Masofaviy ta’lim - Педагогиka - Рефераты

Masofaviy ta’lim

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

84.5 KB

Masofaviy ta’lim Reja: 1. O‘qitishning texnika vositalari 2. Masofaviy ta’lim tizimi tamoyillari va qoidalari. 3. Masofaviy ta’limning afzalliklari, kamchiliklari 4. Masofaviy o’qitish jarayonida zaruriy bo’lgan texnika vositalar.

Tayanch iboralar: Masofaviy ta’lim an’anaviy o‘qitish, egiluvchanlik, m odullik, q urshov, t ejamkorlik, texnologiyalilik, ijtimoiy teng huquqlilik, baynalminallik; 1. Masofaviy ta’lim tizimi va o‘qitishning texnika vositalari Masofaviy o‘qitish yangi va ancha progressiv bo‘lgan o‘qitish shaklidir. Bu usulni turli ta’lim muassasalariga, xususan ijtimoiy, iqtisodiy, huquqiy sohalarga tatbiqi o‘quvchi-talaba va o‘qituvchi (pedagog)larning dunyoning ilg‘or ilmiy maktablarining yuqori sifatli o‘quv uslubiy ishlanmalari, zamonaviy va so‘nggi axborotlaridan, qayerda bo‘lishidan qat’iy nazar, to‘g‘ridan-to‘g‘ri foydalanish imkoniyatini beradi. Bularning barchasini e’tiborga olgan holda Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi «Ustoz» fondi qiyofasida jahon institutlari bilan oliy ta’limda masofaviy o‘qitish usuli komponentlarini tatbiq qilish haqida kelishuv tuzildi. Bu nafaqat O‘zbekiston uchun balki O‘rta Osiyoning barcha hududlari va Qozog‘iston hamda MDH davlatlari uchun masofaviy o‘qitish sohasida jahon banki institutining ilg‘or loyihalaridandir. Jahon banki loyihasi masofaviy o‘qitish tizimini rivojlantirish uchun boshlang‘ich maydon bo‘ladigan masofaviy o‘qitish tarmoqlari infratuzilmasi baza elementlarini yaratish masofaviy o‘qitish usullarini qo‘llash sohasini kengaytirish va masofaviy o‘qitishni amalga oshiruvchi zamonaviy texnologiyalarni rivojlantirishni ko‘zda tutadi. Toshkent shahrida joylashgan universitetlarda Jahon banki loyihasining muvaffaqiyatli qo‘llanilishi uning hayotiyligi va yuqori ko‘rsatkichga erishilganligini tasdiqladi. Oliy o‘quv yurtlaridan 30 nafardan ortiq yetuk o‘qituvchilar tanlab olinib, ular masofadan o‘qitishlari bo‘yicha qayta tayyorlandi. 2000 yilda Jahon banki tashabbusi bilan Moskva va Bishkekda o‘qitish markazlari tashkil etilib, unga taklif etilgan qatnashchilar yangi o‘quv metodologiyasini masofadan tartibli boshqarish va elektron kurslari metodlari bo‘yicha qayta tayyorlandi. Loyihaning

universitet ishtirokchilari uchun iqtisodiy yo‘nalishlar bo‘yicha masofaviy o‘qitish tartibida mashg‘ulotlar o‘tkazish uchun texnik baza vositalari tashkil etildi. Internetga ulanish yo‘llari izlanmoqda. Bularning barchasi berilgan texnologiya turlarining istiqbollari to‘g‘risida gapirishga imkon beradi. Masofaviy o‘qitishning an’anaviy o‘qitish shakllaridan quyidagi xususiyatlarini farqlash mumkin: - egiluvchanlik. O‘ziga qulay vaqtda, joyda va sharoitda o‘qitish imkoniyatini beradi; - m odullik. O‘quv kursiga bog‘liq bo‘lmagan holatda shaxsiy hamda guruh talabiga javob beradigan o‘quv rejasini amalga oshiradi; - q urshov. Bir vaqtda ko‘p ishtirokchilarga o‘quv axboroti bo‘yicha murojaat qilish. Tarmoq yordamida o‘zaro axborot almashinuvini to‘g‘ri tashkil qilish; - t ejamkorlik. O‘quv maydonlari, texnik vositalari, transport vositalaridan unumli foydalanish, o‘quv axborotlarini to‘plangan va bir xillikka keltirilgan holda ifodalash hamda ularga erishilgan mutaxassislarni tayyorlash xarajatlarni kamaytiradi; - texnologiyalilik. Ta’lim berish jarayonida insonni jahon industrial fazoga kiritishga imkon beradigan yangi erishilgan axborot va telekommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish; - ijtimoiy teng huquqlilik . O‘qituvchining turar joyidan, salomatligi, moddiy ta’minlanganligidan kelib chiqib mustaqil ta’lim uchun teng imkoniyat yaratiladi; - baynalminallik. Ta’lim xizmatlari bozorida erishilgan yutuqlarning eksporti va importi ta’minlanadi. O‘qituvchi (pedagog)larning yangi vazifalari. Masofaviy o‘qitish o‘qituvchi (pedagog)ning vazifalarini kengaytiradi va yangilaydi. O‘qitilayotgan kurslarni doimo takomillashtirish, ijodiy faolligini va malakasini oshirish, kiritilgan yangilik va innovatsiyalarga mos bilim jarayonini muvofiqlashtirishi zarur.

