Sertifikatlashtirish faniga kirish. Fanning maqsad va vazifalari - Метрология - Рефераты

Sertifikatlashtirish faniga kirish. Fanning maqsad va vazifalari

Загружено в:

15.09.2023

Скачано:

0

Размер:

156 KB

Sertifikatlashtirish faniga kirish. Fanning maqsad va vazifalari Reja: 1. Faniga kirish. Fanning maqsad va vazifalari. 2. Sertifikatlashtirish bo’yicha xalqaro tashkilotlar va ISO, ISO/IEC, ILAC tashkilotlarning faoliyati.

Faniga kirish. Fanning maqsad va vazifalari. Qo’llanma to’plamida hayotimizning barcha jabhalarida, iqtisodiyotning va sanoatning barcha tarmoqlari uchun o’ta zarur bo’lgan, sertifikatlashtirish haqidagi asosiy tushunchalar va ta’riflar, me’yoriy hujjatlar, sertifikatlashtirishning huquqiy va qonuniy asoslari hamda O’zbekiston respublikasi sertifikatlashtirish milliy tizimi kabi masalalari xususida etarli va zarur ma’lumotlar keltirilgan. Qo’llanma mohiyatan hozirgi kunlarda Respublikamizdagi ta’lim va iqtisodiyot borasidagi rivojlanishi va o’zgarishlari fan-texnika hamda texnologiyani jadal o’zgarib borishini hisobga olingan holda yaratildi. Asosan standartlashtirish, sertifikatlashtirish va sifatni boshqarish faoliyatini paydo bo’lishi va rivojlanishi tarixiy manbalardan ma’lumki, uzoq tariximizga o’zaro bog’liq bo’lishi bilan bir qatorda, ilmiy-falsafiy nuqtai nazardan iqtisodiyotning barcha tarmoqlariga xos bo’lgan, doimiy ravishda va uzluksiz tarzda rivojlanishda bo’luvchi faoliyatlar turkumiga mansubdir. Mustaqil O’zbekistonimiz juda boy va ko’hna madaniy va ma’rifiy meroslarga ega bo’lib, ushbu meros G’arb falsafasini shakllanishida, buyuk olimlarni va allomalarni muvoffaqiyat qozonishlarida munosib o’rin egallagan. Bundan tashqari respublikamiz «Buyuk ipak yo’li» asosiy tomirida joylashganligi va yirik savdo markazlariga ega bo’lganligi sababli xalqaro iqtisodiy munosabatlarni rivojlanishida alohida ahamiyat kasb etgan. Ma’lumki, respublikamizda tub iqtisodiy islohotlar orqali bozor munosabatlarini shakllantirishga kirishishda eng avvalo, uning strategik maqsadlari belgilanib olindi. Bu maqsadlar ichida «raqobatbardosh mahsulotlarni ishlab chiqarishni ta’minlash» alohida ta’kidlab o’tilgan. Iqtisodiy islohotlarning ustivor sanalgan yo’nalishlarida ham quyidagilarni ko’rishimiz mumkin: -ilg’or texnologiyalarni joriy qilish orqali tayyor mahsulotlar ishlab chiqarishni kengaytirish; -aholini oziq-ovqat bilan ta’minlash; -mamlakatning eksport quvvatidan to’la-to’kis foydalanish, uni jadallik bilan rivojlantirish.

