Mahnat ta`limi darslarda amaliy darslarni tashkil qilish uslubi - Педагогиka - Рефераты

Mahnat ta`limi darslarda amaliy darslarni tashkil qilish uslubi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

54 KB

Mahnat ta`limi darslarda amaliy darslarni tashkil qilish uslubi Reja. 1. Amaliy darslarga tayyorgorlik. 2. Dars jarayonida o`qituvchining vazifasi 3. Xafsizlik texnikasiga etibor. 4. Darsni yakunlash.

Ukituvchilar navbatdagi mavzu buyicha mashgulotlariga taergarlik jarayonida mexnat topshiriklarini bajarish jarayonida ukuvchilar mexnatini rejalashtirish va uyushtirish shuningdek mexnat jarayonining borishini kuzatish, unga tuzatishlar kiritish xamda ruy beradigan xatolarni bartaraf kilishga jalb etiladi. Ukuvchilarning akliy foaliyatida amaliy darslarida ishtirok etish aloxida axamiyatga loyikdir. Ukuvchilar ustaxonolarida amaliy darslarda xal kilinadigan texnik masalalarni ikki tipga: konstruktorli va texnologik masalalarga ajratish mumkin. Konstruktorlik masalalarning turlarini kurib chikamiz. Buyumning konstruktsiyasi va detallarni tushuntirish . Buyumninkonstruktsiyalash va undagi ayrim detallarni bajaradigan ishini tushuntirishga shu topshiriklar ukuvchilarda buyumni konstruktsiyalashdagi xamma narsa puxta uylangan bulishi, konstruktorlar detalning xar bir elementini ongli ravishda xisobga olish zarurriyatiga ishonish xosil kilishda erdam beradi. Urgatishning birinchi boskichida bunday topshiriklar murakkab bulib ularni ukuvchilar ukituvchining erdami bilan bajaradilar. Lekin keyingi boskichlarida ukuvchilarning texnik tafakkuri ancha mustakkamlanadi va ularda uz-ora bagliklikni aniklash alokasi xosil buladi. Kiskartirilgan texnik xujjatlar buyicha buyumlarini konstruktsiyalash. Bunday xollarda buyum taerlash topshirigi berilib, xujjatlarda ba`zi ulchamlar, ayrim detallarni biriktirish usullari, materiallarning turlari va x.k. lar kursatilgan. Xujjatlar etishmaydigan ma`lumotlarning soni ukuvchilarning eshi va taergarlik saviyasiga boglik buladi. Chizma va konstruktsiyalash. Ukuvchilar chizma va tasvir buyicha buyim yasashga kirishganlarida, avvolo mazkur buyim bajiraladigan ishning fizik asoslarini va buyimga kuyiladigan texnik talaplarini anik tasavur etishlari kerak. Zarur bulgan xollarda esa – tegishli kusumcha adobietga murojot etish lozim. Texnologik joroyanini tushintirish. Ukuvchilar ustoxonosidagi mashkulotlarida detallar taerlashga kirishganlarida ilkbor texnologik xujjatlarga dush keladilar. Shuning uchun avvolo texnologik kartalarini ukishi urganishlari kerak. Bunda ukituvchi zarur izzoklarni beradi va ularni ukuvchilar kolganlarini tushunganligini tekshiradi.

Shu maksadda ukuvchilardan texnologik kartalarining mazmunini tushintirib berishini, ya`ni ular shuni konday tartibda va kaysi sabablar bilan bajarishlarini va x.k larni suzlab berishlarini suraydi. Zagotovka tanglash. Ukuvchilarning texnologik protsessini mustakkil ishlab chikish buyim zagotovkasini tanglashdan boshlanadi. Zagotovka tanglash texnologik ishining juda muxim va ma`suliyatli boskichidir. Zogotovkani tugri tanglash uchun operatsiya texnologiyasini bilish, operatsiyalarda kuydagilarni xisobga olish kerak. Asboblar tanglash. Ukuvchilar tegishli mexnat operatsichlari va ularda kullaniladigan asboplar bilan ta`minlanganlaridan keyingina asboplar tanglashga kirishadilar. Zagotovka va asboplarni urgatish usulini tanglash ukituvchilar materiallariga ishlov buyicha amali tajribalar kullash protsessida zagotovka va asboplarni makkamlashning tugri turt usullariga duch keladilar. Mexnat operatsiyalarini bajarish tartibini belgilash. Mexnat opreatsiyalarini bajarish tartibini belgilash uchun zagotovkani ratsional yul bilan tayerlash buyicha aylantirish maksadida unga ishlov berish joroenida uning shakli konday uzgarishini kerakligini anik ta`savur etish zarur. Shunga kura birinchidan ukuvchilarni texnologik yul yurik tutishga amal kiladigan koydalar bilan tanishtirish, ikkinchidan ularda zagotovkaning operatsiyalari buyicha eskizlar xakidagi tasavurni xosil kilish juda mukimdir. Ikkinchidan talabni bajarish uchun ukuvchilar mukkamal texnik xujjatlar buyicha ishloyyatgan paytlaridaek mexnat ukituvchisi uraga operatsiyalar buyicha eskizlarini aslida eki plakatda kursatadi. Operatsiyalar buyicha texnologiyani ishlab shikish odatda, xar kanday detalni taerlash bir necha mexnat operatsiyalaridan iborat buladi. Shuning uchun operatsiyalar tartibi belgilangach, ularning mazmunixam aniklashga tugri keladi. Texnologik jarayonini mustakkil ravishda ishlab chikish. Ukuvchilar savdo masalalarini murakkab masalalarga utish natiyjasida texnologik jarayonni mustakil xolda ishlab chikishga, ya`ni instruktsion tushunishga taerlanadilar. Bu xol xamma bolalarda barabar yuz bermaydi albatda. Mexnat ukituvchisi ukuvchilarni xususiy

