Ta’lim sohasida xalqaro hamkorlikning yo’lga qo’yilishi yutuqlar va kamchiliklar - Педагогиka - Рефераты

Ta’lim sohasida xalqaro hamkorlikning yo’lga qo’yilishi yutuqlar va kamchiliklar

Загружено в:

09.10.2023

Скачано:

0

Размер:

1366.5 KB

Ta’lim sohasida xalqaro hamkorlikning yo’lga qo’yilishi yutuqlar va kamchiliklar Reja: 1. Ta’lim sohasida xalqaro hamkorlik lar . 2. Oliy ta’limni boshqarish bosqichlari. 3. Oliy ta’limni boshqarish tizimlari. Oliy ta’lim sohasida xalqaro hamkorlik 4. DTS ta’limni rejalashtirish va uni loyihalashtirishning yangi shakli sifatida. 5. Ilmiy sohada samarali xalqaro hamkorlik

Oliy о’quv yurtlari Respublika uzluksiz ta’lim tizimining yetakchi bо’g’ini hisoblanadi. Hozirgi vaqtda mustaqil О’zbekistonda rо’y berayotgan ta’lim о’zgarishlarida oliy ta’limni isloh etish alohida ahamiyat kasb etmoqda. Chunki, oliy maktab Respublika milliy boyliknnig о’sishiga imkoniyat yaratuvchi, kuchli, muntazam о’sib boruvchi iqtisodiyotni bunyod etuvchi mutaxassislarni yetkazib beradi. Prezidentimizning “О’zbekistonning о’z istiqlol va taraqqiyot yо’li” risolasida davlatimizning mutaxassislar tayyorlashga bо’lgan munosabati yorqin ifodasini topgan: “Yoshlar, ularning iqtidorliligi va bilim olishga chanqoqligidan ta’lim va ma’naviyatini tushunib yetish boshlanadi. Bizning davlatimiz mutaxassislar tayyorlashning ilg’or jahon tajribasini keng jalb etadi, va, eng avvalo, bevosita О’zbekistonning о’zida yuqori sifatli ta’lim uchun sharoitlar yaratadi”. О’zbekiston Respublikasining “Ta’lim tо’g’risida”gi va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” tо’g’risidagi qonunlariga muvofiq О’zbeksitonning ilmiy- texnikaviy, iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy rivojlanishini masalasini rivojlangan mamlakatlar darajasida hal etishga qodir, yuksak darajada ma’naviy, madaniy va axloqiy sifatlarga ega bо’lgan yuqori malakali mutaxassislar tayyorlash oliy ta’lim tizimining vazifasi hisoblanadi. Oliy ta’lim tizimining asosiy vazifalari quyidagilar hisoblanadi: - davlat ta’lim standartlariga muvofiq zamonaviy ta’lim-kasb dasturlari asosida sifatli о’qituvni ta’minlash va raqobatbardosh kadrlar tayyorlash; - yuqori malakali ilmiy-pedagog kadrlarni, jumladan xorijiy ilmiy markazlarda, tayyorlash; - mamlakatni iqtisodiy va ijtimoiy rivojlantirish istiqboli, jamiyat ehtiyoji, fan, texnika, texnologiya, iqtisod va madaniyat zamonaviy yutuqlaridan kelib chiqib kadrlar tayyorlashning tashkil etilishi va usulini muntazam takomillashtirish; - ta’limni individuallashtirish, masofadan о’qitishning yangi pedagogik va informatsion texnologiyalari, vositalarini joriy etish;

