Корхонанинг ишлаб чиқариш қуввати ва унинг резервлари - Педагогиka - Рефераты

Корхонанинг ишлаб чиқариш қуввати ва унинг резервлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

86 KB

Корхонанинг ишлаб чи қ ариш қ уввати ва унинг резервлари Режа: 1. Ишлаб чи қ ариш қ уввати тушунчаси. 2. Ишлаб чи қ ариш қ увватига таъсир қ илувчи омиллар. 3. Ишлаб чи қ ариш қ увватидан фойдаланиш асосий кўрсаткичлари.

Ишлаб чи қ ариш қ уввати тушунчаси. Саноат корхонаси (цех ёки ишлаб чи қ ариш участкаси) нинг ишлаб чи қ ариш қ уввати дейилганда маълум ва қ т ичида маълум сифат ва ассортимент, мавжуд ускуналар ва ишлаб чи қ ариш майдонидан тўли қ фойдаланилган ҳ олда илгор технология, ме ҳ нат ва ишлаб чи қ аришни яхши ташкил қ илиш натижасида максимал даражада ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш имконияти тушунилади. Ишлаб чи қ ариш қ уввати саноат ма ҳ сулотларини ишлаб чи қ аришни режалаштиришда қ ўлланиладиган (тонна, дона, метр ва бош қ аларда) бирликларда ани қ ланади. Агар корхоналар бир неча ма ҳ сулот ишлаб чи қ арса, ишлаб чи қ ариш қ уввати бир неча хил натура кўрсаткичида ани қ ланиши мумкин. Бундай ҳ олда ишларни осонлаштириш учун ҳ амма ма ҳ сулотлар номенклатураси ичида улуши катта бўлган ма ҳ сулот олинади. Ишлаб чи қ ариш қ уввати корхонада асосий ишлаб чи қ аришда мавжуд бўлган поток чизи қ лари ишлаб чи қ ариш қ увватининг йи ғ индиси асосида ҳ исобланади. Агар асосий ишлаб чи қ ариш бир хилда ихтисослашган цехлардан иборат бўлса, бунда ишлаб чи қ ариш қ увватлари йи ғ индиси билан ани қ ланади. Ҳ ар бир цех ишлаб чи қ ариш қ уввати унинг поток чизи қ лари қ увватини қ ўшиш ор қ али билан ани қ ланади:Поток чизи ғ и ишлаб чи қ ариш қ уввати қ уйидагича ани қ ланади. М л = N тех  F м бу ерда: N тех - етакчи машина унумдорлик техник нормаси; F м - иш ва қ ти фонди. Агар бир поток чизи ғ ида бир неча турдаги ма ҳ сулот ишлаб чи қ арилса, унда шу поток чизи ғ ининг унумдорлик техник нормаси қ уйидаги формула билан ани қ ланади:

n n алт N Nт Nт С N / ... / / 100 2 2 1 1 ..       бу ерда: С - ма ҳ сулот ишлаб чи қ аришда бир навдан 2 навга ёки бир ассортиментдан 2 ассортиментга ўтишда ва қ т йўкотувларини ҳ исобга олувчи коэффициент;  1 . . .  n - ҳ ар бир ма ҳ сулот турининг умумий ҳ ажмидаги солиштирма о ғ ирлиги, % N т1 , N тn - ало ҳ ида тур ма ҳ сулот унумдорлик нормаси. Ишлаб чи қ ариш қ увватига таъсир қ илувчи омиллар. Корхона, цех ва участкаларнинг ишлаб чи қ ариш қ увватининг ҳ ажмига таъсир этувчи омиллар қ уйидагилардан иборат: а) асосий фондларнинг ишга яро қ лиги ва етакчи машиналар сони. Бунга асосан ишлаб чи қ ариш ва технологик ускуналар олинади. Корхоналарда ҳ амма ускуналар 3 турга: мавжуд, ўрнатилган ва резервдаги ускуналарга бўлинади. Мавжуд ускуналарга цехдаги ва корхона омборидаги ҳ амма асбоб- ускуналар: ўрнатилганига эса цехдаги ва ишлаб чи қ ариш участкаларидаги ускуналар: резервлардагига эса жи ҳ озларни алмаштириш учун мўлжалланган ускуналар киради. Ишлаб чи қ ариш қ увватини ҳ исоблаётганда ускуналарнинг ҳ аммаси ва режалаштириш даврда ишга тушириладиган қ увватлар ҳ ам ҳ исобга олинади. Резервдаги ускуналар эса ҳ исобга кирмайди: б) ускуналардан фойдаланишнинг техник - и қ тисодий унумдорлик нормалари. Бундай нормаларни белгилашда, режада кўзда тутилган янги техникани, технологияни жорий қ илиш, ме ҳ натни ташкил этишнинг ил ғ ор ускуналаридан фойдаланиш ва ишлаб чи қ аришни такомиллаштириш ҳ амда бош қ а бир қ атор тадбирлар ҳ исобга олинади.

