Maktabgacha ta’lim muassasalarida loy ishi mashg‘ulotlari - Педагогиka - Рефераты

Maktabgacha ta’lim muassasalarida loy ishi mashg‘ulotlari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

604.73828125 KB

Maktabgacha ta’lim muassasalarida loy ishi mashg‘ulotlari Reja: 1. Modellashtirish-badiiy ijodiyotning aniq shakli. 2. Loy ishida qo‘llaniladigan usullar. 3. Modellashtirish texnikasi.

Modellashtirish-badiiy ijodiyotning aniq shakli Plastilin, loy ishi, chinni xamir tasviriy san’atning haykaltaroshlik va amaliy san’atning muhim turlaridan bo‘lgan kulolchilik, sopoldo‘zlik xalq hunarmandchiligi san’atlari bilan mustahkam bog‘liqdir. Modellashtirish - badiiy ijodiyotning eng aniq shaklidir. Bola yaratgan narsanini nafaqat ko‘radi, qo‘liga oladi, paypaslaydi, kerak bo‘lsa o‘zgratiradi. Modellashtirishning asosiy asbobi qaychi, qalam, mo‘yqalam emas balki qo‘ldir, to‘g‘rirog‘i ikki qo‘lidir, shu sababli mahorat darajasi o‘z qo‘llarning egalik darajasiga bog‘liq. Shu nuqtai nazardan qaraganda, modellashtirish texnikasi oddiy, sodda va o‘zini rivojlantirish uchun eng qulay vosita deb hisoblash mumkin. Modellashtirish, ya’ni loy ishi mashg‘ulotlari, bola rivojlanishida kompleks ta’sir etadi: • Shakl, hajm, plastik, rangni idrok etish hissiyotini, sensor sezuvchanligini rivojlantiradi; • Mayda qo‘l motorikasini, fazoviy taffakurni va tasavvurni rivojlantiradi; • ikkala qo‘l ishini sinxronlashtiradi; • ishni rejalashtirish, amalga oshirish, natijani bashoratlash va unga erishish, kerak bo‘lsa o‘zgartirish kiritish ishlarida ko‘nikma, malakalari shakllanadi; Loy ishida qo‘llaniladigan usullar 1. Yumaloqlik – bir bo‘lak loydan kaftda aylana harakatlar bilan shar yasaladi. 2. Shar yasash, so‘ngra uzunasiga harakatlar bilan uni tuxum, ustun kabilarga aylantirish. 3. Yassilash – sharikdan yassi non yasaladi, qo‘lning holati doimo o‘zgarib turadi. 4. Cho‘zish – sharikning bir qismi cho‘ziladi. 5. Surish (yamash) buyumning ayrim qismlarini o‘zaro biriktirish.

Loy bilan ishlash mashg‘ulotlarini tashkil etish va o‘tkazishda ish joyini bekamu-ko‘st jihozlanganligi muhim ahamiyatga. Modellashtirish texnikasi Modellashtirish texnikasining usul va metodlarning xilma-xil, rangbarangligiga qaramay maktabgacha yoshdagi bolalar oson egallab olishadi. Konstruktiv uslub Modellashtirishning bu uslubi konstruktor qismlaridan kabi alohida qismlardan yaratiladi (nomi ham shundan kelib chiqqan). Т arbiyachi dastavval bolalarning diqqatini o‘sha predmetning yirik qismlariga, uning mayda qismlariga, shakliga, rangiga jalb etadi. Dastlabki mashg‘ulotlarda tarbiyachi tasvirlashning texnik usullarini ko‘rsatib tushuntirib beradi. Shuningdek, tarbiyachi bolalarni loydan narsalar yasashda ko‘proq o‘yin usullaradan foydalanadi. Bu guruhda loy mashg‘ulotlari predmetli xarakterga ega bo‘ladi, ya’ni bolalar alohida, yakka predmetlarni yasaydilar, bu guruhda bolalar ishiga yoki faoltyatiga baho berish ham muhim usullardan hisoblanadi. Tarbiyachi albatta bolalarni, ular qanday ishlaganlarini va ishni qanday bajarganlarini aytib o‘tish lozim.

