Aqliy tarbiya va ta’limning mazmuni, uslublari - Педагогиka - Рефераты

Aqliy tarbiya va ta’limning mazmuni, uslublari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

78 KB

Aqliy tarbiya va ta’limning mazmuni, uslublari Reja: 1. Aqliy tarbiya va ta’limnyng mohiyati. 2. Bolalarni barkamol inson qilib tarbiyalashda tayanch dasturining ahamiyati. 3. «Uchinchi mingyillikning bolasi» tayanch dasturi-da maktab va bog‘chada amalga oshiriladigan ishlarning izchilligi hamda tizimliligi.

Bolalar bog‘chalariga oid tajribalar va о ‘tkazilgan pedagogik va psixologik ilmiy tadqiqot ishlari turli yoshdagi bolalarga tevarak-atrof t о ‘g‘risida beriladigan bilimlarning taxminiy ha'jmini belgilash, ularni murakkablashtirib borish imkonini beradi. «Uchinchi mingyillikning bolasi» tayanch dasturida bolalarning «jismoniy rivojlanganlik darajalari», «Nutq va tafakkurning rivojlanganlik darajasi», «Bo - lalarning ma’naviy kamolotini ta’minlash»ga doyr aso-siy b о ‘limlar k о ‘rsatib berilgan. Bu b о ‘limlarda bola larni jismoniy jihatdan yetuk, sog‘lom va baquvvat qilib tarbiyalash, ularning nutqiy tafakkurini rivojlanti-rish, s о ‘z boyligini oshirish ularning mantiqiy tafak kurini va hisoblash malakasini о ‘stirish hamda bolalarda nafosat va orastalikni shakllantirish kabi jihatlariga keng e’tibor qaratiladi. Shuningdek, tabiat bilan har xil kasbdagi kishilar mehnati bilan, ba’zi bir ijtimo-iy voqealar, narsalar, ularning sifat va xususiyatlari bilan tanishtirishga ham alohida e’tibor qaratilgan. Maktabgacha yoshdash bolalar bu bilimlarini faqax mashg‘ulot jarayokida emas, balki о ‘zlarining kundalik hayotlarida, о ‘yinlarda sayr vaqtida egallashlari das-turda k о ‘rsatib о ‘tilgan. Bu utasturning asosiy y о ‘nalishlari quyidagilar: — bolalarni jismoniy rivojlantirish; — bolalarni nutqi va tafakkurini rivojlantirish; — ma’naviy-madaniy yetuklik. Ta’lim dasturi quyidagi tamoyilga asoslanib tu-zilgan: — bolalarga yetarli bilim berish; — har bir yoshga xos bilim va malakalar; — bilim va malakalarni sekin-asta murakkablash-tirib borish; — materialning bir maqsadga qaratilganligi; — mahalliy materiallardan foydalanish; — tabiatdagi voqeatar; — ta’limga doir b о ‘limlar orasidagi bog‘liklik.

3 yoshgacha b о ‘lgan bolalarda tevarak-atrofdagi narsalar, ularningchsi fikri har xil narsalarking nomi hamda ularni ishlatish tugrikida t о ‘g‘ri tushuncha b о ‘lishi kerak. Bolalarni uy jihozlari va buyumlari (mebel, idish-tovoq, kiyim, о ‘yinchoq mashg‘ulotlar uchun materi al) bilan tanishtirish, ularning rivojlanishda katta ahamiyatga egadir. Bu narsa ularning nutqini boyitadi, mustaqillik, g о ‘zallik haqidagi tasavvurlarni tarbiyalashga yordam beradi (chiroyli kiyim, har xil buyumlarning shakllari). Tevarak-atrof bilan tanishtirish dasturi har bir yosh guruhi uchun muayyan bilimlarni egallab olishni nazarga tutadiu Masalan, birinchi guruh tarbiyachisi bolalarni bu yumlarning joylashishini bilib olishga о ‘rgatadi. Keyinchalik bolalar boshqa xonalarda nimalar borli-gini, u yerda bolalar va kattalar nima ish bilan shug‘ullanishni bilib boradilar. Masalan, musiqa xo-nasida musiqa mashg‘ulotlari, bayramlar о ‘tkaziladi, oshxonada ovqat pishiriladi va h.k. Shuningdek, tarbiyachi, bolalarni yaqin atrof, k о ‘cha-larni, о ‘z о ‘yin maydsnchasini bilib olishga о ‘rgatadi. Ayniqsa, katta guruh bolalari о ‘z uylari manzilini, bog‘chadan uyga ketadigan y о ‘lni yaqin oradagi maydon yoki xiyobonlarga borish y о ‘lini bilishlari kerak. Bolalarni tabiat bilan bevosita aloqada b о ‘lishlari ularning har tomonlama rivojlanishlarida muhim ahamiyatga egadir. Bu hol ularning aqliy qobiliyatlarini tarbiyalashda axloqiy hamda estetik hislarini rivojlantirishda quvnoqlik, tetiklik, jismoniy hamda ruhiy tomondan bardoshli b о ‘lishlarida asosiy manba b о ‘lib xizmat qiladi. I Bolalarning tabiat bilan bevosita aloqada b о ‘lishi ularning sensor tarbiyasiga katta hissa q о ‘shadi. Tabiat о ‘zining m о ‘l-k о ‘l b о ‘yoqlari, shakllari, tovushlari bilan analizatorlarini q о ‘zg‘atadi. Tabiat bilan aloqada b о ‘lish estetik tarbiya vazifa-larini hal etishga katta yordam beradi. Chiroyli manza-ralar, har xil kapalaklar bolalarda quvonch hissini uyg‘otadi. Tarbiyachining vazifasi bolalarda tabiat g о ‘zalligiga, uning rang- barangligiga qiziqish uyg‘otishdir. Tabiat о ‘z g о ‘zalligi hamda rang-barangligi bilan bolalarning hissiga va xayoliga ta’sir etib, ijodiy faoliyatining rivojlanishiga