Ҳ ар бир машина ва агрегат учун лойи ҳ авий техника унумдорлик нормаси белгиланади. Бундай нормаларнинг бўлиши ишлаб чи қ ариш қ увватларидан, фойдаланишнинг резерви борлигидан далолат берилади. в) ускуналар иш вакти фондининг максимал бўлиши. Корхоналар нинг иш ва қ ти ишлаб чи қ аришни ташкил қ илишнинг асосий элементлари (сменалар сони, иш кунининг узун ва қ ис қ алиги, йил давомида иш кунининг сони ва х.к.) ҳ исобланади. Ҳ ар қ андай конкрет шарт-шароитда ускуналар иш режимининг оптимал даражасини ани қ лаш ма қ садга мувофи қ дир. Режа бўйича ускуналар бекор туриши фа қ ат ремонт ма қ садларида белгиланади. Кўпгина корхоналарда иш ва қ тининг бир қ исмини техниканинг ишлатилиши яхши ташкил қ илинмаганлиги сабабли йўкотилмокда (масалан, материаллар, асбоб-ускуналар ва энергия билан ўз ва қ тида таъминланмаслик ва х.к.) Қ абул қ илинган классификацияга асосан, ускуналарнинг бекор туриши қ уйидаги сабаблардан келиб чи қ иши мумкин: 1. Технологик ускуналарнинг режадан таш қ ари ремонти, яъни бузилганлиги ва техникавий сабабларга кўра тузатилмаганлиги авария ва бош қ алар. 2. Технология жараёнидаги танаффуслар, яъни жи ҳ озларни тозалаш, технологик ва транспорт воситаларининг тўла юкланмаслиги натижасида бекор туриши ва х.к. 3. Ташкилий характердаги камчиликлар - хом-ашё, электроэнергия билан етарли даражада таъминламаслик ва смена билан ишловчи цехлар ишидаги камчиликлар натижасида ускуналарнинг тўхтаб қ олиши. Мавсумий саноат тармо қ ларининг корхоналари учун ишлаб чи қ ариш ва қ ти белгиланаётганда мавсум даврининг максимал даражада давом этиши ҳ исобга олинади: г) ма ҳ сулот ассортиментига бо ғ ли қ , шунингдек, материаллар, айрим тайёр ма ҳ сулотлар, хом-ашёларнинг таркиби ва сифати. Тайёр ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш ва айрим агретагатларнинг унумдорлиги кўп жи ҳ атдан