- mustaqillik g’oyalariga sodiqlik, Vatanga, oilaga va atrof muhitga muhabbat ruhida, milliy uyg’onish mafkurasi hamda umuminsoniy qadriyatlarni chuqur his etish asosida oliy ta’limnnig gumanitar yо’nalishini, yoshlar tarbiyasini ta’minlash; - ta’lim, fan va ishlab chiqarishning samarali uyg’unlanuvchi usullarini amaliyotga tatbiq etish; - ta’lim xizmati kо’rsatish bozorida, raqobat muhitini yuzaga keltirish; - oliy ta’lim muassasalari boshqaruvini takomillashtirish va mustaqilligini kengaytirish. Oliy ta’lim tizimi quyidagilardan iborat: - davlatga qarashli va davlatga aloqadorsiz oliy ta’lim muassasalari , bular davlat ta’lim standartlariga muvofiq ta’lim-kasb dasturini amalga oshiradi; - ilmiy-pedagogik muassasalar, bular oliy ta’limni rivojlantirish uchun zarur bо’lgan tadqiqot ishlarini olib boradi; - ta’limni boshqaruvchi davlat idoralari, shuningdek, ular tasarrufidagi korxona, muassasa va tashkilotlar. 1993 yildan respublikaning barcha oliy о’quv yurtlariga test sinovlari orqali abituriyentlar qabul etilmoqda. Talabalar oliy о’quv yurtlarida ikki bosqichli ta’lim asosida bakalavr va magistr darajalarini egallashlari mumkin. Bakalavriat – ixtisosliklar yо’nalishi bо’yicha о’qish muddati tо’rt yildan kam bо’lmagan nazariy va amaliy bilim beruvchi tayanch oliy ta’lim. Magistratura – bakalavriat asosida о’quv muddati ikki yildan kam bо’lmagan, muayyan ixtisoslik bо’yicha oliy ta’lim. Oliy ta’lim universitetlarda, institutlarda va akademiyalarda amalga oshiriladi. Oliy ma’lumotli mutaxassislarni tayyorlash umumiy о’rta, о’rta maxsus, о’rta kasb-hunar о’quv muassasalarining turidan qat’i nazar, о’rta ma’lumot manbai asosida amalga oshiriladi. Universitet : - oliy va oliy ta’lim muassasasini tugatgandan keyingi ta’lim-kasb dasturini ta’limning turli sohalari va tayyorlashning yо’nalishlari bо’yicha amalga oshiradi;

- iqtisodiyot turli sohalarining mutaxassislari, oliy ta’lim muaassasalari, kasb- hunar kollejlari va akademik litseylar pedagog xodimlari malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlashni amalga oshiradi; - fan turli sohalari bо’yicha nazariy va amaliy tadqiqotlar olib boradi; - fanlarning tegishli sohalarida ilmiy va metodik markaz hisoblanadi. Akademiya : - fanning muayyan sohalari va tayyorlov yо’nalishlari bо’yicha oliy va oliy ta’lim muassasasini tugatgandan keyingi ta’lim-kasb dasturini amalga oshiradi; - bilimning muayyan sohalari va tayyorlov yо’nalishlari bо’yicha mutaxassislarni qayta tayyorlash va malakasini oshirishni amalga oshiradi; - fan, texnika yoki san’atning biror sohasida nazariy va amaliy tadqiqotlar olib boradi; - о’z faoliyatini sohasida yetakchi ilmiy va metodik markaz hisoblanadi. Institut: - oliy va oliy ta’lim muassasasini tugatgandan keyingi ta’lim-kasb dasturini, qoidaga kо’ra bilimning bir sohasidagi tayyorlov yо’nalishi bо’yicha amalga oshiradi; - iqtisodiyotning muayyan sohalari uchun mutaxassislarni qayta tayyorlaydi va malakasini oshiradi; - amaliy ilmiy tadqiqotlar va tajriba konstruktorlik ishlari olib boradi. Fuqarorlar ikkinchi oliy ma’lumotni bitim asosida olish huquqiga egadir. О’zbekistonda 60 ta oliy о’quv yurti bor. Jumladan, 16 universitet, 7 tibbiyot, 6 pedagogika, 4 qishloq xо’jaligi, 3 madaniyat, 1 temiryо’l, 1 aloqa va b. 2. Oliy ta’lim boshqarish bosqichlari. Respublikamiz mustaqilligi sharoitida ta’lim boshqaruvini takomillashtirish va unning samaradorligini oshirish ta’lim taraqqiyotini xal qiluvchi omil hisoblanadi. Shuning uchun boshqaruvni demokratik, adolatli, izchil, tahliliy olib borish diqqat markazida turadi.

О’zbekiston Respublikasining “Ta’lim tо’g’risida”gi qonuniga muvofiq oliy ta’limni boshqarishni quyidagi bosqichlari kо’zda tutilgan. 1. О’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, uning vakolati quyidagilarni о’z ichiga oladi: - oliy ta’lim sohasida yagona davlat siyosatini olib boradi; - ta’limni boshqarish bо’yicha vakolatlangan davlat idoralariga, shu jumladan oliy va о’rta maxsus ta’lim vazirligi (OО’MTV)ga rahbarlik qilish; - ta’limni rivojlantirish dasturini ishlab chiqish va amalga oshirish; - ta’lim muassasalarini barpo etish, qayta tuzish, tugatish tartibini belgilash; - ta’lim muassasalarini akkreditatsiyalash, pedagog va ilmiy xodimlarni attestatsiyalash tartibini belgilash; - О’zbekiston Respublikasidagi boshqa davlatlar ta’lim muassasalariga ta’lim faoliyati bilan shug’ullanish huquqini olishi uchun ruxsat berish; - chet davlatlarning ta’lim standartlarini tasdiqlash; - ma’lumot tо’g’risidagi davlat namunasidagi hujjatlarni tasdiqlash va ularni berish tartibini belgilash; - davlat granti miqdorini va ta’lim muassasalariga qabul tartibini belgilash;