Bola o‘ylab topgan obrazni tasavvur qilib, qanday qismlardan iboratligini aniqlashtirib, yasaydi. Konstruktorlik uslubi bilan bolalar 23 yoshdan boshlab yasashni boshlaydilar va ko‘pincha o‘zlariga bu “yangilikni” mustaqil “ochishadi”. Ko‘p hollarda kichik yoshdagi bolalarda modellashtirish quyidagi variantlarda namoyon bo‘ladi: ikkita bir xil shaklni birlashtirish (munchoq, devor); - o‘xshash, ammo turli hajmdagi shakllarni birlashtirish (halqachalar, piramida, qorbobo, sarak-sarak qo‘g‘irchoq, minora); - turli shakllarni birlashtirish (qo‘ziqorin, kapalak, qush) Haykaltaroshlik uslubi Bu uslubni yana plastik yoki butun bo‘lakdan modellashtirish deb atashadi. Bolalarni loy bo‘lagining mayda qismlarini cho‘zib chiqarishga, barmoq bilan chuqurcha hosil qilishga, buklashga, biriktirilgan qismini mahkam qilib yopishtirishga o‘rganadilar. Chimdib chnqarishga bolalar jo‘ja, qushlarni yasashda o‘rganadilar. Shu jarayonda bolalar predmetlarni, ularning qismlarini, shakl kattali jihatdan taqqoslashga o‘rganadilar. Masalan: baliqni oldin tanasini oval shaklida yasab oladilar, so‘ng baliqning bir tomonini salgina cho‘zib va -

dumaloqlab, boshini, qarama-qarshi tomonini ko‘proq cho‘zib chiqarib, yapaloqlab, uning dumini yasaydilar, suzgichlarini chimdib chiqaradilar. Shuningdek bolalar loy bo‘lagini bir necha bo‘lakka bo‘lishga o‘rganadilar Masalan, qushni yasashda yuqoridagilardan tashqari idishlar yasashga o‘rganadilar. Ular idishlarni yakka usulda: ya’ni yumaloqsimon va silidrsimon shakllarni barmoq bilan bosib chuqurcha hosil qilish, bandini esa alohida loy bo‘lagidan yoki asosiy loy bo‘lagidan cho‘zib chiqarib yasash mumkin. Bolalar olgan bilim va malakalarni o‘stirib mustahkamlaydilar. Bolalar tarbiyachi bilan birga tipratikan, sichqon, meva solingan idishcha, qo‘ziqorin solingan savatcha kabilarni ham loydan yasashga o‘rgatib boradi. bolalar boshlagan ishlarini oxiriga yetkazishga mustaqil ishlashga, o‘z ishlarini yangi qismlar bilan boyitib borishga o‘rganadilar. Kombinatsiyalashgan uslub Bu uslub ikkita uslubni o‘z ichiga oladi: konstruksiyalash va haykaltaroshlik uslublaridir. Bola hayotining 6-chi yilida uning tevarakatrof haqidagi bilimlari, turmush tajribasi kengaya boradi. Uning qo‘l muskullari mustahkamlanib taraqqiy etadi. U ko‘l barmoqlari bilan nozik harakatlarni bajara oladigan bo‘ladi. Uning psixikasida ham sifat o‘zgarishi yuz beradi. Xotirasi o‘sadi, barqaror bo‘ladi, diqqat ham tobora barqaror bo‘ladi. Bolalar oldin predmetni yasashda uning qismlarini va qismlarning shakli, uning xususiyatlarini aniq tasavvur eta oladilar. Shu bilan birgalikda bolalar predmetlarni ko‘proq harakatda tasvirlashga harakat qiladilar. Bolalarni loy ishlariga o‘rgatishda quyidagi vazifalar turadi: predmet shaklini, proporsiyasini, uning tuzilishini, xarakterli qismlarini va harakatini tasvir etish va boshqalard ir. Bolalar idishlar yasab, so‘ng uni bo‘yaydilar, dekorativ plstinkalar yasab ularni bezaydilar. Bu guruhda bolalar syujet mazmun asosida yashlaydilar. Texnik usullar ham bu guruhda murakkablashadi. 4 yoshli bolalar qismlardan yasashsa, 5-6 yoshga kelib butun bir loy bo‘lagidan yasaydilar. Shu