материаллар, хом-ашёлар ва айрим тайёр фабрикатларнинг сифатига бо ғ ли қ . Шунинг учун айрим тармо қ корхоналарнинг ишлаб чи қ ариш қ уввати, фа қ ат ишлаб чи қ арилаётган тайёр ма ҳ сулотларнинг ми қ дори билан эмас, балки хом-ашёни қ айта ишлаш ми қ дори билан ҳ ам белгиланади; д) ишлаб чи қ ариш технологияси. Ишлаб чи қ аришнинг қ увватининг катта ёки кичиклиги ишлаб чи қ ариш технологиясига бо ғ ли қ дир. Ишлаб чи қ ариш қ увватидан фойдалагиш асосий кўрсаткичлари. Ишлаб чи қ ариш қ увватидан фойдаланишнинг ха қ и қ ий коэффициенти йил давомида ха қ и қ атда ишлаб чи қ арилган ма ҳ сулот ми қ дорининг ўртача йиллик ишлаб чи қ ариш қ увватига бўлган нисбати билан ани қ ланади. Қ увватнинг ҳ ажми билан ха қ и қ ий ишлаб чи қ арилган ма ҳ сулот ўртасидаги фар қ корхонада қ ўшимча ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш имконияти борлигини кўрсатади, бу ишлаб чи қ ариш қ уввати резерви ҳ исобланади. Ишлаб чи қ ариш қ увватидан фойдаланишни белгиловчи умумий кўрсаткич бир сўмлик асосий фонд ҳ исобига ишлаб чи қ арилган ялпи ма ҳ сулот ёки сотилган ма ҳ сулот ми қ дори билан ҳ ам ўлчанади. Бу кўрсаткич ҳ ажми асосий фондлардан ва айни қ са ускуналардан қ андай фойдаланилганлигини кўрсатади. Ишлаб чи қ ариш қ увватидан фойдаланишни ифодалайдиган ю қ оридаги кўрсаткичлар яна бир қ атор кўрсаткичлар билан тўлдирилади. Булар эса ўз навбатида ускуналарнинг ишлатилишини ҳ ар томонлама характерлаб беради. Буларга ускуналардан экстенсив, интенсив, интеграл ва сменали фойдаланиш коэффициенти киради. Ускуналардан экстенсив фойдаланиш коэффициентини ( К экс ) ани қ лаш учун, иш соатларининг ха қ и қ атда сарфланган ми қ дорини ( Т ф ) режали, режим ва календар ( Т п.р.к . ) фондлар ва қ тига бўлиш билан ани қ ланади. Уни қ уйидаги формула билан ифодалаш мумкин. ... крп ф экс Т Т К 

Ускуналардан интенсив фойдаланиш коэффицентини (Кинт) ва қ т бирлигида амалда эришилган ускуна унумдорлигининг (Пф) ушбу ускуна хили учун белгиланган унумдорлик техник нормасига (Пн) нисбати билан ани қ ланади:н ф инт ПП К  Ускуналардан фойдаланишнинг интеграл коэффиценти экстенсив ва интенсив фойдаланиш коэффицентларининг кўпайтмасидан иборат. Бу эса қ уйидаги формула билан ифодаланади: К интег = К экс  К инт Корхоналарда белгиланган ускуналар иш режими сменалар коэффиценти ( К см ) билан характерланади. Уни қ уйидаги формула ёрдамида ани қ лаш мумкин:  П Р Р Р Т К ф см     2 1 бу ерда: Т ф - ишлаб чи қ ариш ускуналарнинг ха қ и қ ий ишланган ва қ ти (станок сменада), бунда иш ва қ тидан таш қ ари ишланган ва қ тлар ҳ исобга олинмайди. Р 1 - директив органларниинг кўрсатмасига биноан ўрнатилган ре - зервдаги ускуналарнинг сони Р 2 - ремонтдаги (номи буйича) ускуналар сони Р - ўрнатилган ишлаб чи қ ариш ускуналарнинг сони П - ҳ исобот давридаги иш сони Ишлаб чи қ ариш қ увватидан фойдаланганда унинг резервлари қ уйидагича ани қ ланади: R = M - В М - ишлаб чи қ ариш қ уввати В - ишлаб чи қ арилган ма ҳ сулот ҳ ажми. Интеграл коэффициент қ уйидагича ани қ ланади.