- davlat oliy ta’lim muassasalari rektorlarini tayinlash; - ta’lim olayotganlarni akkreditatsiyalangan bir ta’lim muassasasidan boshqasiga kо’chirish tartibini belgilash; - qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlar. 2. Ta’limni boshqarish bо’yicha vakolatli davlat idorasi (OО’MTV), uning vakolatiga quyidagilar kiradi: - ta’lim sohasida yagona davlat siyosatini amalga oshirish; - ta’lim va boshqa muassasalarga metodik rahbarlikni amalga oshirish va rahbarlik qilish; - davlat ta’lim standartlari talablari, ta’lim darajasi va mutaxassislarni kasbiy tayyorlash sifatiga bо’lgan talablar bajarilishini ta’minlash; - о’quv jarayoniga о’qitishning ilg’or shakllarini yangi pedagogik texnologiyalar va о’qitishning informatsion vositalarini joriy etish; - о’quv va о’quv-metodik adabiyotlar yaratish va nashr etishni tashkil etish; - ta’lim olayotganlarning yakuniy davlat attestatsiyasi tо’g’risidagi va ta’lim muassasasidagi eksternet tо’g’risidagi nizomlarni ishlab chiqish; - pedagog xodimlar tayyorlash, malakasini oshirish va qayta tayyorlashni tashkil etish; - О’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga davlat oliy ta’lim muassasasiga rektor tayinlash tо’g’risida taklif kiritish; - qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlar. Oliy ta’lim sohasidagi boshqaruv bilan shug’ullanuvchi shaxslarga yuksak darajadagi ma’suliyatlilik, vakolatlilik hamda tartib, ma’muriy qoidalarni ichki va tashqi vositalar yordamida muntazam samarali baholash qobiliyati xos bо’lishi lozim. 3. Oliy ta’lim muassasalari. Davlat OTM bevosita О’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tayinlanadigan rektor tomonidan boshqariladi. Davlatga aloqadorsiz OTMda rektor ta’sischi (mulk egasi) tomonidan tayinlanadi.

Rektor “Oliy ta’lim tо’g’risida”gi Nizomga muvofiq ta’lim muassasasining ish natijalari uchun ma’suldir. U О’zbekiston Respublikasi qonunchiligiga muvofiq ta’lim muassasasi nomidan faoliyat kо’rsatadi, barcha idoralar, muassasalar va korxonalar bilan uni namoyon etadi, mulkni tasarruf etadi, shartnomalar tuzadi, ishonchnoma beradi, bankda ta’lim muassasaning hisob raqamini ochadi, kreditlarni taqsim qiluvchi hisoblanadi. Rektor о’z vakolati doirasida quyidagilarni amalga oshiradi: - barcha xodimlar, talabalar va boshqa ta’lim oluvchilar uchun buyruqlar chiqaradi va kо’rsatmalar beradi; - bosh buxgalter va boshqa shtatddagi xodimlarni ishga tayinlaydi va ishdan bо’shatadi; - ilmiy-tadqiqot, tajriba-eksperiment va boshqa ta’lim muassasasi tarkibiga kiruvchi tashkilotlar, bо’linmalar vakolatini belgilaydi; - ishchi, xizmatchilar, shuningdek ilmiy-pedagog xodimlarni О’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan va mehnat qonunchiligida belgilangan tartibda ishga qabul qilish va ishdan bо’shatishni amalga oshiradi; - ta’lim muassasasi xodimlari lavozim maoshiga ustama va qо’shimchalar belgilaydi; - ichki tartib qoidalarini kasaba uyushmasi yoki boshqa vakolatli organ xodimlari bilan kelishib tasdiqlaydi; - qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlarini amalga oshiradi. Ta’lim muassasasi faoliyati asosiy masalalarini kо’rib chiqish uchun unda Ilmiy kengash tuziladi. Uning tarkibi, vakolati, shakllantirish tartibi va faoliyati ta’limni boshqarish bо’yicha davlat vakolatli idorasi - OО’MTV tadiqlangan “Ilmiy kengash tо’g’risida”gi Nizomda belgilanadi. OTMda, jamoatchilik boshqaruvi organi bо’lmish Murabbiylik kengashi tuziladi. Uning takibiga ta’sischi, hokimiyat mahalliy organining, ishbilarmonlar doirasining, boshqa ta’lim muassasalarining, jamoat tashkilotlarining, fondlarning, homiylarning vakillari kiradi.