yordam beradi. Tabiat bolalarda vatanparvarlik hissini uyg‘otishda ham katta ta’sir k о ‘rsatadi. Bolalarning yoshligida ta biat boyligidan olgan taassurotlari Vatan t о ‘g‘risidagi tushunchalarni aniq mazmun bilan boyitadi. Bolalarning katta yoshdagilar bilan о ‘zaro muloqoti ularni har xil kasbdagi kishilar mehnati bilan ta-nishtirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Bu о ‘rinda tar- biyachining asosiy vazifasi bolalarda kattalar mehnatiga hurmatni tarbiyalash, ularning mehnat faoliyatini bolalarga tushuntirish va mehnat qilish ehtiyojini uyg‘otishdir. Bolalarning mehnat t о ‘g‘risidagi tushunchalari qanday qilib kengayib va chuqurlashib borishi bolalar bog‘chasi dasturvda k о ‘rsatib berilgan. Kichik guruxdagi bolalar bog‘chada ishlaydigan kishilarning mehnati, onaning uydagi yumushlari kuchadagi transport vositalari bilan tanishtiriladi. О ‘rta guruh bolalar- ning mehnat turlari va mehnat jarayonidagi izchillik, mehnatda kerak b о ‘ladigan buyumlarning nomlari bilan tanishtiriladi. Katta yoshdagi bolalar mehnatining ahamiyati, ya’ni hamma kishilar jamiyat uchun mehnat qiladilar, degan xulosa chiqarishga о ‘rgatiladi. Bolalarning о ‘yinlari, rasmlari ham ularda texnika va mehnatga qiziqish uyg‘otadi. Kattalarning mehnati bolalar о ‘yinining asosiy mazmunini tashkil etadi. Bolalar о ‘z о ‘yinlarida onalari va tarbiyachilari mehnatidan boshlab to yangi shaharlar hamda kosmik kemalar qurilishigacha aks ettiradilar. Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalardagi axloqiy sifatlarni: kishilarga, jamoaga munosabatni tarbiya-lashda kattalar mehnati bilan tanishtirish muhim ahamiyat kasb echgadi. Ayniqsa, mehnatkashlar va ularning mehnatlari bi lan tanishish bolalarda о ‘z yurtiga, xalqiga va boshqa xalqlarga nisbatan hurmat va mehr uyg‘otadi. Demak, kattalar mehnati va tabiatni kuzatish bola larda estetik hislarni, shakllantirishga yordamlashadi, ijodiy faoliyat uchun material beradi. Hamma oilalarda umumxalq bayramlari — «Navr о ‘z», «Hayit», «Yangi yil», «Mustaqillik» kuni va boshqalar keng nishonlanadi. Bolalar bu bayramlarda qatnashadilar. Katta yoshdagi bog‘cha bolalariga har bir bayram va tantananing

ahamiyatini ularning yoshlariga moye holda tushuntirishadi. Bu о ‘rinda tarbiyachining vazifasi — bolalarning hissiyotlarga ta’sir etib, ularda о ‘z xalqidan hamda uning qadriyatlaridan g‘ururlanish hissini shakllantirishdan iboratdir. Shunday qilib, bog‘cha bolalarini tabiat, hozirgi davr voqealari bilan tanishtirish orqali ularning aqliy qobiliyati, axloqiy va estetik hislari shaklla lib boradi.

ADABIYOTLAR RO`YXATI 1. О ‘zbekiston Respublikasi Konstitutiyasi. T., О ‘zbekiston. 1992. 2. О ‘zbekiston Respublikasining Qonuni «Ta’lim t о ‘g‘risida», 3. Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat-yengilmas kuch. T. “Ma’naviyat” 2008 y. 4. Karimov I. A. Barkamol avlod О ‘zbekiston taraqqiyotining poydevori. T., Sharq nashriyot – matbaa konserni, 1998. 5. Karimov I. A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin.T,, 1995. 6. Karimov I.A. О ‘zbekiston XXI asr b о ‘sag‘asida. T., 1997- 7. Karimov I. A. О ‘zbekiston kelajagi buyuk davlat. T., 1998. 8. Karimov I. A. Xalqimizning yuli mustaqillik, ozodlik va tub islohotlar yо‘lidir. T., 1996.

Похожие

Ta’limning mazmuni

Aqliy tarbiya va ta’lim

Tarbiya jarayoni, mazmuni, qonuniyatlari va tamoyillari. Tarbiya turlari

Kasbiy ta’limning qonunyatlari va tamoyillari

Tarbiya nazariyasi va amaliyoti asoslari. Tarbiya jarayoni va tarbiya usullari