Bu borada respublikamizda qisqa muddat ichida ulkan ishlar amalga oshirildi va natijada O’zbekiston sanoatlashgan hamda iqtisodiy jihatdan buyuk imkoniyatlarga ega davlatlar safiga qo’shildi. Standartlashtirish faoliyati yuqorida sanab o’tilgan yo’nalishlar va sanoatimizning barcha tarmoqlarida ishlab chiqarishdagi zamonaviylikni aks ettirish, texnologik jarayonlarni kompleks avtomatlashtirish, ishlab chiqarilayotgan va chetdan keltirilayotgan turli xil mahsulotlarning sifati yuqori darajada, me’yoriy xujjatlarning belgilangan talablariga mos bo’lishini, iste’mol mahsulotlarining aholi uchun xavfsizligini ta’minlash, ilg’or, ko’p yillik tajribadan o’tgan jahon andozalaridan foydalanish va ularni respublikamizda tadbiq etish kabilarni o’ziga mujassamlashtirgan. Tabiiyki, barcha soha mutaxassislari qaysi toifada bo’lishidan qat’iy nazar ushbu borada etarli bilim va malakaga ega bo’lishlari lozim. Sertifikatlashtirish asoslari va sifat menejmenti fanining asosiy maqsadi talabalarni mahsulot va xizmatlarni sertifikatlashtirish va ularning sifatini boshqarish masalalarining mazmun mohiyati nimadan iborat, uning kelib chiqishi va rivojlanish tarixi, hozirgi zamonda unga bo’lgan talablar, chet ellarda va Respublikamizda sertifikatlashtirish tartibi va qonun qoidalari, milliy sertifikatlashtirish va akkreditlash tizimlari hamda sifatni boshqarish to’g’risida bilim olishlariga va ko’nikmaga ega bo’lishlariga imkoniyat yaratadi. Sertifikatlashtirish asoslari va sifat menejmenti qo’llanma xorijiy davlatlarning, xalqaro tashkilotlarning, hamda O’zbekiston Respublikasida sertifikatlashtirishning tashkiliy-uslubiy va huquqiy tomonlari, shuningdek sertifikatlashtirish qoidalariga taalluqli va sifatni boshqarish bo’limlarini o’z ichiga olgan. Aytish kerakki, sertifikatlashtirish bilan sifat tizimi va akkreditlashtirish idoralarining sertifikatlashtirish va tadqiqot amaliyotilarini tadbiq qilish masalalari bevosita bir-biriga bog’liqdir. SHuningdek O’zbekistonda akkreditlash tizimini xalqaro andozalarga uyg’unlashtirilgan tarzda yaratish natijalari ustida olib borilayotgan harakatlar ham ushbu o’quv qo’llanmada e’tiborga olingan.

Mazkur qo’llanmada xalqaro standartlarning, hamda O’zbekiston Respublikasining sertifikatlashtirish milliy tizimi me’yoriy hujjatlari asosida ishlab chiqilgan uslubiy ko’rsatmalar ham inobatga olingan. Mahsulotlar, xizmatlar va ishlarni sertifikatlashtirish mahsulotni o’rnatilgan talablarga va uning sifati bilan to’g’ri bog’liqligini tasdiqlashdir. Sifatsiz mahsulot sertifikatlashtirilishi mumkin emas. Sertifikatlashtirish asoslari va sifat menejmenti quyidagi yo’nalishlarga: mahsulot (xizmat) iste’molchilarning tanlash layoqatliligi faoliyati; iste’molchilarni nopok va vijdonsiz ishlab chiqaruvchilar (sotuvchi, bajaruvchi)dan himoya qilish; mahsulot (xizmat, ishlar)ni atrof-muhit, yashash va jamiyat sog’lig’i uchun xavfsizligini nazorat qilish; mahsulot (xizmat, ishlar) sifat ko’rsatkichlari va ushbu mahsulotni ishlab chiqargan ishlab chiqaruvchilar (bajaruvchilar)ni tasdiqlash; tashkilot va xususiy tadbirkorlar faoliyatini Respublikamiz yagona tovar bozorini hamda xalqaro iqtisodiyotda, ilmiy-texnik hamkorlikda va xalqaro savdolarda qatnashishi uchun imkoniyat yaratish sohasida ish olib boradi. Muvofiqlikni tasdiqlash va baholash tizimi mahsulot sifati va xavfsizligini, ishlar va xizmatlarni nazorat qilish va buning uchun davlat tekshiruvi va nazorati, litsenziyalashtirish, ixtiyoriy sertifikatlashtirish bilan boshqa nazorat shakllarining asosiy mexanizmi bo’lishi bilan ahamiyatlidir. Respublikamizda sertifikatlashtirishning rivojlantirish istiqboli mahsulot va xizmatlarni sertifikatlashtirish, shu bilan birga «muvofiqlikni tasdiqlash va baholash» - tizimiga o’tish, hamda bu faoliyatni takomillashtirish bo’yicha «O’zstandart» agentligi tomonidan qabul qilingan konsepsiyada to’liq tarzda yoritib berilgan. SHu sabablarga ko’ra, ushbu qo’llanma Respublikamizdagi amalga oshirilayotgan iqtisodiy va ta’lim borasidagi islohotlarga yondashgan holda jumladan, standartlashtirish, metrologiya, sertifikatlashtirish va sifatni boshqarish sohalaridagi bilimlarni etkazishda standartlashtirish asoslari tayanch faoliyat ekanlagini inobatga olib yaratishga harakat qilindi.