Talabalar va ilmiy-pedagog xodimlar manfaatini yoqlash, ularni himoya qilishni ta’lim va fan xodimlari kasaba uyushmasi amalga oshiradi. Oliy ta’lim sohasidagi rahbarlik vazifasi jiddiy ijtimoiy ma’suliyatdir. Uning ahamiyati shu sohadagi barcha hamkorlar, shu jumladan о’qituvchi va ta’lim olayotganlar barchasi bilan erkin muloqot yо’li bilan sezilarli darajada oshirilishi mumkin. Umumiy manfaatlar, о’zaro hurmat va ishonch asosidagi hamkorlik oliy ta’limni yangilanishning asosiy usulidir. Hamkorlik ta’lim siyosatini milliy va tuzilmaviy miqyosda ishlab chiqish hamda joriy etishda ma’sul shaxslar о’rtasida, professor-о’qituvchilar va talabalar, OTM ma’muriyati texnik xodimlar, mehnat sohasi, OTMlar, jamoatchi guruhlar о’rtasida mavjud bо’lishi mumkin. 3. Oliy ta’limni boshqarish tizimlari. Boshqarishnnig asosiy maqsadi oliy ta’lim muassasalarining tuzilmaviy vazifasi о’qitishning, oliy kadrlar tayyorlashning va ilmiy tadqiqotlar oliy darajasini mustahkamlash, shushingdek, jamiyatga xizmat qilishdan iborat bо’lishi kerak. Jahonda ta’limni boshqarishning ikki tizimi shakllangan : markazlashgan va markazlashmagan.

Boshqarishning markazlashgan tizimi Fransiya va sobiq ittifoqda yaqqol namoyon bо’lgan. Mazkur tizimga muvofiq ta’lim dasturlari va о’quv rejalari, pedagog kadrlarni tayinlash, kо’chirish vaishdan bо’shatish, ta’lim muassasasidagi tartib va boshqalar, Maorif vazirligining meyoriy hujjatlar, qarorlar, buyrqlar,farmoyishlar va yо’riqnomalari bilan qat’iy chegaralangan. Shunday markazlashgan boshqaruv muayyan vaqtgacha fransuzta’lim tizimining afzalligi bо’lib kelgan. Lekin, ta’lim muassasalarining miqdori oshishi bilan boshqaruv tizimi sezilarli darajada kengayadi va xodimlarining tashabbusini cheklab qо’yadi. Shuning uchun hozirgi paytda bu tizim ta’lim muassasalariga erkinlik berish, markazlashishdan chetlashish tomon qayta qurilmoqda. Markazlashmagan boshqaruv tizimi, AQSH, Angliya, Germaniya va boshqa taraqqiy etgan mamlakatlarda barqaror shakllangan. Bu tizim ta’lim muassasalariga keng imkoniyat berishni kо’zda tutadi. Germaniyada ta’lim tizimi har bir federal yer tasarruvidadir. Lekin, federal yerlar о’rtasida ta’limnnig turlarini uyg’unlashtirishni ta’minlash uchun federal organ – Yer ta’lim va madaniyat vazirligi konferensiyasi mavjud. U ta’lim siyosati bо’yicha kelishuv tavsiyalari ishlab chiqadi. Bu tavsiyalarga quyidagilar kiradi : kasb ta’limi tizimidagi bir xil tartibga soluvchi qonunlar (ta’lim muddati, о’qishga ruxsat berish, diplomlar ); ta’limdagi moddiy ta’minot; ilmiy tadqiqotlar va innovatsiya loyihalarini moliyalash; xalqaro hamkorlik. Germaniya OTMlari о’quv jarayonini tashkil etish va ta’minlash borasida keng imkoniyatga ega. Bir qolipdagi reja asosida , ya’ni fanlar rо’yxatini va ular mehnat talabligini belgilovchi rejalar asosida professorlar о’quv mashg’ulotlari va fan mazmunining tuzilishini о’zlari belgilaydilar. AQShda ta’lim muassasalari faoliyatiga maktablar okrugiga ajraluvchi Shtatlar tomonidan amalga oshiriladi. Okrugga Kо’mita boshchilik qiladi, unga, odatda, bizmensmenlar, ziyolilarning barcha – byudjet, о’qituvchilarni ishga olish va bо’shatish, ularning maoshi, darsliklarni tanlash va va tavsiya qilish masalalarni hal etish uning vazifasiga kiradi.

