Шароб спирт ва қанд ишлаб чиқариш корхоналари ускуналари - Пищевая технология - Рефераты

Шароб спирт ва қанд ишлаб чиқариш корхоналари ускуналари

Загружено в:

14.03.2020

Скачано:

0

Размер:

194 KB

Шароб спирт ва қанд ишлаб чиқариш корхоналари ускуналари Режа: 1. Хом шароб ва шароб ишлаб чиқаришни технологик схемалари 2. Озиқ-овқат саноатида ишлатиладиган ускуналарни тайёрлашда қўлланиладиган материаллар 3. Металл ва нометалл материалларга қуйиладиган талаблар

Хом шароб ва шароб ишлаб чиқаришни технологик схемалари Кейинги йиллар давомида шароб ишлаб чиқариш саноати катта ютуқларга эришмокда, ишлаб чиқариш маҳсулотларини миқдори ва ассортименти сезиларли даражада ортиб бормоқда. Шароб ишлаб чиқариш корхоналари қайта таъмирланмоқда ва чет эл давлатлари билан замонавий техника ва юксак технология билан таъминланган қўшма корхоналар очилмоқда. Хом шароб ва шароб ишлаб чиқаришни технологик схемалари етакчи технология миқёсидадир ва улар юқори сифатли маҳсулотлар ишлаб чиқариш имкониятига эга. Шаробчилик корхоналари бирламчи ва иккиламчи корхоналарга бўлинади. Бирламчи шароб ишлаб чиқариш корхоналарига замонавий ускуна ва жиҳозларни тадбиқ этиш туфайли узумни қайта ишлашни технологик даражаси юқоридир. Деярли ҳамма корхоналарда узумни ташиш механизациялаштирилган. Узумни қайта ишлашни узвий линиялари, шарбатни узлуксиз бижғитиш қурилмалари, хўраки қизил нордон шаробларни тайёрловчи линиялар, мезгага термик ишлов берувчи аппаратлар, пастеризаторлар, фильтрлар, иссиқлик алмашувчи ускуналар, насос ва замонавий ускуналар тадбиқ этилмоқда. Шаробчиликни иккиламчи корхоналарида: қуйиш линиялари, тайёр маҳсулотни безовчи машиналар тадбиқ, этилмоқда. Бундан ташқари ишлаб чиқаришни комплекс механизациялаштириш ва автоматлаштиришга катта эътибор берилмоқда. Хом шароб ва шаробларни траспортировка қилиш автоцистерна, вагонцистерна ва контейнерларда амалга оширилмокда. Шароб ўзининг физик ва кимёвий хоссаларига кўра агрессив модда бўлганлиги сабабли шаробчилик ва бижғиш маҳсулотлари ишлаб чиқариш корхоналарида ускуналар ГОСТ бўйича Ўзбекистон Республикаси соғлиқни сақлаш вазирлигининг рухсати билан тайёрланади. Ускуналарни ишлаб чиқаришда ишлатиладиган материаллар механик, физикавий – иссиқлик ва бошқа хусусиятларга эга бўлишлари керак.

Бундан ташқари бу материаллар ишлаб чиқарилаётган маҳсулот ёки хом ашё билан реакцияга киришмаслиги, маҳсулотга бегона хид ва таъм бермаслиги ва маҳсулотни рангини ўзгартирмаслиги керак. Ускуналарни ишлаб чиқаришда энг кўп ишлатиладиган материал пўлат ва чўян ҳисобланади. Чўян, у қуйма хусусиятга эга лекин коррозияга тез учрайди. Чўяндан насос, компрессор ва машиналарнинг таянчлари ва бошқа деталлар ишлаб чиқарилади. Пўлат, у эгилувчан, унга ишлов бериш онсон, у яхши пайванд-ланади. Коррозияга кам учрайди, лекин унинг устки қисми ҳимоя қатлами билан қопланиши керак. Машина ва аппаратларнинг кўп деталлари пўлатдан ишлаб чиқарилади. Легирланган пўлат, унинг таркибига рангли металлар ҳам оз микдорда қўшилади. Масалан: зангламайдиган пўлат таркибида темир ва хром, кислотабардош пўлат лист таркибида темир, хром ва никель эритмаси бўлади. Бу қоришмалардан машина ва аппаратларнинг маҳсулотга тегиб турувчи қисмлари ишлаб чиқарилади. ГОСТ 5632-61 бўйича қоришмаларни қуйидаги Х18Н9 Х18Н12 Х17 ХНВ ва бошқа маркалари тавсия қилинади. Ускуналарни ишлаб чиқаришда мис билан қўрғошин ва мис билан рух эритмалари ҳам кенг қўлланилмокда. Масалан: ГОСТ 493 – 54 бўйича бронзанинг Бр АЖ9 Бр А3Н10 – 4 маркалари ва латун тавсия этилади ва ишлатилади. Бронзадан сиғимларнинг турли хил арматуралари ва машиналарнинг турли деталлари (насос корпуси, клапанлар, шнеклар, шестерня, втулка ва бошқалар) тайёрланади. Латун эса иссиқлик ўтказувчанлиги юқори бўлган иссиқлик алмашинувчи аппаратларни ишлаб чиқаришда ишлатилади. (спирт ишлаб чиқарувчи ректификацион колонналарни ва хайдаш кубларини). Мис эритмасидан тайёрланган барча детал ва арматураларнинг маҳсулотга тегиб турувчи қисмлари озиқ - овқат маҳсулотлари учун ишлатиладиган О1 маркали қўрғошин ва хром билан қопланади.

