектоакарицидлар фосфат, пирофосфат ва тиофосфат кислоталарнинг мураккаб эфирлари ёки амидлари ҳосилаларидир: Бу гуруҳга кирувчи пестицидлар қуйидаги қатор афзалликлари билан фаркланадилар. Юқори инсектоакарицидлик хоссаларига эга бўлиши, зараркунандаларга нисбатан таъсир қилиш доираси кенглиги, ташқи муҳит шароитида тургинлиги камрок ва ўсимликларнинг ривожланиши даврида зарарсиз моддаларга парчаланиб кетиши, системали (барг шираси) орқали таъсир этиш. Иссиққонли ҳайвонлар организмда материал кумуляциянинг

кам даражада номаён бўлиши, сарфлаш нормасини камлиги, тупроқда ва сувда тез зарарсиз моддалари парчаланиб кетиши ва х.к. Фосфорорганиқ пестицидларни қўллашнинг салбий томонлари ҳам мавжуд. Чунки кўпчилик фосфорорганиқ пестицидлар иссиққонли ҳайвонлар жумладан инсонга ҳам заҳарлидир. Бундан ташқари кўпчилик тур зараркунандалар бу препаратларга нисбатан чидамлилик намоён киладилар. 2. Фосфорорганиқ пестицидлар беш валентли фосфорнинг органиқ бирикмалари бўлиб қуйидаги умумий формулага эга: бунда R 1 ва R 2 алькосил арил ёки алкил радикалларининг алкосил ёки диметил гуруҳлари билан уйғунлашган ҳосиллари. X - кучсиз кислоталар колдиги. Бу моддалар шундай умумий тузилишига эга бўлганлиги учун фосфориллаш ва алкилирлаш қобилиятига эгадирлар. Бинобарин бундай моддалар организмга тушгая организм учун муҳим бўлган бирор субстратни фосфорриллайди. Аникланишича асоб хўжайралари таркибида бўлган ва асаб импульларини таркатишида муҳим роль уйновчи ацетилҳолинэстераза ферменти шундай субстратлардан биридир. * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * R 1 S (0) * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * R 2 P - X

Яъни фосфорорганиқ пестицидларни иссиққонлиларга ва ҳашаротларга таъсир механизмини моҳияти асаб импульсларини таркатишда муҳим роль уйночи ацетилхолинэстераза ферментини фосфориллашдан иборат. Бундан ташқари холинэстераза, ацетилхолинэстераза ва организм учун катта аҳамиятга эга булувчи серин-протеиноза ферментларини ҳам фаолиятини ингибирлайди ва ДНК ни алкиллаб оксил биосинтезини ҳам издан чиқаради. Фосфорорганиқ пестицидлар ҳашарот организмига териси ёки нафас олиш озука билан ичагига тушгач тезда гемолимфа билан нерв тукималарига етиб бориб уни фаолиятига таъсир этади ва ҳашарот киска вақт (бирор соат ичида) паралич ҳолат юзага келиб кейин заҳарланиш ўлим билан якунланади. Кўпчилик фосфорорганиқ пестицидларни тупроққа парчаланиш муддатлари бир ой атрофида бўлади. Энг фосфорорганиқ пестицидларни кўпчилиги одам ва иссиққонли ҳайвонларга юқори ва ўртача заҳарлидир. Улар одам организмга тушгач, марказий асаб тизимининг асаб мускул богининг ҳолинергик синапнинг шикастлайди. Бу гуруҳи кирувчи пестицидлар кумулятив хоссага эга, бу ҳолат пестицид организмга тез бўлади. Бироқ кўпроқ функционал кумуляция кузатилади. Парчаланиш моддалари организмдан сийдик ва тер ва сут орқали ажралиб чикади. Барча фосфорорганиқ пестицидлар тавсия қилинган нормаларда ўсимликларга салбий таъсир қилмайдилар. Бир сарфлаш нормасини ошириш баъзан ўсимликларни куйиш шаклида шикастланишига олиб келади. Ўзбекистон шароитида тиофосфат кислота ҳосилалари бўлган базудин (диазинон), дурсбан (хлорнирифос) ва дитиофосфат кислота ҳосилалари бўлган карбофос, фосфамид (БИ-58), фозалон (бензофосфат, залон) Қишлоқ хўжалиги экинларининг зараркунанда ҳашарот ва каналарига қарши кенг қўлланилмоқда. Диазинон (базудин) 60% эм.к. буғдой ва шолида, хлорпирифос (хлортан) 40,8% эм.к. олмада, ғўза, помидор, картошка, карам, ғўзада комплекс ҳашарот ва каналарга қарши ўсимликларни усув даврида пуркаш йўли билан қўлланилмоқда.