AQShda ta’lim muassasalari keng imkoniyatga ega va boshqaruv idoralaridan muayyan darajada mustaqillikka ega. Shunga kо’ra ular ta’lim dasturlari tavsifi va sifatiga kо’ra bir-biridan sezilarli darajada farq qiladi. Shunga kо’ra ta’lim sifati tayanch darajasini ta’minlash uchun ta’lim muassasalarini akkreditatsiyalashd an keng foydalaniladi. Bu ta’lim muassasalarini, foydalanilayotgan ta’lim dasturlarini hukumatga aloqadorsiz, ekspert tekshiruvi va nazoratini amalga oshirish vositasidir. Ilmiy Sohada Samarali Xalqaro Hamkorlik Joriy yilning 1-2-noyabr kunlari O’zDJTU Ilmiy va ilmiy pedagogik kadrlar tayyorlash bo’limida Germaniyadan kelgan filologiya fanlari doktori Beate Rattay- Forstl (Dr. Beate Rattay-Förstl) bilan doktoranturada tahsil olayotgan izlanuvchilar ishtirokida mahorat darslari tashkil etildi. So’nggi vaqtlarda mamlakatimizda ilmiy soha va ilmiy tadqiqotlarni rag’batlantirishga bo’lgan etibor keskin kuchaydi. Oliy ta’lim muassasalari, ilmiy tadqiqot institutlari, sohaga bevosita daxldor vazirlik va davlat tashkilotlarining davlatimizda ilm-fanni rivojlantirish borasidagi vakolatlari yanada kengaytirildi. Joriy 2019-yilning 29-oktyabrida qabul qilingan “Ilm-fan va ilmiy faoliyat to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasining qonuni ham aynan shunday vakolat va imkoniyatlarni mustahkamlaydi va kengaytiradi.

Hech shubhasiz, milliy ilmiy soha taraqqiyotida xalqaro hamkorlik va xalqaro tajribani o’rganish sohada sezilarli samaralarga olib keladi. O’zbekiston Respublikasi Innovatsion rivojlanish vazirligi tomonidan stajerlik va ilmiy izlanishlar uchun bir qator tadqiqotchilarni xorijiy davlatlarga yuborayotgani, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzurida mutaxassislarni xorijda tayyorlash va vatandoshlar bilan muloqot qilish bo’yicha “El-yurt umidi” jamg’armasi xorijiy ta’lim muassasalarida mamlakatimiz uchun mutaxassislar tayyorlash, xorijda yashayotgan ilmiy salohiyatga ega vatandoshlarimiz bilan o’zaro hamkorlikni yo’lga qo’yish, mamlakatimiz fuqarolarini chet elda malaka oshirish, stajerlik, magistratura va doktoranturada tahsil olib, yurtimizga malakali va yuqori ilmiy salohiyatli kadr bo’lib qaytishlari uchun olib borayotgan faoliyati, Fanlar akademiyasi, ilmiy tashkilotlar va oliy ta’lim muassasalarining ilmiy sohada ham xalqaro hamkorlikni yanada rivojlantirishga intilayotgani shular jumlasidandir.

Ilmiy sohada xalqaro hamkorlik xususida gap ketganda, albatta, O’zbekiston davlat jahon tillari universitetida amalga oshirilayotgan bir qator ishlarni ham tilga olib o’tish joiz. Chunki universitet bevosita xorijiy tillarni o’rgatishga ixtisoslashgan maskan bo’lgani uchun unda izlanish olib borayotgan olim va tadqiqotchilar faoliyati ham xorijiy tilni chuqur bilish va xorijiy tajribalarni o’rganish bilan bog’liq. Ta’kidlash kerakki, universitet bir qator xorijiy nufuzli universitetlar bilan hamkorlik shartnomalari va memorandumlar imzolagan. Bugunga kelib, mazkur yo’nalishdagi ishlar xalqaro ilmiy hamkorlik sohasi rivojida ham yaxshi natijalar ko’rsatmoqda. Germaniyalik olima Beate Rattay-Forstl bilan tashkil etilgan mahorat darslari ham ilmiy sohadagi hamkorlikning bir natijasi bo’ldi. Ma’lumot o’rnida, doktor Beate Rattay dastlab Lyudvig-Maksimilian nomidagi Myunxen universiteti hamda Shveysariyaning Syurix universitetida ilmiy izlanishlar olib borgan. Keyinchalik xalqaro ekspert sifatida Argentina, Avstraliya, Finlandiya, Fransiya, Buyuk Britaniya, AQSh, Hindiston, Eron, Yaponiya kabi dunyoning 19 davlatida turli loyihalar, ilmiy seminarlarda qatnashgan, universitetlarda nemis tili va adabiyoti bo’yicha dars bergan. Ayni vaqtda u Myunxen texnika universitetida til o’rgatish va xalqaro professor-o’qituvchilarga madaniyatlararo masalalar bo’yicha treninglar olib boradi hamda DAAD kabi xalqaro va milliy tashkilotlarning loyihalarida ishtirok etadi.