2. Masofaviy ta’lim tizimi tamoyillari va qoidalari. Masofaviy o‘qitish talabaga ijobiy ta’sir etadi. O‘zini o‘zi tashkil etishda, bilim olishga intilishda, kompyuter texnikasi bilan o‘zaro ishlash va mustaqil ma’suliyatli vazifalarni hal qilishda uni ijodiy va tafakkur salohiyatini o‘stiradi. Masofaviy o‘qitish sifati kunduzgi ta’lim olish tartibidan sifat jihatidan qolishmaydi. Masofaviy o‘qitish quyidagi ijtimoiy ahamiyatli masalalarni yechishga ta’sir etishi lozim; - ta’lim xizmatlarida aholining ehtiyojini amalga oshirish; - sifatli tayyorlangan mutaxassislar bilan davlat ehtiyojlarini qondirish; - aholining ijtimoiy va kasbiy oshirish; - tadbirkorlik va ijtimoiy faolligi, o‘zligini anglashi tevarak-atrof to‘g‘risidagi bilimlarni kengaytirish; - davlatimizning oliy maktablarida yig‘ilgan bilimlar hamda kadrlarning moddiy salohiyatini saqlash va ko‘paytirish; - Rossiya, MDH, Butunjahon Hamjamiyati chegarasida ta’lim fazasining har bir nuqtasida nostrifikatsiyalangan ta’lim olish imkoniyatini ta’minlashni o‘z ichiga olgan yaxlit ta’lim fazosini rivojlantirish; - geosiyosiy masalalarni yechish. Masofaviy o‘qitishning asosiy vazifalarlari quyidagidan iborat: O‘qitish mazmuni. O‘qitish jarayoni, usullari va tashkiliy tartibini amalga oshirish uning tarkibi bilan ifodalanadi. Bu o‘quv axborotning tarkibi, tuzilishi va ma’lumoti hamda masalalar, topshiriqlar va mashg‘ulotlar to‘plami, ular kasbiy malaka va idroklarni shakllantiradi, mehnat faoliyatining dastlabki tajribasini yig‘ishga imkon beradi. O‘qitish obyekti. Masofaviy o‘qitish ta’lim xizmatlaridan foydalanuvchi ushbu usulda ta’lim oluvchilar obyekti bo‘ladi.

