Элеваторда дон ҳаракатининг технологик схемаси - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Элеваторда дон ҳаракатининг технологик схемаси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

52 KB

Элеваторда дон ҳ аракатининг технологик схемаси Режа 1. Элеваторда дон ҳаракатининг технологик схемаси 2. Асосий жиҳозлар ва мосламаларни жойлаштириш. 3. Фойдаланилган адабиётлар рўйхати

Асосий технологик ва транспорт ускуналар сони ва оператив бункерларнинг сиғимлари аниқлангандан сўнг асосий машина ва ускуналарни жойлаштиришга киришилади, бунгача эса қуйидагиларни ҳисобга олиш керак, яъни элеватор асосий бинолари компоновкаси схемаси ва элеваторда дон ҳаракатининг схемасини тузиш керак. Схемада ҳамма белгиланган жараёнларни бажаришда донни кўтаришлар сони кам бўлиш шарти билан тузиш керак. Схемада тарозилар, сепараторлар, дон тозалаш ускуналари, оператив бункерлар, қабул қилиш ва юклаш мосламалари жойлашиши кўрсатилади. Кейин шу схема асосида элеваторнинг ишчи технологик схемаси чизилади. Элеватор ишининг технологик схемасини дон оқимини қабул қилинишидан, токи уни сақлаш учун силосга жойлаштиргунга қадар кетма-кетлик асосида қурилади. Агар технологик ускуналар қуввати транспорт ускунаси қувватидан паст бўлса, бу ускуналар оператив бункерлар билан жиҳозланади.Шу оператив бункерлар туфайли донга ишлов бериш ва бошқа жараёнлар узлуксиз давом этади. Ускунадан фойдаланиш коэффициенти вақт бўйича ўзгарган ҳолда оператив бункерлар зарур бўлади. Дон ҳаракати схемаси сифат ва миқдорий ҳисобни ўз ичига олиши керак, бу тарозиларни ўрнатиш ва дондан намуна олиш мосламаларини ўрнатиш билан амалга оширилади. Тарозилар асосан ишчи бинонинг юқори қисмида ўрнатилади, бу орқали дон ҳар қайси жараённи бажаришда ўлчанади. Элеваторда дон ҳаракатининг технологик схемасини шундай бажариш керакки, шу бўйича элеватор ишчилари тез ва хатосиз донни жойлаштиришда керакли йўналишларни тузиб билишлари керак. Доннинг ҳаракати ҳамма вақт қалин чизиқ билан, чиқиндилар, чанг ва ҳаво ҳаракатлари ингичка чизиқлар билан белгиланади. Схемада нуқта ҳамма вақт шу ердан дон ҳаракати бошланишини билдиради, чизиқлар охиридаги кўрсаткич белги эса ҳаракатнинг тугалланганлигини билдиради. Элеваторда

бир хил номли ускуна ва силослар сони кўплиги туфайли ўзаро тўғри келувчи рақамланиш ёки бошқа хил белги билан белгиланади. Асосан рақамланишдан қабул қилиш бункерлар, транспортёрлар, нориялар, тарозилар, сепараторлар, дон қуритиш ускуналари ҳамда сепаратор усти ва ости бункерларини белгилашда фойдаланилади. Агар бир хил номланишлар сони сезиларли равишда кўп бўлса ва улар ўзаро бир- бири билан яқин жойлашган бўлса, унда кодли рақамланишни қўллаш мақсадга мувофиқ. Силосларни кодли рақамланишда юзлар сони силослар қаторини, кейинги икки сон эса шу қатордаги силоснинг рақамини билдиради. Бундан ташқари, жуфт юзликлар ўнг томондаги, тоқ юзликлар чап томондаги силос корпусларига оиддир. Шунингдек рақамлаштиришни қуйидагича амалга ошириш мумкин, масалан, юзлик сонидан сўнгги сонлар силос корпуси қатори ва силос рақамини билдиради (масалан, 211-жуфт силос корпуси, биринчи қатор, биринчи силос). Элеваторда дон ҳаракати схемасидан қулайроқ фойдаланиш учун йўллар жадвали, силос ва бункерлар сиғимлари жадвали билан бирга чизилади. Йўллар жадвали (қисқартилган дон ҳаракати схемаси) ёрдамчи жадвал бўлиб, тез ва аниқ қайси нория орқали белгтланган жараённи бажаришни аниқлаш мумкин. Йўллар жадвали икки қисан иборат: чап қисмида норияларнинг қайси силос ва ускуналардан донни қабул қилиши, ўнг қисмида эса норияларнинг донни узатиши кўрсатилган. У ёки бу жараённинг нория орқали бажарилганлигини жараённинг номи ва мос келувчи нория туташган катакда белгиланади. Элеваторда дон ҳаракати схемаси шундай даражада бўлиши керакки, бунда топшириқ бўйича кўзда тутилган барча жараёнлар бир вақтнинг ўзида амалга оширилишини таъминлаш керак.

