logo
  1. Главная страница
  2. Рефераты
  3. Материаловедение
  4. Kesish jarayonidagi issiqlik hodisalari

Kesish jarayonidagi issiqlik hodisalari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

181.5 KB
Скачать
Kesish jarayonidagi issiqlik hodisalari Reja: 1. Kesishjarayonining issiqlikbalansi. 2. Kesish zonasida temperaturani o&#39;lchash. 3. Kesish zonasida temperaturaning taqsimlanishi. 4. Kesuvchi asbob tig&#39;i temperaturasini pasaytirish yo&#39;llari. Tayanch so&#39;z va iboralar: 1. Kesishda issiqlik manbalari. 2. Issiqlik ba-lansi. 3. Termojuft. 4. Keskich temperaturasini o&#39;lchash. 5. Temperatura maydonlari. 6. Sovitish - moylash suyuqliklari. Kesish jarayonining issiqlik balansi Issiqlik hosil boiish manbalari - issiqlik ajralib chiqadigan to&#39;rt zonani ajratib ko&#39;rsatish mumkin: 1) Qirindi hosil qilishjarayonida metallning plastik deformatsiya-lanishi va buzilishi uchun sarf qilingan mexanik ishning deyarli barcha qismi issiqlik ajratib chiqaruvchi birinchi manbani tashkil etadi. Bu eng katta plastik deformatsiyalar zonasi 1-2-3-4 da, ya&#39;ni yorilish tekisligida sodir bo&#39;ladi (rasm). 2) Keskich tig&#39;ining old yuzasida ishqalanish kuchlarining bajar-gan ishi Q 2 - issiqlik ajratib chiqaruvchi ikkinchi manbadir (5.1 -rasm). Bu o &#39; zaro kontaktda bo &#39; layotgan qirindining keskichga yondoshgan yuzasi va asbob tig &#39; ining oldingi yuzasi 1-2-5-6 da sodir bo &#39; ladi . Qirin dining keskich tig&#39;i old yuzasi bo&#39;yicha sirpanish tezligi: V = E V S .I J ga teng (bu yerda £ -qirindining kirishishi, V- kesish tezligi) bo&#39;lsa, 1-2-5-6 kontakt maydonchasida taqsimlangan ishqalanish kuchlari P 10 ning kesishjarayoni davom etgan /vaqt davomida bajargan mexa nik ishi quyidagicha aniqlanishi mumkin: A. = P V e t 3) Kesuvchi asbobning orqa yuzasi bo&#39;ylab ishqalanish kuchlarining bajargan ishi - Q 3 issiqlik ajratib chiqaruvchi uchinchi manbadir (5.1- rasm). Bu kesish yuzasi bilan kontaktda bo&#39;lgan orqa yuzaning 1-2-7-8 kontur bilan chegaralangan maydonchasida sodir bo&#39;ladi. Bunda ishqalanish kuchlarining bajargan ishi quyidagiga teng bo&#39;ladi: 4) Yorilish tekisligining oldida joylashgan metallning plastik deformatsiyalanishi uchun sarfbo&#39;lgan ish - Q 4 issiqlik ajratib chiqaru-vchi to&#39;rtinchi manbadir (5.2-rasm). Yorilish tekisligi yaqinidagi metallning mikroqattiqligi ortadi, bu esa ichki qoldiq kuchlanishlarn-ing o&#39;sishiga olib keluvchi plastik deformatsiyadan xabar beradi. Kesish jarayoni odatda yetarli darajada uzoq davom etadigan va keskin o&#39;zgarishlarsiz bo&#39;lgani sa-babli, kesish vaqti davomida ajralit chiqayotgan issiqlik miqdor to&#39;xtovsiz ravishda kesish zonasidai chiqib ketadi (5.3-rasm). Kesish zo nasidan chiqib ketayotgan issiqli miqdori quyidagicha taqsimlangar q x - qirindini qizdiradigan va qi rindi bilan birga chiqib ketuvchi issiqlik miqdori; q 2 - keskichning kesuvchi qisr metalini qizdiradi va keskich tanas ning barcha massasi bo &#39; yicha ast sekin tarqaluvchi issiqlik miqdor 9 3 - ishlanayotgan zagotov metaliga o &#39; tib , uni qizdiruvchi siqlik miqdori ; q 4 - kesish zonasidan atrofd ; muhitga o &#39; tuvchi issiqlik miqdor <7 5 - asbob kesuvchi tig &#39; i matei lining chegaradosh qatlami temj raturasining ko &#39; tarilishiga olib luvchi issiqlik miqdori . Issiqlik balansi — ma &#39; lum vaqt oralig &#39; ida kesish zonasida ajralib chiqayotgan issiqlik miqdorining shu vaqt oralig &#39; ida kesish zonasidan chiqib ketayotgan issiqlik miqdoriga tengligidir . Issiqhk balansining tengla - masi quyidagi ko &#39; rinishga ega : (5.1) Issiqlik balansi tenglamasining miqdoriy ifodalanishi zagotovka va asbob materiallarining fizik - kimyoviy xossalariga , kesuvchi asbobning geometrik parametrlariga , kesish rejimi elementlariga va ishlov berish sharoitiga bog &#39; liqdir . Issiqlik balansi tenglamasining chap va o &#39; ng qismlari tashkil etuvchilarining kesish tezligiga qarab o &#39; zgarishini tahlil qilish quyidagi natijalarni beradi (% hisobida ; 5.1- jadvalga qarang ). Bunday tahlil natijasi kesish rejimi bo &#39; yicha umummashinasozlik me &#39; yortivlari 45 markali uglerodli konstruksion po &#39; latlarni T 15 K 6 markali qattiq qotishma plastinkali keskich bilan yo &#39; nishda amalda foydalanish uchun kesish tezligini ^=100...200 m / min oralig &#39; ida qabul qilishni tavsiya etadi . Kesish zonasidagi temperaturani o &#39; lchash Qirindi hosil bo &#39; lish zonasida sodir bo &#39; layotgan issiqlik hodisala - rini miqdoriy baholash bir necha usullar yordamida amalga oshiriladi : 1) kalorimetrik usul-kesish jarayonida ajralib chiqayotgan va qirindi detal hamda asbobga berilayotgan issiqlikning umumiy miqdor-larini aniqlash imkonini beradi. Kalorimetrlash usuli ishonchli ko&#39;rsatkichlar beradi va turli kesish tezliklarida ajralib chiqayotgan issiqlik miqdorini aniqlash uchun qulay hisoblanadi, shuningdek, har xil materiallarning ishlanuvchanligini o&#39;zaro solishtirib baholashda foydalidir. Bunda ishlov o&#39;tayotgan zagotovka, kesuvchi asbob va qirindi kalorimetrga joylashtirilgan bo&#39;ladi. 2) termobo&#39;yoqlar usuli - kesuvchi asbobning qizigan qismlari sirt temperaturasini aniqlashda qo&#39;llaniladi; bu usuljuda oddiy, ammo aniqlik darajasi past. 3) ishlangan yuza va qirindining qizishdan rang o&#39;zgarishini so lishtirib analiz qilish usuli -juda oddiy, subyektivlikka bog&#39;liq va katta xatolarga yo&#39;l qo&#39;yiladi, chunki bunda metall oksidlangan yuzasining o&#39;rtacha temperaturasini rang o&#39;zgarishiga qarab chamalanadi. 4) radiatsion-optik va fotoelektrik usullar - kesish zonasida tem-peraturaning taqsimlanishi to&#39;g&#39;risidagi ma&#39;lumotlarni issiqlikning nurlanishini qayd qilish orqali olish imkoniyatini beradi. Bu usul murakkab optik qurilmalar yoki fotoelektrik element(datchik)larning qo&#39;llanishi bilan bog&#39;liq. Mazkur usul materiallarni kesishjarayonida issiqlikning fizik xususiyatlarini eksperimetal tadqiq qilishda qo&#39;llaniladi. Masalan, 45 markali po&#39;latni kesib ishlashda kesish zonasidagi tempera- turaning taqsimlanish maydoni radiatsion-optik usulda aniqlanib chi-zilgan holi 5.4- rasmda keltiriladi 5) mikrosturkturani analiz qil ish va mikroqattiqlikni o&#39;lchash yo&#39;li bilan temperatura maydonini o&#39;rganish usuli - kesuvchi asbobn ing old va orqa yuzalarida izoterma-larni tuzish imkonini beradi. 6) qirindi hosil bo&#39;lish zo nasidagi ternperaturani o&#39;lchash uchun turli termoelektrik emissiya usullari keng qo&#39;llaniladi. Keskich ning temperaturasini o&#39;lchash maqsadida sun&#39;iy termojuft usulini birinchi bo&#39;lib Y. G . Usachev qo&#39;llagan. Bunda keskichning korpu- sida ochilgan kichik teshikka termojuftjoy-lashtiriladi. Termojuftning ishchi qismi-dagi simlarning birlashgan joyi tezkesar po&#39;lat plastinkaning pastki tomonidagi nuqta 1 ga tegib turadi. Kesishjaryonida kesuvchi tig&#39;ning kontaktlanuvchi yuza-laridan ajrab chiqadigan issiqlik oqimi tez kesar po&#39;lat plastinkani va termojuftning ishchi qismini