“Serifikatlashtirish asoslari va sifat menejmenti” qo’llanma to’plamida hayotimizning barcha jabhalarida, iqtisodiyotning va sanoatning barcha tarmoqlari uchun o’ta zarur bo’lgan, sertifikatlashtirish haqidagi asosiy tushunchalar va ta’riflar, me’yoriy hujjatlar, sertifikatlashtirishning huquqiy va qonuniy asoslari hamda O’zbekiston respublikasi sertifikatlashtirish milliy tizimi kabi masalalari xususida etarli va zarur ma’lumotlar keltirilgan. Muvofiqlikni tasdiqlash va baholash tizimi mahsulot sifati va xavfsizligini, ishlar va xizmatlarni nazorat qilish va buning uchun davlat tekshiruvi va nazorati, litsenziyalashtirish, ixtiyoriy sertifikatlashtirish bilan boshqa nazorat shakllarining asosiy mexanizmi bo’lishi bilan ahamiyatlidir. SHu sabablarga ko’ra, ushbu qo’llanmani respublikamizdagi amalga oshirilayotgan iqtisodiy va ta’lim borasidagi islohotlarga yondashgan holda jumladan, standartlashtirish, metrologiya, sertifikatlashtirish va sifatni boshqarish sohalaridagi bilimlarni etkazishda standartlashtirish asoslari tayanch faoliyat ekanlagini inobatga olib yaratishga harakat qilindi. O’z istiqloli yo’lida shaxdam qadam tashlab bora ѐ tgan, mustaqil O’zbekiston Respublikasida sertifikatlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish sohalarida muhim va salmoqli ishlar amalga oshirilmoqda. Sertifikatlashtirishda yagona qoida va ish tartiblarini belgilash, bularga rioya qilishning nazorati, sertifikatlashtirish natijalari bo’yicha hujjatlarni axborotli ma’lumot bilan ta’minlash. “O’zbekiston texnik jixatdan tartibga solish” agentligi tarkibidagi oziq ovqat va qishloq ho’jalik mahsulotlarini tekshiruv sinov laboratoriyasi akkreditlangan labaoratoriyalardan hisoblanib, shu kungacha muayyan turdagi mahsulotlarga muvofiqlik sertifikati berish uchun kerakli bo’lgan sinovlarni bajarmokda. Respublika hududiga keltiriladigan yoki undan chetga chiqariladigan mollar (mahsulotlar) ning xafvsizligini tasdiqlash bilan bog’liq bo’lgan amallar tegishli davlat idoralari bilan kelishilgan holda “O’zstandart” agentligi tomonidan tay ѐ rlangan alohida hujjat bo’yicha bajariladi. Xalqaro sertifikatlashtirishdagi munosabatlar. Xalqaro hamkorlikni rivojlantirish maqsadida Turkiya va Xitoy davlatlari bilan standartlashtirish,