O‘qitish subyekti . Masofaviy o‘qitish subyekti o‘qituvchi (pedagog)lar hisoblanadi. O‘qituvchi (pedagog) ta’lim jarayonining yuqori samarasini ta’minlashda asosiy bo‘g‘indir. Masofaviy o‘qitish o‘qituvchi (pedagog) faoliyatining muhim sohasi bo‘lib hisoblanadi. O‘qitish usullari . Masofaviy o‘qitish tartibi o‘z ichiga beshta umumdidaktik o‘qitish usullarini qamrab oladi: axborot-retseptiv, reproduktiv muammoviy ifoda etish, evristik va tadqiqot. Ular o‘qituvchi (pedagog) va o‘quvchi-talabalarning o‘zaro harakat pedagogik aktlarining butun to‘plamlarini o‘z ichiga qamrab oladi. O‘qitish vositalari . Masofaviy o‘qitish ta’limi jarayonida an’anaviy ta’lim bilan birga innovatsion o‘qitish vositalaridan ham foydalaniladi. Ular kompyuter texnikasi, telekommunikatsiyani qo‘llashga, hamda ta’minot texnologiyasi sohasida so‘nggi erishilgan natijalarga asoslangan. O‘quv-ilmiy moddiy asosi . O‘quv dasturlariga mos bo‘lgan, o‘qitish uchun zarur moddiy va texnikaviy to‘plam. U o‘z ichiga o‘quv va o‘quv yordamchi joylarni, o‘qitish texnika vositalari, o‘quv qo‘llanmalari va boshqa o‘quv-uslubiy materiallarni oladi. Moliyaviy-iqtisodiy tizim . Ta’limda bozor munosabatlari qatnashchilari sifatida faqat ta’lim muassasalari va ta’lim xizmati buyurtmachilari bo‘lib kelmasdan, balki davlat ham buyurtmachi va iste’molchi bo‘ladi. Masofaviy o‘qitishning tashkiliy asoslari . Masofaviy o‘qitish texnologiyasidan foydalanuvchi o‘quv tashkilotlari faoliyatini tahlil qilish, umumiy tashkillashtirishning o‘ziga xosligini ochib berdi: - uzluksiz ta’lim; - o‘quv jarayonining olib borilishiga individual yondashish; - geografik joylashishi uzoq bo‘lgan o‘quv muassasalarini yetakchi oliy o‘quv yurtlari bazasi markazida masofaviy o‘qitishni markazlashtirish; - tinglovchilar yo‘nalishiga ko‘ra o‘qituvchi (pedagog)-maslahatchilarning mavjudligi.

3. Masofaviy ta’limning afzalliklari, kamchiliklari Masofaviy o‘qitishning qulayligi . Kelgusida maqsadga muvofiq ravishda laboratoriya amaliyotlarini o‘tkazishni qisqartirish mumkin. Masofaviy o‘qitish nazorati . Bu o‘rganilayotgan o‘quv materiallarini nazariy o‘zlashtirish natijalarini tekshirishdan iborat. Test, haqiqatdan ham fan bo‘yicha juda ko‘p savollardan tashkil topgan bo‘lishi kerak hamda har bir savol uchun bir nechta javob variantlari taklif etiladi. Talaba ular orasidan to‘g‘ri javobni tanlashi lozim. Testlar o‘z-o‘zini tekshirishga yaxshi mo‘ljallangan va individual mashg‘ulotlar uchun juda qulay. Masofaviy o‘qitish qatnashchilari ya’ni, tinglovchilar, o‘quvchi-talabalar va o‘qituvchi (pedagog)lar yetarli darajada tayyor bo‘lishlari, ya’ni masofaviy o‘qitishni o‘rganish usullaridan, vositalaridan va tashkiliy shakllaridan foydalana bilishlari kerak. Shuning uchun ham fundamental informatika tabiiy-ilmiy fan sifatida masofaviy o‘qitishning ajralmas qismi bo‘lishi shart. Oliy ta’lim sohasidagi o‘qitish usullari zamonaviy axborot vositalari bilan boyitilishi natijasida ta’lim sifatining yanada ortishi kutilmoqda. Bu borada masofaviy o‘qitish usuli o‘qituvchi (pedagog) va o‘quvchi-talabalar uchun ham qator qulayliklarga egaligi bilan alohida ahamiyatga egadir. Internet, multimedia kabi texnologik usullar o‘quvchi-talabalar uchun zarur bo‘lgan o‘quv materiallari, qo‘llanmalar asosida kompyuter dasturlari ishlab chiqish vazifasini qo‘ymoqda. Zero, masofaviy o‘qitish har qanday sohada ham jahon ta’lim markazlarining uslubiy adabiyotlari, zamonaviy hamda so‘nggi axborotlarni olish, jamlab foydalanish imkoniyatlarini beradi. Masofaviy o‘qitish usuli an’anaviy ta’lim shakllaridan farq qiladi. U o‘quvchi-talabalarni o‘ziga qulay vaqtda, joyda va sharoitda o‘qitish imkonini beradi. O‘quv kursiga bog‘liq bo‘lmagan holda shaxsiy va guruh talabi asosida o‘quv rejalari ishlab chiqiladi. O‘qitish jarayonida o‘quvchi-talabalarga ilmiy axborot va ma’lumotlar bo‘yicha markazlashgan tarmoq orqali o‘zaro axborot almashinuvini joriy etish mumkin. O‘quv maydonlari, texnik va transport

