Махсар, Кунжут, Ер ёнғоқ етиштириш технологияси - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Махсар, Кунжут, Ер ёнғоқ етиштириш технологияси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

39 KB

Махсар, Кунжут, Ер ёнғоқ етиштириш технологияси Режа: 1. Махсарни ахамияти ва етиштириш технологияси. 2. Кунжуутни ахамичти ва етиштириш технологияси. 3. Ер ёнғоқ ахамияти ва етиштириш технологияси.

1. Махсарни ахамияти, етиштириш технологияси таркибида 17-35% ярим қурийдиган оч сариқ рангли мой бўлади. Унинг мойининг таьми кунгабоқарникига ўхшаш бўлади. Мойи озиқ-овқат учун, маргарин тайёрлашда, шунингдек у алиф, линолум, совун ва бошқа махсулотлар тайёрлашда ишлатилади. Кунжараси аччиқ бўлади ва ўғит сифатида ишлатиш учун экилади. Махсарнинг ватани Афғонистон, Хиндистонда, Эрон, Ўрта ва Жанубий Америкада кўп экилади. Ўзбекистон 1998 йил 40,38 минг гектар ерга экилган. Қурғоқчиликка чидамли бўлганлиги учун лалми ерларда кўп экилади. Бундай ерларда 3-4 ц/га уруғ ва 45-60 ц/га кўк масса беради Етиштириш технологияси. Махсар алмашлаб экишда дон-дуккакли ўсимликлардан кейин экилганда юқори ҳосил беради. Махсар экиш учун ер кузда 22-24 см чуқурликда шудгор қилинади. Бахорда борана қилинади ва экишдан олдин 6-8 см чуқурликда култиватция қилиниб кетидан бораналинади. Махсар эртаги экин экин хисобланади. Шу сабабдан эртаги бахорги донли экинлар билан бир вақтда экилади. Махсарни кузда хам экиш мумкин, лекин бу холда унинг хосили камроқ бўлади. Махсар кенг қаторлаб қатор ораси 45-60 см қилиб экилади. Бахорда экилганда гектарига 6-8 кг уруғ, кузда 8-10 кг уруғ сарфланади. Экиш чуқурлиги бахорда 4-6 см, кузда 5-7 см бўлади. Кўк масса олиш учун махсар тор қаторлаб қатор ораси30-45 см қилиб экилади, гектарига 12-15 кг уруғ сарфланади. Махсарни парвриш қилиш қатқалоққа қарши кураш бунда майса ҳосил бўлганда кўнгдалангига борона қилинади, 2-3 марта қатор оралари культивация қилинади. Махсар етилганда тўкилмайди, шунинг учун уруғлар тўла етилганда дон комбайнлари ёрдамида йиғиб олинади 2. Кунжутни халқ хўжалигидаги ахамияти,етиштириш технологияси . Кунжут энг қимматли мойли экинлардан бири хисобланади. Уруғини таркибида 48-63% мой, 16-18% оқсил ва 16-17% азотсиз моддалар мавжуд. Кунжут мойи юқори сифатли ўсимлик мой хисобланади. У ярим

қурийдиган мой хисобланиб, озиқ-овқатда, консерва тайёрлашда, кондитер саноатида ишлатилади. Кунжут мойи холва тайёрлашда ишлатилади, унинг ватани Африка бўлиб, Марказий Осиёга хиндистондан келтирилган. Ер юзида экин майдони 6,7 млн гектар. Кунжут Хиндистон, Покисто, Хитой, Мексика, Африка ва Марказий Осиёда кўп экилади. Ўзбекистонда 1998 йилда 2,85 минг гектар ерга экилган, ўртача 4,1 ц/га ҳосил беради. Суғориладиган ерларда 8-10 ц/га ҳосил олиш мумкин. Етиштириш технологияси. Кунжут учун асосий ўтмишдош экин дон- дуккаклилар, маккажўхори, жўхори ва беда хисобланади. Шудгорлашдан олдин бир гектар ерга 10-15 тонна гўнг, 60-80 кг фосфор солинади. Бахорда экишдан олдин гектарига 20-30 кг азот солиниб, ўсув даврида 40-50 кг азот берилади. Кунжут кеч кўкламда май ойида экилади. Анғизга 10-15 июнда экилади. Кунжут кенг қаторлаб, қатор ораси 60-70 см қилиб экилади. Гектарига 5-6 кг уруғ сарфланади. Ўсув даврида 2-3 марта культивация қилинади, 2-4 мартагача суғорилади. Ўсимлик сарғайиб барглари тўкилади, кўсаклари олдин етилади. Ўисмликда ўртача 5-6 та кўсак етилганда ўриш машиналарида ўриб олинади. Хирмонда қуритилиб, поялар пастга қаратилган холда уруғлар қоқиб олинади. 3. Ерёнғоқни халқ хўжалигидаги ахамияти ва етиштириш технологияси. Ерёнғоқ энг қимматли мойли ва озиқ-овқат экинидир. Уруғни таркибида 45-66% қуримайдиган ва истемол қилинадиган мой бўлади. Бу мой озиқ-овқатда, юқори сифатли қандолат махсулотлари, маргарин тайёрлашда ишлатилади. Пояси эса молларга берилади, ерёнғоқ азот йиғувчи ўсимлик бўлганлиги учун у кўп ўсимликларга ўтмишдош экин хисобланади. Ватани Жанубий Америка. Европада Х VI асрдан маълум, ер юзида 21,8 млн гектар ерга экилади. Асосан Хиндистон, Хитой, Япония, Корея,

Марказий ва Шимолий Африка, АҚШ, Украина, Грузия, Россия, Марказий Осиё давлатларида экилади. Ўзбекистонда 1998 йили 5,2 минг гектар ерга экилган. Ўртача 15-17 центнер ҳосил беради. Етиштириш технологияси. Ерёнғоқ алмашлаб экишда донли ўсимликлардан, картошка, илдизмевали сабзавот экинларидан кейин экилади. Ерёнғоқ экиладиган ер кузда чуқур шудгор қилинади. Унга 10-13 тонна гўнг ва 60-80 кг фосфор берилади. Усув даврида 20-30 кг азот ва 60-80 кг фосфор берилади. Ерёнғоқ кенг қаторлаб, қатор ораси 60-70 см, ўсимлик роаси 10-15 см қилиб экилади. Ерёнғоқ апрел ойида ва май ойининг бошларида экилади. У чигит ёки маккажўхори экадиган сеялкаларда экилади, гектарига 70-100 кг уруғ сарфланади. Ўсув даврида қатор оралари 3-4 марта культивация қилинади ва 5-6 марта суғорилади. Ерёнғоқ тўла етилганда дуккаклар гинофиумдан осон ажралади. Шу даврда ҳосил етилиш, ҳосил йиғиш учун икки қаторли АН-70 машиналаридан фойдаланилади.

Адабиётлар: 1. П,П Вавилов растениводство.М, Колос 1976, 2. Г,С Пасьпанов растениводство М, Колос 1997 3. Х,Н Атабаева, З Умаров, Х,Ч Бўриев ва бошқалар. Ўсимликшунослик Т. Мехнат 2000 й. 4. В,Н Чирки. Ўсимликшунослик (практикум) Т. Ўқтувчи 1978

Похожие

Кунжут ва махсар-биологияси ва етиштириш технологияси

Махсар ва кунжут экини

Мойли экинлар тавсифи ва кунгабақор етиштириш технологиясиМойли экинлар тавсифи ва кунгабақор етиштириш технологияси

Ер ёнғоқ ва канакунжут экинлари

Мойли экинлар. Кунгабоқар экини