Асосий жиҳозлар ва мосламаларни жойлаштириш . Дон ва чиқиндилар ҳаракати схемаси асосида қаватлар бўйича асосий ускуналар жойлаштирилади. Ҳаракатланувчи қисмлари бўлмаган ускуналар (донўтказгич қувурлар, ҳавоўтказгичлар, нория қувурлари ва ҳ.к) ўрнатиш таъмирлаш шарти билан, қулай ва хавфсиз хизмат қилиш учун деворлар олдида 150 мм дан кам бўлмаган узоқликда ўрнатиш мумкин. Зинапоя ёки ички хоналарга чиқиш билан боғлиқ бўлган кўндаланг ва бўйлама йўлаклар 1000 мм дан кам бўлмаслиги керак. Сепараторларни ўрнатишда техника хавфсизлиги талабларини ҳисобга олиш зарур. Улар орасидаги, ҳамда сепараторлар ва ишчи бино конструктив элементлари орасидаги йўлаклар ғалвирлари ён томонидан чиқариладиган сепараторлар (А1-БИС-12, А1-БИС-100) ҳаракатга келтирувчи қисмлари томонидан 1000 мм, ён томонлардан 1200 мм дан кам бўлмаслиги, ғалвирлари айланма ҳаракатланувчи сепараторлар учун ҳаракатланувчи вал ва ғалвирлар чиқиши томонидан 1400 мм, ён томонлардан 1000 мм дан кам бўлмаслиги керак. Ҳамма сепараторлар учун доннинг чиқиш томонидан қўйиладиган йўлак 700 мм дан кам бўлмаслиги керак. Лентали ва бошқа транспортёрларни жойлаштиришда қуйидаги йўлаклар қўйилади: девор ва транспортёрнинг бир кўндаланг томони ораси 700 мм дан кам бўлмаслиги, икки ўзаро паралел жойлашган транспортёрлар оралиғи эса 800 (транспортёр устида тушириш аравачаси бўлган ҳолатда йўлак эни оширилади) кам бўлмаслиги керак. Ҳар 30 метрда транпортёр устида ва остида йўлаклар қўйилиши керак, ўртада эни 800 мм бўлган йўлак албатта бўлиши шарт. Транспортёр узунлиги 30 м дан узун бўлганда унинг остидаги йўлак ёки устидаги кўприкчани транспортёр конструкцияларининг устида эркин баландликда ўрнатилади ёки кўприкча баландлигидан томгача бўлган баландлик 1800 мм дан бўлмаслиги керак. Транспортёр узунлиги 50 м дан катта бўлган ҳолатда камида иккита жойда кўприкча ўрнатиш кўзда тутилади.