vositalaridan samarali foydalanish, ma’lumotlarni yig‘ib bir tizimga solingan holda ifodalab berilishi va mutaxassislarni qayta tayyorlashda ham xarajatlarni kamaytirishga erishishi kutilmoqda. Ta’lim-tarbiya berish jarayonida eng zamonaviy axborot, telekommunikatsiya va texnologiyalardan foydalaniladi. Masofaviy ta’lim o‘qituvchi (pedagog) mutaxassislarning ham vaqtini tejab, imkoniyati darajasidan kelib chiqqan holda moddiy manfaatdorligini oshirish bilan mustaqil ta’lim olish uchun keng sharoit yaratib beradi. Ta’lim sohasida erishilayotgan yutuqlarning jahon ta’lim tizimi doirasida almashinuvini tashkil etish, bu sohadagi yutuqlarni qo‘lga kiritishni ta’minlashi shubhasizdir. Masofaviy o‘qitish usuli mutaxassis o‘qituvchi (pedagog)larning oldiga yangidan-yangi dolzarb vazifalarni qo‘ymoqda. Chunki, o‘quv materiallarini to‘ldirib borish, ijodiy yondashuv hamda yangiliklar bilan malakasini oshirishlari va bu ko‘rsatkichlarni jahon ilmi yutuqlari bilan muvofiqlashtirib borishlari talab etilmoqda. Bu o‘qitish usuli ta’lim talabiga asosan o‘quvchi-talabaning o‘z ustida ishlashini tashkil etish, ko‘proq bilim olishga intilishi, kompyuter bilan mustaqil ishlash va olgan bilimlaridan ijodiy foydalanishini ta’minlaydi hamda olingan bilimlar maxsus o‘quv-uslubiy nashrlar, testlar bilan tekshirilib, to‘ldirilishi mumkin. Axborot texnologiyalarning keng miqyosda joriy etilishi bilan masofaviy o‘qitishni bir qator ijtimoiy ahamiyatga molik masalalarni yechishda ham joriy etish mumkin. Ta’lim sohasiga bo‘lgan fuqarolarning ehtiyojlarini qondirishda qulayliklar yaratish bilan respublikamizning malakali mutaxassislarga bo‘lgan talabi ham qondiriladi. Shuningdek, fuqarolarning ijtimoiy va kasbiy faolliklarini oshirishga erishish mumkin. Xususiy tadbirkorlik bilan mashg‘ul shaxslarning jamiyat hayotidagi faolligini mustahkamlab, ularning dunyoqarashini boyitishga xizmat qiladi. Bu esa, oliy ta’lim tizimida yig‘ilgan ilmiy yutuqlar, mutaxassis xodimlar va ularning ishtirokida yurtimizning iqtisodiy salohiyatini mustahkamlashdek ustuvor rejalarni amalga oshirish vazifasini qo‘ymoqda.

Masofaviy ta’lim berish usuli respublikamiz sarhadlarini bosib o‘tib, MDH va jahon miqyosidagi yirik ta’lim markazlari bilan muloqotda bo‘lib, ta’lim olishning yangi zamonaviy yaxlit ta’lim imkoniyatini yaratishga xizmat qiladi. Masofaviy o‘qitish geografik jihatdan uzoqda joylashgan maktablar va akademik ta’lim uchun mo‘ljallangan edi. Lekin, zamonaviy axborotlar va telekommunikatsiya texnologiyalarining rivojlanishi ta’lim-tarbiya jarayonini uzoq masofadan turib amalga oshirishga yo‘l ochib berdi. Natijada masofaviy o‘qitish uslubi asosida o‘qitish tez vaqt ichida Oliy va o‘rta maxsus o‘quv yurtlarida o‘qitishda yangi uslublarni qo‘llashga yana bir turtki bo‘ldi. Masofaviy o‘qitish bo‘yicha Xalqaro Kengashning tahlillari shuni ko‘rsatmoqdaki, bugungi kunda jahon miqyosida 10 milliondan ortiq talabalar shu uslub asosida ta’lim olishmoqda. AQShda shu uslub asosida o‘qitish maqsadida yangi o‘quv markazlari barpo etilmoqda hamda ular milliy kadrlarni zamon talablari asosida tayyorlash va qayta tayyorlash afzalliklariga egadir. Masofaviy o‘qitishning quyidagi afzalliklari mavjud: 1.O‘qitishning ijodiy muhiti. Mavjud ko‘pgina uslublar asosida o‘qituvchi (pedagog) ilm beradi, o‘quvchi- talabalar esa faqat berilgan materialni o‘qiydilar. Taklif qilinayotgan masofaviy o‘qitish asosida esa o‘quvchi-talabalarning o‘zlari kompyuter axborotlar bankidan kerak bo‘lgan ma’lumotlarni qidirib topadi va o‘zlarining tajribalarini boshqalar bilan yaxshi muloqotda bo‘lishini ta’minlaydi hamda o‘z o‘rnida mehnat ta’limi olishini rag‘batlantiradi. 2. Mustaqil ta’lim olishning imkoniyati borligi. Masofaviy o‘qitish asosida ta’lim berish boshlang‘ich, o‘rta, oliy va malaka oshirish bosqichlarini o‘z ichiga qamrab oladi. Tayyorgarligi turli darajada bo‘lgan inspektorlar o‘zlarining shaxsiy dars jadvallari asosida ishlashlari va o‘zining darajasidagi talabalar bilan muloqotda bo‘lishi mumkin. 3. Ish joyidagi katta o‘zgarishlar. Masofaviy o‘qitish asosida ta’lim berish turi millionlab insonlarga, hammadan ham ishlab chiqarishdan ajralmagan holda ta’lim

