Кадрлар тайёрлаш миллий модели асосида ижтимоий фаол шахсни шакллантириш - Педагогиka - Рефераты

Кадрлар тайёрлаш миллий модели асосида ижтимоий фаол шахсни шакллантириш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

214.185546875 KB

К адрлар тайёрлаш миллий модели асосида ижтимоий фаол шахсни шакллантириш Режа : 1. Кадрлар тайёрлаш миллий модели асосида ижтимоий фаол шахсни шакллантириш 2. Кадрлар тайёрлаш миллий модели асосида ижтимоий фаол ўқитувчи шахсини шакллантириш механизми 1

Ёш йигит-қизларнинг ижтимоий фаоллиги, уларни мамлакат ҳаётининг барча соҳаларида тўлақонли иштирокини ўрганиш масаласи, биринчидан, ёшларнинг ижтимоий мавқеининг бугунги ҳолати, иккинчидан, жамиятнинг фаол ҳуқуқли фуқароси сифатида қобилият ва имкониятларини тўлиқ рўёбга чиқаришга тўсқинлик қилаётган омилларни аниқлаш ва ниҳоят учинчидан, уларни бартараф этиш чора-тадбирларини белгилаш имконини яратади. Мустақиллик шароитида мамлакатимизда вужудга келган иқтисодий - сиёсий ва маънавий - мафкуравий муҳитнинг соғломлашуви , миллий ҳаёт тарзи ва миллий фикрлаш тарзининг тикланиши ҳозирнинг ўзида ёшлар ҳаётининг турли соҳаларида ижтимоий руҳият , ижтимоий мақсадларнинг ўзгаришига самарали таъсир кўрсатмоқда . Ҳаёти й муаммола р , айниқ са ёшларнинг ижтимоий, сиёсий, иқтисодий ҳаётга кириб келиши, жамият ҳаётига фаол аралашуви фақат педагог ва психологларни эмас, балки файласуф, социолог, аҳолишунос, ҳуқуқшуносларни ҳам қизиқтириб келади. Қадим замонлардаёқ бу муаммолар инсониятнинг буюк мутафаккирлари эътиборида бўлиб келган. Суқрот, Афлотун, Арасту, Фаробий, Беруний, Ибн Сино, Авлоний каби қомусий олимлар ва маърифатпарварларнинг, ал-Бухорий, Яссавий, ат-Термизий, Баҳоуддин, Нақшбанд каби дин арбобларининг асарларида уларга диққат қаратилган. Зигмунд Фрейд айтганидек, новаторлик, динамика ва энергетик омиллар ҳаракат уйғунлиги, яъни янгиликка интилиш, инсоннинг тадрижий камолоти, етуклик эволюцияси, хатти- ҳаракатларининг фаоллашуви инсондаги уйғониш жараёни қандай кечаётганлигини белгилайди. Инсон ҳаётда инерт, мўрт ва карахт яшаб 2

ўтиши, яъни бутунлай ҳеч нарсани англамаслиги ёки англаш олди жараёнларида бўлиши ёҳуд том маънодаги англаш ҳолатларига эришиши билан фарқланади. Ушбу хусусиятларни аниқлаш жамият аъзоларининг фаоллик даражаси кўламини аниқ-равшан белгилашга йўл очади. Ижтимоий фаоллик кишиларнинг ижтимоий воқеликнинг бирор бир соҳасидаги фикрлари, ҳис-туйғулари ва ҳатти-ҳаракатларини жамлашга жамият ҳаётига баҳо беришга ва шу асосда ижтимоий воқеликнинг тегишли томонларини ўзгартиришга таъсир кўрсатади. Юқоридаги фикрлардан келиб чиққан ҳолда «ижтимоий фаоллик»-шахснинг ҳар соҳадан хабардорлик, комиллик даражасини кўрсатувчи мезон, дейиш мумкин. Ижтимоий фаоликка интилиб яшашнинг ўзи ғоя ҳисобланади. Унинг мазмунини эса жамият маънавий юксалишини таъминлайдиган билим, одоб ахлоқ, истеъдод, қобилият, ижобий кўникма ва малакалар, булар асосида шаклланган дунёқарашлар мажмуи ташкил этади. Ёки аниқроқ айтсак, ижтимоий фаоллик шахс маънавиятини камолот сари етакловчи, барча ижобий мазмунга эга сифатларни ўзида мужассам этган, ижтимоий тараққиётни таъминлашга хизмат қиладиган ғоялар мажмуидан иборат. Бўлажак ўқитувчининг ижтимоий фаоллиги шахс сифати бўлиб, жамият равнақи йўлидаги ғоявий, сиёсий, касбий-маданий ва фуқаролик масъулиятининг қонуний ифодасидир. ҳар бир бўлажак ўқитувчи ўз фанига оид илмий билимларни эгаллаш билан бир қаторда жамиятимизда амалга оширилаётган ислоҳотлар мазмунини, мамлакатда юз бераётган ўзгаришларни англаб етиши, ғоявий жиҳатдан қуролланган бўлиши ҳам талаб этилади. 3