xususiyatlarini xisobga olib, ularning xar birini texnologik bilimlarini bir boskichdan keyingi boskichga utkazib beradi. Asosiysi amaliy dars oldida ukuvchilarni texnika xavfsizligi koidalari bilan tanishtirish, ularga amal kilishni nazorat kilib borish kerak buladi. Ukituvchining darsga taerlanishida tashkiliy va uslubiy tavsifdagi tadbirlarni, shuningdek maxoratini oshirish tadbirlarini ifodolash mumkin. Mutloko ayenki ukituvchining bilimlari ukuvchilardan talab kilinadigan bilimlardan ancha keng, chukur bulishi kerak. Ukituvchi ukuvchilarning ukuv dasturidan tashkari savollarga javob berishga taer bulishi kerak. U shuningdek kasbi malakalarini pukta egallab alishi zarur. Shu sabapli ishlab chikarish ustalariga muljallangan adobietlar ukituvchining taergarligi uchun xam zarur buladi. Ukituvchining darsga metodik taergarligi ukuv adobietlari ustida ishlashdan boshlanadi. Ukituvchi yangi ma`lumatlarini bayan kilishda xisobga olish uchun ukuvchilarga muljallangan kullanmalarini karab chikadi. Ukituvchi fan asoslari buyicha ukuv adobieti bilan xam tanishadi. Ukituvchining darsga taerlanishiga ilgor maktablarning tajiriybalari umulashtirilgan metodik adobiet bilan tanishish katta axamietga ega. Metodik adobietda ukuv joroenida tashkil etishga ish ob`ektlarini tanglashga va mexnat darslarida ukuv tapshiriklarini bajarish bilan boglik boshka xamma masalalariga doyir tavsiyalar beriladi. Ilgor ukituvchilar metodik adobiet yangiliklarini muntazam kuzatib borodilar, ulardagi tavsielarni urganadilar va ularni uz ish amalietlarida kullaydilar. Ukituvchi mashkulotlar boshlanguncha kadar ukuvchilarga mexnat topshiri sifatida belgilanadigan ob`ektni mustakkil taerlash tavsie kilinadi. Mexnat ukituvchisi darsga taerlanaetganda bir xil metod va usullarni kullab yangi materialni konday baen kilishni uylaydi. Mexnat ukituvchisi oldida ukuvchilarni ukuv ishlab chikarish munosobatlarini yulga kuyish masalasi paydo buladi. Bundan tashkari boshka ukuv fanlardagi kabi mexnat ukituvchisida ukuvchilarni mexnat usullarini tugri bajarishni olingan bilimlarini amalda kullashni kantrol kilish va ularning ukuv faoliyati natiyjalarini boxolash funktsiyasini saxlanib koladi. Kuydagilar mexnat ukutuvchisiga xos bulishi kerak:

1. Yukori goyavilik. Ukituvchi usub keloetgan avlodimizni tarbiechisidir. 2.Yukari texnik malaka. Masalan mexnat ta`limi jaroenida 5-7 sinif ukuvchilari chilangorlik, durotkorlik, tokorlik ish elementleri bilan tanishadilar. Shu munosobat bilan xar bir ukituvchi durotkorlik eki 2-3 razryadli chilangarlik kasbini, elektromanterlik kasbi, asoslarini egallashlari kerak, keyingi amaliy faoliyat joroyanida uz moxorati darajasini uzluksiz oshiro borishi kerak. 3.Yukori psixologik taergarlik. Mexnat ukutuvchisining uzi bilim va malakalarini yuksak saviyada egallab gino kolmoy, balki ukuvchilar xam malum malakalarni tarkib toptirish uchun ularga bilimlar berish kerak. 2. Uz kasibiga muxabbat. Maktabda ishlash kup xursanchilik, ijodiy uzur, bogishlaydi, ammo bularga chidamlilik, xayrkoklik, tarbielanuvchilarga xurmat, ularga muxabbat bilangina erishiladi. Ukuvchilar mexnat ta`limi joroenida foydolaniladigan uslubiy vosiytalar xam uzgarmoy kolmaydi. Uz ishiga ijodiy yandashuvchi ukituvchilar ukuvchilarga tasir kilishning yangi formalarini, uzluksiz ravishda bilim malaka va kunikmalarini shakillantirishni yangi usullorini topadilar. 1970-1971 Ukuv yilaridan boshlab u sinif mexnat ta`limi dasturiga boshlangich elektrotexnika ishlari temasi uchun 10 soat ajiratilgandi. Bunda ukuvchilar elektor energiyasi mexanik xamda xunuk ma`nbalari, xalk xujaligida ishlatilishi, bilan nazoriy xamda xamliy tanishtirishni asosiy maksadi kilib olingan. Ukuvchilar darsi davomida utkazichlar izoliyatorlar va elektor energiyasi istimolchilari oddiy montaji sxemalari xamda ishlatilidigan shortli belgilar: keng tarkolgan elektrotexnika materiallar, asboplar va murakkab bulmagan elektormantaj operatsiyalarini bajarish usullari bilan tanishadilar. Bu temani utish kolendar` tematika rejani tuzib chikarishadi boshlanadi, ya`ni temalarni temachalarga; xar bir dars uchun mexnat ta`limi ukitish forma va metodik tanglash: ish ob`ektini, material, asboplar, moslamalar, kurgazmali kurollar x.k lar nazarda tugilgan bulishi kerak.