Полимер материаллар, улар мустаҳкам, коррозияга чидамли бўлади. Ишлаб чиқаришда қуйидаги пластик материаллар ишлатилади: Фолит – асбест қўшилган фенолформалдегидли смола. У 30 0 дан +120 0 С гача кимёвий жиҳатдан мустаҳкам. Сиғим ва труба-проводларни ишлаб чиқаришда қўлланилади. Текстолит – пахта толали ёки шиша аралашган смолали газмол. Фенолформалдегид билан тўйинтирилган. Шовқинсиз ишлайдиган шестерняларни ишлаб чиқаришда ишлатилади. Тефлор – (фторопласт – 4) Тетрафтор – этиленни полимери ҳисобланиб, у мембрана, юпқа қаватли стаканларни, қистирмаларни (прокладка) ишлаб чиқаришда ишлатилади. Тефлор иссиқга чидамли тилла, эмал платинага нисбатан ҳам кимёвий жиҳатдан чидамли. Укислота, кучли ишқор, эритувчи моддаларда ҳам эримайди, эгилувчан ва мустаҳкам. Полиэтилен сиғимларни ишлаб чиқаришда ишлатилади. Бундай сиғимлар учун ҳимояловчи қатлам зарур эмас, унинг ўзи тез ювилади. Тетрафтордан тайёрланадиган кичик ҳажмдаги сиғимлар шишириб, катталари эса пайвандлаб ишланади. У стеклопластика ва винипласт сиғимларни ишлаб чиқаришда ишлатилади. Металл ва нометалл материалларга қуйиладиган талаблар: - Бу материалларга ускуналарга қўйиладиган умумий талаблардан ташқари қайта ишланадиган маҳсулотни хусусиятларига ҳам эътибор бериш талаб этилади; - Машина ва аппаратлар технологик жараён талабларини таъминлаши керак; - Машина ва аппаратлар кам жойни эгаллаши, сув, буғ ва электр энергияни кам сарфлаши, ускуна ишлаб чиқариш учун метални сарфи кам бўлиши; - Машина ва аппаратларни тузилиши механик жиҳатдан чидамли ва мустаҳкам бўлиши, ҳамда ундан узоқ муддат фойдаланиш мумкин бўлиши; - Машина ва аппаратларни эксплуатация қилишда улар қулай, уларни йиғиш ва ечиш осон бўлиши, ҳамда улар техника хавфсизлигини таъминлаши;