Mahorat kurslari davomida doktor Beate Rattay o’zi faoliyat yuritgan nemis universitetlari, xususan, Myunxen texnika universiteti, Baden-Vyurtemberg ilmiy tadqiqotlar instituti, Mangeym universiteti, Bamberg universiteti, shuningdek, Fransiyadagi Pikardi, Pert shahridagi 80 dan ortiq ilmiy tadqiqot instituti va markazlari bo’lgan G’arbiy Avstraliya universitetlaridagi ilmiy maktablar, filologiya, siyosiy fanlar va texnika sohalarida ilmiy tadqiqotlar olib borish tajribasi bilan o’rtoqlashdi. Bevosita mazkur universitetlarning saytlariga tashrif buyurib, ulardagi professorlar va yosh izlanuvchilarning faoliyati, ilmiy seminarlar, Yevropada ilmiy ish qilish va maqolalar chop etishning asosiy talablari, qo’lga kiritilgan ilmiy yutuqlarni amaliyotga tatbiq etish tajribasi kabi qator dolzarb masalalarda O’zDJTU yosh olimlariga tushuntirish berdi. Jumladan, Germaniyada yosh mutaxassislar tomonidan ilmiy ish ustida ishlash nihoyatda ommalashgani, bugun Germaniya dunyoda eng ko’p doktorantlar yetishib chiqadigan davlatlardan biriga aylangani va yiliga o’rtacha 30 000 atrofida olimlar oliy o’quv yurtidan keyingi ta’limni bitirishi va ilmiy ishini yoqlayotgani haqida so’zladi. Ayniqsa, so’nggi vaqtlarda texnika va tibbiyot sohasidagi ilmiy yutuqlar salmoqli bo’lgan.

Birgina Myunxen texnika universitetida 2017-yilning o’zida 977 ta ilmiy ish himoya qilingan va olimlarga o’z sohalarida tegishli ixtisoslik bo’yicha ilmiy daraja berilgan. Shu yili universitetga 1698 nafar yosh mutaxassislar doktoranturada o’qish uchun qabul qilingan. oliy Ta’lim sohasida xalqaro hamkorlik Respublikamizning oliy ta’lim muassasalari hamda Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi oliy ta’lim sohasida xalqaro aloqalarni rivojlantirib, dunyo rivojlangan davlatlarning tajribasini o’rganib, quyidagi vazifalarni o’z ichiga oladi:Oliy ta’lim muassasalari professor o’qituvchilarning malakasini oshirish;Ta’limning turli yo’nalishlari uchun yangi o’quv dasturlari, zamonaviy o’quv-metodik adabiyotlar yaratilishi;Oliy ta’lim muassasalari professor o’qituvchilarning xorijiy ilmiy ammaliy seminar, konferentsiya va simpoziumlarda keng ishtirok etishi;Professor o’qituvchilarning va talabalarning xorijiy almashinuv dasturlari va treninglarda qatnashuvi; Xorijiy o’qituvchi va professorlarning respublika oliy ta’lim muassasalarida ta’lim jarayonini takomillashtirish va tajriba almashinuvi maqsadida ishlashga taklif etish;Oliy ta’lim sohasidagi xalqaro hamkorlik XXR, Koreya Respublikasi, Malayziya, Misr, Ummon Sultonligi, Rossiya Federatsiyasi, Ozarbayjon, Turkmaniston, Ukraina va boshqa qator davlatlar bilan hukumatlararo va …aro shartnomalar asosida amalga oshiriladi.Oliy ta’lim sohasidagi xalqaro hamkorlik XXR, Koreya Respublikasi, Malayziya, Misr, Ummon Sultonligi, Rossiya Federatsiyasi, Ozarbayjon, Turkmaniston, Ukraina va boshqa qator davlatlar bilan hukumatlararo va shartnomalar asosida amalga oshiriladi.Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi hamda Xitoy Xalq Respublikasining Ta’lim Vazirligi o’rtasida 1999 yil 8 noyabrdan belgilangan “Ta’lim sohasida hamkorlik” to’g’risidagi shartnoma doirasida Xitoy oliy ta’lim muassasalarida O’zbekistonning qator oliy ta’lim muassasalaridan 40 ta talaba, fan nomzodlari, va yosh mutaxassislar amaliyot o’tamoqdalar.Xitoy oliy ta’lim muassasalarida amaliyot xitoy tili va