olayotgan yoshlar uchun qulay shart-sharoitlarni yaratib beradi. Bunday uslub asosida o‘qitish kadrlarni tayyorlashda muhim o‘rin tutadi. 4. O‘qitish va ta’lim olishning yangi va unumli vositasi. Statistik ma’lumotlar shuni ko‘rsatadiki, masofaviy o‘qitish asosida ta’lim berish, ishlab chiqarishdan ajralgan holda o‘qish kabi unumlidir. Bundan tashqari, masofaviy o‘qitish asosida ta’lim olish Oliy o‘quv yurti tomonidan qo‘yilgan chegaradan ham chetga chiqib ketadi. Bunday asosda ta’lim olayotgan o‘quvchi-talabalarning boshqalardan ustunligi ularning eng yaxshi, sifatli materiallar va o‘qituvchi (pedagog)lar bilan ta’minlanishidadir. Ta’lim berish va boshqarish uslubiyotiga asoslangan holda o‘qituvchi (pedagog) auditoriyada o‘qitish shartlaridan holi bo‘lishi kerak. 4. masofaviy o’qitish jarayonida zaruriy bo’lgan texnika vositalar. Axborot texnologiyasi – obyekt, jarayon yoki hodisalarning holati haqidagi yangi ma’lumotlarni olishda ma’lumotlarni yig‘ish usullari, ma’lumotlarni yetkazib berishdan va vositalar majmuidan foydalanish jarayonidir. Axborot texnologiyalari ta’limiy mahsulot va xizmatlarini tashkil etishda dastgoh hisoblanadi. Ta’limiy mahsulot – ta’lim jarayoniga tatbiq qilish uchun ifodalangan ma’lumotlar majmuidir. Zamonaviy axborot texnologiyasi - shaxsiy kompyuter va telekommunikatsiya vositalaridan foydalanuvchi axborot texnologiyasidir. Jamiyatni axborotlashtirish – fuqarolarning axborotga bo‘lgan ehtiyojini va ularning huquqlarini amalga oshirishni qanoatlantirishdagi maqbul shartlarni, davlat va hokimiyat, mahalliy va o‘zini o‘zi boshqarish organlarini, axborot resurslaridan foydalanish va ularni shakllantirish asosida jamoat birlashmalarini tashkil etishni yaratishning tashkillashtirilgan ijtimoiy-iqtisodiy va ilmiy-texnik jarayonidir.