qizdiradi (5.5-rasm). a) termojuft izolatsiya qilingan simlardan iborat. O&#39;tkazgich sim- larning diametri 0,3...0,5mm; materiali xromel (90%Ni+10%Cr), manganin(84%Cu+13%Mn+3%Ni),alumel(l%Si+2%Al+0,17%Fe+2%Mn +94,83%Ni), konstantan(58%Su+2%Mn+40%Ni), kopel (56,5%Cu+43,5%Ni). Agar l-nuqtadagi temperatura 2-nuqtadagidan kata bo&#39;lsa zanjirda elektr yurituvchi kuch paydo bo&#39;ladi: b) elekrodlardan biri ( A ) keskichda ochilgan teshikka kiritilgan kopel yoki konstantan simi bo&#39;lsa, ikkinchi elektrod sifatida tezkesar po&#39;latdan tayyorlangan plastinka ( B ) xizmat qiladi. Ikkala elektrod birlashtirilib payvandlanib), termojuftning ishchi qismi hosil qilinadi (nuqta Г ). A va B elektrodlarning sovuq uchlari xona temper-aturasiga ega holida o&#39;lchov asbobining ^klemmaIariga ulanadi. O&#39;lchov asbobi ko&#39;rsatadigan termoelektrik yurituvchi kuch (TEYK) A va B ter-mo elektrodlar ishchi qismining temperaturasiga proporsional bo&#39;ladi. d) zagotovka va keskich qistirmalar bilan izolatsiya qilingan. Tabiiy termojuft keskich tig&#39;ining ko&#39;proq qizigan qismi yuzasi temperaturasini to&#39;g&#39;ridan-to&#39;g&#39;ri o&#39;lchash imkonini beradi. Kesish zonasining temperaturasi va uning taqsimIanishi Kesish zonasida ajralib chiqqan issiqlik balansi tenglamasi (5.1) ga binoan qirindi ishlanayotgan zagotovka va kesuvchi asbob (keskich)ni qizdiradi. 1) Qirindidagi temperatura maydoni. Yarim sun&#39;iy termojuft (ishlanayotgan zagotovka—kon- stantan) usuli bo&#39;yicha turh nuq-talarda temperaturani o&#39;lchab, tajriba natijalari bo&#39;yicha qirin-dida temperaturaning taqsimlan-ishini ko&#39;rsatadigan maydon sxemasi tuzilgan (5.7-rasm). Qirindining eng yuqori tem peraturasi keskichning kontakt-langan yuzasi bo&#39;yicha sirpanib o&#39;tayotgan qismiga tegishli bo&#39;lgan qatlamda bo&#39;ladi. Mak simai temperaturaga ega bo&#39;lgan izoterma (575&#34;C) keskichning uchidan 0,5...1,5 mm uzoqlikda va tayanch yuzasidan 0,08 mm masofada joylashgan. Metallarni kesish jarayoni-da issiqlikning fizikaviy xususi-yatlari bilan bog&#39;liq bo&#39;lgan hodisalarni o&#39;rganib, prof. A.N. Reznikov o&#39;zi taklif etgan naza-riy tenglamalari bo&#39;yicha kesish zonasidagi temperaturalarning analitik hisoblarini bajargan. Reznikovning analitik hisoblari bo&#39;yicha ШХ 15 markali po&#39;latni T14K8 markali qattiq qotishma plastinkali keskich bilan v=80 m/min, s=0,5 mm/ayl, r=4,1 mm, sovitmay ishlov berishdagi temperatura may-doni 5.8-rasmda keltirilgan. Kesilayotgan qirindining temperaturasi 900°C dan ortiq bo&#39;lmasligi kerak, aks holda qo&#39;shimcha xavflar kelib chiqadi. 2) Ishlanayotgan zagotovkaning temperatura maydoni. Prof. A.N.Reznikovning hisoblari bo&#39;yicha tuzilgan temperatura maydoni 5.9-rasmda keltirilgan (yuqorida ko&#39;rilgan sharoit va rejim uchun). Izo-termalarningjoylashishi shuni ko&#39;rsatadiki, zagotovkada temperatura 250°C dan 30°C gacha o&#39;zgaradi. Temperaturaning ko&#39;tarilishi zago tovkaning kengayishiga olib keladi. Qizigan holda ishlangan zago tovkaning o &#39; lchamlari xona tempera - turasigacha sovitilgan zagotovkaning joiz o &#39; lchamlaridan kamroq bo &#39; lishi mumkin . Shuning uchun o &#39; lchamlari juda aniq bo &#39; lishi kerak bo &#39; lgan ( pret - sizion ) detallar uchun texnologik jarayonlarni ishlab chiqishda ularning ishlov o &#39; tish paytida qizishi hisobga olinishi zarur . 