- Аппаратлар автоматик бошқарилиши, назорат ўлчов асбоблари ва ҳимояловчи қурилмани ишчи органларини носозлиги юзага келганда автоматик огоҳлантирувчи мослама билан мужассамлашган бўлиши; - ускунанинг материали маҳсулот сифати, таъми, маҳсулотни ранги ва хушбўйлигига таъсир этмаслиги керак. - Материал коррозияга чидамли ва маҳсулот билан кимёвий реакцияга киришмаслиги, танланган материал иқтисодий жиҳатдан арзон бўлиши керак. Шаробчилик саноати қуйидаги ишлаб чиқариш корхоналарини ўз ичига олади: 1. Бирламчи шароб ишлаб чиқариш корхоналари: узумни қайта ишлаш, хом шароб ва шаробларни ишлаб чиқариш; (концентрат ва шаробчилик чиқиндиларини қайта ишлаш корхоналари). 2. Иккиламчи корхоналар – шаробларга технологик ишлов берувчи ва тайёр маҳсулот ишлаб чиқарувчи корхоналар. 3. Коньяк спирти ва коньяк ишлаб чиқариш корхоналари: 4. Шампан шароби ишлаб чиқариш корхоналари. 5. Хўл мева ва резавор меваларни қайта ишлаш ва хўл мевалардан шароб ишлаб чиқарувчи корхоналар. 6. Узум ва хўл меваларни шарбатини ишлаб чиқарувчи корхоналар. Хар бир корхона ўзининг технологик схемасига ва хилма-хил технологик ускуналарига эга. Ҳамма технологик ускуналарни иш бажариш қобилиятига кўра: 1. Узумни қайта ишловчи ва шарбат олувчи ускуналар; 2. Шарбат ва мезгани бижғитиш, шароб ва хом шаробларни сақлаш ва маълум муддат сақловчи ускуналар; (темир – бетон, металл сиғимлар ва бошқа қурилмалар) 3. Хом шаробларга физик – механик ишлов бериш ускуналари (хурушлаш, тиниқлаштириш ва бошқалар). 4. Хом шаробларга термик ишлов берувчи ускуналар.

5. Бутилкаларни ювишга тайёрловчи, маҳсулотни қуйиш линиялари ва тайёр маҳсулотни безовчи ускуналар. 6. Шампан шароби ишлаб чиқариш корхоналарини ускуналари. 7. Коньяк ишлаб чиқариш корхоналарини ускуналари. 8. Шарбат ва алкогольсиз маҳсулотлар ишлаб чиқарувчи ускуналар. 9. Концентрат ишлаб чиқарувчи ускуналар. 10. Шаробчилик чиқиндиларини қайта ишловчи ускуналарга бўлиш мумкин. Узум етказиб бериш воситалари, таралар. Шаробчилик соҳасида узумни узиш ва уни бирламчи корхоналарга етказиб бериш муҳим аҳамиятга эга. Узилган узум тезликда корхоналарга етказилиши ва қайта ишланиши зарур. Инструкция бўйича узум узилгандан сўнг 4 соат мобайнида қайта ишланиши керак. Узилган узум айрим холларда корхоналарга майда ташиш воситаларида, яъни яшикда, саватларда келтирилади. Узумни бу усулда ташиш иш кучини кўп талаб қилади, бу эса мақсадга мавофиқ эмас. Шунинг учун узум ташишнинг энг қулай усули бу тарасиз узум ташишдир. Бу усулда сарфланадиган иш кучи 3 марта кам бўлиб, 1т узумни ташиш учун кетган вақт 4 марта қисқаради. Тарасиз узум ташиш учун КВА-контейнерлари, ТВП-2,5 уланувчи трактор аравачалари мавжуд. КВА узум ташиш контейнери (1-расм). КВА контейнери (3) пўлат ёки алюмин листлардан тайёрланиб, контейнер орқа борти олинадиган юк ташиш автомобилининг платформасига ўрнатилади. Унинг ён девори хар томондан маҳкамланган. Ички девори ва таг қисми БФ – 2 ёки ХС – 76 лаки билан қопланади. Контейнернинг (3) ҳажми автомобиль кузовини ҳажмига тўғри келиши керак. Контейнерни олд ва ён деворлари вертикал ёки 5-7 0 қия бўлиши мумкин. Орқа қисмидаги девори эса унинг таг қисмига қараб 40-45 0 қия бўлиб, у шарнир (5) ёрдамида автомобиль платформасига маҳкамланади. Контейнер орқа қисмини шарнир ёрдамида платформага маҳкамланиши контейнерни ён тарафга 70 0 бурилишга ёрдам беради.