sertifikatlashtirish va metrologiya soxalarida hamkorlik qilish niyatida bitim tuzildi. Bu yo’ldagi ishlar o’z mevasini bermokda. Turkiya mutaxassislari Toshkentda bo’lib, O’zdavstandart tomonidan uyushtirilgan respublika seminarlarida sertifikatlashtirish sohasida ma’ruzalar bilan qatnashmoqdalar. Standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish soxalarida ilmiy tadqiqot ishlari ham o’z yo’nalishiga egadir. Standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish sohalarida asosiy ilmiy - uslubiy baza hisoblanadi. Standartlashtirish, metrologiya, sertifikatlashtirish va mahsulot sifati soxalarida hozirgi xalqaro talablarga javob beradigan milliy ilmiy baza yaratadi; Yuqoridagilardan ko’rinib turibdiki, savdo – sotiq ishlarida mahsulotning sifati asosiy ko’rsatkichlardan biri bo’lib qolmoqda. Ishlab chiqarilgan mahsulot xalqaro va milliy standartlashtirish, sertifikatlashtirishning talablariga mos kelishi lozim. Har bir mahsulot o’z sifatini tasdiqlash uchun sertifikatga ega bo’lishi lozim. Sertifikatlashtirish bo’yicha xalqaro tashkilotlar va ISO, ISO/IEC, ILAC tashkilotlarning faoliyati. Hozigi kunda sertifikatlashtirish masalalari bo’yicha quyidagi tashkilotlar shug’ullanishmoqda: Xalqaro standartlashtirish tashkiloti (ISO) va uning qismi bo’lmish muvofiqlikni baholash bo’yicha Qumita ISO/KASKO, Xalqaro elektrotexnika komissiyasi (MEK) va bu bilan aloqada ishlovchi Elektr qurilmalari muvofiqligini sertifikatlashtirish bo’yicha Xalqaro komissiya (SEE); Savdo va tarif bo’yicha Bosh kelishuvi (GATT); Halqaro savdo tashkiloti (VTO); BMT ning Evropa iqtisodiy komissiyasi (EEK. OON); Halqaro savdo markazi (MTS); Rivojlanish va savdo bo’yicha BMT Konferensiyasi (YUNKTAD); Sinov laboratoriyalarini akkreditlash bo’yicha Xalqaro konferensiya (ILAK) va boshqalar. Xalqaro standartlashtirish tashkiloti - (ISO) o’zining ishlanmalari bilan turli xil milliy qonuniy holatlarda sertifikatlashtirish natijalarini o’zaro tan olish

ishlari va o’z navbatida sertifkatlashtirish usullarini uyg’unlashtirishda yordam berib kelmoqda. ISO tashkiloti mamlakatlarda sertifikatlashtirish tizimini yaratish va u qaerlarda mavjud bo’lmasa bu bo’yicha reja asosida uslubiy yordam qilib kelmoqda. ISO sertifikatlashtirish sohasida MEK bilan hamkorlikda ko’plab qullanmalar va tavsiyalar ishlab chiqmoqda. Sertifikatlashtirish sohasida asos bo’luvchi ISO/MEK 28 “Uchinchi tomon mahsulotni sertifikatlashtirish tizimi namunaviy umumiy qoidalari” qo’llanma milliy sertifikatlashtirish tizimini yaratish bo’yicha tavsiya sifatida foydalanilmoqda. Birinchi standartlashtirish milliy tashkiloti - Britaniya Assotsiatsiyasi /Britich Enginezing Standards Accociation/ 1901 yilda tashkil etilgan bo’lib, biroz keyinroq, birinchi jahon urushi davrida Daniya byurosi, Germaniya qo’mitasi (1918 y.), Amerika qo’mitasi (1918 y.) va boshqalar tashkil topdi. Tashkiliy tuzilmasi keltirilgan. Standartlashtirish sohasidagi ishlar xalqaro markaz kerakligini taqazo qildi. SHu maqsadda 1926 yili standartlashtirish milliy tashkilotlarning Xalqaro Assotsiatsiyasi (ISA) paydo bo’ldi. ISA ning tarkibiga 20 mamlakat vakillari kirdi. 1938 yili Berlin shahrida standartlashtirish bo’yicha Xalqaro s’ezd ochildi. Unda texnikaning turli sohalari bo’yicha 32 ta qo’mita va kichik qo’mitalar tuzildi. 1939 yili boshlangan ikkinchi jahon urushi ISAning faoliyatini to’xtatib qo’ydi. Hozirgi Xalqaro standartlashtirish tashkiloti (International Standards Organization) 1946-1947 yillari tashkil topdi, uni qisqacha ISO deb yuritiladi. Bu nufuzli tashkilot Birlashgan Millatlar Bosh Assambleyasi tarkibida faoliyat ko’rsatib, rivoj topmoqda. ISOning tuzilishidan ko’zda tutilgan asosiy maqsad - xalqaro miqyosdagi mol almashinuvida va o’zaro yordamni engillashtirish uchun dunyo ko’lamida standartlashtirishni rivojlantirishga ko’maklashish hamda aqliy, ilmiy, texnikaviy