Айникса фосфамид (БИ-58) 40% эм.к., фозалон (бензофосфат,залон) препаратларини 30% н.к., 35% эм.к. препарат шакллари Ўзбекистон пахтачилигида узоқ йиллардан бери зарарлик ҳашарот ва каналарга қарши қўлланиб келди. Карбофос 50% эм.к. (малфос) узоқ йиллар мобайнида чигирткаларга қарши кимёвий кўрашда асосий препаратлардан бири бўлиб келди. Барча фосфорорганиқ препаратлар тавсия қилинган ўсимликларда зараркунанда ҳашарот ва каналарга қарши ўсимликларни усув даврларида сув билан аралашма тайёрлаб пуркалади. Системали таъсир хусусиятига эга бўлган пестицидлар учун ишчи суюқлигини хажми унчалик аҳамиятга эга эмас. Бу препаратлар хаво ҳарорати 28 о дан юқори бўлмаганда ва шамолсиз кунларда қўлланилади. Бу пестицидлар билан техника хавфсизлиги чораларига қаттиқ риоя қилишган ҳолда ишлаш мумкин. Бундан ташқари бу препаратлар билан ишлов беришдан олдин зараркунандаларни хавфли сони, фойдали ҳашаротларнинг калинлиги ҳам инобатга олинади.

АДАБИЁТЛАР: 1. Ўзбекистон Республикаси 1998-2000 йиллардаги даврида қишлоқ хўжалиги иктисодий ислоҳотларни чукурлаштириш дастури, 1998. 2. А. В. Бондаренко - «Биологическая заҳита растений», Л. : «Колос». 1984. 3. В, В, Гулий в бошқалар - «Микробологичсекий метод борьбў с вреднўми насекомўми» 4. А. В. Бондаренко - «Практикум по биологический заҳите растений». Л. : 1978. 5. С. Н. Алимухамедов - «Гўза зараркунандалари ва уларга қарши кураш». - Т. : «Мехнат»1991. 6. С. Н. Алимухамедов - «Гўзани биологик усулда ҳимоя қилиш». - Т. «Мехнат»1996. 7. Н. В. Кандўбин - «Бактериальнўе средства борьбў с вреднўми насекомўми и грўзунами», 1989. 8. Ла Брег Смитт - «Генетическая метод борьбў с вреднўми насекомўмў»- М. »Колос». 1971. 9. Зашита растений ежемесячнўй теоретический и научно- производственнўй журнал» - М. »Агропромиздат», 1985-1999. 10. С, И. Алимухамедов, Б. П. Адашкевич ва бошқалар. «Биологическая заҳита хлопчатника» Изд. 2-е дополнение - Т, «Мехнат»1989. 11. А. А. Кравцов, Н. В. Голўшин - Справочник химических и биологических средств заҳитў растений». Агропромиздат», 1989. 12. Х.Ч. Бўриев, Ҳ.Ҳ.Кимсанбоев, Б.А.Сулаймонов «Энтомофагларни биолабораторияда кўпайтириш» Т.: «Ўқитувчи» 2000. 13. Список химических и биологических средств борьбў с вредителями, болезнями растений и сорняками разрешеннўх для применения в сельском хозяйстве Республики Узбекистан на 1998-2001. A

Похожие

Ўсимлик касалликларининг қўзғатувчиларига қарши курашда қўлланувчи пестицидлар.

Ўсимлик касалликларининг қўзғатувчиларига қарши курашда қўлланувчи пестицидлар.

Бегона ўтларга қарши қўлланиладиган пестицидлар. Ғўза далалрида қўлланувчи гербицидлар.

Ўсимлик зараркунандаларига қарши химиявий кураш машиналари

Пиретроидлар гуруҳига кирувчи инсектоакарицидлар