Элеватор ишчи биносида нория ва тарозиларни иккита вариант бўйича жойлаштириш мумкин: 2- вариантда тарози усти бункерларини тўлдириш 1- вариантга нисбатан қулайроқ, бунда нория ғилдирагининг ўқи ишчи бино ўқи узунлиги бўйлаб жойлашган, аммо бу вариантда бинонинг эни ошади. 1-вариант бўйича нория ва тарозиларнинг жойлашишида тарози усти бункерлари дон оқими йўналишига 90 0 бурчак остида жойлашган ўзиоқар қувур бўйлаб тўлдирилади, бу эса қават баландлигини оширади. Шу билан бирга бу вариант ишчи бино энини камайишига олиб келади. Норияларни элеватор ишчи биносида силос корпусидан узоқ бўлган девор олдида ёки яқин девор олдида ўрнатиш мумкин. Ишчи бинонинг силос корпуслари билан боғланиши биринчи ҳолда анча қулайроқ, чунки дон тарозилардан сўнг тўғридан тўғри силос усти транспортёрларига узатилади. Иккинчи ҳолда силос усти транпортёри колонналар ва нориялар орасидан ўтади. Лекин биринчи вариант ишчи бинонинг пастки қисми учун ноқулай, чунки бу ерда қабул қилиш транспортёрлари ва силос ости транспортёрининг ўзаро аралашиб кетиши содир бўлади. Шунинг учун биринчи вариантдан қоида бўйича йиғма конструкцияли элеваторлар учун қўлланилади, бунда ишчи бино ва силос корпуслари бирта фундамент плитасида жойлашади. Силос корпусларининг икки томонлама жойлашишида ишчи бино асосан темир йўл ўқига параллел қилиб жойлаштирилади ва нориялар ишчи биноси бўйламасига ўрнатилади. Нория ва тарозиларни асосий ва охирги жойлаштириш лойиҳаланаётган элеваторнинг ўзига хос томонларини ҳамда ишчи бинонинг силос корпуслари билан қабул қилиш-юклаш мосламалари билан боғланишини ҳисобга олган ҳолда амалга оширилади. Элеватор ишчи биносида дон тозалаш ускуналари шундай жойлаштирилиши керакки, уларнинг қабул қилиш мосламалари деразага қарши туриб, яхши ёритилган бўлиши керак. Дон тозалаш машиналарининг сони ва габарит ўлчамларига қараб уларни бир ёки бир неча қаватда

жойлаштириш мумкин. Назорат сепараторлари, триерлар одатда асосий сепараторлардан пастки қаватда жойлаштирилади. Махсус бўлмаган нориялар ўрнатилган замонавий элеваторларнинг ишчи биносини ўрта қисмида дон тозалаш машиналари усти ва остида ускунанинг камида 4 соат давомида узлуксиз ишини таъминловчи бункерлар ўрнатилади, бу бункерлар бир вақтда қабул қилиш, тозалаш ва донни темир йўл транспортига юклаш учун зарур. Сепараторлар ва норияларнинг 1- ва 2- вариантлар бўйича жойлаштириш ишчи жойининг ёруғлиги нуқтаи назаридан энг қулай ҳисобланади. Шундай бўлсада 1-вариант бўйича сепараторларнинг жойлашиши ишчи биносининг энини оширади ва сепараторга донни етказиш қийинлашади, шунингдек сепаратордан кейин дон ва чиқиндиларни йиғиштириш мураккаблашади. Замонавий элеваторларда дон қуритиш мосламалари алоҳида мустақил ишлаб чиқариш участкаси ҳисобланади. Дон қуритиш мосламаларини жойлаштириш маҳаллий шароитлар, асосий ускуналарнинг қуввати, қуритиш ҳажми, вақти ва бошқаларга боғлиқ равишда аниқланади. Қуритишни узлуксиз (зарур бўлганда) равишда боришини таъминлаш ҳамда қуритгичларни нормал ишлаши учун ҳўл ва қуритилган дон учун махсус бункерлар қурилади.Элеваторларда дон қуритгичлар 6 та схеманинг бирига кўра жойлаштирилади. Илгариги тегирмон ва базис элеваторларида дон қуритгич ишчи бино ва зинапоя панжараси билан битта пойдевор плитасида жойлаштирилган. Бу схема шуниси билан қулайки, элеватор ишчи биносига исталган унумдорликдаги дон қуритгични жойлашттириш мумкин. Донни қуритгичга донни етказиш ва қуритилган донни олиш, юқориги ва пастки транспортёр ёрдамида амалга оширилади. 2-схема 1949 йил тайёрлов элеваторларида қўлланилган. Бу схема кенг тарқалмади, чунки дон қуритгични бундай жойлаштирганда силос ости ва

