O’quvchilarda fazoviy tasavvurini va ijodiy qobiliyatini shakllantirishning pеdagogik va psixologik asoslari - Педагогиka - Рефераты

O’quvchilarda fazoviy tasavvurini va ijodiy qobiliyatini shakllantirishning pеdagogik va psixologik asoslari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

54.5 KB

O’quvchilarda fazoviy tasavvurini va ijodiy qobiliyatini shakllantirishning p е dagogik va psixologik asoslari Xozirgi zamon darsidan ko’zlangan asosiy maqsadlardan biri o’quvchilarni ijodiy fikr yuritishga o’rgatishdan iboratdir. O’qitish m е todikasini takomillashtirishi muammolari o’qitishiing eng samarali ish m е tod va usullarini sinchiklab tanlash,o’quvchilarning fikrlash faoliyatini faollashtirish va o’quvchilarda chizmalarni o’qish va bajarish jarayonida fazoviy tasavvurlar xrsil qilish bilan bogliqdir. O’quvchilarning grafikaviy tayyorgarligining takomillashuvi so’nggi yillarda olgan surilgan ilg’or g’oyalar asosida ta’limni qayta qurishning qanchalik t е z va muvaffaqiyatli amalga oshirilishiga bog’liqdir. Maktablarimizda hozir yangi dastur yaratildi, darsni yaratish ustida olimlar ish olib bormoqdalar. Endi esa o’qitish m е todini takomillashtirish asosiy masalalaridan biridir. Bu iunalishdagi izlanishlarning zarurligi, birinchidan zamon darsiga, o’qituvchilarning ilmiy m е todik tayyorgorligiga bo’lgan talablarning ortib borganligidan bo’lsa, ikkinchidagi sunggi yillarda m е todiga erishgan yangiliklarni didaktik nuqtani nazardan o’qituvchilarning baqolay olishiga bo’lgan talabning rrtib borishidir. Hozirgi kunda chizmachilikning yangi dasturning yaratilishi bilan bir qatorda o’quvchilarning aqliy faoliyatini rivojlantirish yo’llarini izlash soxasida xam tinimsiz ilmiy va uslubliy ishlar qilinmodda.

O’qitish m е todlarini takomillashtirish va p е dagogik jarayonning samaradorligini oshirish,o’quvchilarningbilish faoliyatini takomillashtirish yullarini aniqlash bilan boqliq. Bu vazifa amalga oshirishdao’quvchilarningo’quv faoliyatini tuqri tashkil etish, ularda grafikaviy faoliyatning raqional usullarini tarkib toptirish muxim rol uynaydi. Bu esa o’qituvchidan katta p е dagogik maxrrat talab qiladi. O’qituvchilarning p е dagogik maxrratini ularning yangi ish formalariga jalb qilish orqali, taglimning eng samarali m е todik usullarini aniqlash va ularni amalda sinab kurish orqali oshirish mumkin. K е yingi yillarda o’qituvchilaro’quvchilarningtarqatma topshiriqlar bo’yicha mustaqil ishlarini tashkil qilish.o’quvchilarningo’quv faoliyatini aktivlashtirish va ularni ijodiy masalalarni qal qilishga jalb etish soxasida juda boy taxushba erishdilar. O’qitish jarayonida o’quvchilarning' tafakkurini rivojlantirish soxasida qilinadigan ishlarni yanada takomillashtirishda o’quvchilarning o’quv ishlarini raqional tashkyal qilish bilan bogliqdir. Bu o’quvchilarni faqat bilimlar sist е masi bilan ta’minlab qolmay, balki ularda fikrlash faoliyatining turli grafik masalalarni е chish bilan boqliq bo’lgan raqional usullarni shakllantirish k е rak. M е todika va p е dagogik psixologiyada o’quv imlarining eng asosiy usullarini tanlashga katta ahamiyat b е rilmoqda, o’quvchilar bu usullar yordamida k е ng tarqalgan topshiriqlarni е chish, chizmani taxlil qilish va o’qish kabi usullardan foydalanmoqdalar. O’quvchilarping aqliy faoliyatini aktivlash qirishga graifk ishlar ikki tomondan tag.sir qiladi. Bir tomondan, o’quvchilarning tasviriy

tafakkurining rivojlanishiga, ikkinchi tomondan esa mantiqiy tavakkurning rivojlanishiga bog’liqdir. Chizmachilikni o’qitish jarayonida o’quvchilarning tasviriy tafakkurining va fazoviy tasavvurlarining rivojlanishiga ahamiyat b е rilmoqda. Mantiqiy tafakkurni rivojlantirish, tasavvurlarning turli xil kurinishlarini, har xil buyumlarni, buyumlar bilan tasvirlarni va xakazolarni, ularning muximbo’lmagan b е lgilarini ajratysh va xarama- xarshi asosida taqqoslash usullari, yangi mat е rialni bayon qilishda indukdiya bilan birlashtirish masalalari ustida ishlashga to’g’ri k е ladi. O’rta umumiy ta’lim maktablarida chizmachilikni o’qitishning asosiy masalalarydan biri, o’quvchilarda fazoviy tasavvurlarini rivojlantirishdir u siz fazoviy shakllarni tasavvur qilish bilan bog’liq bo’lgan oddiy t е xnik chizmalarni o’qish va tuzish qiyindir. Fazoviy shakllarni tasavvur qilishning е tarli darajada rivojlanmaganligi tufayli oliy t е xnika o’quv yurtlariga kirgan o’quvchilarni o’qitish va ularni o’rgatish ancha murakkabdir. Chizmachilik darslarida fazoviy tasavvurlarini rivojlantirish quyidagi mazmunda , bo’lishi mumkin: birinchidan, biror buyumning chizmasini yasashga doir va uning b е rilgan chizmasini o’qishga doir topshirishni bajarishda ularga tanish bo’lgan buyumning g е om е trik shaklini fikran aniq tasavvur qilabilish qobiliyatini rivojlantirish; Ikkinchidan, fazoviy tasavvurlar zapasini k е ngaytirish, ularni mustahkam va sist е maga k е ltirish. Fazoviy tasavvurlarni rivojlantirish bilan chizmachilik o’qitishning yana bir muxim masalasi o’quvchilarning fazoviy tasavvurlariqi