adabiyoti shuningdek, turli texnik va tabiiy fanlar yo’nalishi bo’yicha bilimlarni takomillashtirish maqsadida olib boriladi.O’zbekiston oliy ta’lim muassasalari AQSh, Germaniya, Buyuk Britaniya, Frantsiya, Italiya, Yaponiya, Koreya Respublikasi, XXR, Malayziya, Hindiston, RF va boshqalar bilan to’g’ridan-to’g’ri muassasalararo shartnomalar asosida hamkorlik olib borishmoqda.Ushbu shartnomalar parofessor o’qituvchilar va talabalar almashinuvi, ularning turli konferentsiya va simpoziumlarda ishtirok etishi, qo’shma ilmiy tadqiqotlar olib borish, ilmiy maqolalar chop ettirish va hokazo vazifalarni ko’rib chiqadi.O’zbekiston oliy ta’lim muassasalari Britaniya Kengashi, Gyote nomidagi institut, Germaniya xalqaro hamkorlik jamiyati, Koreya va Yaponiyaning xalqaro hamkorlik bo’yicha agentliklari, Hindiston va Malayziya texnik hamkorlik dasturi, BMTningg rivojlanish dasturi, JB, ATB, ITB va boshqalar bilan yaqindan aloqa o’rnatgan.Ushbu barcha dastur va loyihalar davlatda oliy ta’limni rivojlantirish, ilg’or xorijiy tajribani qo’llagan holda o’quv-metodik jarayonni takomillashtirish, professor o’qituvchilarning malakasini oshirish, talabalar almashinuvini kengaytirishga yo’naltirilgan.O’zbekiston oliy ta’lim muassasalari Evropa Ittifoqining Tempus va Erazmus Mundus nomli ta’lim dasturlarida faol ishtirokini alohida ta’kidlash joiz.Ayni paytda respublikada Evropa Ittifoqining Tempus o’quv dasturining 20ta loyihasi tadbiq etilib, ularda O’zbekistonning 40 atrofida oliy ta’lim muassasalari ishtirok etadi.Tempus loyihasi asosan texnik fanlar va nazariy texnologiyalar sohasidagi magistratura va bakalavriat uchun o’quv dasturlarini ishlab chiqarishga bag’ishlangan. Respublika oliy ta’lim muassasalari evropa universitetlari bilan hamkorlikda turli fanlar bo’yicha yangi o’quv dasturlarini ishlab chiqish va mavjudlarini takomillashtirish bo’yicha hamkorlikda ishlar olib boradi. Bundan tashqari, Tempus loyihasi ishtirokchi oliy ta’lim muassasalarini zamonaviy kompyuter uskuna va texnikasi bilan ta’minlash imkoniyatini beradi.Tempus loyihasi shuningdek, oliy ta’lim muassasalari professor o’qituvchilarining malakasini oshirishga qaratilgan. Loyihalar doirasida evropa oliy ta’lim muassasalarida qisqa muddatli seminarlar, ilmiy-amaliy konferentsiyalar, malaka oshirish kurslari olib borilishini alohida ta’kidlash

kerak.O’zbekiston oliy ta’lim muassasalari Evropa Ittifoqining talabalar, o’qituvchilarning akademik tezkorligi, universitetlar o’rtasidagi hamkorlikni mustahkamlashga qaratilgan Erazmus Mundus dasturida ham ishtirok etadi. Dasturlar doirasida talaba va o’qituvchilar evropa oliy ta’lim muassasalarida ilmiy amaliyot o’tash imkoniyatiga ega bo’lishadi.Hozirgi kunda xorijiy o’qituvchi va mutaxassislarni o’quv jarayoniga jalb qilish bo’yicha xorijiy sheriklar bilan hamkorlikka katta e’tibor qaratilmoqda. Mazkur yo’nalishdagi eng faol ish Koreya va Yaponiyaning xalqaro hamkorlik bo’yicha agentliklari JICA va KOICA bilan olib borilmoqda. Ana shu kelishuv doirasida kuni kecha Koreya taʼlimni rivojlantirish instituti hamda Osiyo Taraqqiyot Banki hamkorligida A.Avloniy nomidagi ilmiy-tadqiqot instituti va xalq taʼlimi xodimlari malakasini oshirish, izlanish va tadqiqotlar olib borish kompetensiyasini rivojlantirish hamda STEAM fanlarni umumtaʼlim maktablariga joriy etishdagi dolzarb masalalarga bagʻishlangan xalqaro konferensiya oʻtkazildi. Unda taʼlimda ilmiy-tadqiqot institutining umumiy roli va funksiyasini anglash, taʼlim statistik maʼlumotlari bilan ishlash kompetensiyalarini rivojlantirish, boshlangʻich va oʻrta taʼlimga STEAM texnologiyalarini va tajribalarini tatbiq etish hamda STEAM fanlarini qanday qilib samarali joriy etish tajribalarini almashish masalalari muhokama etildi. Konferensiyada soʻz olgan A. Avloniy nomidagi institut xodimlari va bir qator xorijiy mutaxassislar STEAM fanlari oʻqituvchilarning malakasini muntazam oshirish, STEAM texnologiyalarini taʼlimning har bir bosqichida joriy etish va oʻquvchilarni STEAM asosida yangiliklar yaratishga ruhlantirish borasida oʻzaro fikr va tajriba almashishdi. Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi axborot xizmatining xabar qilishicha, oʻquvchilar, ularning ota-onasi yoki ota-onasining oʻrnini bosuvchi shaxslar akademik litseylarda tashkil etilgan Maslahat kengashlariga quyidagi hujjatlarni taqdim etadi: taʼlim yoʻnalishi, oʻquv tili, shakli koʻrsatilgan ariza (chet tilidan saralash imtihoni topshirish belgilangan yoʻnalishlarda arizada qaysi chet tilidan saralash imtihonni topshirish hamda imtihonni oʻtkazish qoidalari bilan tanishganligi koʻrsatiladi);