усти транспортёрларидан фойдаланишга тўғри келди ва асосийси силос корпусининг иссиқлик режими бузилади. Кейинги йилларда кўпчилик элеваторларда очиқ турдаги қуритгичлар қурилди, улар одатда силос корпуслари олдида ва ишчи бино ёнида жойлаштирилади. Уларнинг ўзаро боғланиши қўшимча ўрнатилган нория ва транспортёрлар ёрдамида амалга оширилади. Очиқ турдаги қуритгичлар ўрнатилганда сезиларли равишда капитал маблағлар қисқаради. Тайёрлов элеваторларнинг охирги лойиҳаларида очиқ турдаги қуритгичларни ишчи бино ва силос корпуслари оралиғида жойлаштирилган. Транспортёрлар элеваторларда силос усти ва ости қаватларида, қабул қилиш ва юклаш мосламаларида ва ҳар турдаги механизациялаштирилган ишчи минораларда ўрнатилади. Алоҳида ҳолларда ишчи минорасида олиб берувчи (реверсив) транспортёрлар ўрнатилади. Омборларда транспортёрлар юқори ва пастки галереяларда ўрнатилади. Силос ости қаватларида транспортёрларни ўрнатишда силосдан қабул қилиш лотогигача (транспортёрлар лентаси устида дон сачраб кетмаслиги ва бир маромда донни лентага тушишини таъминловчи ускуна) борувчи донўтказгичнинг қиялик бурчагини таъминлаш керак. Транспортёрларни силос усти қаватида жойлаштириш силослар қаторлари сони ва уларнинг ўлчамларига боғлиқ. Лентали транспортёрлар эгилиш қисмининг кўтарилиш бурчаги асосан 16 0 дан ошмалиги керак, тариқ ва нўхат учун 10 0 гача рухсат этилади.

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати 1. Адизов Р.Т. Ғаффоров А.Х. “Элеватор саноати технологияси” фанидан маърузалар матни. Бухоро-2003. 2 . Адизов Р.Т ва бошқалар. Доншунослик асослари. Касб-ҳунар коллежлари учун ўқув қўлланма/T.: «ИЛМ ЗИЁ», 2004.-208 б. 3. Адизов Р.Т ва бошқалар. Дон ва дон маҳсулотлари товаршунос-лиги: Касб- ҳунар коллежлари учун ўқув қўлланма/ T.: «ИЛМ ЗИЁ», 2004.-248 бет. 4. Крылов М.М. и др. Курсовое и дипломное проектировани е предприятий элеваторной промышленности. М. Агропромиздат, 1985г. 5. К репмерман Г.И. Технологическое проектирование зернохранилищ. М. Колос, 1970г. 6. Нормы технологического проектирования проектирования хлебоизготовительных предприятий. М. 1978 г. 7. Пунков С.П. и др. Проектирование элеваторов и хлебоприёмных предприятий. М. Колос, 1982 г. 8. Платонов П.Н. и др. Элеваторы и склады. М А г ропромиздат, 1987 г. 9. Пунков С.П. и др. Элеваторно – складская промышленность. М. Кол о с, 1980 г. 10. Элеваторы и з ерноперерабатывающие предприятия. Под ред. Мельника Б.Е. М. Агропромиздат, 1985 г.

Похожие

Омухта ем ишлаб чикариш технологик жараённинг принципиал схемаси

Дон ва дон махсулотларини кабул килиш, жойлаштириш ва саклашнинг технологик асослари

Ун тортишнинг турлари

Калий сульфат ишлаб чикаришининг принципиал технологик схемаси ва асосий курилма ва машиналари

Дон ва дон махсулотларининг физикавий хоссалари