va iqtisodiy faoliyatlar sohasida hamdo’stlikni rivojlantirishdir. Bu maqsadlarni amalga oshirish uchun: -dunyo ko’lamida standartlarni va ular bilan bog’liq bo’lgan sohalarda uyg’unlashtirishni engillashtirish uchun choralar ko’rish; -xalqaro standartlarni ishlab chiqish va chop etish ( agar har bir standart uchun uning faol tashkiliy va kichik qo’mitalarining ikkidan uch qismi ma’qullab ovoz bersa va umumiy ovoz beruvchilarning to’rtdan uch qismi yoqlab chiqsa, standart ma’qullanishi mumkin ); -o’z qo’mita a’zolarining va texnikaviy qo’mitalarning ishlari haqida axborotlar almashinuvini tashkil qilish; -sohaviy masalalar bo’yicha manfaatdor bo’lgan boshqa xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik qilish ko’zda tutiladi. ISO rahbar va ishchi qo’mita idoralaridan tashkil topgan. Rahbar idoralari tarkibiga Kengashning yuqori idorasi - Bosh Assambleya, Kengash, ijroiya byurosi, texnikaviy byuro, kengashning texnikaviy qo’mitalari va markaziy sekretariati kiradi. ISOda prezident, vitse-prezident, g’azinachi va bosh sekretar lavozimlari mavjud. Bosh Assambleya - ISOning Oliy Rahbari bo’lib, ISOning yig’ilishi uch yilda bir marta bo’ladi. Uning sessiyasida prezident uch yil muddat bilan saylanadi. Bosh Assambleya o’tkazish vaqtida sanoat sohasida etakchi mutaxassislar ishtirokida xalqaro standartlashtirishning muhim muammolari va yo’nalishlari muhokama qilinadi. ISO kengashi yiliga bir marta o’tkazilib, unda tashkilotning faoliyati, xususan, texnikaviy idoralarning tuzilishi xalqaro standartlarning chop etilishi, kengash idoralarining a’zolarini hamda texnikaviy qo’mitalarning raislarini tayinlaydi va boshqa masalalar ko’riladi. Xalqaro standartlashtirish tashkilotining tarkibi 91 mamlakatning vakillaridan iborat edi. Mahsulot sifatini yaxshilash, boshqarish va ta’minlash bo’yicha oxirgi vaqtda qilingan ishlarni mujassamlab, ISO o’zining bir qator me’yoriy hujjatlarini ishlab

chiqdi, bu hujjatlarga sifat tizimi sohasida ISO 9000, mehnat xavfsizdigi sohasida ISO 18000 va oziq-ovqat mahsulotlari sifati, xavfsizligi ISO 22000 hamda ekologiya sohasida ISO 14000 seriyali standartlarni ko’rsatish mumkin. Xalqaro standartlashtirish bo’yicha milliy assotsiatsiyalar federatsiyasi. Me’yoriy xujjatlarni ishlab chiqishda sifat bo’yicha ilmiy tekshirish instituti mavjud. Standartlashtirish shu bugungi holatda tadbirkorlar va savdo tashkilotlari orasidagi bog’lovchilardir. EES — tashkiloti standartlashtirish va sertifikatsiyalashga ahamiyatini kuchaytirib, Evropa bozorlariga sifatsiz mahsulotlar keltirmaslik va jahon bozoriga sifatsiz mahsulotlarni chiqarmaslikni bajaradi. Jahon miqyosida barcha mamlakatlar mahsulot, jaraen va "xizmat" sohalarini sertifikatsiyalashtiradi, ya’ni uning me’yoriy xujjatlar talablariga muvofiqligi tekshiriladi. Bu standartlar jahon standartlariga muvofiq bo’lishi kerak. Bizga ma’lumki, standartlashtirishning asosiy vazifasi Davlat xavfsizligini, mahsulot xavfsizligini, aholini salomatliligini, mahsulot sifatini tekshiruvchanlik va almashinuvchanlik resursini hisobga olish, uni tejash, ilmiy yo’nalishdagi texnologiyani va tashkiliy ishlarni to’g’ri yulga qo’yishdan iborat. YUqoridagi mahsulotlarni hal qilishda Respublikamizda standartlashtirish texnik qo’mitalari standartlashtirishning asosiy vazifalarini bajarib, ixtiyoriy yig’ilgan mutaxassislar majmuasidan iborat. Texnik mutaxassislar tarmoqlararo yoki davlatlararo standartlash va sertifikatsiyalash ishlari bo’yicha tuziladi. Ularning vazifasi Davlat manfaati va iste’molchi extiejini kondirish, ya’ni yangi me’yoriy xujjatlar (MX) yaratish yoki qayta kurib chiqish, ularning xalqaro me’yoriy xujjatlarga muvofiqligini ta’minlash, standartlash bo’yicha rejalar tuzishdan iborat. Bozor iqtisodieti davrida standartlashtirish va sertifikatsiyalashtirish mahsulot sifatini raqobatbardoshligini ta’minlashda katta ahamiyatga ega. Mahsulot jarayon yoki xizmat raqobatbardoshliligini yo’nalishga ajratish mumkin. Xalqaro laboratoriyalarni akkreditatsiya qilish tashkiloti (ILAC). Sinov laboratoriyalarini akkreditlash bo’yicha Xalqaro konferensiya - (ILAK) 1977 yil (Kopengagen, Daniya) da birinchi