Ishlab chikarish kalendar`- tematika rejasiga asosanag ukituvchilar xar bir mashgulat uchun dars rejasi ezadi. Kuyda shu mavzu buyicha bir dars rejasini va boshka temalarni utish metodikasini keltiramiz. Birinchi maxsulot dars plani. Tema: Boshlangich elektromantaj ishlari- 10 soat Masa №1: Elektor tugrisidan boshlangish ma`lumatlari-2 soat Darsdan maksad: Ukuvchilarga elektr toki tugrisida elementar ma`lumatlar berish, ishlatilishi xamda elektor energiyasini ishlab chikarish manbalariva istimolsilar bilan tanglash. Tanishtirish ob`ekti: elektr energiyasi generatorini xarakatlandiruvchi modeli, galvanik element akkumulyator istimolchilar. Ukuv materiallarini tushuntirish – 45 minut 1. Elektr energiyasini turmushdagi axamiyati. 2. Xalk xujaligini turli tarmoklarida elektr energiyasidan foydalanish. 3. Ukuv fil`mi kursatish (1 kism). 4. Elektr tokini tabieti 5. Elektor energiyasini mexanik va ximik manbalari 6. Elektor energiyasi bilan istimolchilarga oid tajiriyba kursatish 7. Elektor togi bilan ishlashda xavsizlik texnikasi . Yangi mavzuni mustaxkamlash- 20 minun 1. Xalk – xujaligining turli tarmoklarida elektor energiyasidan foydalanish xakida gapirib bering misollor keltiring 2. Elektor toki deganda nimani tushinasiz. 3. Elektor energiyasini kanday manbaylari bilasiz? Ularning bir biridan farki nimada? 4. Gal`vatik kurik elementi tuzilish va ishlash printsiplarini tushuntirib bering.

5. Elektor energiyasi manvay va istimolchilar bilan ishlashganda kandoy extietkorlik choralarini axamieti berasiz? Ukuvchilarni daftariga temani asosiy mazmunini ezdirish xamda oddiy sxema va rasmlar chizdirish – 25 minut. Ushbu darsni utish metodikasini va mazmunini kurib chikamiz. Tema mazmunini eratish ukituvchi kisman suxbat metodida foydolansa buladi. Shunki 5 chi sinifda tabietshunoslik darsiga ukuvchilar elektor energiyasini olish usillari bilan (shamol, suv, kuchi, kuesh, issikligi), tanishadilar. Shuning uchun ukuvchilarga kuydagi savollarni berish mumkin: 1. Elektor energiyasini olish uchun shamol, suv kuchi, kuesh issiligidan foydolansa buladimi? 2. Elektor energiyasini ishlab chikaruvchi kanday mashinalirini bilasiz? 3. Elektor energiyasini istimol kiluvchi mashina va korxonolar tugrisida gapirib bering. Suxbat mobaynida ukuvchilar shu tema yuzasidan ukuvchilardagi bilimlarini aniklab oladi va darsdan kuzlangan maksadga erishish uchun mavzuni yuritishda bolalarga bilim va kunukmalariga asoslanadi. Mexnat ta`limi ukuvchilarni bergan javoblariga kushimcha kilib shu tema yuzasidan dars rejasida maljallangan ma`lumatlar tugrisida gapirib beradi. Ukuv materialini tushintirshda ukuvchilar elektor energiyasidan xalk – xujaligida foydalanishga ta`lukli oldidan taerlanib kuygan xar turli rasmlar, fotosuratlar diafil`mla, jurnallar kursatadi. Shundan sung ukuvchilarga tushinarli tarzda elektor tokining tabieti xakida suzlab beradi.

Похожие

Mehnat ta`limi darslarida laborotoriya darslarini tashkil qilish uslubiyoti.

Kasb ta`limi tamоyillari

Kasb ta`limi metоdlari

Mehnat ta`limi dasturining uslubiy taxlili

Mehnat ta`limi dars jarayonida tarbiya.