bilan birga stek bilan ishlashga ham keng imkoniyat yoki o‘rin ajratiladi. Bolalar dastavval o‘zlariga tanish bo‘lgan sodda predmetlarni yasaydilar. Ular loy bilan ishlashning ikki usuli: konstruktorlik va haykaltaroshlik usullaridan foydalanib, turli xil meva va sabzavotlar yasaydilar. Bodring, lavlagi, sabzi, olmaning ikki xil sorti. Bolalar shu ikki usulda odam; figurasini va hayvonlarni yasaydilar. Bu ishlarning mazmuni asosan hali o‘yinchoqlaridan olinadi. Obrazni jihozlash, dekoratsiyalash vosita va usullari Plastik materiallar bilan ishlashda turli yordamchi usul va metodlardan foydalaniladi. Bolalarni predmetning sifatlarini loydan tasvirlashga o‘rgatib boriladi. Masalan: uzun, qisqa, ingichka, kalta, shuningdek, predmetlarni vertikal, tik holatda o‘rnatadilar, qismlarni mahkam biriktirishga, birlashtirilgan qismlarni silliqlashga o‘rganadilar. Bolalar asta-sekin o‘z ishlariga mazmun berishni keng tadbiq etadilar, asosan bir butun loy bo‘lagidan haykaltaroshlik usulida yasaydilar. Masalan: mushuk, kuchuk, quyon va boshqalar. Butun bir loy bo‘lagidan lentasimon usuli bilan idishlar yasaydilar, so‘ng ularni bezaydilar. Bolalar o‘zlariga tanish texnik usullar yordamida turli narsalarni yasaydilar. Masalan: xo‘roz, tovuq, o‘rdak, jo‘ja va boshqalarni yasab, parrandalar shaklini mazmunida ishlaydilar. Ko‘proq natura asosida, ixtiyoriy loy ishlarini bajaradilar. Dastavval predmetni yoki naturani kuzatib, ko‘rib chiqiladi. predmetnning shaklini, qismlarini, proporsiyasini barmoq harakatlari bilan ko‘rib chiqishlari mumkin. Agarda bolalar yasash usulini bilishsa, unda mustaqil yasaydilar, agarda bilishmasa, unda tarbiyachi qisman ko‘rsatib berishi mumkin. Ishlarni bajarishda turli vostilardan foydalasa bo‘ladi. Flomaster, turli idishlarning qalpoqchalaridan yasalgan baliqning “tangachalarini” iz qoldirish uchun ishlatish tavsiya etiladi. Stek yordamida ko‘p harakatlar bajarish mumkin. Masalan: yasalgan buyum ustida shtrixlar, “qanotchalarni” bo‘rttirib chiqarsa bo‘ladi.

Yasalgan o‘yinchoqlarga munchoqlar, tugmalar, qushlar patlari, chig‘anoqlar yordamida mayda qismlarni bezaklar berib kombinatsiyalshatirsa bo‘ladi.

Adabiyotlar ro‘yxati: 1. Takomillashtirilgan “Bolajon” tayanch dasturi. T.: 2016. 2.Maktabgacha ta’limga qo‘yiladigan davlat talablari. T.: 2017 “Bilimdon” dasturi. T.: 2014 3.Amirova. G.A., Sulaymonov A.P., Djurayeva B .R. Maktabgacha ta’lim muassasalarda applikatsiya mashg‘ulotlari. T., 2014. 4.D.T Sabirova. Maktabgacha yoshdagi bolalarda tasviriy savodxonlik elementlarini shakllantirish. (13.00.01.-Pedagogika nazariyasi va tarixi ixtisosligi bo‘yicha yozilgan dissertatsiyaning avtoreferati). T.2007

Похожие

Maktabgacha ta’lim muassasasining turlari

Maktabgacha ta’lim talablari asоsida maktabgacha ta’lim muassasasida bоlaning maktabga tayyorlash

Fanning nazariy mashg‘ulotlari mazmuni

Aqliy tarbiya va ta’lim

Boshlang’ich sinf o’quvchilarida mehnatga ijobiy munosabatni shakllantirish usullari