Ta’lim jarayonini axborotlashtirish - jamiyatni axborotlashtirishning muhim elementlaridan biri hisoblanadi. Ta’limni axborotlashtirish quyidagi qulayliklarga ega: - jamiyatning har bir a’zosi haqidagi ma’lumot va bilimlarni olishga yo‘l ochib beradi; - shaxsning intellektual va ijodiy qulayliklarini rivojlantiradi; - jamiyatning har bir a’zosi faollik bilan malakasini oshirib, faoliyat fazasini tezkor o‘zgartiradi; - masofaviy o‘qitish yordamida ta’lim samarasini oshirishni ta’minlaydi. Ta’lim mahsulotlari va xizmatlarini ishlab chiqish uchun quyidagi axborot texnologiyalar qo‘llaniladi: - guruhlash, turlash, hisoblash, ma’lumotlarni agregatlash uchun ularni qayta ishlash axborot texnologiyalari ; - masofaviy o‘qitish qatnashchilarining axborot talablarini qondirish uchun boshqaruv axborot texnologiyalari; - fanlar bo‘yicha ekspertlar mahsulotlarini masofaviy o‘qitishning foydalanuvchilar tomonidan olish imkoniyatini beruvchi ekspert tizimlarining axborot texnologiyalari. Jahon iqtisodiy tizimlarining dunyo miqyosida umumiy keng tus olishi, jahondagi bir nechta ilg‘or mamlakatlarni axborotlashtirish jamoa bosqichiga kirishi va davlatning jahon iqtisodiyot kengashiga olib chiqilishi uchun respublikamiz Prezidenti tomonidan qo‘yilgan masalalar, shu bilan birga shartli bo‘lgan «raqobatni» hamma tarmoqlarga kiritish, ayniqsa davlatning oliy ma’lumot tarmog‘iga kiritilishi davlatimizning oliy ma’lumot tizimidagi raqobatchilik to‘g‘risidagi muammosi dunyo bozorida faol bo‘lishi turgan gap. Berilgan muammoning asosiy yechimlaridan biri yangi ta’lim texnologiyalarini kiritish, shu bilan birga respublikaning oliy ta’lim tizimida masofaviy o‘qitish uslubi o‘z o‘rnini egallashi kerakligidadir. Dunyoda masofaviy o‘qitish uslubini

qo‘llash bo‘yicha juda katta tajriba orttirilgan. Jumladan, tajribali o‘qituvchilar, mutaxassislar o‘qitilayotgan kishiga yakka tartibda yordam berishi, talabalar o‘qishini turli uslubda nazorat qilinishi, ularning bilim saviyasini baholash yo‘llari tufayli talaba va o‘qituvchilarning o‘qish sifati va mehnat unumdorligi oshadi. Masofaviy o‘qitish uslubini sifatli qo‘llanishiga quyidagi yo‘llanmalar kiradi: O‘qitilayotgan borliqni markazlashtirish. Respublikamiz va xorij olimlari hamda mutaxassislarining bilim va tajribalarini qo‘llash, zamonaviy o‘quv qurollaridan foydalanish e’tiborda tutiladi. Bunda turli o‘quv manbalaridan foydalanish, talabalarni axborot bilan ta’minlash, bu axborot esa o‘z navbatida, butun dunyo mutaxassislari bilimlaridan, elektron kutubxonalardan olingan axborotlarni ishlatish talaba va o‘qituvchilar uchun katta imkoniyatlar yaratadi. O‘qituvchiga talabni kuchaytirish. Ta’lim jarayonining standart holda jamlanishi, tushunarli holda o‘qituvchi (pedagog)larning bilim darajasini oshirish majburiyatini yuklaydi. Bu uslublar ularning ish natijasi va bilim darajasini ko‘tarilishiga yordam beradi. Oydinlashtirilgan ta’lim berish jarayonining ta’minlanishi, uzluksiz monitoring imkoniyati, o‘quv jarayonlarining to‘g‘ri nazorat qilinishi va boshqarilishini, Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi va o‘quv yurtlari tomonidan o‘qituvchi va talabalarning bilim saviyasini tekshirilishini (ta’lim jarayonida talaba va o‘qituvchilarning harakatlarini nazorat qilish, bunga talabaning faolligi va o‘qituvchi ishining unumliligi, talabalarning attestatsiyadan o‘tkazish amallari ham kiradi) ta’minlanishiga olib keladi. O‘qituvchilarni qayta tayyorlash va qayta o‘qish tizimlarining samaradorligini oshirishga erishiladi. O‘qitish turining egiluvchanligi . Qulay vaqtda shug‘ullanish mumkinligi, qulay joyda va qulay tezlikda o‘quvchi-talabalarning bilim qabul qilishining turli shakllarini qo‘llash mumkinligi, ular tomonidan modellashtirish va ko‘rgazmali vositalarni joyida qo‘llash, axborot va bilimlarni yetkazishda ko‘rgazmalilik, tasavvurlar hamda o‘qitishning o‘yin shakllaridan foydalanish kiradi.