bo’lib tashkil etilgan. Konferensiyani ish olib borishidan maqsadi savdoda texnik to’siqlarni sinov laboratoriyalarini akkreditlash yo’li bilan xalqaro darajadagi tamoyillar va usullarni, sinov natijalarini o’zaro ishonchliligini o’rnatish asosiy yo’nilishdir. ILAK o’zining faoliyati darajasida xalqaro kelishuvni ikki turini ko’zda tutadi: -akkreditlanmagan laboratoriya sinov sertifikatlari, bayonnomalarni o’zaro tan olish bo’yicha kelishish; -milliy tizim akkreditlagan sinov laboratoriyalarini o’zaro tan olish bo’yicha kelishish (sertifikatlarni va ulardan foydalanish imkoniyati mavjudligi). O’tgan asrning o’rtalarida Evropa Ittifoqida (ES) ishlab chiqariladigan va sotiladigan mahsulotlar sifati bo’yicha yangi siyosat qabul qilindi. ISO va MEK ishlab chiqqan xalqaro qoidalariga asosan laboratoriyalarini akkreditlashdan maqsad sinov laboratoriyalarini aniq sinovlar yoki aniq tur sinovlari (ISO/MEK) o’tkazishga huquq berishdan iborat. Akkreditlangan sinovlar tushunchasi mahsulotni sertifikatlashtirish faoliyati bilan chambarchas bog’langandir. ILAK (Internationai Laboratory Accreditation Conference) birinchi marta 1977 yili Kopengagen (Daniya) da chakirilgan. ILAK ning yaratilishidan milliy tizimlarini o’zaro tan olish bilan amaldagi va xalqaro bitimlardagi ma’lumotlarni, mahsulotni sinash natijalarini va boshqa mahsulot sifati haqidagi ma’lumotlarni umumlashtirishga harakat qilish. 1980 yilda chakirilgan ILAK ning konferensiyasida milliy tizimlarining akkreditlangan laboratoriyalarini o’zaro tan olish bo’yicha amaldagi ikki va ko’p tomonlama bitimlar haqida ma’ruza tayyorlashga qaror qabul qilindi. Ish jarayonida ikki xil xalqaro bitimlar borligi namoyon bo’ldi: 1. Laboratoriyalarni akkreditlamasdan sinov natijalarini va sertifikat bayonnomalarini o’zaro tan olish bitimi; 2. Sinov laboratoriyalarining akkreditlash milliy tizimlarini o’zaro tan olish bitimi (tan olishni sertifikatga yozish bilan).