shaxsni tasdiqlovchi hujjat (tugʻilganlik haqidagi guvohnoma yoki pasport/ID- karta) nusxasi;3,5x4,5 sm oʻlchamdagi 6 ta rangli fotosurat (oq fonda). Bundan tashqari hujjatlarni litsey.edu.uz portali orqali yurtimizdagi akademik litseylarga oʻquvchilar oʻzlari tanlagan yoʻnalishlar boʻyicha onlayn topshirishlari ham mumkin boʻladi.Oʻqishga imtiyozli kirish huquqiga ega boʻlgan xalqaro va respublika olimpiadalari, tanlovlar, musobaqalar gʻoliblari asl nusxadagi diplom, sertifikat, guvohnoma yoki boshqa tasdiqlovchi hujjatlarni ham topshiradilar. Hujjatlarni qabul qilish 30-iyunga qadar davom etadi, deyiladi xabarda. KOICA bilan hamkorlikda amalga oshirilayotgan loyiha muhokamasi boʻlib oʻtdi “Oʻzbekistonda Kadrlar tayyorlash, tarbiyalash va malakasini oshirish kompleks markazini qurish orqali maktabgacha taʼlim muassasalari pedagoglarining salohiyatini oshirish” loyihasini amalga oshirish yuzasidan muhokamalar olib borildi.

Unda Maktabgacha taʼlim vaziri Agrippina Shin hamda KOICA Bosh ofisi vitse- prezidenti Im Jong Xi xonim ishtirok etdi. Loyiha doirasida Toshkent shahrining Yunusobod tumanida “Kadrlar tayyorlash, tarbiyalash va malakasini oshirish kompleks markazi va innovatsion davlat maktabgacha taʼlim tashkiloti” qurish rejalashtirilgan.

Shuningdek, maktabgacha taʼlim va erta rivojlanishda innovatsion yondashuvlarni joriy etish hamda maktabgacha taʼlimni targʻib qilish ishlari ham koʻzda tutilgan.

Xulosa Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, oliy ta’lim tizimining maqsad va vazifalari О’zbekiston Respublikasining “Ta’lim tо’g’risida”gi va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” tо’g’risidagi qonunlarda belgilangan. Bu vazifalar universitetlar, akademiyalar va institularda hal etiladi. Oliy ta’lim sohasidagi о’zgarishlarni samarali boshqarish uchun ham milliy, ham institusional miqyosda ta’lim siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirishda ma’sul bо’lgan shaxslar о’rtasida, professor-о’qituvchilar tarkibi va talabalar, mehnat sohasi, OTMlar va jamiyat о’rtasida yaqindan hamkorlik zarur. Boshqarishdan asosiy maqsad oliy ta’lim muassasalarining institusional vazifasini ta’lim berish, kadrlar tayyorlash yuqori darajasini ta’minlash va ilmiy tadqiqotlar о’tkazish yо’li bilan mustahkamlashdan iborat bо’lishi lozim.

Adabiyotlar: 1. Peregudov L.V.Saidov. “Oliy ta’lim menejmenti va iqtisodiyoti”. T., 2005. 2. Sharifxо’jayev M.,Abdullayev YO. “Menejment”.Darslik. T., “О’qituvchi”. 2001 . 3. G’ulomov S.”Menejment asoslari”. T., 2002 y. 4. Dixtl K.”Prakticheskiy marketing”.M., 1996. http://www.budgetrf.ru/ http://www.press-service.uz http://www.gov.uz/

Похожие

Yozma nutqdagi kamchiliklar

Rivojlangan xorijiy davlatlarda ta’lim-tarbiya va pedagogik fikr

Ta’lim tizimini tubdan isloh qilishni belgilovchi xujjatlar

Qiyosiy pedagogika fani rivojlanishida xalqaro tashkilotlar va ularning faoliyati

Korreksion pedagogikaning asosiy vazifalari tamoyillari va metodlari