Талаба-ёшларни Ўзбекистон президенти И.А.Каримов асарларида баён қилинган ижтимоий фаол ва рақобатбардош, кадрлар тайёрлашга оид назарий ғоялар, шарқ мутафаккирларининг баркамол инсон тарбиясига оид қарашлари, шунингдек, «Таълим тўғрисида»ги Қонун «Кадрлар тайёрлаш миллий дастури» асосида маънавий жиҳатдан шакллантириш уларга касбий билимлар бериш ўқитувчи касбига тегишли малака ва кўникмаларни ҳосил қилиш жараёни билан узвийликда олиб борилади. Бу узвийлик педагогика фанлари ҳамда Кадрлар тайёрлаш миллий дастури мазмунидаги ўзаро алоқадор хусусиятларга боғлиқ. Педагогика фани моҳият эътиборига кўра инсонпарварлик санъати ҳақидаги фандир. Ижтимоий фаол шахс маънавиятини шакллантиришда унинг методологик асоси, мазмун-моҳияти асосий рол ўйнайди. Шунингдек, жамиятнинг ижтимоий идеалини ифодаловчи ва идеалга эришиш йўлларини кўрсатиб берувчи фан сифатида унинг тараққиёт йўли ҳам миллий ғоянинг тарихий илдизларидан озуқа олади. Миллий мафкура эса тарбияга мақсад ва мазмун, йўналиш берадиган миллий ғоялар тизими сифатида маънавий ижтимоий фаол шахс тарбиясида асосий рол ўйнайди. Буларнинг барчаси педагогика фанига катта масъулият юклайди. Аввало педагогикадан бериладиган билимлар шахсни шакллантиришга, уни эркин ижодий, мустақил фикр юритишга йўллаши ва бу билимлар инсон шахсини ўрганишга, ўзи ва ўзгаларнинг шахслик сифатларини кашф этишга, ижтимоий воқеликни англаб олишга, ўз шахсий хулосаларига эга бўлишга йўналтирилиши, билимларининг тайёр истеъмолчиси эмас, уларни излаб топувчи 4

ижтимоий фаол ва рақобатбардош ижодкор ҳамкорга айлантириши лозим. Демак, талаба-ёшларни тарбиялашда педагогика олий ўқув юртлари олдида турган муҳим вазифа ҳозирги давр талабига жавоб бера оладиган, эркин фикрлайдиган, ўз фанини чуқур биладиган, касбий маҳорати кучли, ташаббускор, дунёқараши кенг, ижтимоий фаол, юқори малакали рақобатбардош мутахассис кадрларни тайёрлашдан иборат. Бунинг учун Кадрлар тайёрлаш миллий модели асосида ижтимоий фаол ўқитувчи шахсини шакллантириш механизмини қуйидаги жадвал кўринишида белгилашни мақсадга мувофиқ деб топдик. 5

Кадрлар тайёрлаш миллий модели асосида ижтимоий фаол ўқитувчи шахсини шакллантириш механизми РаіобатбардошликКадрлаш тайёрлаш миллий модели Ижтимоий фаол ўқитувчи шахсининг шаклланиши Касбга т ўғ ри й ў налтириш Ижтимоий ҳ аётга й ў налтириш Касб масъулиятини англаш Ижтимоий масъуллик Касбий бурчга соди қ б ў лиш Ижтимоий бурчни англаш Касбий ташаббус Ижтимоий ташаббус Илмий-ижодий изланувчанлик Ижтимоий омилкорлик Касбий ма ҳ оратни эгаллаш Ижтимоий ҳ аётдаги фаолликМуста қ ил фикр, шахсий ва касбий сифатлар эгаси б ў лиш Касбий комилликка интилиш (касбий мукаммаллик) 6