3) Kesuvchi asbobning tempera tura maydoni. Keskichga o&#39;tayotgan issiqlik uning kesuvchi qirrasi tem- peraturasining o&#39;sishiga olib keladi (5.10-rasm). Kesuvchi tig&#39;ning ish chi yuzalarida temperaturaning taqsimlanishi kesuvchi asbob ish sharoitining eng muhim ko&#39;rsat- kichlaridan bo&#39;lib, ko&#39;rsatilgan yuzalarning ishqalanib yedirilish qo-nuniyatlariga katta ta&#39;sir ko&#39;rsatadi. Issiqlik balansi tenglamasining o&#39;ng qismidagi q 2 issiqlik miqdori kesish jarayonida to&#39;xtovsiz ravishda keskichga uning tig&#39;i orqali o&#39;tadi va asbobning korpusi bo&#39;ylab tarqalib uni qizdiradi. Eng katta qizish tig&#39;ning old yuzasida va unga yondoshgan qatlamda kuzatiladi. Kesish jarayonida keskich orqa yuzasining temperaturasi asta-sekin ko&#39;tarilib boradi va turg&#39;unlik davrining oxiriga borib kritik temperatura qiymatlaridan ortib ketishi mumkin. Bunda keskich uchi-ning yedirilishijadallashib, halokat darajasiga yaqinlashadi va keskich ishdan chiqadi. Kesuvchi asbob tig&#39;i temperaturasini pasaytirish yo’l1ari Tajribada kesuvchi asbob tig&#39;i temperaturasini pasaytirishning quyi dagi asosiy usullari ko&#39;p qo&#39;llaniladi: 1) Moylash va sovitish texnologik muhitlari (MSTM) ni qo&#39;Uash. Kesish zonasiga bunday suyuqliklarni ko&#39;p miqdorda yo&#39;naltirish nati jasida keskichning kesuvchi qismiga o&#39;tayotgan issiqlik miqdori q 2 \a q b kamayadi, q 4 esa orta boshlaydi, ya&#39;ni issiqlik balansi tenglamasining o&#39;ng qismi hadlari orasida qayta taqsimlanish sodir bo&#39;ladi. 2) Keskich o&#39;Ichamlari va massasini kattaIashtirish. Bunda keskich tig&#39;idan o&#39;tayotgan issiqlik miqdori biroz kamayadi, kesish zonasidan issiqlikning chiqib ketish sharoitlari biroz yaxshilanadi. 3) Asbobsozlik materialining issiqlik o&#39;tkazuvchanlik xususiyati yaxshilanishiga erishish. Bunda issiqlik miqdori asbob tig&#39;ida yig&#39;ilib qolmay, uning tanasiga tezroq yoyiladi, ya&#39;ni tig&#39; temperaturasining qolmay, uning tanasiga tezroq yoyiladi, ya&#39;ni temperaturasining pasayishiga erishiladi. Legirlovchi elementlardan volfram va vanadiy asbobsozlik materialining issiqlik o&#39;tkazuvchanligini pasaytirsa, Mo, Ti va Co, aksincha, ortishiga sabab bo&#39;ladi. A dabiyotlar ro&#39;yxati: 1. JT . В. Перегудов, A X - Хошимов вабошк,. Автоматлаштирилган корхона станоклари.—Т.: Узбекистон, 1999. 1. Грановский Г.И. и др. Резание металлов: Учебник для машиностр. и приборостр. спец. вузов.-М.: Высш. шк., 1985. 2. Технология обработки конструкционных материалов: Учебникдля машиностр. спец. вузов. Под ред. П.Г. Петрухи.—М.: Высш. шк., 1991. 3. Бобров В.Ф. Основы теории резания, Машиностроение, 1975. 4. Армарего И. Дж. Обработка металлов резанием. Перевод с англ. — М.,1977. 5. Зорев. H . H . Вопросы механики процессарезания металлов. — M , Машгиз,1956. 1. Резников A . H . Теплофизика процессов механической обработки материалов.—М,.1981 2. Справочник технолога-машиностроителя, т.т.1 и 2.- M ., Машиностроение,1972 . 3. Справочник металлиста в пяти томах.—М., Машгиз, 1959. 10. Долматовский Г.А. Справочник технолога. — М., Машиностроение, 1962. 11. Режимы резания металлов. Справочник под редакцией Ю.В. Барановского, 3-е изд.—М, Машиностроение, 1972. 12. Справочник нормировщика-машиностроителя т.2. Нормирование станочных работ. Под редакцией Е.П.Стружестраха. —M, Машиностроение, 1961. 13. Обшемашиностроительные нормативы режимов резания: Справочник, т. l .- M .: Машиностроение, 1991, 634 с.

Похожие

Kesish jarayonidagi issiqlik xodisalari
Kesish kuchlari va kesish quvvati
Rezba kesish stanoklari
Metallarni kesish va kavsharlash
Tish va rezba kesish stanoklari