O‘qituvchining o‘rni va xilma-xil imkoniyatlarni ko‘tarish. O‘qituvchining o‘quvchi-talabaga nisbatan shaxsiy yondashuvining turli shakllarini qo‘llash. Har bir o‘quvchi-talabaning bilim darajasi va tayyorgarligiga hamda uning qobiliyatiga mos ravishda shaxsiy yondashishni qo‘llash mumkin. O‘quvchi-talabaning bilim va tadqiqot motivlari hamda stimullarini rivojlantirish . O‘quvchi-talabaning o‘qituvchi (pedagog)ga va o‘zaro muloqotdagi ishonchsizlik hissiyotidagi psixologik to‘siqlarni yo‘qotish, talabaning intellektual va ilmiy imkoniyatlarini, o‘zini o‘zi tashkillashtirishni rivojlantiradi. O‘quvchi-talabaning shaxsiy faoliyati va o‘qitishni birga olib borish. Tejamlilik o‘qitish jarayonidagi uzluksizlikni ta’minlaydi. O‘quv xonalaridan foydalanishi, yo‘l xarajatlari va taklif qilingan malakali o‘qituvchi (pedagog)lar mehnatiga haq to‘lash. Ular o‘z bilimlarini masofadan o‘qitish shaklida uzatishlari mumkin. Sog‘lig‘i, ijtimoiy va moddiy ta’minlanganligidan qat’iy nazar bilim olishning keng imkoniyatlari yaratilib, ijtimoiy tenglik yuzaga keladi. O‘qitish doirasida musobaqa muhitini yaratish.. Masofadan o‘qitish texnologiyasi – jamiyatni axborotlashtirishning umumiy oqimi va yo‘llari bilan jipslashgan bo‘lib, masofaviy o‘qitishning texnik vositalarini axborotlashtirish tizimlari va oliy o‘quv yurtlarida o‘qitish jarayonini avtomatlashtirish tizimlarini zamonaviy axborotlashtirish texnologiyasi asosida birgalikni ta’minlaydi. Masofaviy o‘qitish usulidan foydalanishning kamchiligi o‘qituvchi va talaba o‘rtasidagi bevosita muloqot va psixologik birlikning chegaralanganligidir. Nazorat va muhokama uchun savollar 1. O‘qitishning texnik vositalariga nimalar kiradi? 2. Masofaviy ta’lim tizimi tamoyillari va qoidalari ni aytib bering? 3. Masofaviy ta’limning afzalliklari, kamchiliklari nimalardan iborat? 4. Masofaviy o’qitish jarayonida zaruriy bo’lgan texnika vositalar qaysilar? 5. Kasbiy mahoratga nimalar kiradi? 6. Dars bu - pedagogik ijodkorlikmi yoki san'at.

7. Yangi mavzuning maqsadi va rejasi xaqida ma'lumot bering. 8. O'qituvchining darsdagi mahorati kanday bo'lishi kerak deb o'ylaysiz?. 9.O'qituvchining muomala madaniyatiga misollar keltiring. 10. O'qituvchining darsda o'zini tutishi qanday bo'lishi kerak?

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. – T.: O‘zbekiston, 1992. 2. O‘zbekiston Respublikasining «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonuni. G‘G‘Barkamol avlod – O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori. – T.: Sharq, 1997. 3. Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi. Barkamol avlod – O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori. – T.: Sharq, 1997. 4. Karimov I.A. Yuksak malakali mutaxassislar taraqqiyot omili–T.: O‘zbekiston, 1995. 5. Karimov I.A. O‘zbekiston buyuk kelajak sari. –T.: O‘zbekiston, 1998. 6. Karimov I.A. O‘zbekiston XXI asrga intilmoqda. –T.: O‘zbekiston, 1999. 7. Karimov I.A. O‘z kelajagimizni o‘z qo‘limiz bilan quramiz–T.: O‘zbekiston, 1999. 8. Azizxo‘jayeva N.N. O‘qituvchi mutaxassisligiga tayyorlash texnologiyasi– T.: TDPU, 2000. 9. Azizxo‘jayeva N.N. Pedagogik texnologiya va pedagogik mahorat. – T.: TDPU, 2003. 10. Беспалько В.П. Педагогика и прогрессивные технологии обучения. – М.: Изд. Института профессионального образования Министерства образования России,1995. 11.Беспалько В.П. Персонифицированное образование. ”Педагогика”, 1998, №2б, с.12-17. 12. Галактинов В.В., Чернова М.В. Международная практика взаимного признания документов об образовании и профессиональных квалификаций. – М., 2003.