Контейнер олд қисмининг юқорисида илгак (2) бўлиб, контейнер бу илгак орқали электротельфер (4) ёрдамида бўшатилади. Контейнердаги юк бир йўла тушириш йўли билан амалга оширилади. Контейнерни юк ташиш қуввати 2,1 т. Контейнердаги узум орқа девордан қабул қилиш бункерига (8) тўкилади. Хом ашёни узлуксиз қайта ишлаш учун қабул қилиш бункерининг ҳажми контейнер ҳажмидан катта бўлиши керак. КВС контейнери . КВС контейнери мустаҳкам силлиқ матодан пакет шаклида тикилган бўлиб, у автомашина кузовини ўлчамига ва шаклига мос келади. Пакет машина бортининг юқори деворига металл скоба ёки илгаклар ёрдамида маҳкамланади. Қора металлдан тайёрланган маҳкамловчи воситалар ХС-76 лаки билан қопланади. Юк самосвал кузовини қиялаш йўли билан узумни қабул қилиш бункерига тўкилади. 1-расм. КВА узум ташиш контейнери. 1 – машина ойнасини ҳимояловчи тўсиқ; 2 – илгак; 3 – контейнер; 4 – электротельфер; 5 – шарнир; 6 – қўш оёқли йиғма нарвон; 7 – машина ғилдирагига тираб қўйилувчи чеклагич; 8 – қабул қилиш бункери. ТВП-2,5 - уланувчи трактор аравачалари (2-расм) . Бу аравачалар қалинлиги 2мм бўлган юпқа пўлат листлардан тайёрланган тўртбурчак шаклдаги платформадан иборат.

Платформа (4 та) ғилдираклар устига ўрнатилади. Бу трактор аравачаларни токзорлар орасида бир вақтни ўзида 3 – 4 та қилиб кичик ўлчамли тракторлар ёрдамида тортиб юриш мумкин. Контейнернинг ён деворлари таг қисмига қараб 110 0 бурчак остида ясалган. Аравачанинг таг қисмида тешик бўлиб тешик орқали ювинди сув туширилади ва тиқин билан беркитиб қўйилади. Аравачани бўшатиш тартиби. Қабул қилиш бункерини юқорисида тўхтатилган аравачанинг ғилдиракларини тагига чеклагичлар тираб қўйилади ва монорельсдаги электротельфер ишга туширилади. Электротельфернинг илгаги аравачани ён деворидаги илгак илинадиган жойга киритилади ва аста – секин аравачани ён тарафга қиялатиб бир неча бор силкитган холда узумни қабул қилиш бункерига тўкилади. Терилган узумни чангдан сақлаш учун аравачаларда ёпқичлар (накидки) бор. Узум таянч кронштейнлар ёрдамида аравачанинг ўнг ёки чап томонидан тўкилади. Хар бир аравачанинг юк ташиш қуввати 2,5 т, ҳажми 3 м 3 . Аравача платформаси кора металлдан тайёрланиб, металлнинг устки қисми шароббардош қоплама билан қопланган бўлади. Расм 2. Узумни қабул қилиш майдончаси ва ТВП – 2,5 уланувчи трактор аравачани кўриниши. 1 – қабул қилиш бункери; 2 – кўчириб юриладиган таянчлар; 3 – монорельс; 4 – электротельфер; 5 – ТВП – 2,5 аравачаси;6 – аравача ғилдиракларини чеклагичлар.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Исматуллаев П.Р., Нуриллаев Ш.П., Ҳабибуллаев Р.А. Бизнинг Ватанимиз келажаги буюк Ўзбекистондир. Тошкент, 2002. 228 бет. 2. Олий таълим. Меъёрий-ҳуқуқий ва услубий ҳужжатлар тўплами. ―Истиқлол‖ нашриёти бош таҳририяти. Тошкент, 2004. 511бет. 3. Кадрлар тайёрлаш миллий дастури тўғрисидаги Ўзбекистон Республикасининг қонуни. 1997 йил 29августь. 4. Марахимов. А.Р., Рахмонқулова С.И.."Интернет ва ундан фойдаланиш асослари" 5. Мясникова А.В., Ралль Ю.С. и др. "Товароведение зерна и продуктов его переработки. М. "Колос" 1971г. 3, 9, 72 бетлар

Похожие

Узумни қайта ишлаш корхоналари ва ускуналари

Ун ишлаб чиқариш корхоналари тавсифи ва уларда кечадиган технологик жараёнлар

Нон махсулотлари ишлаб чиқариш корхоналари тавсифи ва уларда кечадиган технологик жараёнлар

Қанд - шакар ишлаб чикариш технологияси

Қанд ишлаб чикаришда асосий хомашё