Shu masalalar bo’yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan va ularning natijalariga ko’ra shunday bitimlar zarurligi qayd qilindi. Laboratoriyalarning akkreditlash masalalari hozirgi kunda aktual bo’lib, ular bilan bog’liq bo’lgan materiallarni sistemali ravishda chop etilish zarurati tugildi. SHu masalalarda har doim ILAK o’z materiallarining chop etilishini «Metrologiya» jurnali tahririyati bilan hamkorlikda amalda oshirilishiga qaror qildi. 1983 yili ILAK tashabbusi bilan sinov laboratoriyalari uchun sifat bo’yicha qo’llanma tuzishga tavsiyaviy loyiha tayyorlandi, 1986 yili esa bunday tavsiya qabul qilindi. ISO va MEK lar tomonidan qayta ishlangan bu hujjat ISO - MEK 49 qo’llanmasi nomi bilan ma’lumdir. ILAK tomonidan ishlab chiqarilgan xalqaro hujjatlar mahsulotni chetga chiqaradigan va chetdan mol olib keladigan mamlakatlardagi savdo – iqtisodiy siyosatiga katta ta’sir o’tkazmoqda. Bunga misol tariqasida EES mamlakatlari tomonidan 1989 yili qabul qilingan akkreditlanuvchi laboratoriyalarga talablar asosini belgilovchi akkreditlar va sertifikatlashtirish idoralari uchun zarur Evropa EN – 45000 standartini ko’rsatish mumkin. ILAC “O’zbekiston texnik jixatdan tartibga solish” agentligi ILAC va IAF to’laqonli a’zolari hisoblangan davlatlarning ro’yxatlarini e’lon qildi. Ushbu axborot ayrim tovarlarni sertifikatlashtirmay olib kirishlari mumkin bo’lgan tadbirkorlar uchun mo’ljallangan. Eslatib o’tamiz, Prezidentning 12.12.2018 yildagi PQ–4059-son qaroriga muvofiq, ustav kapitalida davlat ulushi 50%dan ko’p miqdorda bo’lmagan tadbirkorlik sub’ektlari uchun (erkin iqtisodiy zonalar ishtirokchilari bundan mustasno) 1.01.2019 yildan boshlab olib kiriladigan mahsulotlarni sertifikatlashtirishning soddalashtirilgan rejimi joriy etilgan (sharhga qarang). CHunonchi, O’zbekistonda ishlab chiqarilmaydigan ixtisoslashgan va qishloq xo’jaligi texnikasi, texnologik uskunalar, ularning butlovchi va ehtiyot qismlari, shuningdek majburiy sertifikatlanishi lozim bo’lgan mahsulot ishlab chiqarishda foydalaniladigan nooziq-ovqat xom ashyo, materiallar va buyumlar O’zbekiston hududiga olib kirilayotganda majburiy sertifikatlashtirishdan ozod

qilingan. Olib kirilayotgan tovar uchun Xalqaro laboratoriyalarni akkreditatsiya qilish tashkiloti (ILAC) va Xalqaro akkreditatsiya qilish forumi (IAF) to’laqonli a’zolari hisoblangan davlatlarning sertifikatlashtirish organlari tomonidan berilgan muvofiqlik sertifikatlari yoki sinov bayonnomalari taqdim etilgan taqdirda ushbu norma amal qiladi.

Adabiyotlar : 1. Mirziyoev SH.M. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bagishlangan Oliy Majlis palatalarining kushma majlisidagi nutki. -T.: "O’zbekiston" NMIU, 2016.- 2. Mirziyoev SH.M. Konun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash - yurt tarakkiyoti va xalk farovonligining garovi. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi kabul kilinganining 24 yilligiga bagishlangan tantanali marosimdagi maruza 2016 yil 7 dekabr. T: "O’zbekiston" NMIu. 2016-486. 3. Mirziev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalkimiz bilan birga kuramiz. - T.: "O’zbekiston"NMIU, 2017. - 488 6. buyicha 4. Ismatullaev P.R., Matyakubova P.M. Turaev SH.A. Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish. Dasrlik. T.: Lesson-Press, 2015.423 5. Ismatullaev P.R., Axmedov B.M., Matyakubova P.M., Xamrokulov F.X. Turaev SH . A . Sertifikatlashtirish asoslari va sifat menejmenti . Darslik. Toshkent, Sano-standart, 2014. - 330 6. 6. Abduvaliev A.A. i metrologii i upravleniya kachestvom Izdatelstvo TGTU, 2002. - 287 s. dr. Osnovы standartizatsii, sertifikatsii produksii. Uchebnoe posobie. - Tashkent: 7. Axmedov B.M., Ismatullaev P.R., Turaev SH.A. Sertifikatlashtirish va sifatni boshkarish asoslari, o’kuv kullanma. O’zR O MTV; TDTU. – Toshkent 2007. -233 6. 8. Axmedov B.M., Ismatullaev P.R. Turobjonov S.M., YUsupov E.D. Typaev SH . A . Osnov ы sistem ы menedjmenta kachestva . Izd-vo iptd Uzbekistan. - Tashkent, 2009. -208 s.

Похожие

“Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish” fanining maqsad va vazifalari

Standartlashtirishning maqsad va vazifalari

Sertifikatlashtirish

Sertifikatlashtirish faoliyati

Xizmatlarni sertifikatlashtirish