М В Кинтеграл Етакчи машинадан фойдаланиш 2 йуналишда олиб борилади. 1. Экстенсив (ва қ т буйича фойдаланиш) 2. Интенсив (бирлик ва қ т ичида унумдорликдан фойдаланиш) Интенсив фойдаланиш максимал катталиги жи ҳ озлар унумдорлик техник нормаси ор қ али ифодаланади.   тех амал интенсив N В К  N тех - жи ҳ ознинг техник унумдорлиги В (амал) - амалда ишлаб чи қ арилган ма ҳ сулот. Жи ҳ озлардан экстенсив фойдаланиш коэффициенти қ уйидагича ани қ ланади.   макс амал режа экс Ф Ф К ,  Ф (режа, амал) - иш ва қ ти фонди (режада ва амалда) Ф макс - максимал иш ва қ ти фонди Интенсив резерв: R инт = N тех - В факт Экстенсив резерв: R экс = Ф макс - Ф режа амал Ишлаб чи қ ариш қ увватини ани қ ловчи омиллар қ уйидагилар: 1. Етакчи машиналар сони узлуксиз поток линиялар сони. 2. Барча турдаги ма ҳ сулотлар бўйича етакчи машина унумдорлиги техник нормалари. 3. Етакчи жи ҳ оз максимал иш ва қ ти фонди. 4. Ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш ассортименти. Ишлаб чи қ ариш қ уввати бир қ атор омиллар таъсири натижасида йил давомида ўзгариб туриши мумкин. Шу жумладан, янги ускуналар ўрнатиш натижасида, эскиларни модернизация қ илиш, тармо қ лар нормативларнинг узгариши ва х. к. Ишлаб чи қ ариш қ уввати қ уйидаги кўрсаткичларга қ араб фар қ қ илинади ва режалаштирилади: режада белгиланган йилнинг бошланиш давридаги ишлаб чи қ ариш қ уввати ва йиллик қ увватларга бўлинади. Йиллик

ишлаб чи қ ариш дастурини асослашда йиллик ўртача ишлаб чикариш куввати олинади. Қ уйидаги формула ор қ али ани қ ланади:12 12 2 1 .. п М n М М М ч к бк ур      бу ерда: М ур - ўртача қ увват М к.б - режалаштирилаётган йил бошидаги қ увват; М к - ишга туширилган қ увват, кириш қ уввати; М ч - чи қ иш қ уввати; n 2 - режалаштирилаётган давридаги чи қ иш қ увватидан фойдаланил - маган ойлар сони n 1 - ишга туширилган қ увватидан режалаштирилган даврда фойдала - нилмаган ойлар сони Ишлаб чи қ ариш қ увватидан фойдаланишни яхшилаш асосий йўналишлари қ уйидагилардан иборат: 1. Ўрнатилган ва ишчи технолок жи ҳ озларнинг техник ҳ олатини маълум даражада са қ лаш. 2. Иш жойида ме ҳ нат ва ишлаб чи қ аришни ташкил қ илишни яхшилаш. 3. Ишчилар малакасини ошириш. 4. Ишлаб чи қ арилаётган ма ҳ сулот бракларини қ ис қ артириш 5. Ишлаб чи қ ариш чи қ индиларни камайтириш. 6. Жи ҳ озлар иши сменалилик коэффициентини ошириш. 7. Махсулот чи қ ишини ошириш. 8. Ҳ амма ремонт турларини сифатли ва ўз ва қ тида бажариш. Таянч иборалар: Ишлаб чи қ ариш қ уввати, жи ҳ озлардан экстенсив фойдаланиш коэффициенти, интеграл коэффициент, қ увватдан фойдаланиш интенсив коэффициенти, ўртача йиллик қ увват, кириш қ уввати, чи қ иш қ уввати, ишлаб чи қ ариш қ уввати резерлари.

АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ 1. И.А.Каримов " Буюк келажак сари" Т. 1998 й 2. Р.А.Фатхуддинов "Производственный менежмент"М. 1997 й. 3. Н.А.Саломатина, З. П. Румянцева тахрири остида "Менежмент организации". Ў қ ув қ ўлланма, Москва " Инфра-М" 1996 й 4. Уткин Э.А. "Управление фирмой". Москва 1996 г. 5. С.В.Валдейцев та ҳ рири остида "Управление исследованиями, разработками и инновационными проектами". Санкт Петербург"1995 6. Р.В.Кружкова та ҳ рири остида " Организация, планирование и управление производством на предприятиях пищевой промышленности" М. "Агропромиздат" 1985 й. 7. www.Ziyonet.uz

Похожие

Корхона ишлаб чиқариш структураси ва унинг ривожланиш омиллари

Ишлаб чиқариш - бошқариш объекти сифатида

Касб махорати фаннинг предмети. Автомобилсозликда ишлаб чиқариш жараёнлари

Кўргазмали қуроллар: расмлар, ишлаб чиқариш технология-сидан намуналар, қўлланмалар

Дарс ва унинг турлари