Жадвалдан кўриниб турибдики, ижтимоий фаол шахснинг шаклланиши мураккаб жараён бўлиб, шахснинг касбий ва ижтимоий йўналишларнинг уйғунлашуви асосида вужудга келар экан. Буларни қуйидаги йўналишда олиб бориш мумкин: — педагогик туркум фанларни ўқитишда Президент асарларида баён қилинган ижтимоий фаол ва рақобатбардош, кадрлар тайёрлашга доир назарий ғоялар, Шарқ мутафаккирларининг баркамол инсон тарбиясига оид қарашлари, ижтимоий фаол шахсни маънавий-касбий шакллантиришга қаратилган фалсафий, психологик, педагогик таълимотлар, шунингдек, “Таълим тўғрисида”ги Қонун “Кадрлар тайёрлаш миллий дастури”га методологик асос сифатида таяниш; — ўқитувчи касб маҳоратини оширишда замонавий педагогик технологиялар га янгиликлардан фойдаланиш. Мазкур йўналишларни амалга оширишда қуйидаги талабларга эътибор бериш муҳим ҳисобланади; — педагогик билимларни чуқур ва мустаҳкам эгаллаш борасидаги касбга бўлган қизиқиш ва мухаббатни уйғота олиш; — талабаларда ўз устида ишлашга эҳтиёж ва қизиқиш уйғотииш; — педагогик билимларни амалиётга жорий этиш малакасини ҳосил қилиш. Ижтимоий фаол шахс маънавиятини шакллантиришда педагогик туркум фанлар асосида қуйидаги тушунчаларга эътибор қаратиш лозим: — Ватан равнақи, йўлида хизмат қилишнинг олий инсоний бурч эканлигини англаш, ватанпарварлик туйғусига эга бўлиш; 7

— юрт тинчлиги, Ватан озодлиги ва мустақиллиги йўлида фаолият кўрсатиш; комил инсон, ижтимоий фаоллик моҳияти борасида муайян тушунчага эга бўлиш; — талабаларда билимларни эгаллашга бўлган онгли эҳтиёжнинг пайдо бўлишига эришиш (муаммоларнинг аҳамияти, ўқув мақсадларидан келиб чиққан ҳолда); — талаба-ёшларни ижтимоий фаол қилиб шакллантиришда тизимлилик тамойилларига риоя этиш; — талабаларнинг ижтимоий фаоллигини оширишга қаратилган амалий фаолиятни ташкил этиш; — дарс ва дарсдан ташқари ишларнинг узвийлигини таъминлаш . Юқоридаги айтилган барча фикр-мулоҳазалардан қуйидаги хулосага келиш мумкин: ижтимоий фаоллик маданияти ижтимоий онг билан чамбарчас боғлиқ. Ижтимоий фаоллик сифатларининг асосий элементларини ўзига сингдириб олган ҳар бир талаба ёш, бўлажак мутахассис сифатида хаёт қонунига масъулият билан ёндашиб, ижтимоий-иқтисодий воқеликни аниқ идрок этишга, ўзи ва касбдошларининг шаъни ва қадр-қимматини ҳимоя қилишга, эзгу мақсад йўлидаги тўсиқларнинг ҳеч биридан чўчимай енгиб ўтишга тайёр бўлади. Яъни, демократик хуқуқий давлатнинг шаклланган ижтимоий фаол фуқаросига айланади. 8

Похожие

Кадрлар тайёрлаш миллий модели, укитувчи ва унинг жамиятдаги урни

Ўзбекистонда узлуксиз таълим тизими. кадрлар тайёрлаш миллий дастури ва модели

Ўзбекистон Республикасининг кадрлар сиёсати. Кадрлар тайёрлаш миллий дастури

Узбекистон республикаси кадрлар тайёрлаш миллий дастури

Кадрлар тайёрлаш миллий дастури нинг яратилиши