13. Гуревич П.С. Психология и педагогика. – M.: Проект, 2004. 14. Ziyomuhammadov B., Abdullayeva Sh. Ilg‘or pedagogik texnologiya: Nazariya va amaliyot «Ma’naviyat asoslari» darsi asosida ishlangan uslubiy qo‘llanma. - T.: Abu Ali ibn Sino nomidagi tibbiyot nashriyoti, 2001. 15. Ishmuhamedov R.J. Innovatsiya texnologiyalari yordamida ta’lim samaradorligini oshirish yo‘llari. – T.: TDPU, 2004. 16. КларинВ.М. Педагогическая технология в учебном процессе. – M.: Знание, 1989. 17. Ларнер И.Я. Внимание к технологии обучения. – M.: Педагогика, 1990. 18. Ochilov M. Yangi pedagogik texnologiyalar. - Qarshi: Nasaf, 2000. 19. Og‘ayev S. Yangi pedagogik texnologiya-hayotiy ehtiyoj. Xalq ta’limi jurnali, 2001, №3, 69-71 b. 20. Педагогика . Педагогические теории системы, технологии. Под.ред. С.А.Смирнова. – M.: Академия, 2004. 21. Пронина Е.Н., Лукашевич В.В. Психология и педагогика. Учебник. –M.: Элит, 2004. 22. Roziqov O., Og‘ayev S., Mahmudov M., Adizov B. Ta’lim texnologiyasi. – T.: O‘qituvchi, 1999. 23. Савченко И.П. Диагностика развития педагогического творчества учителя. –Пятигорск, 1992. 24. Sayidahmedov N.S. Pedagogik texnologiya: tahlil, ta’rif, mulohaza. – T.: Ma’rifat, 1998. 25. Sayidahmedov N., Ochilov M. Yangi pedagogik texnologiya mohiyati va zamonaviy loyihasi. – T.: RTM, 1999. 26. Sayidahmedov N. Yangi pedagogik texnologiyalar. – T.: Moliya, 2003.

27. Сластенин В.А., Исаев И.Ф. и др. Педагогика. – M.: Школьная пресса, 2002. 28. Сибирская М.П. Профессиональное обучение: Педагогические технологии. – Санкт-Петербург, 1996. 29. Столяренко А.М. Психология и педагогика. – M.: Юнити-Дана, 2001. 30. Ta’limda yangi pedagogik texnologiyalar: muammolar, yechimlar: Ilmiy- amaliy konferensiya materiallari. – T.: O‘zPFITI, 1999. 31. Tolipova J.O., G‘ofurov A.T. Biologiya ta’limi texnologiyalari. – T.: O‘qituvchi, 2002. 32. Фарберман Б.Л.Прогрессивные педагогические технологии. – T., 1999. 33. Farberman B.L. Ilg‘or pedagogik texnologiyalar. – T.: Fan, 2000. 34. Farberman B.L., Musina R.T., Jumaboyeva F.A. Oliy o‘quv yurtlarida o‘qitishning zamonaviy usullari. – T., 2002. 35. Yo‘ldoshev J.G‘. Yangi pedagogik texnologiya: yo‘nalishlari, muammolari, yechimlari. «Xalq ta’limi» jurnali, 1999, №4, 4-12 b. 36. Xo‘jayev N.X., Xodiyev B.Yu., Baubekova G.D., Tilabova N.T. Yangi pedagogik texnologiyalar. O‘quv qo‘llanma. – T.: Fan, 2002. 37. Xo‘jayev N., Hasanboyev J. Iqtisodiy pedagogika. O‘quv qo‘llanma. – T.: TDIU, 2002. 38.Qodirov B.G‘. Ta’lim tizimidagi islohotlar: maqsad va yo‘nalishlari. – T.: O‘zbekiston, 1999. 40. www.ise.iip.net. 41. www.school.edu.ru. 42. www.ppsy.ru. 43. www.wwings.ru.

44. www.ppf.uni.udm.ru 45. www.talant.srrrb.ru G‘waldd.html. 46. www.inter-pedagogika.ru.

Похожие

Masofaviy ta’lim

Masofaviy ta’lim texnologiyasi

O’zbekistonda masofaviy ta’lim tizimini rivojlanish tendensiyasi

Masofaviy ta’lim imkoniyatlarini o’rganish, chet tillarini masofaviy o’qitishda interfaol usullardan foydalanish

Masofaviy ta'lim texnologiyasi