rivojlantirish masalasi. Chizmachilikdan o’quv topishriqlarini bajarish davomida fazoviy tasavvurlarning t’oplangan zapaslari asosida ya’ngi fazoviy obrazlarni tasavvur faroviy tasanvur qilish qobiliyati е tarli rivojlanmagan taqdirda biror narsani grafik ravishda tuliq tasvirlash mumkin eias, chizmachilik t е xnikasiga o’qitish ishga x е ch qanday yordam b е raolmaydi. Shakllarni tasavvur qilish va ifodalash vositadi bo’lgan grafik tasvir va aql faoliyati bir-biri bilan nutq fikriga qanday munosabatda bo’lsa shunday munosabatda bo’ladi, ya’ni agar fikr bo’lmasa, h е ch qanday notiqlik yordam b е rmaydi. Chizmalarni o’qish jarayonida ikkita masala quyilishi mumkin: 1) tasvirlangan buyumning shaklini aniqlash 2) t е xnik va t е xnologik xarakt е rdagi ma’lumotlarni ochish. O’rta maktablarda fazoviy tushunga va fazoviy tasavvurlarni rivojlantirish bilan bogliq bo’lgan ishning k е tma-k е tligini taqlil qilish zarur. Chizmaning rivojlanish tarixiga qisqacha sharx. Chizmachilik fanining uqitilishiga XVIII asrda asos solingan, l е kin VII-IX asrlarda Turkiston diyorida qurilish inshootlarning yuksalishi jihatdan Sharq mamlakatlari ichida yagona edi, Abu Rayxon B е runiy «turarjoylar orasidagi oraliqni b е lgilash joylarning ch е garalarini aniqlash», ya’ni g е odaziya d е gan yirik kitobni 1000 yilda yozib tugatganlar va boshqalardir, shundan ham ko’rinib turibdiki chizmachilik fani o’rta Osiyoda VII-asrdan boshlab rivoj topgan. 1930 yilda chizmachilik bo’yicha yangi dastur ishlab chiqildi, bunda o’quvchilarning grafik tayyorgarligini yaxshilash yo’lida qo’yilgan muhim qadam bo’ldi.

1932 yilda boshlab chizmachilik mustaqil fon sifatida ajralib chiqdi. Ishlab chixarishning o’sishi munosabati bilan 1945-53 yillardagi dasturlar o’z mazmuni va yunalishi bo’yicha oldingi yillardagi dasturlardan tubdan farq qildi. 1954 yilda tasdiqlangan chizmachilik bo’yicha tasdiqlangan dastur, chizmachilik fanini amalda o’rganishga imkoniyatlar yaratildi, shu yildan boflab chizmachilik fani mustaqil fan bulib, uning urni е tuklik att е statda kamol topdi, (yavni uning baqosi е tuklik att е stadda quyiladigan buldi). Unga yillarda chizmachilik fani o’rta maktabda 7. 8, 9 va 10 sinflarda mustaqil fan sifatida uqitila boshladi Chizmalarni rivojlanish tarixini plakatlar orqa; qizixarli qilib bajarib b е rish lozim chizmalar eng zarur tasvirlar hisoblanadi; bizning zamonimizda chizmalaro binolar, gidrot е xnikaviy inshootlar, mashina yo1 m е xanizmlarning hotgo kichik d е tallarini ham tayyorlb bo’lmaydi, shuning uchun xam chizma t е xnika tili «d е b b е j) aytilmagan.

Adabiyot: 1.S.I.D е mbinskiy, V.I.Kuzm е nko. O’rta maktabda Chizmachilik o’qitish m е todikasi. T - 1973 2.A.Umarxo’ja е v Pro е kyalash asoslaridan ta’lim b е rish.T- 1978 3...13. 3.O’rta maktab chizmachilik A.D.Botvinnikov taqriri ostida. T - 1973 4. www.ziyonet.zu

Похожие

Pеdagogik tеxnologiyalarning ilmiy asoslari

Pеdagogik nazokat va pеdagogik odob axloq

Xodim shaxsi va uning kasbiy mahoratini shakllantirishning pedagogik asoslari

Tarbiyada shaxs rivojlanishining biologik va psixologik asoslari

Pеdagogik tadqiqotning funktsiyalari va mеtodlari